جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائلی که درباره پیامبر بحث می کنند، عصمت پیامبراسلام(ص)است. اگرچه درمباحث اعتقادی وکلامی دارای قدمت می باشد، اما از مهمترین مباحث کلام اسلامی دربین متکلمان و مفسران مسلمان بوده است. عده ای از علماء عصمت پیامبر را در قبل و بعد از بعثت ضروری میدانند ولی عده ای دیگر آن را شرط نمی دانند. دراین پژوهش کلیاتی درمقوله عصمت،تعریف مسأله، پیشینه عصمت، طرح پرسشهاي اصلی و فرعی، حدود ، فرضیات، اهداف وروش پژوهش مطرح گردیده است. سپس به مبانی نظری تحقیق شامل زندگی علمي علامه طباطبایی وفخر رازی، ادبیات تحقیق شامل واژه شناسی عصمت، معنای لغوی واصطلاحی عصمت، عصمت درقرآن، عصمت ازدیدگاه دومفسرپرداخته شده است. منشأ ومراتب عصمت ازدیدگاه دومفسرشيعه وسني به بحث گذاشته شده است. و همچنين دلایل لزوم عصمت پیامبر اسلام ازديدگاه آنان با استناد به آیات قرآن کریم بيان شده ومقایسه ای بین دو دیدگاه مطرح گردیده است. ودرپايان نيزمهمترین دلایل درباره مسأله سهو ونسيان نسبت به پیامبر اسلام وديدگاه علامه طباطبايي و فخررازي نيز طرح گرديده است.

کتاب الحجج الدامغه و البراهین الساطعه فی جواز الإحتفال بالمولد النبوی الشریف و یلیه جواز الإجتماع بالرسول (ص) فی الیقظه و الأخذ منه توسط حامد أحمد بابکر به رشته تحریر درآمده است. بحث جواز جشن میلاد نبوی از اموری است که بدعت شمرده شده است و دلیل بر آن این است که احتفال و جشن میلاد نبی اکرم (ص) در زمان رسول الله نبوده است و هر چه که در زمان ایشان نبوده بدعت است و هر بدعتی ضلاله و هر ضلالتی آتش جهنم را به دنبال دارد، نویسنده درصدد بررسی ابعاد بدعت و اینکه چه چیزهایی بدعت است را از زوایای مختلف مورد بحث و بررسی قرار می دهد. این کتاب شامل مقدمه و مباحثی چون احادیث وارده در مفهوم بدعت، تعریف بدعت، ادله جواز احتفال به مولد النبی، رأی ابن تیمیه در جواز احتفال به مولد النبی، احتفال به مولد النبی و حکم آن، وسائل به کار رفته در فرح و احتفال به مولد النبی، تألیف کتب و ایراد فتاوا توسط علمای مذاهب اهل سنت برجواز احتفال به مولد النبی، و ... می باشد. نویسنده در پایان بیان می دارد بدعت حرام در اصول عقائد است، اما بدعت در فروع شرعا جایز است و علت آن تعظیم شعائر الهی است و اینکه احتفال به مولد نبوی سنت حسنه ای است که از سنت احسان تاثیر می گیرد، احتفال به مولد نبوی هر چند در زمان رسول الله به این صورت نبوده است لکن بعضی خصایص خوب در زمان ایشان بوده که جواز احتفال به مولد نبوی را می رساند مانند مدح حضرت و اقرار به آن.

چکيده گرچه مسئله افضليت امام در کتب کلامي شيعه و اهل‌سنت به طور مفصل تبيين و بررسي شده، به موضوع افضليت انبيا کمتر توجه گشته است. در تحقيق حاضر بر آنيم تا با مراجعه به آيات قرآن به روش استنادي – تحليلي، مسئله لزوم افضليت انبيا به نحو مطلق را تبيين و بررسي کنيم تا دريابيم آيا از آيات، لزوم و ضرورت برتري پيامبران بر افراد زمان خود (امت خود) به نحو مطلق و در همه ابعاد استفاده مي‌شود يا خير؟ خداوند سبحان در برخي آيات قرآن تبعيت از برخي انبيا را به نحو مطلق واجب مي‌داند که بالملازمه دليل بر افضليت مطلق آنان نيز مي‌باشند و برخي ديگر از آيات موهم وجود نقايصي در عده‌اي از انبياي الهي است و برخي آيات ديگر به صورت روشن، بر عدم افضليت آنان به نحو مطلق دلالت دارند و به نظر مي‌رسد مسئله افضليت انبيا و قلمرو آن با هدف و ضرورت بعثت، رابطه تنگاتنگ دارد. ازاين‌رو مطابق آيات قرآن، برتري انبيا در حيطه و قلمرو هدايت، امري بايسته است، ولي نسبت به برتري در ديگر ابعاد و جوانب نه‎تنها دلالتي ندارند، بلکه دليل بر خلاف آنها نيز مي‌باشند.

ابوعبدالله محمدبن‌سعدبن‌مَنِيع (۱۶۸–۲۳۰ ق / ۷۸۴–۸۴۵ م) مشهور به ابن‌سعد مورخ و سيره‌نويس، صاحب تأليف مفصل و کم‌‌نظير طبقات الکبري است. وي در ميان دانشمندان و مورخين بعد از خود، به مورد اعتماد بودن در نقل روايات شهرت داشت و به همين دليل مورخين بعد از او بسيار به او ارجاع داده‌اند؛ اما در اين ميان مسئله جانشيني رسول‌خدا صلي الله عليه واله وسلمدر کتاب طبقات الکبري ابن‌سعد به‌گونه‌اي گزارش شده است که آشکارا ديدگاه نويسنده را در برجسته کردن اعتقاد خود نشان مي‌دهد. در اين گزارش‌ها ابن‌سعد به خواننده القا مي‌کند که تنها نامزد مورد علاقه رسول‌خدا صلي الله عليه واله وسلمبراي جانشيني پس از خود، کسي جز ابوبکر نبوده؛ اين در حالي است که گزارش‌هاي مخالف و همچنين روايات پيامبر دربارة مقام و موقعيت ممتاز علي عليه السلام را ناديده مي‌گيرد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحليلي-توصيفي قصد دارد از حقيقت گزارش‌هاي جانبدارانه، گزينشي و تحريف‌شده نويسنده طبقات در خصوص مسئله جانشيني رسول‌خدا صلي الله عليه واله وسلم پرده بردارد.

ولایت تکوینی و تشریعیِ، از سرچشمه ربوبی به عالم انسانی افاضه می‎شوند. یکی از نتایج ولایت تکوینی، تصرف آدمی در ماسوی به اذن الهی می‎باشد که از آثار عبودیت و ریاضات شرعیه است. ولایت تشریعی به معنای خاص آن، ویژه خداوند است که با اراده او به پیامبران و پیامبر گرامی اسلام و فرزندان معصوم ایشان اعطا شده است، تا ایشان نیز نسبت به ابلاغ احکام شرعیه و حکومت بر روابط مردم اعمال ولایت نمایند. بر این اساس می‌توان گفت که ولایت تشریعی نیز همانند ولایت تکوینی مبین نوعی تفوق است که منشأ آن همان ولایت تکوینی است. در این مقاله به تبیین این دو نوع ولایت و چگونگی ارتباط آن دو خواهیم پرداخت.

برند مجموعه‏ای از ادراکات ذهنی نسبت به چیزی است که در طول زمان در اذهان شکل می‏گیرد. یکی از قلمروهای برند، حیطه کشورها و ملت‏هاست بطوریکه تاکنون بیش از 50 کشور فعالیت‏هایی را بر روی برندشان متمرکز کرده‏اند تا جایگاه مطلوب برند کشورشان را در اذهان ایجاد کنند. این مقاله برآن است با بکارگیری روش دینی و مقایسه کردن با عقل متعارف به بررسی جایگاه مطلوب برند کشور اسلامی در سرزمین ایران اسلامی بپردازد. چرا که به نظر می‏رسد از نظر دینی، پیامبر(ص) کوشش فراوانی به منظور بهبود ذهنیت نسبت به اسلام در سطح بین‏الملل داشتند و این در شیوه حکومت، مدیریت جنگ ها و در ارتباط ایشان با مردمان ادیان دیگر مشاهده می‏شود که چنین روشی همسو با عقل نیز است. از این رو، این چهره یا به اصطلاح امروز «برند» باید به روش‏های معقول و منطبق بر مفاهیم دینی به جهان ارائه شود تا غیرمسلمانان تصویر صحیح و گویایی از آن دریافت نمایند.

کتاب تبرک الصحابة بآثار رسول الله (ص) و بیان فضله العظیم توسط شیخ محمد طاهر بن عبدالقادر بن محمود الکردی به رشته تحریر در آمده است. کشور عربستان سعودی با وجود تفکر وهابی کتابی درباره تبرک صحابه به آثار رسول الله (ص) نوشته و آنرا به چاپ رسانده اند. نویسنده، سال ها پیش این کتاب را صورت غیر رسمی و مخفیانه چاپ می نمود و هم اکنون انتشارات دارالمنهاج در جده این کتاب را منتشر کرده است و طبیعی است که این اقدام دلیل بر آن است که در اینجا نزاعی بین وهابیون افراطی با نخبگان متدین به وجود آورده است. نخبگانی که تاریخ خوانده اند و می دانند که سلف صالح، یعنی نسل صحابه و تابعین، نسبت به آنچه منسوب به پیامبر (ص) بوده حساسیت داشتند و به آنها تبرک می جستند. این اثر، رنگی و با تصاویر بسیار زیبایی از برخی از آثار منتسب به رسول الله (ص) چاپ شده است . این کتاب شامل مقدمه و شش فصل می باشد: در فصل اول تبرک به آثار صحابه مانند آب وضوی آن حضرت، لباس و دیگر اشیاء منتسب به آن حضرت است. فصول بعدی مربوط به تلاش سلف برای حراست از آثار منسوب به آن حضرت و اشیائی است که در شهرها و موزه‌ های مختلف نگه داری می ‌شود. بوسیدن دست آن حضرت توسط صحابه در روایات مختلف آمده که ضمن فصل خاصی گردآوری شده است. بخش پایانی شواهدی را از آنها برای توجه مسلمانان به آن حضرت و احترامی که برای شخصیت ایشان قائلند ارائه کرده است. نویسنده پس از بررسی به این نتیجه رسیده این مطالب توسط بزرگان و محدثان برجسته گفته شده و اگر در این مطالب تشکیک کنیم باید در مطالب دینی مان هم که توسط آنها نقل شده تشکیک کنیم.

نظریه رویا انگاری وحی، یکی از عمده ترین شبهاتی است که پیرامون مساله وحی مطرح شده است. در مقاله حاضر با تجزیه و تحلیل این نظریه به مسائل محتمل آن، ابتدا ماهیت نظریه مذکور به جهت مبانی و لوازم آن، تبیین و در ادامه مورد سنجش قرار گرفته است. مبنای اصلی تاکید بر نقش روایتگری پیامبر| و نفی مخاطب بودن ایشان در نزول وحی است. مدعی این نظریه با تاکید بر بشری بودن منشاء قرآن، زبان آن را از جنس رویا و مکاشفه می داند. وی در نهایت با اذعان به تکلف تفاسیر موجود به ضرورت گذار از تفسیر به تعبیر قرآن معتقد می شود. در قسمت دوم مقاله، نظریه رویا انگاری به جهت لوازم و پیامدهای ناسازگار و متناقض آن مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله این لوازم که به ساحت قدسی پیامبر بازگشت می کند؛ جواز اتهام کذب و جهل ایشان در حین روایت رویاهای قدسی خویش است. لازمه دیگر نیز تردید در ادعای نبوت و رسالت حضرت ختمی مرتبت و نهایتا غفلت از وحدت سامع و قائل و اتهام توهم دوگانگی پیامبر عظیم الشان است. بخش دیگری از این لوازم متناقض نیز به کلام الهی بازگشت می کند. نظریه رویا انگاری نه تنها جامعیت دستوری و محتوایی قرآن را انکار می کند؛ بلکه مستلزم سخافت حداکثری آن نیز خواهد بود. همچنین به جهت اینکه قرآن تجربه عرفانی پیامبر لحاظ شده؛ محتمل است روایت پیامبر از رویای خویش مشوب به ابهام و تناقض از نوع شطح باشد که مسلما تهافتی آشکار خواهد بود.

از آن جایی که صحابت پیامبر(ص) برای آن‌هایی که منحرف نشده‌اند، فضیلت محسوب می‌شود، و از آن جایی که همه صحابه در فضیلت یکسان نیستند، این نوشتار در پی این است که به دور از تعصب و جمود، افضل صحابه را شناسائی کند. با توجه به این که برخی به افضلیت ابوبکر رای داده، و احیاناً عمر را هم بعد از ابوبکر افضل شمرده‌اند، در این نوشتار، با استناد به مناظره امیرالمؤمنین× با ابوبکر و ملاکات مستند و مستدلی که آن حضرت برشمرده، ثابت کرده ایم که آن حضرت بر همه صحابه برتری دارد. به دلایل و ملاکات خواجه طوسی هم اشاره کرده ایم.

این نوشتار به دنبال این حقیقت است که خلق و خوی انسانی از مفاهیم متواطی ـ که بر همه‌ی مصادیق یکسان حمل شود ـ نیست و نباید انتظار داشت که همه‌ی انسان‌ها به لحاظ اخلاق حمیده و فضایل کریمه و پیراستگی از رذائل قبیحه، مساوی باشند. در حقیقت باید بگوییم: انسان‌ها به دو گروه اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم نمی‌شوند، بلکه در نسبت به اخلاق، یک گروه بیشتر نیستند، ولی این گروه عظیم به لحاظ سلسله‌ی مراتب و درجات از مرتبه‌ی ضعیف‌ترین شروع می‌شود و تا بی‌نهایت ادامه می‌یابد. آن که در مرتبه‌ی بی‌نهایت است، پیامبر گرامی اسلام است. دیگران بر حسب درجات و مراتب خود، سایه نشین طوبای پر بر و بار خلق عظیم اویند.