جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در اين مقاله ابتدا نظر مشهور شيعه مبنی بر اينکه ائمه (ع) از همه چيز خبر دارند مطرح شده و سپس به بحث از يکی از موارد خاص اين مساله يعنی علم ائمه (ع) به جزئيات شهادت شان پرداخته شده است. شش دليل عقلی و نقلی از کتاب «عصای موسی يا درمان بيماری غلو» نوشته نعمت اله صالحی نجف آبادی مبنی بر عدم علم آنها به جزئيات شهادت شان مطرح گرديده و تک تک اين دلائل جواب داده شده بعضی از اين دلائل شش گانه عبارتند از: 1ـ با دليل عقلی فقط می توان علم امام به مسائل دينی و سياسی را اثبات کرد نه بيشتر. 2ـ آيه 34 سوره لقمان علم هر موجودی غير از خدا را به زمان مرگش نفی کرده است. 3ـ از کلامی در نهج البلاغه نفی علم امام (ع) به زمان مرگش فهميده می شود. رد نقض اين دلايل با شواهد قطعی و معتبر آيات و روايات امکان پذير است.

یکی از آیات مشکل قرآن، اشاره به درخواست رویت خدا توسط حضرت موسی (ع) است. (نک: الاعراف، 143) این که پیامبری اوالعزم چنین عملکردی داشته باشد، خود از بحث ‌های چالش برانگیز در مباحث توحیدی است. آیا واقعا، حضرت موسی (ع) چنین درخواستی را از خدا داشته است؟ و در صورت تایید، آیا وی توانسته است به این مهم دست یابد؟ از ادله اشاعره و کرامیه از اهل سنت بر مساله‌ رویت خدا همین آیه است، اگر چه دانشوران ‌این مکاتب، تلقی مشترکی از چگونگی رویت خدا ندارند اما وجود چنین آیه ‌‌ای در قرآن سبب پافشاری آنها در موضوع رویت شده است. در مقابل شیعه و معتزله به رد نظریه تجسیم پرداخته اند، با این حال برخی مفسران با اعتقاد این دو مکتب اخیر، در دنیا همراه هستند، و بر این باورند جمله‌ «لن ترانی یا موسی» مربوط به آخرت نمی ‌شود. این همه در حالی است که عهد عتیق همانند قرآن - که دارای آیات متشابه است - در شماری از عبارت ‌ها، جسمانیت خدا را مردود می ‌‌داند و در شماری دیگر نظریه‌ تجسیم و انسان وار بودن خداوند را اثبات می ‌کند. در این مقاله، در پی مطالعه ‌ای تطبیقی میان اسلام و یهود، ضمن برشمردن آیات تنزیهی و تشبیهی قرآن و تورات بر اساس واکنش مفسران هر دو آیین درصدد پاسخ‌ گویی به این مساله هستیم تا روشن شود آیا در فرجام زندگی بشر، خداوند قابل دیدن است یا نه؟

نوشتار پیش رو، ترجمه، تحقیق و نقدگونه ای است بر مقاله خانم مک اولیف استاد کنونی مطالعات اسلامی در دانشگاه جرج تاون واشنگتن با عنوان: ارزش گذاری اسرائیلیات، معضلی در تفسیر که در سال 1998 م به چاپ رسیده است؛ با توجه به رویکرد ویژه خاورشناسان به پدیده اسرائیلیات و تعامل و پیوند آیین اسلام با آیین های الاهی پیشین و راویان اهل کتاب، آشنایی با دیدگاه ها و نظریات آنان، امری ضرور و اجتناب ناپذیر می نماید. نگارنده با نگرشی انتقادی- تحلیلی، متاثر از برخی آرای مفسران اهل سنت و به ویژه ابن تیمیه به تبیینی زبان شناسانه و روان شناسانه از داستانی قرآنی (ذبح گاو بنی اسرائیل) در ذیل آیات 67- 73 سوره بقره پرداخته و نهایتا، با طرح اختلافات فراوان تفاسیر، به تفسیری هرمنوتیکی از آن ها روی آورده و تلاش نموده تا به نوعی نقل های گوناگون مفسران توجیه و تاویل کند.

بازتاب قرآن در تصویرهای شاعرانه شعر خاقانی شروانی (520 ه.ق 595 ه.ق) بویژه در تشبیه های او بسیار گسترده است؛ چنان که فقط قصص قرآن بخش زیادی از تشبیه های او را تحت تاثیر خود قرار داده است. بر همین اساس در مقاله حاضر، ابتدا آن دسته از قصص قرآنی که در تشبیه های دیوان خاقانی به کار رفته است، استخراج و بررسی شده است و در پایان چنین نتیجه گیری شده است که قرآن علاوه بر آن که منبعی حکمی برای اشعار خاقانی است، در خیال پردازی های شاعرانه او نیز نمودی گسترده دارد. خاقانی در تشبیه که یکی از مهمترین عناصر خیال پردازی در شعر محسوب می شود، از قصص قرآنی به شکلی وسیع بهره جسته است؛ این بهره گیری گاه به صورت لفظی، گاه به صورت غیر لفظی (معنوی) و گاه به صورت ترکیباتی است که بر اساس الفاظ و مفاهیم قرآنی ساخته شده است. برخی از قصه های قرآنی در تشبه های خاقانی، به طور مستقیم مقتبس از قرآن و برخی دیگر ماخوذ از تفاسیر و برخی نیز برگرفته از اسرائیلیاتی است که در تفاسیر قرآن راه یافته است.

ترجمه ماشینی : دانشجویان و دانشمندان کتاب مقدس L. D. S. مدتهاست که از تفاوت های موجود در انتشارات مختلف مطالب در کتاب موسی ما آگاه بوده اند. تا آنجا که ما می دانیم، هیچ کس هرگز این تغییرات را به دقت جدا یا تجزیه و تحلیل نکرده است و هیچ توضیحی برای توجیه یا محکوم کردن آنها ارائه نشده است. اولین هدف ما مقایسه خطی تمام انتشارات مهم مطالب کتاب موسی بوده است. منظور از «مهم» آن دسته از نشریاتی است که در آنها اضافات یا حذف کلمات وجود دارد. سپس همه تغییرات در پرتو پیشینه تاریخی آنها در نظر گرفته می شود.

ترجمه ماشینی : هدف از این پایان نامه بررسی جایگاه معافیت در مورد میثاق و شریعت سینا و ارزیابی آن بود. طرح پژوهش شامل سه بخش عمده تاریخی (فصل 2-3)، توصیفی (فصل 4) و انتقادی (فصل 5-6) است. فصل 2 معنای دیسپنساسیونالیسم را ارائه می کند و به طور خلاصه منشأ و توسعه مدرن آن در آمریکای شمالی را بیان می کند. فصل 3 هرمنوتیک متکلمان عهد را در رابطه با عهد سینا و تعارضات آنها با دیسپنساسیونالیست ها با تحلیل تفاوت های اصلی بین مواضع قدیم و جدید الهیات انفصال در مورد میثاق و شریعت سینا مرور می کند. اغلب متکلمان عهد، عهد سینا را ادامه میثاق های پیشین می دانند و عقیده انصرافی عهد آثار را رد می کنند. فصل 4 مفهوم معاصر معاصر از ویژگی های اساسی عهد و شریعت سینا را ارائه می دهد. بر اساس آن، عهد سینا مشروط، زمانی و قانونی است و به دلیل یک واحد غیر قابل تقسیم، شریعت موزاییک، از جمله دکالوگ، در صلیب لغو شده و به کلیسا بی ربط شده است. عبارت "قانون مسیح" به معنای قانون عشق است نه مجموعه ای مشخص از هنجارهای مسیحی. فصل های 5 و 6 دیدگاه انفصال عهد و شریعت سینا را ارزیابی می کنند. مشکل اساسی نه از خود عهد بلکه از اسرائیل ناشی می شود که آن را یک رابطه حقوقی بدون ایمان و عشق می دانست. بی قید و شرط - ابراز محبت خدا - و مشروط بودن - پاسخ شرکت کنندگان - دو جنبه از یک عهد است. وعده ها و فیض همیشه مقدم بر الزامات شرکت کنندگان است، که راهی برای حفظ رابطه عشقی با خدایی است که قوم خود را نجات داد. برای نویسندگان کتاب مقدس، جدا کردن قانون ناب از Decalogue، دیدن موعظه روی کوه در درجه اول برای پادشاهی هزار ساله، یا فرض رابطه متضاد بین قانون و فیض، غریب است.

شیواترین ابزار بیان و انتقال مفاهیم و انگاره‌های مورد نظر، روایت و به تصویر کشیدن وقایع در قالب قصه است که اهداف بسیاری با خود به همراه دارد. قصه‌های متون وحیانی در ورای قالب داستانی خود، اهدافی همچون پندآموزی را به دنبال دارند. این پایان نامه در راستای تحلیل عناصر هنری داستان‌های مشترک در متون مقدس تورات و قرآن، با روش تحلیل تطبیقی خُرد سامان یافته است و با استفاده از روش‌های جزئی دانش نشانه‌شناختی، داستان‌های آفرینش آدم (ع)، طوفان نوح (ع)، یوسف (ع) و معجزات موسی (ع) را در این دو کتاب مقدس مورد واکاوی قرار داده است. بررسی‌ مورد نظر نشان می‌دهد هر چند روند کلّی عناصر هنری داستان‌ها در هر دو روایت به لحاظ انسجام و ترتیب حوادث و وقایع تقریبا مشابه است؛ اما تفاوت‌هایی در نحوه پردازش هنری داستان‌ها از جمله بیان هنرمندانه در پیرنگ، تنوع در گفت و گوها، تفاوت در زوایای دید داستان، حوادث و کشمکش‌های گوناگون و صحنه‌پردازی‌های متفاوت شامل اشاره بیش از حد به جزئیات زمانی و مکانی در متن تورات و عدم اشاره دقیق قرآن به مکان و زمان، در قصص مشترک مورد بررسی در دو روایت وجود دارد. همچنین باید گفت قرآن کریم در ماورای بیان قصص، اهدافی تربیتی و هدایتی را دنبال می‌کند؛ اما در روایت توراتی اهداف هدایتی کمتر به چشم می‌خورد و بیشتر به جزئیات تاریخی و داستانی تأکید شده است.

در این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی داستان های حضرت موسی (ع)در قرآن با تأکید بر جنبه های تربیتی آن برای انسان معاصر(مطالعه موردی فرازهای ناظر به عصر پس از فرعون) پرداختیم. و بیان شده که قصص به معنی سر گذشت و تعقیب و نقل قصه بوده و در اصطلاح، قصص خبری است که بعضی پشت سر بعضی از اخبار گذشتگان نقل می کنند.ابتدا به اهداف قصص و شیوه های تربیتی آن در قرآن پرداخته و بیان شده که بهترین اهداف از بازگو کردن قصص قرآن عبارتند از : دادن آرامش روحی به مؤمنین و ترغیب آنها به صبر و تحمل، تربیت انسان بر تأثیر پذیری و اخذ صفات و اسماء الهی، دلالت بر جریان سنن الهی در امتهای پیشین، عبرت گیری، تاریخ نگاری، بیان واقعیتها و تربیت انسانها، دلالت بر این نکته که قرآن وحی است و برای هدایت بشر نازل شده است. نیز شیوه های تربیتی در قرآن عبارتند از: روش الگوئی، روش موعظه، روش مهرورزی و عطوفت، روش عبرت آموزی و روش تشویق و تنبیه.سپس تربیت اعتقادی در داستان حضرت موسی (ع) بررسی شده و بیان گردیده که اعتقاد به خدا، اعتقاد به پرهیز از شرک، اعتقاد به مقام نبوت و معجزات انبیاء، اعتقاد به معاد و جهان آخرت و مبارزه با شرک از اهداف تربیت اعتقادی در این داستان می باشد.سپس تربیت اخلاقی و رفتاری در داستان حضرت موسی (ع) بررسی شده و بیان گردیده این اهداف اعم از اخلاقی و رفتاری عبارتند از: مقابله با ظلم و ستم و دفاع از مظلوم، تواضع و فروتنی، احترام و استغفار و همچنین تبیین شده که این امور از اهداف اخلاقی و رفتاری در داستان مذکور می باشند. در ادامه، تربیت اجتماعی و سیاسی در داستان حضرت موسی (ع) بررسی شده و بیان گردیده که آوارگی در راه خدا و هجرت و دعوت و تبلیغ همگانی از اهداف مذکور در این داستان می باشد. در پایان به نتایج تحقیق و پیشنهادات آن پرداخته شده است.

پربسامدترین قصه قرآن، قصص حضرت موسی (ع)مى ‏باشد که علاوه بر رهیافت های ادبی و زیبایی شناسی، ارتباط بسیاری با مسئله خلافت نبوی، مهدویت و مباحث آخر الزمانی دارد چنان که در میراث روایی امامیه نیز با الفاظ و عبارات گوناگون به آن اشاره شده است، که این نوع از نگرش مى‏تواند همخوانی بیشتری با مقوله جامعیت و جاودانگی قصص قرآن داشته باشد. از طرفی در آیات قرآن صحبت از عبرت، گردش روزگار، تکرار وقایع در میان امتها شده است که با توجه به اینکه یکی از اهداف قرآن تذکر به پیامبر (ص) و امت با بصیرت ایشان است، بارها خداوند نبی مکرم(ص) را در مورد بیان این قصص که خود اخبار غیبی بوده به امتشان و اینکه اعمال و رفتاری مشابه آن در این امت تکرار می شود، مورد خطاب قرار می دهد که همگی ناظر به جریان امامت است. لذا در این نوشتار تلاشی صورت مى‏گیرد تا به روش توصیفی-تحلیلی تعدد قصص حضرت موسی(ع)در قرآن با رویکردی به مسأله خلافت نبوی و آخر الزمان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد که در کنار ظواهر قصص، طبعا میراث ارزشمند روایی امامیه ظرفیت بسیاری در ارتباط گیری این موضوع با مقوله خلافت، امامت، مهدویت و مباحث آخر الزمانی دارد. یکی از مباحث اصلی مطرح در طول متن، جریان شناسی فکری و عملی گروه های پیش روی حضرت موسی(ع) اعم از فرعون، هامان، ملأ دربار، قارون، سامری، عمالقه و عموم بنی اسرائیل می باشد که هر یک از آنها در طول تاریخ مى‏تواند نمادی از یک جریان، اندیشه و طرز فکر قلمداد گردد که نه تنها در دروان رسالت پیامبر اکرم(ص) بلکه در دوران پر فراز و نشیب تاریخ امامت از عصر حضور گرفته تا دوران غیبت به ویژه دوران معاصر مى‏تواند جریان داشته و مصادیق نوین با همان چارچوب فکری و عملی را داشته باشد. رفتار شناسی مخالفان حضرت موسی(ع) در برخورد با حضرت موسی(ع)و تحلیل نوع مواجهه موسی(ع)با آنها، بهره گیری از ظرفیت بالای روایات اهل بیت: در استناد به قصص حضرت موسی(ع)در عرصه خلافت نبوی، مهدویت، و نیز رویکرد آخر الزمانی به قصص حضرت موسی(ع)و بررسی میزان بهره گیری و الگوگیری از نوع مواجهه حضرت موسی(ع) با طواغیت و مخالفان خود در عرصه های فکری، سیاسی و فرهنگی دوران معاصر از دیگر مباحث این نوشتار به شمار میرود.

مسأله ای که قابل تحقیق و بررسی می باشد این است که حضرت موسی ( علیه السلام ) چه روش های و آثار تعامل اجتماعی با قوم خود داشته است و در نتیجه روشها و آثار تعامل اجتماعی حضرت موسی ( علیه السلام ) با قوم بنی اسرائیل چیست ؟ پایان نامه حاضر به روش تحقیق توصیفی،تحلیلی با استفاده از کتاب خانه است ، در جواب سوال اول تقریبا 13 روش تعاملی که حضرت موسی ( علیه السلام ) با قوم بنی اسرائیل داشته است ، مفصلا ذکر شده است ، مهم ترین از آنها روش هدایت ، روش تذکر مستمر ، روش ایجاد کردن یکجهتی و اتحاد، روش صبر، روش معجزه آوردن حضرت موسی ( علیه السلام ) بر قوم خود ، روش مناظره حضرت موسی ( علیه السلام ) با بنی اسرائیل ، روش تبلیغ حضرت موسی ( علیه الاسلام ) درمیان بنی اسرائیل ، روش تربیت حضرت موسی ( علیه الاسلام ) بوده است ، و در جواب سوال اصلی آثار این تعاملات که آنحضرت با بنی اسرائیل داشته است بیان شده است ، و آن در دو قسمت ذکر شده است آثار خوب و مثبت و آثار سوء و منفی ، که مهم ترین آن را می توان به این ترتیب ذکر کرد . خداوند عالم به خاطر اثر آن محبتی که با بنی اسرائیل داشت ، آنان را مودبانه مورد خطاب قرار داده است . و خداوند در اثر پذیرش اطاعت و هدایت خود آنان را از صفات اخلاقی و معنوی کاملا آراسته می کند . و با وسیله روش مهاجرت آنحضرت قوم خود را از چنگ فرعون نجات داده است ، و در جریان گوساله پرستی نیز تعامل و برخورد شدید آن حضرت با حضرت هارن ( علیه السلام ) باعث بیداری قوم بنی اسرائیل و بازگشتن آنها به فضای توحید است . و از آثار سوء و منفی قوم بنی اسرائیل این بوده است که آنها در اثر لجاجت به تبه کاری هم کنار شدند ، چون طالب حق نبودند و در گناه و تعدی و خوردن مال یتیتم شتاب می کردند، و از روند و سیر و حرکت قوم بنی اسرائیل بسیار واضح است، که آنها همیشه بهانه جویی می کرندد ، و خواستار تبدیل نعمت های الهی می شدند . و همچنین آنها بار ها بر‌‌ اثر گناه و نا فرمانى ها گرفتار انواع عذاب هاى دنیاوى شدند ، چنان‌‌ که عذاب آخرت نیز به آنان وعده داده شده است .