جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

دانش منطق متشكل از دو بخش است: مباحث مربوط به تصورات (تعريف ها) و مباحث مربوط به تصديقات (استدلال ها). كار اين دانش تبيين روش رسيدن به تصورات مجهول در باب تصور و رسيدن به تصديقات مجهول در باب تصديقات است. عنوان جامع تصورات و تصديقات، علم حصولى است و از اين رو، منطق دانان در مدخل منطق، غالبا علم حصولى را به تصور و تصديق تقسيم كرده اند، اما برخى از آنان علم حصولى را تنها به دو نوع تصور تقسيم نموده اند: يكى تصورى كه در تقسيم قبلى با تصور يكى است و ديگرى تصورى كه در تقسيم قبلى برابر است با تصديق. اگرچه بيش تر منطق دانان تقسيم اول را برگزيده اند، ولى عده اى نيز به تقسيم دوم روى آورده و گويا مى پنداشته اند كه اين دو تقسيم با هم تخالفى دارند. اين در حالى است كه تعدادى از آنان هر دو تقسيم را مطرح كرده اند.

در این مقاله، بحث شناخت ذیل این مباحث مطرح می شود: تعريف شناخت، تحليل اجزاى تعريف معرفت، نقد تعريف معرفت، مبحث علم حضورى، دايره شناخت، تصديقات كاذب، بديهيات اوليه، مبحث حدسيّات، تعريف شناخت، باور صادق موجه.

این رساله در صدد بررسی مباحث انسان شناختی و معرفت شناختی مربوط به حوزه اخلاقی است. برای این منظور دیدگاه های ملاصدرا و غزالی را در حوزه های مورد نظر بررسی کرده و ضمن بیان اصول و کلیات دیدگاه های ایشان به بررسی تطبیقی میان آرا این دو اندیشمند می پردازیم.هر دو از مباحث انسان شناسی ،فلسفه نفس وقوای نفس شروع کرده اند و در ارائه ی تعاریف مختلف از نفس، قوای نفس، عقل و اقسام آن، نقش عقل در اخلاق و کسب فضائل اخلاقی توافق نسبی میان ایشانوجود دارد. علاوه بر این، پایه و زیر بنای معرفت شناسی هر دو ایشان وحی است. بنابراین، معرفت شناسی هر دو ریشه در معنویت دارد.

حدیث «قرب نوافل» که در شمار احادیث قدسی قرار دارد، حدیثی است که در منابع کهن و معتبر شیعه و سنی، با اسناد متعدد، نقل شده است. بررسی های رجالی حاکی از صحت برخی از طرق آن است و چنانکه دانشمندان فریقین تصریح کرده اند، کثرت نقل آن گویای اصالت آن است. افزون بر این، حدیث مزبور، از جمله مهمترین مستندات صوفیه است و عرفا بارها آن را به عنوان شاهدی بر مباحث کتب خویش مطرح کرده اند؛ پاره ای از عرفا مانند ابن عربی، صدرالدین قونوی و سیدحیدر آملی آن را به عنوان مستندی برای مباحث عرفانی، مانند وحدت وجود و توحید افعالی مورد توجه قرار داده اند؛ برخی از آنها هم تفسیری به مانند محدثان از حدیث مزبور داشته اند؛ اما محدثان، حدیث مزبور را در پرتو قرآن و روایات، به امداد الهی برای مومنان و یا نیل بنده به مرتبه ای که تنها خواهان رضای حق تعالی باشد، توضیح داده اند. در این جستار تلاش شده است که ضمن معرفی مآخذ حدیث و نقد و بررسی سندی آن، مدلول حدیث، با توجه به سیاق آن و نیز مدلول آیات و روایات دیگر، رازگشایی و ضمن مقایسه برداشت عرفا و محدثان از روایت موردنظر، رویکرد هر یک از آنها در قبال حدیث ارزیابی شود.

محور فلسفه متعالیه مفهوم اساسیِ وجود است و همین امر باعث شده است که گزاره های مرکب که تنها از صفات و عوارض و اختصاصات موضوع گزارش می دهند و اصل هستیِ موضوع و عوارض آن را به عنوان پیش فرض می پذیرند، خارج از قلمرو فلسفه متعالیه قرار بگیرند؛ در حالی که گزاره های فلسفه سیاسی نوعاً از نوع گزاره های مرکبند.بنابر این، پرسشی اساسی برای هواداران حکمت متعالیه مطرح می شود که آیا قواعد وجودی فلسفه اسلامی در هر دو قلمرو فلسفه و فلسفه سیاسی جاری است یا اینکه فلسفه سیاسی راهی دیگر از فلسفه در رهیافت فلسفه اسلامی می پیماید؟ برای پاسخ به این پرسش، فیلسوفان مسلمان معاصر دو دیدگاه رقیب ارائه داده اند؛ مهدی حائری معتقد است که قواعد هستی شناسی فلسفه به رغم تفاوت فلسفه و فلسفه سیاسی، در هر دو قلمرو کاربرد دارند. اما سید محمدحسین طباطبائی معتقد است که قواعد هستی شناختی فلسفه را راهی در فلسفه سیاسی اسلامی نیست. مقاله حاضر بر آن است دو دیدگاه حاضر را مورد بررسی قرار دهد.

در حوزة علم النفس در فلسفه» اسلامي، دو نظريه پيرامون مسئلة حدوث و «پيدايش نفس» مطرح شده است؛ نظرية حدوث روحاني را ابن‌سينا مطرح كرده و ملاصدرا مبتكر نظرية حدوث جسماني نفس ميباشد. اما بر خلاف تصور ملاصدرا هيچگاه مقصود ابن‌سينا از تجرد نفس هنگام حدوث، تجرد كامل و در حدّ عقل بالفعل نبوده و بهمين دليل اشكالات ملاصدرا به ابن‌سينا وارد بنظر نميرسد و قابل جواب است؛ همانطور كه مقصود ملاصدرا از جسماني بودن حدوث نفس، جسم بودن يا از سنخ جسمانيات بودن نفس نيست بلكه مراد اينست كه نفس هنگام حدوث در حدّ عقل بالقوه و در نهايت مرتبه» جسمانيات و ابتداء مرتبة مجردات است. قرائن ديگري نيز وجود دارد كه سخن اين دو حكيم را به هم نزديك و قابل تطبيق ميسازد.

پس از مرگ چه بر سر انسان می آید؟ این پرسشی است که همواره اذهان بشر را به خود مشغول داشته است. در این میان گروهی به زندگی پس از مرگ مومن گشتند، اصلی که مورد پذیرش همه ادیان آسمانی می باشد و عده ای دیگرآن را مورد انکار قرار دادند که از جمله این منکران، تناسخ باوران می باشند. ما در این نوشتار در حد توان خویش به بررسی دیدگاه صدرالمتالهین شیرازی در باب تناسخ پرداختیم. از سوالات مطرح در این باره این می باشد که دیدگاه صدرالمتالهین درباره تناسخ چیست؟ از نظر وی تناسخ بر دو قسم می باشد: ۱- ملکی( تناسخ حقیقی): انتقال روح از یک بدن به بدن دیگری. ۲-ملکوتی: انتقال روح از بدن دنیوی به بدن اخروی که مناسب با اوصاف و اعمالی است که در دنیا کسب نموده است. آنچه مورد قبول وی است، تناسخ ملکوتی می باشد که آیات و روایات آن را قبول دارند؛ مردم در قیامت به صورت هایی متناسب با نیت های خویش محشور خواهند شد، این سخن حضرت محمد(ص) تاییدی بر این مساله می باشد. وی تناسخ ملکی را علاوه بر آیات و روایات با استفاده از ادله عقلی خویش که مهم ترین آن ها حرکت جوهری ذکر شده است، باطل می نماید. سوال دیگر این است که آیا نظر وی با آیات و روایات هماهنگ می باشد؟ تناسخ از دیدگاه شرع اینگونه تعریف شده است: قیامت نزد اینان( تناسخیون ) همان خروج روح از قالب خود و ورود به قالب دیگر است که این مطابق تعریف صدرالمتالهین از تناسخ می باشد. از نظر وی اینگونه تناسخ باطل می باشد؛ چرا که مستلزم این می باشد که یک بدن دو روح( نفس) داشته باشد از طرفی در مقابل آیاتی از قرآن که صراحتا تاکید بر معاد دارند، قرار گرفته است. در نتیجه تناسخ از نظر هر دو دیدگاه باطل می باشد. و ما به هدف خویش که تطبیق نظر صدرالمتالهین با آیات و روایات در زمینه ابطال تناسخ بوده است، رسیدیم. نوشته حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری مطلب به شیوه کتابخانه ای و نرم افزاری به این نتیجه رسیده است.واژه‌های کلیدی: تناسخ، صدرالمتألهین، ادله عقلی، آیات و روایات

چکیده مسئله شر یکی از مهمترین مسائل کلامی در ادیان و حوزه دین پژوهی می باشد. اهمیت از آن جهت است که ناظر به اصل باورهای دینی ما، یعنی اثبات وجود خداوندو صفات اوست و به نحوی به آموزه های دینی جرح و نقد وارد می کند به همین دلیل این پژوهش با عنوان «بررسی تطبیقی رابطه شرور و عدل الهی از دیدگاه ملاصدرا و آیات و روایات » انتخاب شده و در پی رسیدن به اهدافی همچون روشن کردن حقیقت و ماهیت شر و عدل ، وجودی یا عدمی بودن شر و معنای عدل الهی در آیات و روایات و دیدگاه ملاصدرا و همچنین رابطه وجود شرور در عالم و عدل الهی می باشد و روشی که در این تحقیق در پی رسیدن به اهداف انتخاب شده روش توصیفی و تحلیلی وگردآوری مطالب به شیوه کتابخانه ای و نرم افزاری می باشد. نتایج و یافته های این تحقیق بدین نحو می باشد: که ملاصدرا ماهیت شر را عدمی و آیات و روایات وجودی می دانند و به معنای عدم خیر و چیزی که همه از آن روی می گردانند. ملاصدرا با ارائه راه حل هایی همچون عدمی بودن، نسبی بودن، مجعول بالعرض بودن، لازمه جهان مادی شرور و همچنین آیات و روایات با ارائه فواید شرور همچون امتحان الهی، تکامل و نیرومندشدن، رسیدن به نعمت و معلول عمل انسان بودن، بدین نتیجه می رسند که شرور در عالم نقص کننده صفت عدل الهی نمی باشند و در بسیاری موید آن می باشند.واژگان کلیدی: شر، عدل الهی، ملاصدرا، آیات و روایات