مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، به بررسی مسائل اقتصادی از دیدگاه حضرت علی بن موسی‌الرضا المرتضی (ع) اختصاص دارد که در دو بخش تنظیم شده است. در بخش نخست سه اصل مبنایی اقتصادی توحیدی از کلام حضرت امام رضا (ع) بیان‌شده و مالکیت حقیقی از آن خداوند و مالکیت مجازی و اعتباری که از سوی مالکیت حقیقی به انسان داده‌شده، توضیح داده شده است. در بخش دوم ابعاد اقتصادی اعم از تولید، توزیع و مصرف در فصل‌های جداگانه‌ای از دیدگاه امام رضا (ع) ارائه گردیده است. لازم به ذکر است علاوه بر ذکر روایات مربوطه از دیدگاه امام رضا (ع)، در اثبات این دیدگاه‌ها، از آیات قرآن مجید نیز استفاده شده است. کتاب، باهدف تحقیق تمدن اسلامی با حیات طیبه و توحیدی و اقتصاد مقاومتی در جهاد اقتصادی برای دفع و رفع جنگ اقتصادی دشمنان تهیه شده است.

نویسنده‌ی کتاب، بندیکت کُهلر، که تحصیلات اقتصادی ـ تاریخی و همچنین تجربه‌ی بانکداری دارد در آخرین اثر خود ثابت می‌کند عناصر اصلی سرمایه‌داری مدرن که ابتدا در ونیز ظاهر شد درواقع از نهادها و رویّه‌های کسب‌وکار اسلامی اقتباس شده‌اند. ازجمله نوآوری‌های مهم مسلمانان: ایجاد نهادهای شرکت و وقف، ابداع فنون مدیریت تجاری، ریاضیات بازرگانی و اصلاحات پولی است. به ادعای نویسنده، اسلام تنها دینی است که بنیان‌گذارش کارآفرین بود و احترام به قراردادها در این دین یک واجب دینی و وظیفه‌ی مدنی شمرده می‌شد. مکه نه‌فقط مکانی مقدس، بلکه مرکزی بسیار مهم برای تجارت بود و تجربه‌ی پیامبر در تجارت، نقشی مهم در اداره‌ی موفق شهر مدینه و مذاکره و جنگ با دشمنان داشت. نویسنده با اتکا به منابع گسترده و با بیانی جذاب، خواننده را از مکه به مدینه، دمشق، بیت‌المقدس، بغداد، قاهره و سایر شهرهای اسلامی می‌بَرد و با شیوه‌های مدیریتی حاکمان آن بلاد آشنا می‌کند و سیر تحول نهادهای اسلامی و علل پیشرفت و سپس افول تمدن اسلامی را با توجه به انگیزه‌های اقتصادی تحلیل می‌کند.

ارتباطات عنصر مهمی در این عصر به‌شمار می‌آید و به همین دلیل، عصر امروز به «عصر ارتباطات» معروف شده است. مردم در سرتاسر جهان تصاویر، مقالات و افکار خود را در بستر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی همچون فیسبوک و اینستاگرام به اشتراک می‌گذارند، اما همچنان جای خالی مبادلات اقتصادی و سریع بین مردم جهان احساس می‌شود. ارزهای مجازی همچون بیتکوین تا کنون نتوانسته‌اند این خلأ را جبران کنند و فاصله بسیار زیادی با این نیاز بشری دارند و به جای آن که ارزی برای مبادلات اقتصادی باشند، به وسیلهای برای سودآوری یک شبه و بادآورده برخی و زیان هنگفت برخی دیگر تبدیل شده‌اند. این کتاب، مقدمه‌ای درباب شناسایی منابع علمی اسلامی درخصوص رمزارزها است. در این اثر کوشیده‌ایم تمام آثار پژوهشی به زبان عربی و انگلیسی را ملاحظه و خالصه‌نگاری کنیم. این اثر از نقد آرای نویسندگان مقالات خودداری کرده است، اما می‌تواند گام مهمی برای پژوهش‌های فقهی تطبیقی پژوهشگران شیعه درخصوص ارزهای رمزپایه باشد.

گزارش «مسائل فقهی فناوری زنجیره بلوکی و رمزارزها» اثر روح الله شمسی کوشکی به همت دفتر مطالعات اسلامی و ارتباطات حوزوی پژوهشگاه فضای مجازی در 28 صفحه منتشر شد. فناوری زنجیره بلوکی با تمام خصائص و کاربردهایش (خصوصاً مقوله رمزارزها) – مانند هر مسأله نوپدید دیگری- قطعاً دارای اثرات و ابعاد فقهی و شرعی می­باشد و می­تواند موضوع حکم شرعی واقع شود. فقه، علاوه بر پاسخ­گویی به مسائلی که پیرامون این پدیده ایجاد شده، موظف است برای رفع بسیاری از چالش­ها و گره­هایی که در خصوص کاربردهای این فناوری پدید آمده به ارائه را­ه­کار بپردازد. ارائه نظام موضوعات و مسائل فقهی پیرامون فناوری زنجیره بلوکی و رمزارزها، آن چیزی است که در اثر پیش­رو بدان پرداخته­ شده است. در اثر حاضر 116 مسأله فقهی استخراج گردیده و در قالب 6 فصل ارائه شده است.

توضیحات: بیش از چند سال از آشنایی جامعه ایرانی با مقوله رمزارزها نگذشته و همچون دیگر فناوری های وارداتی، باید ابعاد مختلف آن از سوی نهادهای تصمیم گیر، تصمیم ساز و فعالان حوزه مربوطه شناخته شود. رمزارزها که گاهی به دلیل کم اطلاعی، بیت کوین خوانده می شوند، از محصولات چندگانه ای هستند که با بهره گیری از فناوری های مالی نوپدید (فین تک1) ارائه می‌شوند. رمزارزها در بستر بلاک چین پا به عرصه گذاشته اند. بلاک چین، فناوری جدیدی است که تحول شگرفی در ارائه خدمات مالی و فناوری های مالی رقم زده است. البته علاوه بر اقتصاد، حوزه های متنوع و متعدد دیگری نیز از بلاک چین به شدت متاثر خواهند بود. این تحول چنان بنیادی است که در صورت ادامه حضور این فناوری در عرصه جهانی، ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در تمام نقاط جهان، از سطح محلی تا بین المللی، تاثیر عمیقی خواهند پذیرفت تا جایی که یکی از رویدادهای متصور برای استفاده بهینه و پیاده سازی کامل آن، ایجاد یک سیستم حاکمیتی و قضایی فراملی است که تمام کشورهای جهان می بایست از آن تبعیت کنند. کتاب "Blockchain fintech and islamic finance" «بلاک چین، فین تک و امور مالی اسلامی» با معرفی سنگ بناهایی اصلی، که فناوری‌های مالی بر پایه آن ارائه شده است، منبع بسیار ارزشمندی برای پژوهشگرانی است که به دنبال درک جامعی از موضوعات طرح شده در فناور یهای مالی نوپدید هستند. از این جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: بلاک چین؛ فناوری‌های مشابه و رقیب؛ اینترنت اشیا؛ هوش مصنوعی؛ کلان داده‌ها و نقش هر یک در فرآیند کلی ارائه خدمات نوین مالی و پروتوکل‌های اجرایی. آشنایی با موضوعات فوق و جایگاه آن‌ها در ارتباط با هم می تواند در شناخت ابعاد فقهی این پدیده‌ها کمک کرده و حتی دانش لازم را برای ویرایش آن ها، منطبق بر نظر اسلام ایجاد کند.