جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

ابعاد ابتکاری نظریه مثل در فلسفه ملاصدرا

نویسنده:

قدرت الله قربانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی,

کلیدواژه‌های اصلی :

نظریه مُثُل , ملاصدرا , معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی) , تعلیم آموزه های دینی

کلیدواژه‌های فرعی :

مثل , افلاطون , حرکت جوهری , ملاصدرا , تجرد , ارباب انواع , تقلید , قاعده امکان اشرف , عالم ماده , معرفت حقیقی , رابطه طولی , ثبات , بهره مندی , عالم جسمانی , معرفت عقلانی , اصالت و تشکیک حقیقت وجود , اعیان ثابته و صفات الهی , عالم محسوس و معقول , ایده ها , رابطه علی و معلولی , حقایق عقلانی مجرد محض , مرتبه مافوق و مادون , ارباب انواع , قاعده بسیط الحقیقه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

تبیین مبتکرانه ملاصدرا از نظریه مثل دارای اهمیت خاصی است. زیرا او تلاش دارد تا با استفاده از اصالت و تشکیک حقیقت وجود تبیین جدیدی از چیستی، جایگاه و کارکردهای مثل ارائه دهد که متفاوت از گذشتگان و حتی افلاطون باشد. او ضمن پذیرش اصل وجود مثل، از رویکردهای مختلف وجود شناختی، معرفت شناختی، عرفانی و دینی به اثبات آنها و ویژگی هایشان در نظام کل هستی می پردازد. از جنبه وجود شناختی، نشان داده می شود که امر ثابتی مورد نیاز است تا وحدت، ثبات و غایت حرکت جوهری موجودات مادی را تضمین نماید. از جهت معرفت شناختی، ملاصدرا استدلال می کند که در ادراک عقلانی، نفس انسان نمونه های عالی و مجرد اشیاء جسمانی را مشاهده می کند که همان مثل افلاطونی هستند. در رویکرد عرفانی مثل افلاطونی شبیه اعیان ثابته و صفات الهی درنظر گرفته می شوند و نهایتا اینکه در رویکرد کلامی او به آیاتی از قرآن استناد می کند که آنها اصل موجودات این جهانی را در عالمی مجرد می دانند. در همه این تعابیر ملاصدرا، رابطه وجودی، چون علیت و معرفت شناختی چون تقلید و بهره مندی اشیاء جسمانی از مثل را مد نظر دارد و با استفاده از مراتب تشکیکی عوالم، شکاف بین عالم جسمانی و عقلانی مثل را از بین می برد. همچنین تلاش ملاصدرا برای تبیین دقیق تر مثل افلاطونی منجر به درنظر گرفتن عالم مثال می گردد که واسطه بین عالم محسوس و معقول است. در این مقاله تلاش می شود تا جنبه های ابتکاری تبیین ملاصدرا از نظریه مثل بررسی شده و میزان موفقیت این امر نشان داده شود.

مشخصات اثر

عنوان :

زبان نمادین از دیدگاه پل تیلیش

نویسنده:

محمد ایلخانی، مهدی میرهاشمی اسفهلان

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

بهره مندی , بازنمایی , زبان نمادین , نمادهای دینی , سلب و ایجاب , تیلیش

چکیده :

پل تیلیش (1965-1886) متکیم مسیحی آلمانی-آمریکایی است که زبان دین را نمادین می داند. به این معنا که حوزه دین سرشار از نمادهای دینی است. این نماد ها دارای ویژگی هایی هستند که آنها را برای بیان آموزه ها و مقاصد دینی توانمند می سازد. از جمله ویژگی های نمادها بازنمایی است که همچون نشانه ها به امری ورای خود اشاره می نمایند. اما نمادها (بر خلاف نشانه ها که اموری قراردادی و اختیاری هستند) اموری هستند که از ناخودآگاه جمعی انسان ناشی شده اند واز قدرت و معنای متعالی امر نمادین بهره مند هستند.نمادهای دینی در قالب های مختلف، مانند اشیا و اشخاص و رویدادهای طبیعی ظهور می کنند وتنها قابلیت آنها برای موقعیت دینی است که به آنها معنای نمادین می بخشد. بنابراین نماد دینی باید در معنای متناهی نفی گردد تا معنای اصیل آن در اشاره به امر متعالی اثبات گردد.

مشخصات اثر

عنوان :

متافیزیک ارسطو و ابن سینا در تقابل با دیدگاه مثُل

نویسنده:

محمد علی تیوای

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی سیر از کثرت به وحدت در هستی‌شناسی افلاطون و ملاصدرا

نویسنده:

زهرا محمدی محمدیه، عباس جوارشکیان

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین و نقد نظریۀ نمادین پل تیلیش در زبان

نویسنده:

علی عسگری یزدی، مسلم احمدی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,

کلیدواژه‌های اصلی :

بهره مندی , زبان نمادین دین , نمادهای دینی , سلب و ایجاب , دلبستگی واپسین , تیلیش , فلسفه دین

کلیدواژه‌های فرعی :

صرف الوجود , ویژگی نماد , مراتب نمادهای دینی , دیالکتیک سلب و ایجاب , معیار صدق نماد دینی ,

چکیده :

پل تیلیش (1886 - 1965) متکلم مسیحی آلمانی است که زبان دین را نمادین می داند. به این معنا که حوزۀ دین سرشار از نمادهای دینی است و نماد دینی را نمادی می داند که بیانگر دلبستگی واپسین باشد. از دیدگاه تیلیش، تمام گزاره های دینی نمادین هستند مگر یک گزاره که «خدا خودِ هستی است» و هر چیز دیگری غیر از این گزاره دربارۀ او بگوییم، نمادین است. تیلیش معتقد است خدا یک وجود در میان سایر وجودات نیست، بلکه خدا خودِ وجود است و نمی توان او را در کنار سایر موجودات، موجود دیگری شمرد، چرا که لازمه موجود بودن خدا در میان سایر موجودات، محدودیت و متناهی بودن اوست. نگارندگان در این مقاله، ضمن تبیین این نظریه آن را نقد می کنند و نتیجه می گیرند که شاید بتوان گفت بیان نمادین در دین و به تبع آن در قرآن وجود دارد، اما نه اینکه کل زبان دین، نمادین باشد. چرا که علاوه بر اشکال های وارد شده بر نظریۀ تیلیش و نقض نظریه های خودش در عمل، هدف ارسال رُسل و انزال کُتب، هدایت همگانی مردم است و این صورت نمی گیرد مگر اینکه عموم مردم توان فهم سخن خداوند را داشته باشند. از این رو حکمت حدوث دین اقتضا می کند زبان هدایت، زبان فراگیر، آشکار و فهم شدنی برای عموم باشد.

صفحات :

از صفحه 533 تا 566

مشخصات اثر

عنوان :

ابن سینا در چالش با نظریه مثل افلاطون

نویسنده:

زهره توازیانی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران : دانشگاه امام صادق (ع) ,

کلیدواژه‌های اصلی :

عالم عقول , فلسفه بوعلی , مُثُل , علیت , شی ء محسوس , علم

کلیدواژه‌های فرعی :

بهره مندی , نسبت فضیلت و معرفت , ادراک حسی , کلیات , امکان شناخت , رابطه وحدت و کثرت , احکام وحدت , احکام کثرت , انواع عدد , ماهیت کلی , خیر محض , نظریه مطابقت , عینیت شناخت , وجود مبادی تعلیم , سنخیت معقول و محسوس , علیت طبیعی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

يكی از نظرياتی كه به طور جدی، ابن سينا، آن را به چالش كشيده است، نظريه مثل افلاطونی است، يقيناً وقتی افلاطون به طراحی چنين نظریه ای می پرداخت گمان جدی اش اين بود كه بدان وسيله می تواند پيدايی عالم محسوسات را با نظر به ناپايداری آن و قابل شناخت نبودن يقينی آن، توجيه كند. ابن سينا، از جمله حكيمانی است كه نظريه مثل افلاطونی را ارزيابی منفی كرده و آشكارا آن را منسوب به دوران خامی و ناپختگی انديشه يونانی دانسته است و اين در حالی است كه ستايش خود را از فيلسوف ديگری كه معاصر و شاگرد بزرگ افلاطون، يعنی ارسطو بوده، پوشيده نمی دارد. او به صراحت اعتقاد به مثل را ناشی از جهل، دانسته است. به گمان وی چنين نظريه ای مستظهر به منطق قوی استدلالی و برهانی نيست. بخشی از آثار مهم ابن سينا به نقد و بررسی اين نظريه اختصاص داده شده است كه از جمله آن می توان به مقاله هفتم «الهيات شفا» . اشاره كرد نگارنده مقاله درصدد است با عنايت به ساختار كلی نظريه مثل در انديشه افلاطون و صورت تقرير يافته آن نزد ابن سينا، نشان دهد كه چرا بر خلاف فيلسوفان مسلمان ديگر همچون شيخ اشراق و ملاصدرا، نظريه ابن سينا قائل به نارسايی آن در تبيين نظام پيدايی عالم بوده است. به اين منظور سعی می شود تا با بررسی آرای مكتوب افلاطون و دريافت ابن سينا از آن نظريه، نشان داده شود كه نقد فلسفی ابن سينا تا چه اندازه موجه بوده است.

صفحات :

از صفحه 24 تا 46

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی مقایسه‌ای چگونگی پیدایش عالم در آراء افلوطین و ملاصدرا

نویسنده:

فاطمه سلیمانی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تعلیمیات (ta mathematica) افلاطون و ارتباط آن با حیات عالم

نویسنده:

پلنگی منیره

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

کلیدواژه‌های اصلی :

مثل , وحدت و کثرت , بهره مندی , اعداد مثالی , صیرورت , تعلیمیات , دوگانه را نامتعین

چکیده :

این مقاله اظهارات افلاطونی مشهور، لئون روبن را مبنی بر این که افلاطون میان نفس و تعلیمیات نوعی قرابت نزدیک به وحدت می دیده است، تایید و اثبات می کند. بدین معنی که منظور افلاطون از تعلیمیات و نفس سریان یافته در سر تا سر عالم صیرورت یک چیز بوده است؛ درست همان گونه که وی مثل را همان اعداد می پنداشته است. پس چنانکه در یکی پنداشتن مثل و اعداد هیچ گونه استبعادی به ذهن صاحب نظران نرسیده است، این جا نیز طرح چنین استبعادی منطقی به نظر نمی رسد؛ زیرا هر دو در راستای اندیشه ای واحد و مبتنی بر نفوذ آموزه های فیثاغوری در تفکر افلاطون است. به ویژه اگر در نظر داشته باشیم که حیثیت بهره مندی، که گاه از آن با نان نظم و تناسب های ریاضی و گاهی دیگر با نام نفس یاد می شود، نمی تواند دو حیثیت باشد؛ زیرا که در آن صورت با هدف او که تبیین «وحدت در کثرت» در چارچوب نظریه بهره مندی است، ناسازگار شود. در ضمن مباحث نیز خواهیم دانست که تعلیمیات، اموری جدا از عالم محسوسات و از عالم مثل نیستند. روش کار عمدتا بر مبنای استفاده از تعالیم مشهور افلاطون، از جمله نظریه اعداد مثالی، نظریه بهره مندی، جایگاه نفس در نظام هستی، موقعیت امور میانه یا تعلیمیات در نظام هستی و وحدت گرایی افلاطون بوده است. در عین حال از عبارات افلاطونی و برخی مفسران قدیم و جدید برجسته نیز در تایید مطلب استفاده شده است.

صفحات :

از صفحه 1 تا 15

مشخصات اثر

عنوان :

آیا افلاطون مرتبه عالم محسوس را پایین آورده است

نویسنده:

حسن فتحی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

ادراک حسی (معرفت شناسی) , بهره مندی , ادراک حسی , معرفت یقینی , درجات وجود , جهان محسوس

چکیده :

افلاطون را معمولاً سرسلسله کسانی می شمارند که عالم محسوس و اشیای طبیعی را در برابر عالمی معقول و موجوداتی ماورای طبیعی قربانی کرده اند. این سخن تا اندازه ای درست است. در آثار افلاطون به شواهد فراوانی برمی خوریم که از پایین تر بودن مرتبه عالم محسوس نسبت به مرتبه عالم معقول، و پایین تر بودن مرتبه ادراک حسی نسبت به مرتبه معرفت عقلی، حکایت می کند. اما اولاً، کسانی جلوتر از او بوده اند که حس و محسوسات را بی اعتبار خوانده اند؛ ثانیاً، شکاکیت نظری و آشفتگی عملی ناشی از حس گرایی باعث شده است که افلاطون در عالمی معقول به دنبال یقین نظری و ثبات عملی بگردد؛ و ثالثاً، عالم محسوس در نظر او بهره مند از واقعیت است و همین بهره مندی باعث می شود که نتوانیم آن را توهم محض بشماریم. وجود عالم محسوس و ادارک حسی آن مقدمه ای ضروری برای رسیدن به معرفت عالم معقول است. از منظر هستی شناختی نیز فرض عالم معقول چیزی از واقعیت عالم محسوس نمی کاهد.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید