آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

درباره خاستگاه جامعه انسانی و چگونگی تشکیل آن فرضیه های متفاوتی مطرح شده است و به همین جهت اختلاف نظرهای زیادی میان علما و فیلسوفان اجتماعی وجود دارد در این پایان نامه ما به شرح تفکرات و اندیشه های اجتماعی دو فیلسوف بزرگ یعنی: آگوستین و استاد مطهری خواهیم پرداخت که آگوستین براین باور است که آدمی از طریق گذشته، آن شده که اکنون هست. ولی این گذشته گناه است که هم زندگی اجتماعی را ضروری و پذیرفتنی می‌سازد و هم آدمی را موظف می کند که بر آن گناهو این زندگی اجتماعی چیره شود و هر دو را از میان بردارد و این چیرگی از طریق کشور خدا روی می دهد؛ بدین صورت که آدمیان نخستین بار در جامعه ایمانی به آن واقعیت تاریخی که باید از میان برداشته شود آگاه می شوند.(بیرون راندن آدم از بهشت).از نظر استاد مطهری انسانها فطرت فردی و هم فطرت اجتماعی دارند. استعدادهای انسانی در همه انسان ها یافت می شوند. اما افراد به صورت های گوناگون استعداد های خود را بروز می‌دهند. مجموعه استعدادهایی که برای تکامل جامعه انسانی لازم است در افراد مختلف ظهور می‌یابد ، نه در هر فرد خاص. برای خلقت تکامل نوع لازم است، آن هم از راه شگفته شدن استعدادهای انسانی. نوع انسان برای آنکه به کمال خود برسد، به حیات اجتماعی گرایش دارد، وجود جمع روحی در انسان ها برخاسته از استعدادهای ذاتی اوست، که غایت خاصی دارد و آن هم میل به کمال نهایی است که همان قرب الهی است.کلید واژه ها : فلسفه ی اجتماع ، جامعه ، آگوستین ، مطهری

آثار استاد شهید مطهری مشحون از آیات و احادیثی است که نویسنده گاهی برای اثبات مدعای خود از آنها بهره جسته و زمانی به تفسیر و شرح شان پرداخته است.مجموع آثار شهید در پنجاه و نه عنوان تنظیم شده است. بسیاری از این آثار مجموعه سخنرانی های استاد می باشد که توسط موسسه نشر آثار آن مرحوم به صورت مکتوب در آمده است. خطابی بودن بسیاری از این آثار نشان دهنده وسعت اطلاعات قرآنی و روائی نویسنده می باشد و این تبحر فوق العاده تاثیرگذاری کلام را مضاعف کرده است.افزون بر این، استاد مطهری از اشعار زیادی نیز در آثارش استفاد کرده و این امر در خیلی از موارد توأم با استشهادات قرآنی یا مأثورات معصومین، علیهم السلام می باشد. نگارنده با توجه به این ویژگی منحصری که در این آثار بود، تصمیم به نگارش مقاله ای کرد تا در پیوند آیات، احادیث و اشعار، از یک سو آیات و احادیثی را که استاد در مباحث مختلف فلسفی، کلامی، عرفانی و اخلاقی به کار برده معرفی کند و از دیگر سو وسعت این معانی بلند را در کلام شاعران اندیشمند فارسی زبان نشان دهد.

پیشرفت علوم تجربی بعد از پیدایش نهضت علمی در غرب موجب به وجود آمدن چالشهای جدی میان علم و دین شده و از آن زمان دیدگاههای متفاوتی دربار? نسبت میان علم و دین ارایه گردیده است. علاوه بر دیدگاه تعارض که علم و دین را دو امر ناسازگار و متعارض می انگارد، دیدگاههای دیگری نیز برای تبیین این رابطه ارایه شده است که از جمله می توان به دیدگاه تمایز ، دیدگاه مکملیت و دیدگاه مشابهت اشاره کرد. تلاش مرتضی مطهری و مهدی بازرگان به عنوان دو اندیشمند مسلمان نشان دادن عدم تعارض میان علم و دین بوده است. مطهری به عنوان عالم علوم اسلامی نگاهی فلسفی به مسئله دارد و در پی حل تعارضات ادعا شده با تحلیل پیش فرضهای فلسفی مسائل است. او معتقد است علم و دین با یکدیگر تعارضی ندارند و پنداشت ناسازگاری به سبب برداشتهای نادرست از مسائل علمی پدید آمده است. او علم و دین را مکمل یکدیگر و انسان را نیازمند هر دو می‌داند. بازرگان اما دانش آموخته علوم تجربی است و سعی دارد با روش علوم تجربی اعتقادات و آموزه‌های دینی را توجیه علمی کرده و آنها را مطابق دستاوردهای علمی نشان دهد. بازرگان نیز علم و دین را متعارض نمی‌داند و در تلاش است علم و دین را مشابه یکدیگر نشان دهد. دیدگاه بازرگان دربار? رابطه علم و دین در اواخر عمرش تغییر کرده و به دیدگاه تمایز گرایش پیدا کرده است.

کتاب «جاذبه و دافعه علی (ع)» تالیف مرتضی مطهری، حکایتگر توانمندی استاد مطهری در امر تبلیغ، به ویژه از حیث موضوع شناسی و نحوه معرفی ویژگی های امیرالمؤمنین (ع) است. و از این منظر کتاب «جاذبه و دافعه علی علیه السلام» می تواند به مثابه الگویی در امر تبلیغ مورد توجه قرار گیرد. کتاب، دارای دو بخش است، که در بخش اول، جاذبه علی علیه السلام، فلسفه، فایده و اثر آن، مورد بحث قرار گرفته است. در این بخش به آثار اجتماعی عنصر محبت و نیز به آثار تربیتی آن توجه شده است. بخش دوم کتاب به تبیین کیفیت دافعه امیرالمؤمنین علیه السلام از راه معرفی آن ها، که از سوی حضرت طرد شده اند، می پردازد. استاد در این بخش جریان «خوارج» را معرفی کرده است. کیفیت توضیح استاد در مورد خوارج به گونه ای است که مخاطب گمان نکند که با جریانی صرفاً تاریخی مواجه است که در روزگار کنونی بدیلی ندارد. استاد همواره بر تکرار پذیری جریان خوارج تأکید می نماید. استاد مطهری در بخش مربوط به دافعه علی (علیه السلام)، تنها به معرفی خوارج اکتفا نموده است. استاد مطهری در این کتاب در پی اثبات این نکته است که علی علیه السلام شخصیتی دو نیرویی بوده است و هر کس که بخواهد در مکتب او پرورش یابد، باید همچون علی بن ابی طالب علیه السلام از جاذبه و دافعه برخوردار باشد.

‫در اين تحقيق رويکردي تطبيقي از آراي استاد مطهّري و الوين پلانتينجا درباره عدل الهي، و ماهيت و ويژگي‌هاي آن صورت گرفته و ديدگاه‌هاي برخي فيلسوفان غرب و متکلّمان مسلمان، مانندِ اشاعره در اين زمينه بيان شده و وجود شرور در عالَم هستي و نسبت آن با عدل خداوند از منظر کلامي و فلسفي تجزيه و تحليل گرديده است. نويسنده نخست با تبيين مفهوم عدل در لغت و اصطلاح، اقسام عدل را از منظر استاد مطهّري بيان کرده، آن گاه نسبت بين جبر و اختيار و حکمت و عدل و شر با عدل الهي را بررسيده و ديدگاه اشاعره و عدليه (اماميه و معتزله) را در اين باره جست جو کرده است. وي در ادامه چند ديدگاه مهم درباره عدل الهي را از منظر فلاسفه‌ي غرب، مانندِ آگوستين و ايرنائوس و ديدگاه عدل الهي پويشي و نيز نظريه الوين پلانتينجا را در زمينه عدل الهي مطرح و به شبهه هاي وي در اين زمينه پاسخ گفته است. مهم‌ترين شبهه الوين پلانتينجا در خصوص عدل الهي، وجود شرور و بلاياي متعدّد در جهان هستي است، که از منظر شبهه کنندگان، شرور به منزله قرينه‌اي بر نفي عقلانيت باورهاي ديني محسوب مي‌شود. آن گاه از ديدگاه پلانتينجا درباره ارتباط جبر و اختيار با عدل الهي، سخن رفته، که شبهه هاي جبريان و مطلق گرايان توّسط وي مطرح گرديده است. نگارنده در بخشي ديگر ديدگاه شهيد مطهّري را درباره عدل الهي و پاسخ ايشان به شبهه هاي مربوط به آن، مانندِ شبهه شرور و وجود تبعيض‌هاي فراوان بين انسان‌ها را به طور مفصّل باز مي‌گويد. به همين منظور نويسنده به عدمي و نسبي بودن شر و توجيه شرور موجود در عالَم هستي، از منظر استاد اشاره کرده و برهان هاي وي براي تفسير وجود شر، از جمله: برهان هاي حکمت، زيبايي شناختي و تکامل را تبيين مي‌کند. وي همچنين پاسخ شهيد مطهّري در وجود اقسام تبعيض‌ها در نهاد عالَم را بيان کرده و نام تبعيض را تفاوت نهاده، و آن ها را بر اساس حکمت الهي تفسير کرده است. نظريه ((امر بين‌الامرين)) براي پاسخ به شبهه هاي مربوط به جبر و اختيار، پايان بخش اين فصل از تحقيق محسوب مي‌شود. در فصل چهارم مقايسه‌اي بين ديدگاه‌هاي الوين پلانتينجا و شهيد مطهّري در زمينه دفاع از عدل الهي صورت گرفته و ويژگي‌هاي تفکرات هر يک از اين دو انديش مند اسلامي و غربي و چالش‌هايي را که هر يک به عنوان شبهه هاي مربوط به عدل خداوند به آن به صورت جداگانه پرداخته شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش حکمت های نهج البلاغه بر ابعاد سلامت عمومی در دانشجویان دانشگاه سمنان بود. در یک بررسی آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پی گیری با گروه کنترل، 61 نفر از این دانشجویان به طور تصادفی انتخاب و نیز به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل گماشته شدند. شرکت کنندگان در سه مرحله پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) را تکمیل کردند و گروه های آزمایش ده جلسه آموزش مهارت های زندگی را هفته ای یک بار دریافت کردند. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که آموزش حکمت های نهج البلاغه بطور معناداری باعث کاهش علایم نشانه های بدنی، اضطراب و بی خوابی، اختلال عملکرد اجتماعی و افسردگی در گروه های آزمایش در مقایسه با گروه های کنترل شده است (p<0.05). طبق نتایج این پژوهش، آموزش حکمت های نهج البلاغه به شیوه گروهی روش موثری برای برای بهبود ابعاد سلامت عمومی دانشجویان است.

در این مقاله نظریه حدوث اسمی با توجه به آراء حاج ملا هادی سبزواری مورد بررسی قرار می گیرد. به این منظور آراء برخی از متقدمین حاجی سبزواری مانند میرداماد و ملاصدرا مطرح شده و در ادامه با ارائه نظر وی به وجوه تفاوت و ابداع در نظر ایشان پرداخته شده است. در انتهای مقاله نیز نگارنده به نقد و داوری در مورد موضع حاج ملاهادی نشسته است.

این نوشتار، به مقایسه نظریّات دو فیلسوف بزرگ اسلامی و غربی، استاد مطهری و روسو درباره جبراجتماعی پرداخته، مسئله تحقیق این است که چه رابطه‌ای بین دیدگاه‌های استاد مطهری و روسو درباره جبر اجتماعی وجود دارد؟ هدف این جستار روشن کردن افتراقات و یا اشتراکات احتمالی موجود دردیدگاه‌های ایشان درخصوص جبر اجتماعی است. لذا این پژوهش به روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از مطالعه کتابخانه‌ای و بررسی آثار این دو فیلسوف، به بررسی ادلّه و مبانی آنان پرداخته و فرضیّه تحقیق این است که هرچند هر دو متفکّربه جبراجتماعی معتقدند، اما درمواجهه با جبراجتماعی، دیدگاه‌های کاملاً متفاوتی دارند. یافته‌های پژوهش، مبانی روسو را به صورت مثلّثی که قاعده آن اصالت جامعه است، نشان می‌دهد. درمقابل، مبانی استاد مطهری در نفی جبر اجتماعی، به صورت مخمّس بیان شده که اصل فطرت درآن نقش بنیادین و اساسی دارد.

چکیده : بی¬شک جهان ما پیچیده از شرور اخلاقی و طبیعی است و در فلسفه معاصر دارای جایگاه ویژه¬ای است، تا جائی¬که بعنوان یکی از اشتغالات ذهنی مهم خداشناسان قرار گرفته است. برایان دیوس یکی از متألهان عصر حاضر؛ در پاسخ به انتقادات ملحدانی نظیرجی.ال.مکی مبنی بر ناسازگاری منطقی گزاره¬های خدا وجود دارد، و شر وجود دارد، پاسخ خود را با تکیه بر امکان شناخت خدا و پذیرش صفات قدرت، علم، و خیر مطلق بودن او، مطرح کرد. دیویس با حمایت از عقاید دینی و اثبات وجود خدا، نظریات دفاع اختیارگرایانه و تئودیسی های مطرح شده را ، به¬تمامه نمی پذیرد و با دیدگاهی مبتنی بر الهیات سلبی، تلاش دارد، راهی نو در پاسخ به مسأله شر ارائه نماید. در میان فیلسوفان معاصر مسلمان نیز شهید مطهری، عقاید خویش را پیرامون مسأله شر به نحو گسترده¬ای بیان کرده¬است. ایشان ضمن آنکه شر را امری عدمی دانسته، امری جدایی ناپذیر از نظام عالم می¬داند. شهید مطهری با روش پیشینی به بحث خدا و شر ورود یافته و نظریه ای مبتنی بر دادباوری و عدل الهی را بیان می دارد. دراین رساله پس از بیان مختصر آراء و عقائد فیلسوفان مغرب و مشرق زمین به ویژه دو فیلسوف خداشناس، استاد مطهری و برایان دیویس نکات اشتراک و افتراق عقائد آنان ارزیابی شده است. واژگان کلیدی: مسأله شر، خیر،دادباوری، خیر اخلاقی، شر طبیعی، شر اخلاقی.

چکیده یکی از دغدغه های همیشگی بشر چرایی وجود شرور در عالم و تحمّل آن ها از سوی مخلوقات هستی بوده است.اهمیت این موضوع تا به آن حد است که حتی ذهن فلاسفه ی معاصر را به خود مشغول کرده و اهتمام آنان را در حل این مسئله موجب گشته است. «بروس رایشنباخ» به عنوان یک فیلسوف غربی و «شهید مطهری» به عنوان فیلسوفی اسلامی به اهمیت این موضوع پی برده و به آن پرداخته اند. آن ها از بحث تفکیک ناپذیری شرور از خیرات در عالم برای پاسخ به پرسش های مربوط به شرّ بهره می گیرند. شهید مطهری این بحث را به عنوان اصلی از اصول حلّ مسئله ی شرّ، چه شرّ اخلاقی و چه شرّ طبیعی، معرفی می کند و این جدایی ناپذیری را ذاتیّ عالم طبیعت اثبات می کند و تمام پرسش های مربوط به این مسئله اعم از علّت وجود مصائب، تبعیض ها و کمبود ها را با همین اصل پاسخ می دهد. رایشنباخ نیز با استفاده از این موضوع نشان می دهد از آنجا که بشر موجودی مختار است، انجام فعل سوء از سوی او امری طبیعی است که اگر امکان انجام شرّ از انسان گرفته شود، دیگر مختار بودن او معنا نخواهد داشت. علاوه بر این، چون هستی دارای قوانینی است که انفکاک از این قوانین به معنای نظام مند نبودن آن است و اقتضای این عالم وقوع گه گاه شرور طبیعی است، تصوّر جهان مادی بدون وجود این شرور محال است. لذا در دیدگاه دو فیلسوف جهان کنونی بهترین جهان ممکن است، چراکه تحقق فاعل اخلاقی و نظامی قانون مند در آن دیده می شود.