جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 4295
حدوث نفس (قبل از بدن، همراه بدن، در امتداد بدن)
نویسنده:
حسن معلمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
چکیده :
درباره حدوث نفس، قبل يا همراه و يا بعد از بدن ، سه قول وجود دارد كـه حـدوث قبـل از بـدن مورد تأييد بعضی از محدثان و متكلمان و حدوث همراه با بدن قول مشهور حکمـا و حـدوث در امتداد بدن، نظريه ملاصدرا و پيروان اوست. نظريه ملاصـدرا بـا آيـات قـرآن همـاهنگی بيـشتری دارد، ولی روايات مخالف با آن نيز وجود دارد كه بايد با توجه به آيات تفسير شوند. آيه شريفه «لقد خلقنا الانسان من سلاله من طين... ثم انشأناه خلقا آخر...» دلالت روشـنی دارد بر حدوث نفس در امتداد حدوث بدن و آيات مؤيد فراوانـی نيـز بـرای آن مـی تـوان ارائـه داد و روايات را براساس اين تفسير توجيه كرد.
صفحات :
از صفحه 35 تا 58
مبانی تفسیری شیعه و معتزله
نویسنده:
محمدعلی اسدی نسب
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی,
چکیده :
مذاهب اسلامی، با عنايت به اختلاف های اساسی در مباحث اعتقادی، درتفـسير قـرآن نيـز مبـانی مختلفی دارند. اين مبانی بر فرايند تفسيری آنان به گونه ای خيمه افكنده كـه بـدون توجـه بـه ايـن مبانی، درك روش تفسيريشان ناميسر خواهـد بـود . در ايـن نوشـته تـلاش شـده مبـانی اختلافـی تفسيری شيعه و معتزله كه در فرايند تفسير قرآن، اثرگذارترند، بررسی شـود. مـدعای ايـن نوشـته آن است كه عليرغم نظريه افرادی مثل ذهبی كه پنداشته اند شيعه با معتزله فرقی ندارد، جو غالب در مذهب شيعه براساس مبنای نقل توأم با عقل و مبنای عمده معتزله اعتماد برعقل حاكم برنقـل است. در اين نوشته، نمونه هايی برای اثبات جدايی اعتقادات شيعه از معتزله ذكر شده است.
صفحات :
از صفحه 31 تا 46
مبنامندی فهم و معرفت دینی و بروندادهای آن
نویسنده:
حمیدرضا شاکرین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مطالعات دين پژوهانه از عرصه های پراهميت تحقيق در حيات فكری و فلسفی بشر است. يكـى از مباحث مهم در اين عرصه بازپژوهى فهم و معرفت دينی، زيرساختها و مبـانی نظـری و نتـايج و بروندادهای آن است. آنچه ما را به تحقيق در اين عرصه وامی دارد حد اقل دونكته است: 1 .بازشناسی و تنقيح مبانی هر دانشی در كاربست درست و آگاهانه آنها و اصلاح و تكميـل روششناسی آن دانش مؤثر است. بنـابراين، معرفـت دينـی بهينـه، تـابعی از شـناخت و كاربسـت درست مبانی آن می باشد؛ 2 .امروزه بخش قابل تـوجهى از پرسـش هـا و شـبهات فهـم و معرفـت دينی را هدف گرفته است. جريان تهاجم فرهنگی و جنـگ نـرم نيـز نشـانه رفـتن معرفـت دينـی و مبانی آن را آوردگاه مناسبی برای تحقق اهداف دين ستيزانه خود يافته اسـت. بنـابراين، شناسـايی مبانی حقيقی فهم دين و تمييز آن از مبناسازی های نادرست، همچنـين بازكـاوی تـأثيرات واقعـی آنها از پنـداره هـای ناصـواب معارضـان، بـرای دفـاع از معرفـت دينـی و در نهايـت دفـاع از ديـن ضروری و اجتناب ناپذير است. بدين روی، تحقيق حاضر در پی تبيين اصول و مبـانى فهـم ديـن و بيان نتايج و برون دادهای آن است. مبانى مورد بحث در اين تحقيق به هفت گونه تقسيم و در ذيـل هرگونه اصولی چند بررسی شده اند. اين اصول برآيندهای مشترك و همسويی در فهم و معرفـت دينى دارند. مبانی يادشده در هفت گفتار به شرح زير بررسی شده است: مبـانی معرفـت شـناختی، مبانى خداشناختى، مبان انسان شناختی، مبانی دين شـناختی، مبـانی وحـی شـناختی، مبـانى قـرآن- شناختى و مبانى راهنماشناختى.
صفحات :
از صفحه 53 تا 78
دیدگاه شهید ثانی در باب چیستی ایمان (بر اساس کتاب حقائق الایمان)
نویسنده:
امیر دیوانی، مجتبی قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مؤلف کتاب حقائق الایمان معتقد است که ایمان، تصدیق منطقی یا یقین ثابت جازم نسبت به متعلقات ایمان است. البته این تصدیق زمانی به عنوان ایمان پذیرفته می شود که با انکار معارف ایمانی همراه نباشد. ایشان اختیار در ایمان را به اختیار در حدوث یا اختیار در بقای ایمان مربوط می داند. از نظر وی تعریف لغوی ایمان عبارت است از تصدیق منطقی که تعریف شرعی اخص از معنای لغوی آن است. در نقد و بررسی نظریۀ مذکور، به این نتیجه می رسیم که حقیقت ایمان، چه در معنای لغوی و چه در معنای شرعی آن عبارت از نوعی پذیرش و تسلیم غیرعلمی و مبتنی بر اطمینان یا یقین عرفی است. همچنین ایمان مقلد، ایمان پذیرفته شده است.
صفحات :
از صفحه 291 تا 316
قرآن و آموزه نامیرایی نَفْس
نویسنده:
علی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
میرایی موجودات یکی از آموزه های مسلّم قرآنی است که در آیات متعددی دیده می شود. آیۀ «کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ» مستند نظریۀ قرآنی در تبیین مؤلفه های این آموزۀ اعتقادی است و شایستگی استناد و ارجاع در فرجام شناسی قرآنی را دارد. تبیین دقیق این نظریه، مستلزم پاسخ به پرسش هایی چون ماهیت مرگ چیست؟ گسترۀ مرگ کدام است؟ متعلق و فرایند مرگ چیست؟ بر پایۀ این آیه و آیات هم مضمون آن است. برایند بررسی تفاسیر فریقین نشان داد که قرائت واحدی از این آموزه میان مفسران وجود ندارد. دلیل این اختلاف قرائت، اثرگذاری پیش فرض های فلسفی، انسان شناختی، ادبی و روش آنان در تفسیر آیات است. نگارنده در پاسخ به پرسش های مذکور، رهیافت عدم انگاری در تبیین ماهیت مرگ، عدم شمول نفس بر خداوند و اختصاص آن به انسان در تحلیل گسترۀ مرگ، تعلق آن فقط به جسم و بدن انسانی و ساکت بودن قرآن دربارۀ فرایند مرگ را دیدگاه مقبولی دانسته است.
صفحات :
از صفحه 769 تا 794
تناسب آیات
عنوان :
نویسنده:
علی قانعی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
یکی از مباحث ارزشمند علوم قرآنی، مسئله «تناسب آیات قرآن با یکدیگر» است. این تناسب و ارتباط در واژگان قرآنی، در درون یک آیه یا آیات هر سوره نمایان است. با وجود اینکه آیات سوره‌های قرآن به ظاهر پراکنده و هر یک مشتمل بر موضوعاتی متفاوت است، اما با توجه به علم، حکمت و هدف‌داری خداوند، متن قرآن دارای همگرایی موضوعی و محتوایی در جهت هدف تربیتی و هدایتی است و عناصر محتوایی قرآن همانند اجزای یک ساختمان، به هم پیوسته و ناظر به یکدیگرند. با این طرز تلقی بوده که در میان دانشمندان اسلامی، کسانی کوشیده‌اند سوره‌ها را به صورت مجموعی و روی‌هم رفته بررسی و تحقیق کنند. اینان با نگاه تازه‌ای که از این دریچه مبارک به حقایق قرآنی دوخته‌اند، توانسته‌اند به نتایج گران‌باری دست یابند. این مقاله بر آن است که با اثبات تناسب آیات، در پی بردن به ژرفای معنایی آیات و نکات ظریف آن ما را یاری رساند و نیز پاسخگوی کسانی باشد که سبک قرآن را پراکنده می‌دانند.
تعدد معانی واژه‌ها و عبارت‌های قرآن
نویسنده:
حسن صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
مفاهیمی که خدای متعال از واژه‌ها و عبارت‌های قرآن کریم قصد نموده، متعدد است. این مفاهیم در دو بخش معنای ظاهری و باطنی مطرح می‌شود. پژوهش حاضر، نخست چیستی «معنا» و «معنای واژه‌ها و عبارت‌های قرآن» را بیان می‌کند و تعدد معانی ظاهری واژه‌های قرآن اعم از معنای حقیقی، مجازی و کنایه را بررسی می‌کند و در پی آن، معانی متعدد ظاهری عبارت‌های قرآن را منطوق، مفهوم و مدلول سیاقی ذکر می‌کند. سپس برخی روایاتی را که بر وجود باطن برای تمام آیات دلالت دارد، ذکر کرده و در پایان، به بیان نمونه‌هایی از معانی باطنی در روایات می‌پردازد.
قرآن مصون از تحریف (بررسی دیدگاه علّامه طباطبائی)
نویسنده:
امیررضا اشرفى
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
چکیده :
هدف از این نوشتار تحلیل و بررسی دیدگاه و ادله علامه طباطبائی در باب مصونیت قرآن از تحریف است. به عقیده صاحب تفسیر المیزان، در قرآن هیچ تحریفی که به اعجاز، هدایت بودن و عام‌ترین وصف آن ـ یعنی «ذکر بودن» ـ لطمه‌ای بزند و تغییری در معنای آن ایجاد کند، صورت نگرفته است. علامه در این‌باره، به دلایل قرآنی و روایی متعددی تمسک نموده است. وی بر این باور است آیات قرآن چینش الهی خود را در مصحف موجود کاملا حفظ کرده‌اند و تفاوت میان ترتیب مصحف کنونی با مصحف حضرت علی علیه‌السلام ـ که به ترتیب نزول سامان یافته ـ مانعی برای تمسک به قرینه سیاق نیست؛ زیرا قرآن به مناسبت‌های گوناگون، قطعه قطعه نازل شده و سیاق آیات نشان می‌دهد که قطعه‌های مستقل قرآنی پیوند خود را در مصحف کنونی به روشنی حفظ کرده‌اند. بنابراین، با توجه به واقعیت نزول قرآن، برای تمسک به قرینه سیاق، نیازی به دانستن ترتیب نزول آیات نداریم و با ترتیب کنونی نیز می‌توانیم به خوبی از قرینه سیاق بهره ببریم و به مراد خداوند دست یابیم.
مردم سالاری دینی و سکولاریسم
نویسنده:
علی لاریجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سکولاریسم همانند بسیاری دیگر از «ایسم» های دوره ی جدید، با نهضت اصلاح دینی آغاز شده است و اولین بار نیز تعبیر سکولاریزاسیون در زبان های اروپایی در معاهده ی وستفالی در 1648 م. که به جنگ های فرقه ای سی ساله خاتمه داد به کار رفت. این معاهده حاوی این معنی بود که وحدت دینی اروپای مسیحی از دست رفته و تقسیم آن به فرقه های کاتولیک، ارتدوکس و پروتستان امری است غیر قابل اجتناب. ریشه یابی واژه ی سکولار از لحاظ لغوی و معنای اصطلاحی آن و ارتباط دادن بحث به حوزه ی سیاست و جامعه شناسی و متفکرینی که در تعریف و شرح دولت مدرن، بر جدایی سیاست و دولت از کلیسا و مذهب تاکید ورزیدند، همچنین معنی اندیشه ی دینی و مردم سالاری دینی از دیدگاه متفکرین اسلامی معاصر و مغایرت مردم سالاری دینی و سکولاریسم؛ مباحثی است که این مقاله به آن پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 113 تا 135
ملاحظات معناشناختی در تحلیل مسئلۀ اتحاد و تغایر مفهومی صفات خداوند از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا
نویسنده:
مهدی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
چکیده :
ابن سینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید می ورزد و دیدگاه ابن سینا را مردود می شمارد. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابن سینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالی که ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگام وضع اهمیت بیشتری می دهد. در پرتو نظریۀ توصیفی معنا می توان یگانه انگاری مفهومی اوصاف الهی را در راستای اصلاح دیدگاه ما در تبیین ویژگی های واجب الوجود ارزیابی کرد. تفکیک معنای استعمالی از معنای وضعی، با تأکید بر «کارکردگرایی» آلستون زمینۀ عبور از معانی اولیۀ الفاظ را فراهم می آورد و راه را برای انعطاف پذیر دانستن زبان و در نهایت اتحاد معانی اوصاف الهی باز می کند. از تلاش های متکلمان مسلمان برای نفی «تشبیه» و «تعطیل» و نیز برخی نظرهای اندیشمندان علم اصول در باب استعمال الفاظ هم می توان راه برون رفت از مشکلات هم معنایی کامل و تغایر صرف معنای صفات را پیدا کرد. افزون بر این کنار نهادن دیدگاه های افراطی منکران و موافقان ترادف و انتخاب راه میانه نیز سهم تغایر و اتحاد (ترادف) مفاهیم اوصاف الهی را حفظ می کند. بنابراین، دیدگاه ابن سینا نوعی نظریۀ اصلاحی در باب معناشناسی اوصاف الهی است که ارتقای معرفت حکمی را در تعیین معنای الفاظ دخالت می دهد، اما نظریۀ ملاصدرا توصیفی است که با توجه به تغایر مفهومی صفات بر تصحیح حمل اوصاف مختلف و مفید بودن آن تأکید دارد.
صفحات :
از صفحه 259 تا 290
  • تعداد رکورد ها : 4295