جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

ارزیابی تحلیلی نقدهای فلسفی وارد شده بر قاعدۀ الواحد با تأکید بر مبانی حکمت متعالیه

نویسنده:

محمدعلی وطن دوست ، سیدمحمدرضا رضوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه الهی , فلسفه اسلامی , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , الواحد لایصدر الا عن الواحد

چکیده :

قاعدة الواحد یکی از قواعد مهم و پرکاربرد فلسفی است که پیشینة آن به فلسفة یونان بازمی‌گردد و در فلسفة اسلامی نیز مورد توجه ‌اندیشمندان بسیاری همچون ابن‌سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا قرار گرفته است. با وجود پذیرش این قاعده از سوی فیلسوفان بزرگ یادشده، برخی از متکلمان مسلمان این قاعده را برنتافته و با رویکرد کلامی نقدهایی بر آن وارد کرده‌اند. در این میان، با وجود بدیهی دانستن قاعدة الواحد از سوی برخی از فلاسفة مسلمان، گروهی از فلسفه‌پژوهان معاصر با رویکردی فلسفی، قاعدة الواحد را رد کرده‌ و آن را با برخی از مبانی فلسفی ناسازگار دانسته‌اند. در جستار حاضر به شیوة توصیفی- تحلیلی، تلاش شده است که نقدهای فلسفی وارد شده بر قاعدة الواحد، دسته‌بندی و سپس ارزیابی و تحلیل شود. یافته‌های، پژوهش حکایت از آن دارد که نقدهای وارد شده را می‌توان در دو گروه دسته‌بندی کرد. دستة نخست، نقدهایی است که به دلایل اثبات قاعدة الواحد وارد شده و آن‌ها را در اثبات قاعده ناکافی شمرده است و دستة دوم با صرف‌نظر از دلایل اثبات قاعدة الواحد، آن را با دیگر اصول و مبانی فلسفی ناسازگار دانسته است. در پایان، این نتیجه به دست آمده است که در بیشتر نقدهای فلسفی وارد شده بر قاعدة الواحد یا «خلط میان مفهوم و مصداق» صورت گرفته است یا از مقدمات فلسفی قاعدة الواحد مانند «اصل سنخیت»، «امتناع صدور معلول‌های هم عرض از فاعل بسیط» و «لزوم تفاوت‌گذاری میان کثرت علمی و عینی» تصویر درستی ارائه نشده است.

صفحات :

از صفحه 1 تا 28

مشخصات اثر

عنوان :

حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبایی: مبحث جوهر

نویسنده:

پدیدآورندگان: عبودیت ، عبدالرسول

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب)

منابع دیجیتالی :

صفحات اول کتاب

مشخصات اثر

عنوان :

نجاة من الغرق فی بحر الضلالات

نویسنده:

حسین بن عبدالله ابن سینا؛ مصحح: محمدتقی دانش پژوه

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF معرفی کتاب

وضعیت نشر :

تهران: انتشارات دانشگاه تهران,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه فلسفه , حکمت نظری , علم ریاضی , علم طبیعی , فلسفه الهی , اصطلاحنامه منطق , علم کلام , کتب فلسفه اسلامی , کتب فلسفه مشاء

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

«النجاة من الغرق فی بحر الضلالات» از تالیفات ابن سینا است؛ که یک دوره فلسفه نظری (منطق، طبیعیات، ریاضیات و الهیات) به زبان عربی می‌ باشد. پاره‌ ای از مباحث بخش منطق کتاب عبارتند از: تصور و تصدیق، منفعت منطق، اقسام لفظ، ذاتی و عرضی، قضیه و اقسام آن، مواد قضایا، جهات، عکس، قیاس و اقسام آن، اشکال سه گانه، استقراء، تمثیل، برهان و اقسام و مقدمات آن، مطالب هل و ما و لم و‌ای و... برخی از مباحث طبیعیات، عبارتند از: حرکت و مسائل مربوط به آن، زمان، مکان، متناهی و نامتناهی و مسائل مربوط به آنها، واحد بودن عالم و عدم امکان تعدد آن، آثار حرارت و برودت در اجسام، نفس و مسائل مربوط به آن و... بعضی از مباحث ریاضیات، عبارتند از: قواعدی در مورد اضلاع و زوایا و مثلث‌ ها، قواعدی در مورد تناسب سطوح... مناسبات و اصناف و خواص آنها... کیفیت استخراج اندازه جرم زمین و ماه و خورشید نسبت به یک دیگر، شناخت رصد و کیفیت رصد نمودن... نغمه، اصوات، اجناس، آلات، تحسینات و... پاره‌ ای از مطالب بخش الهیات، عبارتند از: مساوقت واحد با موجود، اعراض ذاتی و غریب، علت احتیاج ممکن به واجب امکان آن است نه حدوث آن، بساطت واجب و اینکه واجب تام است و هیچ حالت منتظره ‌ای در او نیست، اثبات واجب الوجود، معاد، الهامات و دعاهای مستجاب، عقوبت‌ های آسمانی، نبوت، عبادت و فایده آن در دنیا و آخرت و...

مشخصات اثر

عنوان :

شفاء (الالهیات)

نویسنده:

حسین بن عبدالله ابن سینا

نوع منبع :

کتاب

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست معرفی کتاب

کلیدواژه‌های اصلی :

07. افعال Acts , 08. صفات attributes , معاد(کلام) , و دیگر موضوعات مرتبط با کلام , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه الهی , فلسفه اسلامی , جوهر , تناهی علل , علیت , معاد(فلسفه) , متقدم و متأخر , علم کلام , کتب فلسفه اسلامی , کتب فلسفه مشاء , شفاء: ابن سینا

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

«الشفاء - الالهيات» یکی از مشهورترین کتاب های فلسفی و از جمله تالیفات شیخ الرئیس ابوعلی سینا مي باشد که سال ها در اروپا تدریس می شده است و هم اکنون در حوزه های علمیه تدریس می شود. «الشفاء (الالهيات)»، بخشى از كتاب گران‌ سنگ شفاى بو على است. اين كتاب به زبان عربى و حاوى مباحث فلسفه اعلی يا الهیات بالمعنی الاعم مى‌ باشد. تأثير اين بخش از شفاء، نه تنها در شرق كه در غرب نيز بسيار شگفت‌ انگيز بوده است؛ به گونه ‌اى كه متفكرين غربى، آن را مقدم بر ساير اجزاى شفاء، به زبان لاتينى ترجمه كرده‌ اند.

مشخصات اثر

عنوان :

حكمت های نهج البلاغه (همراه با 25 ترجمه و شرح)

نویسنده:

سید رضی

نوع منبع :

کتابشناسی(نمایه کتاب) , شرح اثر , ترجمه اثر

مشخصات اثر

عنوان :

درسگفتار خداشناسی فلسفی

مدرس:

غلامرضا فیّاضی

نوع منبع :

صوت , فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات

منابع دیجیتالی :

صوت جلسات ۱۴۰۱ صوت جلسات ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین علل و حکمت تضادها و تقابلات در جهان آفرینش از نگاه استاد مطهری

نویسنده:

علیرضا فاضلی ، علی حسینی ، محمد عدالتی نسب

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

جهان شناسی فلسفی , جهان شناسی مذهبی , فلسفه الهی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

تضاد از دید استاد مطهری ناسازگاری و تنازع میان دو موجود است که در آنِ واحد در وجود مجتمع‌اند و این تضاد مستقیماً به عالم ماده مربوط است. نگارنده در پژوهش پیشِ‌رو در پی تبیین چرایی و چگونگی تضادها، تقابلات، فواید، برکات، حکمت‌ها و آثار مثبت تضادهای عالم ماده از دیدگاه شهید مطهری است و این هدف را به روش کیفی و به شکل تحلیلی ـ توصیفی و با مطالعه هرمنوتیکی نوشته‌های ایشان دنبال کرده است. مطهری از یک طرف علت اصلی تضادها و تقابلات عالم ماده را مرتبه وجودی و «ماده داشتن» آن و ذاتی بودن «استعداد و قوه و امکان برای این ماده» می‌داند که دائماً به سوی فعلیت و کمال جدیدی در حرکت است و از طرف دیگر این تضادها را دارای برکات و حکمت‌ها و آثار مثبت می‌داند؛ ازجمله زمینه‌سازی برای ظهور اختیار انسان، امکان شناخت بهتر اشیا، نمایان ساختن و معنی‌دار کردن خیرات و زیبایی‌ها، تکمیل نفوس اولیای الهی و نهفتگی سعادت در دل گرفتاری‌ها. پس تقابلات عالم در نگاه سطحی شر تلقی می‌شود و در نگاهی عمیق‌تر آخرت‌گرایانه و خیر و مطلوب است.

صفحات :

از صفحه 57 تا 74

مشخصات اثر