جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فردریش نیچه یکی از اسرارآمیزترین شخصیتهای فلسفه است و مفاهیم وی - ابرانسان ، اراده قدرت ، اخلاق برده - اساسا درک ما از شرایط انسانی را تغییر داده است. اما واقعا بیشتر مردم چه چیزی در مورد نیچه می دانند - فراتر از سبیل ، مضراب و پیوند طولانی مدت با نهیلیسم و فاشیسم؟ متفکری را که به یک اندازه مورد علاقه آلبرت کامو ، عین رند ، مارتین بوبر و آدولف هیتلر بود کجا قرار دهیم؟ نیچه نوشت که تمام فلسفه زندگی نامه ای است و در این بیوگرافی کاملا جذاب و بدیع ، سو پریدو خوانندگان را به دنیای این انسان درخشان ، عجیب و غریب و کاملا آشفته وارد می کند و وقایع و افرادی را که زندگی و کار او را شکل داده اند ، روشن می کند. پریدو از طریق تربیت متواضعانه و متعبدانه مسیحی خود - تحت الشعاع مرگ مرموز پدرش - از طریق حرفه تدریس ، فلسفه پردازی تنها در کوههای بلند ، و سقوط قلب شکسته به جنون ، زندگی فکری و احساسی نیچه را با بینش و حساسیت یک رمان نویس مستند می کند. او همچنین پرتره های فراموش نشدنی از افرادی که برای او مهمترین بودند را تهیه می کند ، از جمله ریچارد و کوزیما واگنر ، لو سالومه ، زنی که قلب او را شکست. و خواهرش الیزابت ، ملی گرایی خشمگین و ضد یهودی آلمانی که متون او را دستکاری کرده و آرشیو نیچه را به مقصدی برای ایدئولوگ های نازی تبدیل کرده است. من دینامیتم! بیوگرافی ضروری برای هر کسی است که بدنبال درک مورد سو تفاهم قرار گرفته ترین فیلسوف تاریخ است.

در فلسفه­های تعلیم و تربیتِ مبتنی بر معرفت دینی، دو مفهوم مهم و بنیادین خدا و گناه به مثابه‌ی دو عنصر انگیزشی و بازدارنده بالاترین کارکرد تربیتی را در این نظام­ها دارند.. اگرچه از نظر نیچه خدا و هر مفهوم دیگر در ارتباط با او برساختۀ اندیشه‌های بیمارگونۀ انسان­های حقیر و به منظور تخدیر و تحمیق نوع بشر است، اما او با نفی ارزشگذاری­های پیش از خود ارزش­هایی را بنیاد نهاد که بر اساس آن ارادۀ به قدرت گرانیگاه آن است. ابرانسان نیچه نه به مثابۀ محصول که بر قامت یک فرهنگ، صدر و ساقۀ تعلیم و تربیتی است که نه بر بنیاد رام‌سازی که بر اصولی چون ایثار، انضباط و فرمان دهی استوار است. در فرهنگ پیشنهادی نیچه، خدا سرچشمۀ قدرت و سرشاری است و قرب به او، نفی من ضعیف و یافتن خود در منی برتر است. در پژوهش پیش­رو نخست با روش تحلیل مفهومی، معنای گناه و خدا ابتدا در تفکر مسیحیت و سپس در منظومۀ فکری نیچه بررسی شده است و در گام بعدی با توجه به چرخش فکری که نیچه در معنای این دو واژه دارد با استفاده از روش استنتاج، هدف غایی خلق ارزش­های جدید، اصل تبدیل ارادۀ معطوف به بقا به ارادۀ معطوف به قدرت و همچنین توصیه­های عملی فرمان­دهی درونی و توجه به همۀ ابعاد زندگی استخراج شد.

در این مقاله سعی داریم نشان دهیم که فلسفه های معاصر و جریان های فلسفی اصلی آن ریشه در اندیشه های فیلسوفان شاخص مدرن دارد و نفوذ این فیلسوفان کماکان با فراز و نشیب هایی هنوز در قرن حاضر نیز قابل فهم است هرچند نقدهای کوبنده ای به فلسفه های مدرن از جانب فیلسوفان معاصر صورت گرفته است. در این نوشته به نقش اندیشه های فلسفی کانت، هگل، نیچه، مارکس، داروین در تکوین فلسفه های معاصر مثل پساختارگرایی، اگزیستانسیالیسم، پدیدارشناسی و پراگماتیسم آمریکایی به طور خلاصه اشاره می کنیم. فهم مبانی فلسفی فلسفه های معاصر مستقیماً در ارتباط با مبانی فلسفی فیلسوفان مذکور قابل فهم است. می توانیم در سه محور نقش این فیلسوفان در فلسفه های معاصر را ارزیابی کنیم. نخست به می توان به جنبه های تاریخ گرایانه تفکر این فیلسوفان و استقبال معاصرین از چنین نگرشی اشاره کرد. تقریباً اکثر فیلسوفان تأثیرگذار بر فلسفه معاصر در این نوشتار در فلسفه های به نقش زمان و تاریخ اشاره کرده اند و در این میان هگل به عنوان شاخص ترین فیلسوف تاریخ گرا فضایی برای تفکر تاریخ گرایی در روزگار ما گشوده است. دوم این که این فیلسوفان بانفوذ مدرن مورد

اندیشه‌های اخلاقی در غرب، بیشتر آرمان‌گرایانه بوده است. اما با ظهور نیهیلیسم، این رویکرد تغییر کرد و تهی شدن ارزش‌ها، آنگونه که نیچه مطرح می‌کند، آشکار گردید. انسانی که همواره در سایه‌ی ارزش‌های امر قدسی زندگی کرده، ناگهان خویشتن را در بی‌اساس بودن ارزش‌ها می‌یابد. چنین انسانی دیگر نه می‌تواند زندگی‌اش را با مُثل افلاطونی معنی بخشد و نه با آرمان‌های اخلاقی مسیحیت. این بی‌معنایی زندگی، در نقد نیچه به متافیزیک،‌ دین و اخلاق مسیحی، بیش از پیش نمایان می‌شود. نیچه هم به عقل‌گرایی افراطی در متافیزیک یونانی می‌تازد و آن را سرکوب‌گر احساسات آدمی می‌داند، و هم، دین را به خاطر ترویج آنچه او اخلاق بردگی می‌نامد، نقد می‌کند. این امر منجر به بی‌اعتمادی انسان مدرن نسبت به اخلاق الهیاتی شده و در نهایت، انسان به جای خدا، خود، ارزش‌گذار زندگی‌اش می‌شود. پیامدهای این نیهیلیسم را از جنبه‌های مختلف می‌توان بررسی نمود. البته نگاه نیچه به اخلاق دینی، مبتنی بر آموزه‌های مسیحیت بوده اما برخی، نتایج نقد او را به هر گونه اخلاق مبتنی بر دین، تعمیم داده‌اند. اندک تأملی در آموزه‌های اخلاق توحیدی اصیل، نشان خواهد داد که انتقادات نیچه به اخلاق مسیحی، نمی‌تواند اساس اخلاق دینی را که بر معنی‌بخشی حیات آدمی تأکید می‌ورزد، هدف گیرد.

«یک زندگی...» در مقامِ کتاب گزینشِ برخی از اساسی‌ترین آثار دلوز با نظر به مبانیِ تفکر او و دقایقِ ملتهب آن است. این گزیده از مقاله‌ها، نشست‌ها، گپ‌وگفت‌ها، یا نامه‌هایی تشکیل شده که نقشِ مهمی در فهمِ حیاتِ فلسفی او بازی می‌کنند. اما «یک زندگی...» در مقامِ مفهوم نشانگرِ سعادتِ تمام‌وکمال است. جغرافیای کتاب حاضر، از یازده فصل تشکیل شده است. فصل‌های اول تا پنچم به فیلسوفانی چون: اسپیونزا، نیچه، فوکو، هیوم، برگسون و فوکو اختصاص یافته‌اند. سه فصل بعدی به به بکت، اسکیزوکاوی و لایبنتس می‌پردازند. در فصول بعدی مؤلف به مواردی مانند موقعیت مهم و حیاتی فلسطین، وصیت نامة فلسفی «دلوز» و ... اشاره می‌کند.ولگردی بدنام که همه از او متنفرند، در حالی که دراز افتاده و به حال مرگ است، پیدا می‌شود. همگان برای کوچک‌ترین نشانه‌ی زندگی در وی از خود اشتیاق، احترام و حتی عشق بروز می‌دهند. همه به تقلا می‌افتند تا وی را نجات دهند، تا آنجا که این مفلوک در عمیق‌ترین حالت بیهوشی نیز چیزی لطیف و شیرین را حس می‌کند که در جانش می‌نشیند. ولی وقتی که به زندگی باز می‌گردد، نجات‌دهندگانش سردتر می‌شوند، و خودش نیز دوباره فرومایه و زننده. میان زندگی و مرگ او دقیقه‌ای است که تنها به یک زندگیِ در حالِ بازی با مرگ تعلق دارد.

کتاب پیش رو، گزینش برخی از اساسی‌ترین آثار «دلوز» با نظر به مبانی تفکر او و دقایق ملتهب آن است. این گزیده از مقاله‌ها، نشست‌ها، گپ و گفت‌ها و نامه‌هایی تشکیل شده که نقش مهمی در فهم حیات فلسفی او بازی می‌کنند. این کتاب از نظر مفهوم نشانگر سعادت تمام و کمال است. جغرافیای کتاب حاضر، از یازده فصل تشکیل شده است. فصل‌های اول تا پنچم به فیلسوفانی چون: اسپیونزا، نیچه، فوکو، هیوم، برگسون و فوکو اختصاص یافته‌اند. سه فصل بعدی به به بکت، اسکیزوکاوی و لایبنتس می‌پردازند. در فصول بعدی مؤلف به مواردی مانند موقعیت مهم و حیاتی فلسطین، وصیت نامة فلسفی «دلوز» و ... اشاره می‌کند.