جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با نگاه به سیر تاریخی تولد و تطور «اندیشه ولایت»- به طور عام- و اندیشه «ختم ولایت»- به طورخاص- می توان گفت که حکیم ترمذی در قرن سوم با نوشتن کتاب ختم الاولیاء، گفتمان «صدق» را که بر اندیشه خراز حاکم بود به گفتمان «صدیقیت/ ولایت» تغییر می دهد. به عبارت دیگر ما شاهد یک انتقال گفتمان از صدق به صدیقیت/ ولایت هستیم. بدین ترتیب مفهوم صدق که در اندیشه متصوفه، مفهومی محوری بود، جای خود را به مفاهیم صدیقیت و ولایت می دهد. این تطور به نوبه خود زمینه تولد اندیشه ختم ولایت نزد ترمذی می شود. در همین جریان با ظهور ابن عربی و نوشتن کتاب عنقاء مغرب فی معرفه ختم الاولیاء و شمس المغرب بحث صدیقیت کم رنگ شده و در فتوحات مکیه و فصوص الحکم به طور کلی گفتمان ولایت غالب می شود. بنابراین می توان گفت در سیر تاریخی این جریان، ابن عربی، نقطه عطفی است که در آن گفتمان صدیقیت/ ولایت به گفتمان ولایت تغییر می یابد.

مراحل گردآوری و جمع‌بندی این پایان‌نامه به شیوه کتابخانه‌ای بوده و سعی بر آن شده است تفسیر شخصیت حضرت امیرمومنان(ع) از زبان همسر بزرگوارشان حضرت صدیقه طاهره(س) صورت گیرد.کسی که هر صبح و شام، گام‌به‌گام با علی هم قدم، هم نفس و هم نوا بوده است. هرچند دوران زندگی مشترکشان، نه سال بیشتر نبوده و کلمات بر جای مانده از حضرت زهرا(س) در این خصوص بسیار اندک می‌باشد، اما آنقدر این سخنان پرمحتوا و عمیق است که هر کدام می‌تواند موضوع یک رساله باشد، ولی آنچه در این تحقیق مورد نظر بوده است جمع‌آوری و تفکیک تمام احادیث به‌جای مانده از حضرت زهرا(س) در این خصوص می‌باشد. ابتدا مقام ولایی، عرفانی و تربیتی حضرت امیرمومنان از زبان حضرت زهرا بررسی شده و در فصل بعد ابعاد شخصیت سیاسی و اجتماعی ایشان مورد بحث قرار گرفته است. در پایان نتیجه‌گیری از کل مباحث و پیشنهادی نیز برای دانشجویان مشتاقی که علاقه‌مند در خصوص روایات حضرت زهرا(س) تحقیق کنند ارائه گردید.کلید واژه: حضرت، زهرا، امیرمومنان، علی، ولایت، سیاسی، ولایی، تربیت.

در این پایان نامهسعی شده است شیوه‌های دفاع حضرت زهرا (س) از ولایت بر اساس آیات و روایات مورد بررسی قرار گیرد. ماحصل مطلب آن که حضرت زهرا (س) در خطبه‌ای که در مقابل زنان مهاجر وانصار ایراد فرمودند به پنج نکته اساسی هشدار دادند: حضرت در ذکر اوصاف مردم آن روزگار از بی وفایی و ناتوانی آنان در سیاست نالیدند و آنان را مورد سرزنش قرار دادند و حضرت زهرا (س) به دنبال اثبات این مطلب بودند که خلافت و جانشینی پیامیر (ص) باید مبتنی بر وحی الهی باشد و همچنین به سرزنش قریش پرداختند . که آنان غدیر و اتفاقات آن را فراموش کرده و از ولایت امیرالمومنین روی گردان شدند. و هچنین حضرت برای بیداری مردم به ذکر برخی از فضایل علی (ع) پرداختند و در آخر هم به آثار زیان بار دوری از ولایت، این انحراف عظیم اشاره فرمودندو مضرات آن را بیان کردند.کلید واژگان: حضرت زهرا (س)، خطبه در حضور زنان مهاجر و انصار. دفاع از ولایت، امیرالمومنین

چکیدهیکی از مسائلی که در جهان اسلام، پس از رحلت رسول اکرم۶حادث شد این بود که مسلمانان سفارش حضرت را در مورد تمسک به دو یادگار ایشان (قرآن و عترت)برای مصون ماندن از گمراهی را به فراموشی سپرده و به صورت فرق گوناگون و ملل متفرقه شدند. در روزگار معاصر که داعیه حسبنا کتاب‌الله و رویۀ انکار اهل بیت:و فرمایشات ایشان شدت گرفته، لازم است تا برای اثبات مدعای خود به آیات قرآن استناد کنیم و این راه جز از طریق مراجعه به عالم به کتاب و قرآن ناطق پیمودنی نیست.در این تحقیق، به عنوان نمونه، خطبۀ حضرت صدیقه۳ مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت و سعی شد تا مستندات قرآنی آن در امر امامت در ۳ ساحت استخراج گردد. این مستندات شامل آیات صریحی که حضرت تلاوت کردند و مضامینی از خطبه که که با آیات قرآن مطابقت و موافقت دارد می‌شود.درخطبۀ حضرت صدیقه۳، معروف به خطبۀ فدکیه، حضرت با استناد به آیات قرآن انحراف جامعه را از مسیر تعیین شده در امر رهبری بیان می کنند. بررسی روایات ذیل این آیات، مشخص می کندکه حضرت با قصد یادآوری شفارشات پیامبر اکرم ۶و امر الهی در مورد رهبری جامعه آیات را ذکر کرده اند تا بعنوان مدرکی برای همگان، گویای این امر باشد که مدعیان حسبنا کتاب الله، با غصب خلافت از کتاب خدا وند نیز اعراض کرده اند.بنابر این جویندگان حقیقت برای دست یابی به واقعیت در امر امامت، باید به سخنان عالمان واقعی کتاب خدا (بر طبق حدیث ثقلین) مراجعه کنند.کلید واژه:احتجاج، امامت، حضرت زهرا۳، قرآن، تفسیر.

نویسنده در این كتاب كه به زبان عربی نوشته شده درباره‌ ویژگی منقول در احادیث نبوی در باب «صدیق و صدیقه» بحث و بررسی نموده و با استناد به آیات و روایات منقول از اهل سنت به این مطالب پرداخته است: «صدیق» در لغت و كاربرد، عایشه و ابوبكر و موضوع صدیقیت آن دو، برخی معیارهای صدیقیت، برخی مقامات حضرت فاطمه (س)، فاطمه صدیقه و دشمنان او، و سرانجام تحریفات هیجان زده.

بحرانی صاحب تألیف "عوالم العلوم و المعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقوال" از محدثان شیعه و هم عصر علامه مجلسی بوده است. این کتاب مستدرک بحارالانوار و مجموعه حدیثی بزرگی است که مجلدات آن به صد جلد می رسیده است. در این میان جلد بیست و دو کتاب در موضوع شرح حال امام رضا (ع) نگارش شده است. در این نوشتار سعی شده است پس از ارائه سبک کلی و ذکر امتیازات کتاب، روش بحرانی در تبیین احادیث بیان گشته و در نهایت به بررسی روایات از حیث سند، پرداخته شود. رهاورد این پژوهش معطوف به این حقیقت است که احادیث با ترتیبی خاص به همراه براهینی نیکو با ذکر کامل سلسله سند و روایت از منابع متعدد و اعتنا به نسخ دیگر درج گردیده است. وی جهت فهم بهتر روایات از آیات قرآن، شرح واژگان، کنایات و در بعضی موارد از منقولات تاریخی و علوم ادبی بهره برده است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی فلسفه تربیتی حضرت فاطمه(س) در زمینه‌های، هستی‌شناسی، شناخت‌شناسی و ارزش‌شناسی و استلزامات تربیتی هر کدام انجام شده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی است که با روش کتابخانه‌ای و مراجعه به کتب و منابع گوناگون که حاوی سیره نظری و تربیتی حضرت زهرا(س) بود، مطالبی جمع‌آوری شد و با طبقه‌بندی موضوعات با استنتاج و استدلال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج ذیل استخراج گردید. هستی شناسی بانوی بزرگوار اسلام به مسئله هستی یعنی خداوند به عنوان خالق جهان هستی، مسئله جهان هستی که شامل دنیا وآخرت و ویژگی‌های دنیا (مزرعه آخرت،کانون تجارت،میدان مسابقه،سرای زودگذر وناپایدار و سرای رنج ها)و اهمیت آن در ساختن آخرت، آخرت و ویژگی‌های آن(سرای منتظران حقیقی،سرای شفاعت)، و بهشت و جهنم آن اشاره دارد. مسئله انسان که موجودی جسمانی و روحانی و هدف آفرینش او و مسئله جبر و اختیار که موجودی مختار و مزین به قوه عقل می‌باشد و دارای انتخاب و حس مسئولیت‌پذیری است تا در جهت تقرب به خدای متعال گام بردارد. تربیت از دیدگاه حضرت فاطمه(س) انجام اعمال و رفتارهایی است که باعث پاکسازی روح انسان از رذایل و آلودگی‌ها شود و با رعایت اصول تربیت و اهداف تربیت که برگرفته از هدفهای آفرینش انسان است که با تعلیم و تربیت صحیح فرصت حصول آنها فراهم شود و انسان را در مسیر تعالی و تقرب به خدا پرورش دهد. معرفت‌شناسی در فلسفه تربیتی حضرت فاطمه(س) در برگیرنده معرفت‌شناسی و ابزار شناخت(حواس،قلب،عقل ووحی), منابع شناخت (جهان،کتاب،ولایت و تجارب پیشینیان)، موانع شناخت(شیطان،نفاق و دورویی،بیماری دل،عقیده فاسد) و راه‌های برطرف کردن موانع(قرآن،اندرز)، روش‌های آموزشی(روش سخنرانی،روش پرسش وپاسخ،روش نمایشی و روش مباحثه) و محتواهای آموزشی(خداوند،پیامبر اکرم(ص)،ائمه معصومین(ع)،جهان وطبیعت،انسان،تاریخ و قوانین حاکم بر جامعه) است. ارزش‌شناسی در فلسفه تربیتی بانوی اسلام که در برگیرنده ارزش‌ها و صفات اخلاقی مثبت(ایمان،عدالت،روزه،صبر،نماز،جهاد،امر به معروف) وصفات اخلاقی منفی(تهمت،دزدی،شراب خواری) است که مربی در عمل به ارزش‌ها، الگوی بارز اخلاقی در جهت تعلیم و تربیت نسل آینده ، و پرورش فضائل نیکو و دفع رذائل اخلاقی می‌باشد.

«قصیده فاطمیه» در کتاب انوار عشق در مدح حضرت فاطمه (سلام الله علیها) سروده شده است که در آن بعد از بزرگداشت مقام مادر، استاد دکتر سید امیر محمود انوار به تبیین جایگاه حضرت زهرا (سلام الله علیها) پرداخته است. نورالانوار بودن این بانو، کفویت انحصاری او در ازدواج با امیرالمومنین (علیه السلام) که مورد استناد شیعه و اهل تسنن است، جایگاه ایشان در آیتی از آیات قرآن، و معرفی امامان اهل بیت (علیهم السلام) از نسل ایشان از نکاتی است که نظر استاد را در این سروده به خود جلب کرده است. وی هم چنین عنایتی خاص به امام عصر (علیه السلام) داشته است و این که مصلح جهان دوازدهمین فرزند اوست را نتیجه تاثیر حضرت زهرا (سلام الله علیها) در خلقت ترسیم می کند. یافتن شواهد مختلف فضائل برترین بانو بر اساس سروده استاد انوار در منابع مختلف شیعه و اهل تسنن، خود گویای برتری ایشان نسبت به سایر مخلوقات است.