جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر در بردارنده دو کتاب است: 1: اشارَةُ السَّبْق کتابی کلامی و فقهی به زبان عربی نوشته ابوالمجد حلبی. وی در مباحث اعتقادی به چهار رکن توحید، عدل، نبوت و امامت پرداخته و در بخش فقه به پنج رکن تکلیفی صلات، صوم، زکات، حج و جهاد می‌پردازد. در انتساب کتاب به مؤلف اختلاف است؛ هر چند برخی معتقدند که کتاب، منتسب به ابوالمجد حلبی بوده و به غیر از او صحیح نیست. از کتاب، با نام «اشارة السبق الی معرفة الحق» نیز یاد شده است. این کتاب از معدود کتاب‌هایی است که در آن هم مباحث عقائد و هم احکام فقهی مطرح گردیده است. 2: رسالة في قاعده ضمان اليد تألیف علاّمه شهيدآیت‌الله شيخ فضل‌للّه نورى (قدس‌اللّه‌سره}. در راستاى احياى آثار شهيد فضل‌الله و با توجه به مباحث ارزشمندى كه در اين رساله نهفته، علامه فاضل شيخ قاسم شيرزاده آنرا تحقيق و تصحيح نموده و بر آن بنا بر حاجت حاشيه زده، و توسط مؤسسه انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين به چاپ رسيده است.

مجلسى در شهر اصفهان دیده به جهان گشود. وى چنان شهرتى در علوم مختلف اسلامى دارد كه محتاج هیچ بیان و توضیحى نیست. علامه مجلسى از جمله بزرگانى است كه از جامعیت خاصى برخوردار بود. او در علوم مختلف مانند تفسیر، حدیث، فقه، اصول، تاریخ، رجال و درایه سرآمد بود كه نگاهى اجمالى به مجموعه عظیم بحارالانوار این نكته را به خوبى آشكار مى سازد. تبحر در این علوم، در كنار آشنایى با علوم عقلى همچون: فلسفه، ریاضیات، ادبیات، لغت، جغرافیا، طب و علوم غریبه از او شخصیتى ممتاز و بى نظیر ساخت. برخى علامه مجلسى را در طول تاریخ اسلامى از حیث جامعیت بى نظیر دانسته اند. شاگرد گرانقدر او، سید نعمت اللّه جزائرى در مورد استاد خود گفته است: «علامه هیچ گاه از یاد خدا غافل نبود و تمام اعمالش را با قصد قربت انجام مى داد». گفته اند كه علامه روشى معتدل بین اخبارى و اصولى داشت. او در عین این كه محدث بزرگ بود به علوم عقلى هم توجه خاصى داشت. علامه مجلسى در سال 1098 از سوى شاه سلیمان صفوى به سمت شیخ الاسلام اصفهان منسوب گردید. شیخ الاسلام، بالاترین و مهم ترین منصب دینى و اجراى در آن عصر بود. علامه مجلسى در این رساله با استناد به آیات قرآن كریم و روایات معصومان علیهم السلام درصدد نشان دادن راه‌هاى نجات و رستگارى انسان برآمده است. اصل این كتاب، به عربى است و تاریخ نگارش آن در سال 1087 ق، پس از نگارش بحارالانوار بوده و متشكل از دو بخش است: در بخش اول، مبحث اصول عقاید شیعه مورد بررسى قرار گرفته است. بخش دوم، درباره وظایف عبادى مؤمنان است.

کتاب حاضر کتابی است که جناب مهدی مروارید از مناظره بین آیت الله جوادی و سیدان درباره معادشناسی که در چند جلسه صورت گرفته است، گردآوری و تالیف کرده است و توسط وسام الخطاوی به عربی ترجمه شده است.

البيعة و ولاية العهد و الشوری و آثارها في تنصيب الخليفة اثر سامی غریری، کتابی است پیرامون بررسی آثار بیعت، ولایت و شورا در نصب خلیفه که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است. در مقدمه، به این نکته اشاره گردیده که امامت و خلافت، از مهم‌ترین اسباب و عللی است که با ورود نظرات مختلف در آن، باعث اختلاف میان مسلمین و بروز تفرقه و ایجاد فرق و مذاهب مختلف، پس از وفات پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) تا عصر حاضر گردیده است. در عنوان نخست به دنبال پاسخ به این سؤال است که چه کسی رئیس دولت را انتخاب می‌کند؟. نویسنده در ابتدا معنای لغوی و اصطلاحی بیعت و استعمال این واژه در میان اعراب مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس به‌منظور بیان اهمیت این امر، به سه نمونه از سنت نبوی در گرفتن بیعت از مسلمین، اشاره کرده است. در عنوان دوم، چگونگی بیعت با ابوبکر و قضایای مربوط به سقیفه بیان و ضمن بررسی نظریه سقیفه و مقدمات سقیفه (ازجمله روز وفات پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) و دفن آن حضرت)، سقیفه به روایت عمر بن خطاب تعریف گردیده است. سپس به موضع برخی از صحابه، ازجمله امام علی (علیه السلام)، حضرت زهرا (سلام الله علیها)، اسامه بن زید، ابن عباس، فضل بن عباس، عتبه بن ابولهب، خالد بن سعید اموی، ابوذر غفاری، سلمان فارسی، ابوسفیان، فروه بن عمرو، سعد بن عباده، ام‌مسطح بن اثاله (سلمی دختر ابورهم بن مطلب بن عبدمناف)، نعمان بن عجلان زرقی انصاری و عمر بن خطاب پیرامون این واقعه، اشاره شده است. در عناوین بعدی کتاب، به ترتیب، بیعت عمر بن خطاب؛ بیعت عثمان بن عفان و بیعت مردم با امام علی (علیه السلام)؛ امام حسن (علیه السلام)؛ مسلم بن عقیل به نیابت از امام حسین (علیه السلام)؛ امام رضا (علیه السلام) به ولایت‌عهدی و بیعت مردم با حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در عصر ظهور، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

از مؤلف آثار و رسائلى کلامى و فلسفى به جاى مانده که مهم ترین رسائل فارسى وى در این مجموعه است. آئینه حکمت، اصول دین، تزکیه ­الصحبه، دُرّ مکنون، سرّ مجنون و هدیه المسافر از جمله رسائل فارسى اوست. نثر فارسى متوسط و شیواى او، به دور از تکلّف و مُغلق نویسى است.

اين كتاب مجموعة مباحث كتابهاي تعليمات ديني است كه بين سالهاي 1349 تا 1357 توسط گروه كارشناسان كتب تعليمات ديني سازمان تأليف كتابهاي درسي وزارت آموزش و پرورش، شهيد حجت‌الاسلام دكتر محمدجواد باهنر، شهيد آيت‌الله دكتر سيد محمد حسيني‌بهشتي و حجت‌الاسلام دكتر علي گلزاده غفوري تأليف شده است و سپس زير نظر شهيد دكتر باهنر به صورتي كه ملاحظه مي‌كنيد تنظيم شد و به دليل استقبالي گسترده، بارها منتشر گرديد. طي سدة گذشته در ميان مسلمانان گام‌هايي در جهت معرفي اسلام به عنوان مكتبي كه راهنماي عمل انسان در حوزه‌ها و قلمروهاي گوناگون زندگي فردي و اجتماعي است برداشته شده، اما در ميان كتب منتشر شده در اين زمينه، كمتر اثري را مي‌توان يافت كه در اراية يك تصوير كلي و همه‌جانبه و در عين حال مرتبط با ساحت‌های مختلف زندگي بشر موفق بوده باشد. در اين رابطه، مجموعة مباحث كتاب حاضر اگرنه بي‌نظير، كم‌نظير است. سير منطقي مباحث، انسجام دروني مطالب، رابطة مستحكم بين مباحث مطرح شده و زمينه‌هاي گوناگون زندگي بشر، بيان شفاف، دقيق و رسا و توجه به ضروريات و مقتضيات زمان و مكان، از جمله ويژگي‌هاي قابل توجه اين اثر است.

کتاب موسیقی و تفریح در اسلام حاوی دو گفتار از شهید آیت‌الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی است. گفتار نخست درباره حرمت موسیقی است که در سالیان حضور ایشان در آلمان (1343-1349) به‌عنوان امام مسجد و مرکز اسلامی هامبورگ و در پاسخ به پرسشی که از ایشان درابن‌باره شده ایراد گردیده است. ذکر خدمات آن شهید فرزانه در آن دیار فرصتی مبسوط می‌طلبد، اما نکته شایان توجه این است که یکی از برنامه‌هایی ته توسط ایشان انجام می‌شد، پاسخ به پرسش‌های مسلمانان مقیم اروپا، اعم از ایرانی و غیرایرانی، به‌صورت مکاتبه‌ای و یا ارسال نوار صوتی بوده است که این گفتار از این قسم آخر است که با امید به اینکه در شناخت دیدگاه‌های فقهی ایشان مؤثر افتد تقدیم شما می‌شویم. گفتار دوم درباره تفریح از دیدگاه اسلام است که بین سال‌های 1349 تا 1357 در اردوی تابستانی مدرسه رفاه ایراد شده است.

ستم از کسی سر می‌زند که کمبود داشته باشد تجاوز به مال یا جان یا ناموس دیگری می‌نماید تا دفع شهوت نماید یا خشم خودش را فرو نشاند یا بیش از حد انتقام بگیرد تادلش خنک شود و در هر صورت کمبودی که در خود احساس می‌نماید جبران نماید. اما همه این اسباب در خداوند تبارک و تعالی محال است غنی مطلقی که به هیچوجه نیازی در او راه ندارد و همه کمبودها را باید عطای او جبران نماید چگونه از او ظلم سر می‌زند؟ بحث‌های متعددی در این موضوع پیش می‌آید از آن جمله جبر و تفویض و تعیین مقدرات و به اصطلاح قضا و قدر- لوح محفوظ و نظائر اینها- مثلا چرا بعضی فقیر و گروهی غنی و بعضی مریض و فلج یا کور و کر و ناقص‌الخلقه و دیگران سالم باشند؟ از این مواردی که در سطح کوتاه و فکر ناقص منافات با عدل به نظر می‌آید. آیت‌الله شهید دستغیب با آن توقیف خدادادی که با بیان ساده داشت این بحث‌ها را عنوان کرده و پاسخ‌های کافی به هر یک از این اشکالات داده است و راستی با مطالعه آثار ایشان در این بحث‌ها رفع اشکالات شده و موجب استحکام عقیده نیز می‌گوید و همانطور که سبک آن شهید است با ذکر داستان‌ها و مثال‌ها و شواهدی از روایات و آیات تنوع در مطالب را رعایت نموده بدون اینکه خواننده احساس خستگی کند به حقایق آشنا می‌شود.

کتابي كه پيش روي شما قرار دارد، گفتارهايي از شهيد آيت‌الله دكتر بهشتي در زمينة وحي، نبوت و خاتميت است. آيت‌الله دكتر بهشتي، امكان اثبات عقلي خاتميت را منتفي مي‌داند و به شبهات مطرح شده در اين زمينه پاسخ مي‌دهد. پاسخ‌هايي كه در رابطه با فهم چرايي پايان يافتن سلسلة پيامبري در زمان پيامبر اكرم (ص) مطرح است به لحاظ اثبات نقلي است، هر چند براي فهم علت مي‌توان به جامعه‌شناسي تاريخي روي آورد. در طي اين مباحث است كه دو نقش رسالت و امامت پيامبران مورد بررسي قرار مي‌گيرد كه در يكي پيام آگاهي‌بخش، و در ديگري پيشواي مجسم آن پيام بودن، تحقق مي‌يابد. معناي راهنمايي و مفهوم پيشوايي، در خلال مباحث مختلف كتاب با دقت تعريف و تحديد مي‌گردد و از زائده‌ها و شائبه‌هايي كه پيرامون آنها شكل گرفته، مبرا مي‌گردد. دربخشی از کتاب می خوانیم: خدا از پیغمبرها پیمان گرفت که من به شما کتاب و حکمت می‌دهم، شما با این سرمایه در میان خلق می‌روید، اما یادتان باشد که نمی‌روید دستگاه بستة متحجّرِ محدودِ قفس‌مانندِ مرید و مرادی درست کنید. می‌روید آدم روشن، آدمی دارای بینش وسیع، آدمی پیوسته به خدا بسازید، نه آدمی پیوسته به خودتان. کتاب و حکمتی که به شما می‌دهم، این سرمایة بزرگ برای این نیست که شما خودتان میان خلق خدا بت بشوید. پیغمبر هم نباید بت بشود؛ هیچ پیغمبری. من مکرر و با صراحت خواسته‌ام این روشنایی را برای دوستان هم‌فکرمان، برادران و خواهرانی که می‌خواهند بینش صحیحی از اسلام و نظام اسلامی داشته باشند، ایجاد کنم که همة شما بیایید همکاری کنید تا رابطة بین عالم دینی و مردم از رابطة منحرفِ منحطِ ذلت‌آورِ مرید و مرادی خارج و تبدیل شود به رابطة عالم و متعلِّم… آنچه ما الان داریم چیز عجیبی است. حضرت استاد در کلاس همچون بتی است که نمی‌شود گفت بالای چشمش ابروست. خیال نکنید این انحراف در جامعة ‌ما فقط در رابطة بین مردم با عالمان دین به وجود آمده. استادهای دانشگاه به طاغوت‌ها خیلی بیشتر شبیه‌اند تا به معلم‌ها. عالمان دین هم به طاغوت‌ها خیلی نزدیک‌ترند تا به انسان‌های نمونة روشنگر سازنده. چرا؟ چون مردم ما طاغوت‌پرور هستند. ما باید مردم را بیدار کنیم. مردم را از طاغوت‌پروری بر حذر بداریم. من گمان نمی‌کنم علاجی جز این داشته باشد. اگر فکر می‌کنید که ما بیاییم خودمان را نصحیت بکنیم بدون این‌که شما بخواهید ما را به راه راست بیاورید، این محال است. تا شما مردمی نشوید که مراقبِ به اصطلاح رهبران و راهنمایانتان باشید، تا شما در مورد مراقبت از گفتار و رفتار کسانی که بر کرسی هدایت و رهبری جامعه نشسته‌اند، احساس وظیفه نکنید، تا شما با چشم باز به همه چیز ننگرید و با انصاف به هر کار چشم ندوزید و با فکر باز هر کار و هر گفتار را ارزیابی نکنید، همین آش است و همین کاسه. تا خر هست، یک خرسوار را پایین بیاورید، دیگری سوارش می‌شود. در جامعه‌های رشدیافته میان مردم و زمام‌داران سیاسی‌شان چگونه رابطه‌ای است؟ رابطه‌ای است که از زمام‌دار انتقاد می‌کند؛ زمام‌دار را محاکمه می‌کند. اما این رابطه در جامعه‌های رشدنیافته چیست؟ زمام‌دار، بتی است که او را می‌پرستند. نه حقّ بازخواست از او را دارند، نه حقّ محاکمه او را. حساب، حساب رشد یافتن و رشد داشتن است. اگر جامعه‌ای رشد دارد، روابط این جامعه با همة کسانی که در آن زندگی می‌کنند، روابطی است انسانی بر اساس حقوق و حدود متقابل.

امام محمد باقر(ع) یکی از برجسته ترین دانشندان عصر خود و در تاریخ ادوار نخستین اسلام بسیار پرنفوذ بود. کتاب حاضر، نخستین توصیف نظام مند از زندگی، کارها و تعلیمات این کوکب درخشان تاریخ اولیۀ اسلام است و برای علاقه مندان به مطالعات مربوط به حقوق، تاریخ، الهیات اسلامی و نیز شیعیان امروزی بسیار سودمند است. -نویسندۀ این اثر، خانم دکتر ارزینا لالانی پژوهشگری است که درباره قرون نخستین اسلامی شیعی تحقیق می کند. او به تدریس آثار مربوط به حدیث در دانشگاه کمبریج اشتغال داشت و اکنون در مؤسسه مطالعات اسماعیلی، لندن، به تحقیق مشغول است. خانم لالانی از دانشگاه ادینبورگ درجۀ دکتری دریافت کرده است. متن انگلیسی این کتاب در آبان 1381 برندۀ جایزۀ کتاب ولایت سال جمهوری اسلامی ایران شد و خانم لالانی برای دریافت جایزه خود به ایران آمدند و در مراسمی که به این مناسبت در شهر یزد برگزارشده بود، شرکت کرد. معرفی حاضر، از محقق اسلام شناس معاصر، دکتر حامد الگار، به مناسبت انتشار ترجمه فارسی کتاب، در اختیار خواننندگان قرار می گیرد. دکتر فریدون بدره ای مترجم این اثر است. وی دارای دکترای زبانشناسی از دانشگاه تهران است. دکتر بدره ای پیش از این کتاب تاریخ و عقادی اسماعیلیه تألیف دکتر فرهاد دفتری را به فارسی ترجمه کرده بود که در 1374 ش برنده جایزه کتاب سال شد.