جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دیدگاه مشهور امام خمینی ره بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، در تشبیه آمریکا به «شیطان بزرگ» و پیگیری آن به‌عنوان سیاست ثابت نظام از آغاز پیروزی انقلاب تاکنون، همواره چالش‌برانگیز بوده و اشکالاتی را در عرصة بین‌الملل و شبهاتی را در داخل کشور به همراه داشته است. با توجه به تحولات عرصه بین‌الملل و فروپاشی نظام دوقطبی و سلطه‌طلبی و یک‌جانبه‌گرایی آمریکا در جهان و در منطقه و تغییر رویکرد برخی کشورهای اسلامی و تبعیت این کشورها از استکبار، همچنین تغییر نگرش‌های بعضی از انقلابیون در داخل نسبت به تحریف سخنان امام راحل و نگاه سازشکارانه همراه با مطیع شدن در برابر استکبار جهانی، ضرورت واکاوی مبانی این موضوع را از منظر قرآن بیشتر می‌شود. به همین دلیل، این تحقیق به این سؤال جواب می‌دهد که مبانی قرآنی دیدگاه امام خمینی ره درباره اینکه آمریکا شیطان بزرگ است، چیست؟ با توجه به فرضیه تحقیق، امام راحل مبنایی دینی داشته و این جمله هم براساس مبانی قرآنی بیان شده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی، و گردآوری اطلاعات از طریق منابع کتابخانه‌ای، سایت‌های داخلی و خارجی است. منبع اصلی تحقیق نیز قرآن است.

جهان‌بيني الهي و تبلور مكتبي آن در قالب دين اسلام، مجموعه منابع جذابيت‌آفرين انقلاب اسلامي را از حيث تنوع، پراكندگي، عمق و ديرپايي، از منابع قدرت نرم در مكاتب مادي متمايز مي‌سازد. خودباوری و مقاومت دو عنصر تعیین‌کننده در تولید قدرت نرم در فرایند تحقق، پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی هستند که از طریق کارکردهای گوناگون خود، قدرت نرم‌افزاری انقلاب را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهند. این پژوهش در پاسخ به این سؤال اساسی که «عناصر خودباوری و مقاومت از طریق چه فرایندها زمینۀ ایجاد قدرت نرم‌افزاری را فراهم می‌کنند»؟ می‌کوشد با بهره‌گیری از روش توصيفي ـ تحليلي، كاربست این دو عنصر را در مدار قدرت‌آفرینی تجزیه ‌و تحلیل کرده و از اين رهگذر، اثبات کند که این مؤلفه‌های بنیادین از طریق آگاهي‌بخشي و تزريق روحيۀ اعتماد به ‌نفس به ملت‌ها، احياء عنصر مبارزه و پايداري در ميان آنان و ارائه الگوي مبارزه و استقامت، بستر مناسبي را در جهت تولید قدرت نرم انقلاب اسلامی ایجاد می‌کنند.

لیبرالیسم با خوش‌بینی به سرشت انسان و نهادهای بین‌المللی، یکی از رهیافت‌‌های کلان در روابط بین‌الملل برای برقراری امنیت جهانی است. این نظریه با تکیه بر مبانی لیبرالی و تجویز راه‌کارهای سیاسی به دنبال اهدافی مانند آزادی، صلح و رفاه در سیاست بین‌الملل می‌باشد. این مقاله با هدف نقد نظریه لیبرالی امنیت و بیان ناکارآمدی آن در جهت ایجاد صلح و امنیت بین‌الملل، با روشی تبیینی و انتقادی، به تحلیل ساحت‌های سه‌گانه مبانی، اهداف و راه‌کارهای نظریه لیبرالی امنیت می‌پردازد و ناکارآمدی آن را از منظر اسلامی بررسی می‌کند. روند تاریخی نشان می‌دهد، اتخاذ مبنای فردیت انسان با هدف دستیابی به رفاه مادی از طریق نهادهای وابسته، و رویکرد ناعادلانه در اعمال راه‌کارها، نه‌تنها امنیت جهانی را محقق نکرد، بلکه موجب افزایش ستیزهای بین‌المللی و منطقه‌ای نیز گردیده است.

امنیت یکی از مسائل حیاتی بشر قلمداد می‌شود که انسان‌ها همواره به دنبال تأمین آن بوده‌اند. طی جنگ جهانی اول و دوم، نظریه‌پردازان مختلف برای ایجاد امنیت در سطح بین‌الملل سعی و تلاش فراوانی کرده‌اند. نظرات متعددی برای ایجاد امنیت‌ بین‌الملل ارائه شده است؛ ولی همچنان جهان از ناامنی و هراس رنج می‌برد. نويسندگان معتقدند که منشأ اصلی ناامنی و هراس در نظام بین‎الملل را باید در ساختار مستبدانه و سلطه‌گرایانۀ نظام‌ بین‌الملل جست‌وجو کرد و همین ساختار موجب چالش در نظام بین‌الملل شده است. بخشی از این ساختار توسط بازیگران، اعم از دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی ایجاد شده است. نوشتۀ پیش‌رو، با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد واکاوی چالش‌های امنیتی اعم از سلطه‌گری و سلطه‌پذیری که توسط بازیگران دولتی ایجاد شده و براساس فقه اسلامی درصدد ارائه راه‌کارهایی همچون احترام متقابل دولت‌ها، اتحاد و همکاری میان ملت‌ها، مبارزه با دولت‌های ظالم و سلطه‌گر، احیا روحیۀ عزت و اقتدار ملت‌ها، حمایت از مستضعفان و محرومان و دفاع مشروع برای نفی سلطه‌گری و سلطه‌پذیری و ایجاد امنیت بین‌الملل براساس عدالت و اتحاد میان دولت‌ها و ملت‌هاست.

نحوه تعاملات جهانی را که آشفتگی آن هویداست، باید اولاً در مبانی ترابطات بین‌المللی، و ثانیاً تسری جهانی این مبانی، اصطیاد و نقادی کرد. برای نیل به این مقصود، با بهره‌گیری از مبانی فکری آیت‌الله جوادی آملی، به روش تحلیل محتوا به این مهم پرداخته‌ایم. از منظر ایشان، ازیک‌سو عدم فهم صحیح از مسئلة علیت، که به غفلت یا انکار علت‌العلل عالم می‌انجامد؛ ضعف کلان هستی‌شناسی محسوب می‌شود و در روابط بین‌الملل به قدرت‌محوری به‌جای خدامحوری منتهی شده است. از سوی دیگر، نگاه مادیِ معرفت‌شناسان غربی، مانع اصلی ترسیم تصویری صحیح از چینش عالم هستی می‌شود که عرصة بین‌الملل را صحنه آنارشیسم معرفتی کرده است. بالتبع با این دو رویکرد هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه، جایگاه حقیقی انسان به‌عنوان مخلوق کریم عالَم، در ساحت انسان‌شناسی به سمت اومانیسم سوق پیدا می‌کند که به کارگزارمحوری در حوزة بین‌الملل منتهی گردیده است.

مشارکت سیاسی از جایگاه مهمی در علم سیاست برخوردار بوده و با بسیاری از مباحث این علم، پیوندی عمیق دارد. تحقق عملی یک نظام سیاسی در گرو توانایی آن بر نظام‌مند کردن مشارکت سیاسی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی و شرح زمینه‌های مشارکت سیاسی در اسلام با روش توصیفی ـ تحلیلی است. براساس یافته‌های این پژوهش، باور به حاکمیت مطلق خداوند، حاکمیت الهی انسان بر سرنوشت خود، خلافت الهی انسان و پاسخ‌گویی دین در برابر نیازهای او، و نیز التزام به الزامات برآمده از باورهای پیش‌گفته، که عبارتند از وجوب پذیرش حاکمیت الهی، وجوب تحقق عینی حکومت اسلامی، وجوب تعاون و مسئولیت همگانی، وجوب رعایت حقوق و مصالح مردم، وجوب جلب رضایت عمومی و وجوب مشورت در امور؛ زمینه‌ساز تحقق مشارکت سیاسی از سوی فرد مسلمان و تعیین‌کنندۀ محدوده و کیفیت آن خواهد بود. بدین‌ترتیب برخلاف پندار سکولاریسم، تقدم احکام الهی بر نظرات مردم به‌معناي ناديده گرفتن جايگاه و نقش مردم در حکومت اسلامی نيست؛ همچنان‌که احترام به شئون و خواسته‌های ايشان در چارچوب تعیین‌شده، منافي ارزش نهادن به احكام و قوانين ديني نخواهد بود.

انقلاب اسلامی ایران که مهم‌ترین جنبش اسلامی معاصر و مؤثرترین رخداد نیم قرن اخیر می‌باشد، متفکران شرق و غرب عالم را متوجه خویش ساخته است. ویژگی‌های مکتبی و منحصربه‌فرد نظام توحیدی جمهوری اسلامی، بنیان‌ دانش و تئوری‌های سکولار را به چالش کشید و معادلات پژوهش در علوم اجتماعی، به‌ویژه دانش سیاسی را با بحران مواجه ساخت. تمایز و تضاد مبنایی، روشی و بومی دانش سیاسی متعارف با نظام توحیدی، سبب ناکارآمدی رهیافت‌های روش‌شناختی آن در تحلیل تحولات جمهوری اسلامی ایران گردیده و متأسفانه این نارسایی‌ها، ساحت جهانی نهضت امام را تحریف و جهان‌گستر شدن تمدن اسلامی را دچار وقفه‌های طولانی کرده است. لذا در این نگاره، علل اصلی نارسایی روش‌های متعارف با تکیه بر روش تحلیلی ـ مقایسه ای، مورد مداقه قرار گرفته و به تناسب، اشاراتی به روش مطلوب شده است تا نقصان ماهوی روش‌شناسی دانش سیاسی سکولار در تحلیل تحولات جمهوری اسلامی مبرهن گردد.

اين مقال شرحي است بر كلام امام محمدباقر علیه السلام در اوصاف شيعيان واقعي. شيعيان با ياد بسيار خدا در خلوت، خود را آماده نرمي دل مي‌سازند. اين كلام امام علیه السلام سفارشي است براي رقت قلب كه با ياد خدا در خلوت به دست مي‌آيد. قلب در قران دو كاربرد متمايز دارد: درك فهم و احساسات و عواطف. قلب، مطالب را به خوبي درك مي‌كند. درك، كه ممكن است شامل علم حضوري هم بشود، در قرآن به قلب نسبت داده شده است. همچنين محبت، نفرت، ترس، آرامش، اميد و نااميدي و... به‌طوركلي حالات انفعالي، اعم از مثبت يا منفي به قلب نسبت داده شده است. قلب مركز ادراكات و احساسات است. اگر قلب سالم باشد، حقايق را درك و در مقابل برخي حوادثْ، حالت رقت پیدا می‌کند و منفعل می‌شود. رقت قلب زماني ارزش دارد كه منجر به قرب به خداي متعال شود. قلبي كه حقايق را درك نكند، دچار قساوت مي‌شود.