جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انقلاب اسلامی با آرمان‏‌های عدالت، جمهوریت، قانون‏‌گرایی، عزت، استقلال، آزادی، اسلامیت و نظایر آن توانست به پیروزی برسد و محمل ساخت ایدئولوژی، قانون اساسی و نظام‌‏سازی نیز بر همین اساس پدیدار شد. چالش بسیاری از نظام‌‏های سیاسی در تحقق اهداف ایدئولوژی و نظام اعتقادی خود، ایستایی و انجمادی است که به دنبال تغییرات اجتماعی و تغییر نسلی در جامعه رخ داده و توان کنترل اجتماعی و قدرت اقناعی آن را کاهش می‏‌دهد که می‏‌تواند منجر به تضاد دولت ـ ملت شود. امری که برای جمهوری اسلامی نیز می‌‏تواند حادث شده و یا موجود باشد. در این راستا اما رهبر انقلاب اسلامی با طرح دو مفهوم «جهاد تبیین« و «مطالبه‌‏گری» میان ایدئولوژی و آرمان پیوند زده و تلاش می‏‌کند تا آنچه ایدئولوژی انقلاب اسلامی بر آن استقرار یافته را حفظ کند و استمرار بخشد. مسئله پژوهش حاضر این است که: «چه نسبتی میان دو مفهوم جهاد تبیین و مطالبه‌‏گری در نظام اندیشگی آیت‏ الله خامنه‏‌ای وجود دارد؟» روش جمع‌‏آوری اطلاعات، اسنادی است و تحلیل داده‏‌ها نیز بر اساس روش تحلیل اسنادی و با استفاده از آرای اندیشمندانی چون مانهایم در تحلیل نسبت ایدئولوژی و یوتوپیا، اینگلهارت و روشه در تغییر نسلی و اجتماعی و سایر نظریه‌‏پردازان برای توضیح نسبت مفهومی مطالبه‏‌گری و تبیین حقیقت در اندیشه آیت ‏الله خامنه‌‏ای بهره گرفته شده است. پژوهشگران مقاله به این یافته رسیده‌اند که در اندیشه آیت ‏الله خامنه‏‌ای، جهاد تبیین به معنای ادراک ایدئولوژی انقلاب اسلامی در جامعه و مطالبه‏‌گری به معنای آرمان‏‌خواهی و پویایی مداوم در ایدئولوژی انقلاب اسلامی است.

در اسلام هیچ حکمی اعم از وجوب و حرمت، بی ­جهت نیست و قطعاً حکم تحریم موسیقی و غنا به سبب مفاسدی است که در آنهاست و آن چیزی که انسان را سرگرم کند و از امری غافل و از عقاید دینی انحراف نماید به عنوان لهو بیان می‌­شود که در غنا نیز نمود پیدا می­ کند و علمای دین با استناد به آیات و روایات غنا را در مواردی چون: کسب زنان آوازه­ خوان که مردان بر آنان وارد می­ شوند، با لهو و لعب و سخنان باطل همراه باشد، خرید و فروش کنیزان آوازه­ خوان و آموزش و شنیدن آوای آنها، صدایی که از صوت و لحن اهل فسق و معصیت باشد، در قرآن، دعا و مرثیه و ... حرام می ­دانند و مزمار، طبل زدن، نواختن عود، تار، بربط، دف زدن و ... از آلات غنا و موسیقی حرام است، اما در جوامع اسلامی در بین مردم از لحاظ حرام و حلال بودن غنا و موسیقی اختلاف نظر وجود دارد که باعث ایجاد شبهه می­ شود، چرا که امروز به جای توجه به حرام یا حلال بودن غنا، به عنوان کسب در بین مردان و زنان رواج شده، با لهو و لعب همراه است، زن و مرد اختلاط می ­شود، آموزشگاه راه ­اندازی می­شود، تکثیر و توزیع می ­شود و از آلات موسیقی جدید استفاده می­ شود، بنابراین، در این زمینه همسویی و ارایه راهکار از سوی علمای موسیقی و همچنین از منظر شرعی از سوی مراجع و علمای دینی لازم و ضروری است.

هدف پژوهش حاضر بازیابی مبانی دینی تزاید قدرت دفاعی در نظام جمهوری اسلامی با تأکید بر اندیشه امام خامنه‌‌ای است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که هر نظام و حکومتی که بخواهد به استقلال و تمامیت ارضی خود پایبند باشد و تحت سلطه هیچ قدرت بیگانه‌‌ای نباشد، به‌ناچار باید بر قوی شدن خود اصرار ورزد و به تزاید قدرت دفاعی خود در همه عرصه‌‌ها بکوشد و نظام جمهوری اسلامی ایران در این ماجرا قطعاً مستثنی نیست و عقل سلیم همواره بر آن حکم می‌‌کند و جای هیچ تردیدی نیست. آنگاه که در منابع دین بحث از تزاید قدرت دفاعی به میان کشیده می‌‌شود؛ منظور انحصار تزاید قدرت در عرصه دفاع سخت و نظامی نیست؛ بلکه شامل تزاید قدرت در عرصه نرم نیز می‌‌باشد. قوی شدن و تجدیدقوا در عرصه دفاع همه‌جانبه در نظام اسلامی، لازم است و به‌حسب نیاز باید به ابزار دفاعی روز مجهز شد تا باعث بازدارندگی دشمن شود و هرگز نباید دشمن را کوچک و ضعیف شمرد؛ اگرچه دشمن کوچک باشد.

علم نافع و سودمند به جامعه هويت مي‌دهد و علم غيرنافع جامعه را بي‌هويت مي‌کند. براين‌اساس يکي از مهم‌ترين مسائلي که طرح آن پس از گذشت چند دهه از پيروزي انقلاب اسلامي لازم و بلکه ضروري مي‌نمايد، موضوع ايجاد تمدن اسلامي است. بديهي است تحقق اين مهم آرزوي ديرينۀ همۀ اولياي الهي بوده است. بنابراين سؤال اساسي قابل طرح در تحقيق پيش‌رو اين است که ملاک و معيارهاي علم نافع در اسلام و غرب چه اموري هستند که موجب مي‌شوند يک جامعه به رشد و کمال برسد و جامعه‌اي به انحطاط کشيده شود. بدين بيان، برپايي تمدن اسلامي لوازمي دارد که مهم‌ترين آنها وجود علم نافع و سودمند است. مهم‌ترين ملاک علم نافع از منظر اسلام اين است که جامعه را از لحاظ مادي و معنوي به‌‌سوي رشد و کمال سوق مي‌دهد. اما در تمدن مدرن غربي، علومي مورد مطالعه و بررسي قرار مي‌گيرند که جنبه‌هاي مادي آن، جلوۀ بيشتري دارند؛ و نافع بودن يا مضر بودن آن به توليد ثروت و قدرت گره خورده است. به‌همين جهت، نوشتار حاضر با روشي تحليلي ـ استنادي در پي پاسخ به اين پرسش، براساس انديشه‌هاي امام خميني(ره) و رهبر معظم انقلاب است. براساس اين انديشه اگر علم نافع در جامعه‌اي محقق شود، ضمن آنکه جامعه را به رشد و کمال سوق مي‌دهد، تمدن‌ساز نيز هست.

هدف از این تحقیق تحلیل بیانات و اندیشه­های مقام معظم رهبری (مدظله­العالی) به‌عنوان رهبر و الگوی جامعه اسلامی و متفکر جهان اسلام درزمینهٔ ظهور و مهدویت است. این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی به روش داده بنیاد که از نوع پژوهش­های استقرایی و اکتشافی است. ابزار جمع­آوری داده­ها، بیانات معظم له به تعداد 73 سخنرانی است که جمعاً به تعداد 175 زیر مقوله مرتبط با موضوع، استخراج و ثبت‌شده‌اند. این زیر مقوله­ها در جلسات کانونی با تعداد 12 نفر از خبرگان و صاحب­نظران مطرح و درنهایت تعداد 148 زیر مقوله استخراجی در قالب تعداد 10 مقوله و تعداد 6 مضمون دسته­بندی گردید. نتایج نشان داد که تشکیل حکومت مردمی ایران؛ آماده کردن زمینه­های ظهور به‌عنوان عوامل زمینه­ای؛ رابطه عاطفی، اهمیت و ارزش مسئله انتظار، الزامات انتظار حقیقی و الگوسازی موفق به‌عنوان عوامل علّی؛ اهداف و تبلیغات استعماری و استکباری به‌عنوان عوامل مداخله­ای؛ گفتمان سازی مهدوی به‌عنوان راهبرد و درنهایت رسیدن به تعالی فردی و تعالی اجتماعی در زمان ظهور امام زمان (عج) به‌عنوان پیامدهای آن است. توجه به همه عوامل ازجمله برنامه­ریزی برای اجرایی نمودن راهبردهای استخراجی می­تواند جهان اسلام را به سمت ظهور و تحقق عدالت جهانی سوق دهد.

آرمان عدالت در حکومت مهدوی سهم بسزایی در خروج جامعه از وضع موجود و الگویابی در جهت بهترشدن و صیرورت الی الله دارند. این مقاله درصدد پاسخ به این سوال است که چگونه می‌توان براساس توصیه‌های سیاستی و راهبردهای مقام معظم رهبری زمینه‌ی تحقق آرمان عدالت را در حکومت آرمان شهر مهدوی مهیا ساخت. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی با توجه به توصیه‌های سیاستی آیت‌الله خامنه‌ای تبیین می‌شود، که راهبردهای عدالت‌گرایی در گستره‌ی ایران با عدالت پژوهی در حوزه و دانشگاه، تدوین نظریه ناب اسلامی درباره‌ی عدالت، تبیین شاخصه‌های عدالت توأم با استقامت و اقتدار محقق می‌گردد و در عرصه جهانی با بیداری و معرفت افزایی جهانیان نسبت به موعود عدل گستر، رسوا نمودن قدرت‌های استکباری، تشکیل جبهه‌ی متحد علیه استکبار، استفاده از فرصت دیپلماسی عمومی و کمپین‌های دانشجویی علیه آمریکا و اسرائیل در فضای مجازی و در آخر با مشارکت دموکراتیک جهانی در عرصه‌ی مدیریت بین‌المللی زمینه‌های حکومت عدل گستر مهدوی مهیا می‌گردد.

تحول و اسلامي‌سازي علوم انساني و استقلال فرهنگي و فکري، يکي از مهم‌ترين اهداف و آرزوهاي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني(ره) بوده است؛ به‌طوري‌که بعد از پيروزي انقلاب، هم امام راحل و هم رهبر معظم انقلاب و ساير متفکران و انديشمندان انقلاب براي تحول و تغيير علوم انساني تلاش‌هاي فراواني کرده‌اند. مهم‌ترين پرسش اين نوشتار اين است که متفکران انقلاب اسلامي و به‌صورت خاص، مقام معظم رهبري و آيت‌الله مصباح يزدي، چه راهکارهايي را براي بسط، تحول و اسلامي‌سازي علوم انساني مطرح کرده‌اند؟ براي يافتن پاسخ اين پرسش، با مراجعه به آثار و سخنان اين دو انديشمند اسلامي به اين نتيجه رسيده‌ايم که راهکارهایي را که اين دو متفکر اسلامي براي تحول و اسلامي‌سازي علوم انساني مطرح و ارائه نموکرده‌اند، به دو بخش تقسيم مي‌شود: راهکارهاي بنيادي و علمي و راهکارهاي عملي که با استفاده از روش تحليلي ـ توصيفي اين راهکارها مورد تحقيق و بازخواني قرار گرفته است.

هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های کارآمدی نظام ولایی در منظومه فکری حضرت آیت­ الله خامنه‌ای یا تأکید بر فطرت انسان‌ها است. پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که مؤلفه ­های کارآمدی نظام ولایی در منظومه فکری حضرت آیت‌الله خامنه­ ای چیست و آیا این مؤلفه‌ها با فطرت انسان­ ها سازگاری دارد؟ همچنین پژوهش حاضر بر این فرضیه استوار است که شکل‌گیری و پایه‌ریزی انقلاب اسلامی و همچنین اندیشه‌های حضرت ایشان بر مبنای اعتقادات و باورهای دینی و فطری بوده بدیهی است این مؤلفه‌ها و شاخص‌ها هم بر مبنای الگوی اسلامی استوار است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده و نتایج نشان داد ازآنجاکه ابتناء نظام جمهوری اسلامی بر نظریه حکومت اسلامی در عصر غیبت و بر پایه مردم‌سالاری دینی بوده بر اساس این نظریه، مشروعیت نظام مردم‌سالاری دینی بر سه اصل صلاحیت­ های دینی؛ رضایت و انتخاب مردم استوار است برای رسیدن به اهداف، باید در مرحله نظر و عمل به‌عنوان یک نظام کارآمد تلقی شود؛ لذا در منظومه فکری رهبری انقلاب اسلامی نیز اصل کارآمدی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.