جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فخر رازی , محمد بن عمر (فقیه، متکلم، فیلسوف، مفسر و حکیم مسلمان ایرانی، مکتب اشعری، متکلم اشاعره متاخر، شافعی، پیش برنده الهیات فلسفی، مخالف؟ فلسفه), 543ق./1149م. ری، تهران، ایران 606ق./1210م. هرات، افغانستان

جستجو در برای عبارت

مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو

خروجی چاپ نتایج

انتخاب همه

39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

تعداد رکورد ها : 1078

عنوان :

مباحث الإلهیات ، عند إبن سینا

نویسنده:

احمد بهشتی؛ ترجمه: حبیب فیاض

نوع منبع :

کتاب , ترجمه اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

بیروت: دارالهادی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه الهی , فلسفه اسلامی , فصوص الحکم: ابن عربی , کتب کلام شیعه , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , اسفار اربعه: ملاصدرا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , مبدأ و معاد: ابن سینا , مبدأ و معاد: ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

اثبات خدا , ادله توحید (کلام) , اثبات وجود خدا , احکام کلی وجود , علیت , براهین توحید(حکمت نظری) , براهین اثبات واجب(حکمت نظری) , نظام علی و معلولی , احکام وجود(عرفان نظری) , اصل علّیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

کتاب ارزشمند حاضر به بررسی مباحث الاهیات با تاکید بر نظرات ابن سینا می باشد که در آن مسائل مهم الهیاتی-فلسفی از علت و معلوم و وجود گرفته تا بحث اثبات خدا و توحید و...

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی براهین فخر رازی بر اثبات واجب و نقد آن‌ها از منظر حکمت صدرایی

نویسنده:

سیده مریم موسوی؛ استاد مشاور:یوسف غضبانی؛ استاد راهنما:حسن معلمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت متعالیه , براهین اثبات واجب(حکمت نظری)

کلیدواژه‌های فرعی :

برهان واجب الوجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

پژوهش پیش رو، با تبیین براهین فخر رازی بر اثبات واجب و بررسی نگرش حکمت صدرایی از این براهین، به مهم‌ترین اصول فکری این متفکران، که در مسئلهٔ اثبات واجب بازتاب‌هایی دارد، می‌پردازد. بررسی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد مهم‌ترین اصول فکری فخر رازی: اصل علّیت، حدوث عالم و دلیل نیازمندی ممکن است. وی با رویکرد عقل‌گرایی، مسئلهٔ اثبات واجب را امری نظری و استدلالی دانسته و با مطالعهٔ موجودات عالم در دو محور ذات و صفات و ویژگی‌های آن‌ها (حدوث و امکان)، بحث را با چهار استدلال امکان ذوات و صفات و حدوث ذوات و صفات، پیگیری می‌کند. حد وسط براهین امکانی، امکان ماهوی است. هم‌چنین با توجه به اصل حدوث عالم و نیازمندی حادث به محدِث، استدلال حدوث را تقریر می‌کند. وی علاوه بر براهین یقینی، از براهین غیر یقینی ازجمله اجماع عام، تجربه دینی و احتیاط عقلی نیز بهره می‌جوید. مهم‌ترین اختلاف نگرش فخر رازی و حکمت صدرایی در اصول خداشناسی، که بازتاب‌های مهمی در براهین اثبات واجب دارد، مسئله حدوث و قدم عالم، دلیل نیازمندی ممکن، معنای امکان وجودی است. در نگرش حکمت صدرایی حدوث و امکان ماهوی، نمی‌توانند دلیل نیازمندی ممکن باشند؛ ازاین‌رو، برهان حدوث متکلمان با دو اشکال روبه‌روست: 1. دلیل نیازمندی، حدوث است 2. ناتوان از اثبات نیازمندی ذات اجسام است. اما صدراییان با ره‌یافت‌های حکمت صدرایی، برای جبران نقدهای این برهان، با تغییر معنای حدوث از زمانی به ذاتی، دلیل نیازمندی را امکان فقری می‌دانند، همچنین با ضمیمه اصل حرکت جوهری، دایره نیاز را از محدوده صفات به ذات تسری می‌دهند. حکمت صدرایی دلیل نیازمندی ممکن را، فقر ذاتی و وجود ربطی می‌داند. ازاین‌رو، برهان امکان را به‌گونه‌ای تقریر می‌کند که بی‌نیاز از مقدمات فلسفی محض، به اثبات واجب تعالی پایان یابد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرح أصول العقائد المجلد3

نویسنده:

عبدالجلیل بن علی الأمیر

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

دارالوعی الاسلامی,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

عقاید اسلامی , 13. علم کلام , فصوص الحکم: ابن عربی , توحید صدوق , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , کتب کلام شیعه , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , من لا یحضره الفقیه , مستدرک الوسائل , وسائل الشیعه , تفسیر قمی (روایی) , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , تفسیر صافی (روایى‌) , الکامل فی التاریخ

کلیدواژه‌های فرعی :

پیامبر شناسی , شفاعت , اصل امامت , اصل معاد , اصل نبوت , نبوت خاصه , امامت امام علی(ع) , امامت و حکومت ,

چکیده :

مجلد سوم از مجموعه سه جلدی شرح اصول العقائد که کتابی بسیار مهم و ارزنده می باشد ، درباره نبوت و مسائل پیرامون نبوت و پاسخ به شبهات آن ، در بخش دوم درباره امامت ، امامت امام علی ع و... و در بخش آخر درباره معاد و مسائل پیرامون آن می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نهایة الوصول إلی علم الأصول المجلد 5

نویسنده:

حسن بن یوسف علامه حلی؛ محقق: ابراهيم بهادري؛ ناظر: جعفر سبحاني تبريزي

نوع منبع :

کتاب , مدخل آثار(دانشنامه آثار)

منابع دیجیتالی :

معرفی کتاب فهرست

وضعیت نشر :

قم: مؤسسة الإمام الصادق علیه السلام,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم اصول , اصول فقه , تقلید , تعادل و تراجیح , و دیگر موضوعات مرتبط با کلام , اختلاف اقوال , اجتهاد , 13. علم کلام , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , کتب کلام شیعه , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , من لا یحضره الفقیه , مستدرک الوسائل , وسائل الشیعه , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , شرح تجرید فاضل قوشچی , تاریخ طبری , الطبقات الکبری (طبقات ابن سعد) , عیون اخبار الرضا: شیخ صدوق

کلیدواژه‌های فرعی :

نسخ شرایع , تقلید , اجتهاد , شرایط امر و نهی , تقلید از اعلم , قیاس , استدلال((سایر)، اصطلاح وابسته) , مکتب اصولی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه حلی , جعفر سبحانی

شابک (isbn):

978-964-357-284-6

چکیده :

«نهاية الوصول الى علم الاصول»، به زبان عربى، اثر علامه حلى است. علامه حلّى، در هر مقصدى از اين كتاب، به بيان ماهيّت و تعريف موضوع بحث مى‌ پردازد تا محلّ بحث منقّح شود و احكام و مسائل آن را مورد بررسى قرار مى‌ دهد و اقوالِ گوناگون در مورد آن را با ذكر ادلّه هر كدام، بيان كرده و در صورت لزوم به ردّ آنها مى‌ پردازد و در آخر قول مختار را با ذكر براهين قاطع، بيان مى‌ كند. كتاب، با خطبه و بيان نياز انسان به تكاليف و احكام الهى و جايگاه اصول فقه در آن و بيان سبب تأليف كتاب و معرفى آن شروع مى‌ شود. برخي موضوعاتي كه در اين كتاب به آن پرداخته شده است عبارتند از : ضرورت تعريف و موضوع علم اصول، مباحث مربوط به لغات، كيفيّت استدلال به خطاب الله تعالى، امر و نهى، عموم و خصوص، صفات و افعال، اجماع ، خبر (سنّت)، استدلال، قياس، اجتهاد و تقليد و تعادل و تراجيح.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مصداق شناسی باورهای شیعی در الهیات فخررازی

نویسنده:

ابراهیم نوری، محمدحسین توحیدی فرد

نوع منبع :

نمایه مقاله

زبان :

فارسی

چکیده :

فخر رازی مفسر و متکلم اشعری است که هرچند تا پایان عمر بر این مذهب کلامی سلوک میکند؛ اما در پارهای باورها از دیدگاههای اشعری فاصله میگیرد و به نقد آنها میپردازد. تزلزل و اضطراب فخر در برخی دیدگاهها، بیانگر مطالعه و تأمل او در آراء دیگران و تحول فکری وی است. نزدیک شدن رازی در برخی مسائل کلامی به مذهب شیعه، ناشی از یافتن حقیقت در مواضع پیروان اهل بیت(ع) و ضعف نظریات کلامی اشعری و عدم کفایت ادلّه آنها میباشد. از مهمترین آنها میتوان به مسأله صفات الهی، جبر و اختیار، ولایت و امامت و مهدویت، اشاره کرد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی برخی از مهمترین مواضع کلامی تأثیر پذیری رازی از آموزههای شیعی میپردازد و به این نتایج میرسد که معقولیت باورهای مذکور و قوت ادله و شواهد آنها از یک سو و ضعف و عدم قدرت اقناع مواضع مدعیات مقابل آنها و تحول فکری رازی از سوی دیگر منجر به اتخاذ چنین مواضعی گردیده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ارزش معرفتی ظن بر پایه‌ی تصویرسازی فخر رازی (از اعتبار معرفت‌شناختی ظن تا کارکردهای آن در خداشناسی و دواعی فعل)

نویسنده:

هاشم قربانی، فرشته ابوالحسنی نیارکی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

چکیده :

در این جستار تصویرسازی فخر رازی از ظن و اعتبار معرفتی آن بررسی می‌شود. معناشناسی ظن در اندیشه‌ی رازی نشان از کاربردهای معنایی متفاوت آن دارد. در این مقاله تلاش می‌شود به مهم‌ترین وجوه اعتبارسنجی ظن در معرفت‌شناسی رازی پرداخته شود. از میان وجوه شش‌گانه‌ی اعتبار ظن که در این جستار شناسایی و صورت‌بندی شده است، دو تصویر واقع‌نمایی ظنون و نیز وجه تکثری ظنون در ایجاد یقین، اهمیت دارد. حیثیت واقع‌نمایی مهم‌ترین وجه اعتباربخشی یقین و ادراکات حقیقی است که بر انکشاف مطابَقی استوار است. اما آیا ظن نیز این وجه اعتبارسنجی را دارد و به‌طور کلی، در این واقع‌نمایی چه جایگاهی دارد؟ رازی شناخت‌های ظنی را در فرایندی از معرفت‌زایی قرار می‌دهد که در این فرایند، تکثر انگاره‌داشت‌ها، زمینه‌ساز ایجاد/تولید یقین در انسان (استنتاج یقین از ظن در وجه تکثری) است. ظن در وجه تکثری، آن هنگام واقعیت را بازنمایی می‌کند که در فرایند ایجاد یقین قرار گیرد و میان انگاره‌داشت‌های ادعایی، با محکی واقعی که فرآورده‌ی فرایند از آن حکایت می‌کند، ارتباط وجود داشته باشد. به‌همین‌سبب، رازی در توصیف این ارتباط، از واژه‌ی افاده یا زمینه‌ساز، در برابر دستیابی که در برخی ادراکات حقیقی است، استفاده می‌کند و خود، مصحح و منشأ واقع‌نمایی و اعتبار معرفتی انگاره‌داشت است. از‌این‌رو، رازی در تفکری فرایندی و سیستمی، ظن را تحلیل می‌کند و آن را بریده از دیگر باورداشت‌های انسان لحاظ نمی‌کند. رازی نمونه‌ی کاربست معرفتی ظن در فرایند یقین‌آوری را در دلایل پذیرش وجود خداوند و دواعی فعل طراحی می‌کند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 103 تا 124

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حقیقت اراده انسان و تعلق آن به افعالش از منظر فخررازی و ملاصدرا

نویسنده:

مهدی انصاری، محمدرضا امامی‎نیا

نوع منبع :

مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

اراده یکی از مهمترین صفات انسان است. بین متکلمین و فلاسفه اسلامی در تفسیر اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه فخر رازی و ملاصدرا در باره حقیقت اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش را واکاوی کرده‌ و به این نتیجه دست یافته است که از نگاه آنان، اراده انسان کیفی نفسانی بوده و تصدیق به وجود آن بدیهی است.فخر رازی با این که چند دلیل عقلی و نقلی برای اثبات استناد افعال انسانی به اراده الهی و عدم تأثیر اراده انسان در این افعال اقامه کرده است لیکن تفسیر بزرگان اشاعره از نظریه کسب را بر نتابیده و تفسیر جدیدی از این نظریه ارائه کرده که در آن، علاوه بر این که همه چیز- از جمله فعل انسان- به خداوند استناد دارد، قدرت و داعی انسان نیز در انجام فعلش تاثیرگذار است. از این رو، میان این دو مطلب ناسازگاری دیده می‌شود و دیدگاه وی در باره مبدئیت اراده انسان در فعلش گویا نیست. ملاصدرا فقط نظریه امر بین الامرین را مبین رابطه صحیح اراده الهی و اراده انسانی در این افعال دانسته‌است. بر این اساس، خداوند فاعل حقیقی فعل انسان بوده و اراده انسان نیز هر چند علت معدّ و واسطه‌ی ظهور اراده الهی در این فعل است، لیکن این اراده به طور حقیقی در فعل انسان اثر گذار است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأملي معناشناختي در توصيف خداوند به عقل بسيط در حکمت سينوي (با نگاهي به سه تفسير متفاوت از فخررازي، ميرداماد و ملاصدرا)

نویسنده:

محمد انتظام

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

راه‌های فلسفی خداشناسی , حکمت متعالیه , فلسفه بوعلی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ابن‌سينا از خداوند به عقل بسيط تعبير کرده است. معناي مورد نظر او از عقل بسيط، از سوي فخررازي، ميرداماد و ملاصدرا به سه‌گونة متفاوت تفسير شده است. فخررازي عقل بسيط را از نظر ابن‌سينا ناظر به دفعي و غيرزماني بودن علم حصولي و تفصيلي خداوند به موجودات پيش از ايجاد آنها دانسته است. ميرداماد معتقد است منظور ابن‌سينا از عقل بسيط، علم خداوند به موجودات در مرتبة ذات است که عين ذات ميباشد. او اين علم را در مقابل علم حضوري خداوند به موجودات خارجي دانسته و نسبت علم حصولي به ابن‌سينا را از لغزشهاي شيخ‌اشراق ميداند. ملاصدرا بر اين باور است که منظور ابن‌سينا از عقل بسيط، علم اجمالي در مقابل علم تفصيلي حصولي است. در اين نوشتار هر يک از تفسيرهاي سه‌گانه همراه با مستنداتشان باختصار بررسي شده و در پايان، ترکيبي از تفسير ملاصدرا و فخررازي به اثبات رسيده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 25 تا 46

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی مواجهه ابن‌سینا با آراء پیشینیان در باب چیستی لذت

نویسنده:

حوریه شجاعی باغینی، عین الله خادمی، امیرحسین منصوری نوری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

چيستي لذت موضوعي است که نيازمند بررسي همه‌جانبه و واکاوي دقيق است. اين بررسي از نظر شيخ‌الرئيس بوعلي‌سينا از اهميت ويژه‌‌يي برخوردار بوده است. بخشي از اين واکاوي در موضوع مذکور، به نحوة مواجهه او با آراء پيشينيان بازميگردد. هدف نوشتار حاضر بررسي سير انديشة گذشتگان در موضوع لذت و همچنين بررسي ميزان بهره‏گيري و تأثيرپذيري بوعلي از آراء پيشينيان است که در ضمن آن به چگونگي مواجهه او با آراء گذشتگان پرداخته‌ ميشود. اين پژوهش دربردارندة دو مطلب است: يکي اينکه ابن‌سينا در مواجهة نقادانه نسبت به تعريف زکرياي رازي، تبيين دقيقي از خطاي تعريف او ارائه مينمايد، اما بيشتر از آنکه ثبت اين نقد به وي نسبت داده شود به نام فخررازي شناخته شده است. مطلب ديگر، اينکه شيخ‌الرئيس در مواجهة بعدي خود از بيان کوتاه معلم ثاني در تعريف لذت بهره گرفته و بدين لحاظ وامدار فارابي است. ابن‌سينا با توجه به نقدهاي وارد بر تعريف رازي آن را واميگذارد و با استفاده از نگاه وجودشناختي فارابي در بيان چيستي لذت، ديدگاه وي را براي تعريف خود مبنا قرار ميدهد و آنگاه با مباني فلسفه مشاء و کمال‏محورانه خود به تكميل تعريف در آثارش همت ميگمارد، تا جايي که تعريف وي بعنوان تعبيري پذيرفته‌شده در بيشتر آثار کلامي و فلسفي پس از او مبنا قرار ميگيرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 123 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر