جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقصود حكیم سبزورای از این تألیف، ایجاد زمینه و دیدگاه عمومی، منطقی، فلسفی و عرفانی برای ورود و فهم به درس اسفار اربعه ملاصدرا بود. وی با زبردستی و مهارت خاص موفق به انجام این امر شد و در قالب شعرهای زیبا این كار را انجام داد. هیچ كتابی پس از تألیف شرح منظومه، تاكنون نتوانسته جایگزین آن از حیث روش و مبانی گردد. مطالب كتاب كه در هفت مقصد تدوین شده است بدین شرح می باشد. مجلد سوم و چهارم، شرح منظومه شهید مطهری می باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

افاضة الباری فی نقد ما ا‌لّفه الحکیم السبزواری

نویسنده:

سید عبدالاعلی موسوی سبزواری

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب)

زبان :

عربی

چکیده :

این کتاب در نقد و بررسی آثار فلسفی حکیم ملاهادی سبزواری (م ۱۲۸۹ق) نگاشته شده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسي نقادانة تقريرات حكيم سبزواري از برهان صديقين و برخي برداشتهاي متأخر از آنها

نویسنده:

حسينعلي شيدان‌شيد ، محمدهادي توكلي

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

چکیده :

حكيم سبزواري در كوشش براي ارائة تقريرهايي از برهان صديقين كه از تقريرهاي پيشين مستحكمتر و در عين‌حال داراي مقدماتي كمتر باشد، سه تقرير عمده بدست داده كه از اين سه، دو تقرير را ميتوان از نوآوريهاي فلسفي وي بشمار آورد. اين تقريرها ـ كه مورد توجه و تدقيق محققان پس از وي قرار گرفته و الهامبخش كساني چون علامه طباطبايي در ارائة تقريراتي پيشرفته‌تر گرديده ـ در گشودن افقهايي جديد فراروي اين بحث فلسفي پيشرو بوده‌اند و از اين نظر، از نقاط عطف در سير تكاملي برهان صديقين محسوب ميشوند. اين امر، بررسي نقادانة تقريرهاي يادشده و نيز برداشتهايي كه از آنها صورت گرفته را ضروري ميسازد. مقالة حاضر، در اين راستا، به گزارش و تحليل و نقد تقريرهاي سبزواري و تأمل در نكات و اشكالاتي كه در برداشتهاي معاصر از اين تقريرها مطرح شده، پرداخته است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 27 تا 46

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و بررسی دیدگاه حکیم سبزواری نسبت به موضع ملاصدرا دربارۀ مجرای قاعدۀ الواحد

نویسنده:

سیدمحمد موسوی بایگی ، رضا حصاری ، محمدرضا گرگین

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

قاعدۀ الواحد یکی از قواعد و اصول اساسی و مهم در فلسفۀ اسلامی محسوب می‌شود و مفاد آن، این است که از علت واحد، تنها یک معلول واحد و یگانه صادر می‌شود. علی‌رغم اینکه حکیمان و فیلسوفان بسیاری این قاعده را پذیرفته‌اند، اما برخی از متکلمان آن را انکار کرده‌اند. تعیین مجرای این قاعده از جمله مسائل ضروری در پیرامون این قاعده قلمداد می‌شود. با توجه به عبارات و کلمات ملاصدرا می‌توان چنین گفت که وی موضعی دوگانه نسبت به این مهم اتخاذ کرده است. وی در برخی از عبارات خود، از اختصاص این قاعده به حق‌تعالی سخن گفته و در برخی دیگر، مجرای این قاعده را اعم از خداوند دانسته است؛ به گونه‌ای که حتی در مقام اثبات عقول، از این قاعده بهره برده است. وجود این قبیل عبارات در میان کلمات و سخنان ملاصدرا سبب بروز انتقاداتی از سوی حکیم سبزواری در این باره شده است. وی سه انتقاد نسبت به دیدگاه ملاصدرا مطرح کرده و در نهایت معتقد است که این قاعده اختصاصی به حق‌تعالی ندارد و شامل سایر واحدهای غیر حقیقی نیز می‌شود. نگارندگان با روش تحلیلی ـ تطبیقی، سعی در بررسی انتقادات حکیم سبزواری نموده و نشان داده‌اند که می‌توان میان عبارات دوگانۀ ملاصدرا جمع نمود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 255 تا 272

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

ایرادهای وعاء دهر میرداماد از منظر ملاصدرا و جایگاه آن نزد حکیم سبزواری

نویسنده:

خدیجه قاسمی مقدم ، لاله حقیقت

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

میرداماد با کامل‌ندانستن نظام‌های فلسفی پیش از خود (سینوی و اشراقی)، نظامی نوین به نام حکمت یمانیه را تأسیس کرده است و به تصریح خود میرداماد، از ارکان مهم این نظام، وعاء دهر است. وی از این نظریه در مباحث جهان‌شناسی و خداشناسی، مانند چگونگی پیدایش جهان، موجودات زمانمند، مکانمند و نیز تبیین چگونگی علم تفصیلی پیشین واجب‌الوجود به موجودات استفاده می‌کند. با وجود اهمیتی که میرداماد برای وعاء دهر قائل است، پس از وی، حتی ملاصدرا، شاگرد بی‌واسطه‌ی میرداماد، نیز به این نظریه بی‌اعتنایی کرده است. در نوشتار حاضر با روش بررسی و تحلیل آثار میرداماد و مقایسه‌ی آن با آرای ملاصدرا، به تبیین چرایی مطرح‌شدن وعاء دهر در آرای میرداماد پرداخته‌ایم و سپس ایرادهای ملاصدرا به آن‌را تشریح کرده‌ایم تا در خلال مقایسه‌ی میان آرای این دو اندیشمند، ایرادهای این نظریه و نیز علت روی‌گردانی ملاصدرا از وعاء دهر آشکارتر شود. در پایان نیز به بیان تلاش‌های حاج ملاهادی سبزواری برای آشتی‌دادن وعاء دهر میرداماد با مبانی حکمت متعالیه پرداخته‌ایم.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 97 تا 118

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

داوري بر اختلاف حكيم سبزواري و علامه طباطبايي در مسئله عقول عرضيه

نویسنده:

محمدرضا گرگين

نوع منبع :

نمایه مقاله

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

از پيشينيان نقل شده است که دربرابر هريک از انواع موجود در عالم ماده، فرد مجرد عقلاني در عالم مجردات موجود است که مدبّر موجودات مادي است. انواع ماديه براي اتصال به رب النوع (عقل عرضي) خود پيوسته در حرکت هستند و غايت وجودي آنها رسيدن به موطن اصلي و پيوند به اصل خود است. بسياري از فيلسوفان، اتصال به عوالم غيبي را اوج تکامل ماديات مي‌دانند؛ اما قائلان به ارباب انواع، دربرابر هر نوع مادي، به يک فرد مجرد عقلاني قائل هستند؛ به‌گونه‌اي که اين فرد مجرد با آن افراد مادي، از نظر طبيعت و نوع يکسان‌اند. البته شماري از فيلسوفان، مخالف اين باورند و به عقول عرضيه باور ندارند و زنجيره عقول را طولي مي‌دانند. آنها اوج تکامل ماديات را اتصال به عقل عاشر (عقل دهم) مي‌دانند. قائلان به ارباب انواع، کثرات نوعي را مستقيماً مستند به عقول عرضي مي‌دانند و منکران عقول عرضيه، کثرات نوعي را مستند به جهات متکثره در عقل عاشر دانسته‌اند. در مقاله پيش‌رو، به بررسي ديدگاه حکيم سبزواري که از موافقان وجود عقول عرضيه است و علامه طباطبايي که از منکران آن است، پرداخته‌ايم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و نقد دیدگاه معتزله و اشکال کلینی درباره‌ «صفات حق» از منظر حکیم سبزواری

نویسنده:

زهرا دلبری ، سید محمد کاظم علوی

نوع منبع :

نمایه مقاله

زبان :

فارسی

چکیده :

مبحث صفات یکی از مباحث مهم خداشناسی بوده و حکیم سبزواری بر اساس اصول و قواعد فلسفی به تبیین مسائل آن بر اساس «عینیت صفات حق با ذات او و با یکدیگر» و «تشکیک در صفات» و «اشتراک معنوی بین صفات» پرداخته و تفکرات و اشکالات برخی فرقه‌های کلامی و اهل حدیث را مورد نقد قرار داده است. حکیم سبزواری نظریه نیابت ذات از صفاتِ حق و نیز اشکال کلینی مبنی بر زیادت اراده حق‌تعالی از ذات را پاسخ گفته است. به نظر حکیم سبزواری، اصول بیان شده مبتنی بر قواعد فلسفیِ «بسیط الحقیقة کل الأشیاء و لیس بشیء منها»، قاعده «واجب ‌الوجود بالذّات واجب ‌الوجود من جمیع الجهات» و قاعده امکان اشرف میباشد. حکیم سبزواری اشکال کلینی را بر مبنای تشکیک در صفات کمالیه حقتعالی پاسخ داده است. همچنین در نقد نظریه نیابت ذات از صفات بر مبنای قاعده امکان اشرف، ذات را واجد صفات به نحو أتمّ و أعلی و اشرف می‌داند. به نظر حکیم سبزواری عدم تفطن به این اصول و قواعد فلسفی موجبات فهم نادرست از رابطه صفات و ذات را فراهم آورده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 5 تا 25

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نظریه خلود در عذاب، با تکیه بر دیدگاه ملاصدرا و حکیم سبزواری

نویسنده:

رضا حصاری ، یحیی کبیر ، سید محمد موسوی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

تبیین عقلانی «انقطاع عذاب» توسط صدرالمتألهین، با انتقاداتی از سوی سبزواری مواجه شد. عدم پذیرش قاعده «القسر لایدوم» و عدم زوال فطرت الهی، حتی نسبت به کسانی که عذاب الهی براساس مقتضای طبع و ذاتشان است، دو انتقاد مهمی است که حکیم سبزواری نسبت به دیدگاه ملاصدرا دارند. در دیدگاه حکیم سبزواری ملکات رذیله در اثر تکرار، در نفوس افراد شقیّ رسوخ نموده است؛ به‌گونه‌ای که جزء ذاتیات آنها شده‌ و امکان انفکاک آن وجود ندارد. لذا برای تمسّک به انقطاع عذاب، جایی برای استفاده از قاعده «القسر لایدوم» نمی‌ماند. افزون بر این، استدلال به اینکه عذاب برخی براساس طبیعت و مقتضای ذاتشان است نادرست می‌باشد؛ زیرا فطرت الهی امری باقی است. لکن براساس دیدگاه ملاصدرا، هیچ‌یک از این دو انتقاد مورد قبول نمی‌باشد؛ زیرا وی تنها در یک مورد و نسبت به یک گروه خاصّی از اهل عذاب از این قاعده استفاده می‌کند که خود این دیدگاه مورد پذیرش سبزواری است. بنابراین ملاصدرا هیچ‌گاه قائل به زوال فطرت الهی نسبت به هیچ‌یک از افراد موجود در آتش جهنّم نمی‌باشد که در این نوشتار با روش تحلیلی- تطبیقی به تفصیل از آن بحث می‌شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 29 تا 50

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و نقد تقریرات ملاهادی سبزواری از برهان صدیقین از منظر متأخرین

نویسنده:

علی فرهمند پویا ، مهدی نجفی افرا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

مراجع نسخه PDF

زبان :

فارسی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی , محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

برهان صدیقین یکی از براهین مهم در اثبات وجود خدا است. تقریرهای مختلفی از این برهان از زمان فارابی و ابن‌سینا تا به امروز صورت گرفته است. ملاهادی سبزواری یکی از شارحان تفکر صدرایی و بعضاً در زمره منتقدان آن است که می‌کوشد با پیش‌نهادن چهار تقریر از برهان صدیقین راه جدیدی در مباحث الاهیات بالمعنی الاخص بگشاید. هدف این مقاله بازخوانی این تقریرات است تا روشن کند که راه پیموده‌شده سبزواری تا چه حد مقرون به توفیق بوده است. از طرفی فیلسوفان معاصر، مانند عبدالله جوادی آملی و محمدتقی مصباح یزدی به هنگام نقل این براهین، آن را نقد نیز کرده‌‌اند. در این مقاله می‌کوشیم با اتکا به روش تحلیلی‌توصیفی، این نقدها را تبیین و تحلیل کنیم. نتیجه پژوهش این است که سبزواری فقط در دو تقریر با اتکا به اصالت وجود و صرف‌الوجود در راستای صدیقین قدم نهاده که آن دو تقریر هم خالی از اشکال نیست. یعنی هر دو مبنا از مسائل نظری و نیازمند اثبات است و استفاده از مبانی نظری و تشکیک‌پذیر از اتقان و استحکام برهان می‌کاهد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 240 تا 259

مشخصات اثر

ثبت نظر

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

تعداد رکورد ها : 386

درخواست مدرک

کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید

چنانچه قبلا عضو سایت شده‌اید ورود به سایت در غیر اینصورت عضویت در سایت را انتخاب نمایید

ورود به سایت

عضویت در سایت

ارسال نظر

نوع

توضیحات

آدرس پست الکترونیکی

کد امنیتی **

با موفقیت به ثبت رسید

كليه حقوق محفوظ است ، استفاده از مطالب با ذكر منبع بلامانع است.