جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موسوعة العلامة البلاغى مشتمل بر آثار محمدجواد بن حسن بلاغى نجفى (1280- 1352ق)، اثر سيد منذر حكيم و محمد الحسّون و جمعى از محققین است كه در نه جلد منتشر شده است. جلد اول و دوم پيرامون تفسير آلاء الرحمن علامه بلاغى است. آلاء الرّحمن فى تفسير القرآن، تفسيرى است ناتمام به زبان عربى شامل سوره فاتحة الكتاب، بقره، آل عمران و قسمت كمى از سوره نساء. بلاغى، انگيزه و چگونگى نگارش اين تفسير را در نامه‌اى به شاگرد خود، ميرزا على اردوبادى غروى، بدين شرح بيان كرده است: «به توفيق خدا... از ذيحجّه 1349ق به تأليف تفسيرى درباره قرآن كريم، موافق اصول علم و مذهب شيعه شروع كردم؛ زيرا كه من ديدم اهّم تفاسير نزد ما، مثل تبيان و مجمع البيان، در لغت و صرف كلمه و قرائات، و تفاسير امثال عطا و مجاهد... و اشباه‌هم بسيار بيانات كرده‌اند و... بحرانى... احاديث را بدون تحقيقى در آنها نقل مى‌كند و در مزاياى قرآن شريف بياناتى نمى‌نمايد.» با توجه به اين ديد انتقادى است كه خود به پرداختن تفسيرى دست مى‌زند تا در عين اختصار، حق مطلب را در تبيين و تفسير مفاهيم و معارف قرآنى ادا كند.» اين تفسير داراى مقدمه‌اى است كه مطالبى بدين شرح در آن بررسى شده است: حقيقت اعجاز، دلالت آن بر حقانيت پيامبران، تنوّع معجزات، فلسفه فرستادن قرآن به عنوان يك معجزه براى اعراب جاهلى، امتياز قرآن بر ديگر معجزات از جهات گوناگون (تاريخى، استدلالى، نداشتن تضاد و تناقض، تشريع يك نظام اجتماعى عادلانه، اشتمال آن بر اخلاق و علم غيب و جز آن)، چگونگى جمع‌آورى قرآن در يك مصحف و زمان آن، عدم تحريف لفظى قرآن به ويژه از ديدگاه شيعه امامى، اختلاف قرائات، نياز به تفسير قرآن و شرايط و شئون آن، نقد تفسيرهايى چون الدّر المنثور و كشّاف، بحث عام و خاص و ادراك عقلى و قلبى. تفسير آلاء الرحمن مشتمل بر مطالب متنوعى است كه از جمله آنهاست: بقاء نفس پس از مرگ، شفاعت، جبر و اختيار، تعدّد زوجات در اسلام، محكمات و متشابهات، وضع انجيلها، نبوّت مسيح، امر به معروف و نهى از منكر، ميراث كلاله، مسائل عول و تعصيب، ميراث پيامبر(ص)، ازدواج موقّت، حرمت ميگسارى و سابقه آن در اديان پيشين، تيمّم و وضو. مؤلف اين تفسير از بحث‌هاى خشك علمى، لغوى، منطقى، فلسفى و كلامى پرهيز كرده است، ولى گاهى، با بهره‌گيرى از روش مزجى در زمينه‌هاى گوناگون، از فلسفه و لغت و روايات براى تبيين يك مفهوم استفاده كرده است. مفسّران پس از وى در ايران از پژوهش‌هاى او بهره گرفته‌اند. مؤلف برخى از مآخذى را كه در نگاشتن اين تفسير مورد استفاده وى بوده، در مقدمه ياد كرده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اساس البلاغه المجلد 1

نویسنده:

ابی القاسم جارالله محمود بن عمر بن احمد الزمخشری

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

دارالکتب العلمیه,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

علم لغت , بلاغت قرآن , فرهنگ لغت , لغت شناسی , لغت شناسی قرآن , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری

کلیدواژه‌های فرعی :

کلمات قرآن , ایماء , ادات حقیقت و مجاز , حقیقت و مجاز ,

کد کنگره:

‏PJ‎‏ ‎‏6620‎‏ ‎‏/‎‏ز‎‏8‎‏الف‎‏5

چکیده :

کتاب متشكل از شرح حال مؤلف، مقدمه و متن است. مؤلف در تألیف کتاب از همان روش الفبايى متداول لغت‌نامه‌هاى عربى پيروى كرده است، و با توجه به حروف اصلى كلمه مرتب كرده، و در پى هر ريشه‌ى سه حرفى، مشتقات آن را آورده است. تنها تفاوتى كه این لغت‌نامه با الفباى متداول دارد آن است كه در ترتيب و توالى حروف كلمات به جاى تقديم حروف هاء بر حرف واو، حرف واو مقدم بر هاء آمده است

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تعریض، تطور، اهمیت و نقش آن در تفسیر قرآن

نویسنده:

محمود دشتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حديث ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , تفسیر قرآن , تعریض

کلیدواژه‌های فرعی :

آیات قرآن , بلاغت قرآن , کنایه در قرآن , معناشناسی قرآن , کنایه در علم بلاغت , تعریض به معنای غیرمستقیم , اقسام تعریض , اغراض تعریض , بلاغت تعریضات قرآنی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , سید مرتضی‏: علی بن حسین بن موسی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

چکیده :

یکی از اسلوب های بیان که در قرآن فراوان به کار گرفته شده، تعریض است. امروزه تعریض یکی از اقسام کنایه شناخته می شود؛‌ اما در گذشته در معانی دیگر و گاه مرادف با کنایه به کار رفته است و جایگاه نسبتا مهمی در تفسیر قرآن کریم دارد. تعریض به معنای غیرمستقیم، و غیرصریح سخن گفتن است. در این مقاله تلاش شده است تحولات معنایی در این اصطلاح بررسی و نشان داده شود و ضمن بیان اهمیت و بلاغت آن، اقسام تعریض و جایگاه آن در تفسیر آیات قرآن نیز تبیین شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 71 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

نیاز به تفسیر روایی، ذاتی یا عرضی

نویسنده:

جعفر نکونام، زکیه جوانمردزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

قرآن , تفسیر قرآن , تفسیر مأثور , نیاز ذاتی به تفسیر قرآن , نیاز عرضی به تفسیر قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

غلات (اعم، مذاهب کلامی) , اهل بیت(ع) , تحریف قرآن , بلاغت قرآن , فصاحت قرآن , تفسیر باطن قرآن , تاریخ تفسیر قرآن , صحابه پیامبر(ص) , شیوه ائمه (ع) در تفسیر , ادله عقلی تفسیر قرآن , ادله قرآنی تفسیر قرآن , ادله نقلی تفسیر قرآن , روش تفسیر صحیح قرآن , تاویلات غالیانه ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

محمد بن یعقوب کلینی , شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , سید محمدباقر صدر

چکیده :

تفسیر روایی از کهن ترین روش های تفسیر قرآن است که از آغاز تاریخ تفسیر وجود داشته است. در این که آیا ذات قرآن مبهم است و در همان زمانی که نازل شد، بدون بیان پیامبر (ص) مقاصد قرآن برای مخاطبان قرآن مشخص نبوده، یا این که نیاز به روایات در تفسیر قرآن عارضی است؛ یعنی بر اثر گذشت زمان و مفقود و منسی شدن قرائن فهم قرآن و پیدایش مکاتب مختلف کلامی و فقهی و عرفانی حاجت افتاده است که اهل بیت یا صحابه و تابعان به تفسیر آیات قرآن بپردازند و روایات تفسیری را به میراث بگذارند، اختلاف نظرهایی وجود دارد، اما بررسی ها در این مقاله نشان می دهد، قابل پذیرش نیست که قرآنی که به فصاحت و بلاغت و هدایت متصف است، به طور ذاتی مبهم و نیازمند بیان پیامبر (ص) و صحابه و تابعان و ائمه (ع) باشد؛ بلکه ایشان وقتی به تفسیر آیات پرداختند که بر اثر گذشت زمان و مفقود یا منسی شدن قرائن، حاجت افتاد، به تفسیر آیات قرآن بپردازند و روایات تفسیری بر اثر این نیاز عارضی فراهم آمده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 127 تا 146

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی و مقایسه ترجمه فارسی و انگلیسی قرآن کریم از طاهره صفارزاده

نویسنده:

شاهرخ محمدبیگی، سمیه رضایی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

طاهره صفارزاده , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , ترجمه قرآن , ترجمه تفسیری قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

قرآن‌پژوهی , بلاغت قرآن , فعل مجهول , ترجمه های فارسی قرآن , صرف و نحو , اِعراب قرآن , ترجمه انگلیسی قرآن , تفسیر المیزان (کتاب) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

طاهره صفارزاده شاعر، نویسنده، مترجم و قرآن پژوه معاصر است، که خدمات شایان و ارزنده ای در زمینه های یادشده از خود به یادگار نهاده است. وی به ترجمه قرآن کریم به دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته است. اگر چه از نظر رعایت قوانین و فنون ترجمه اشکالات زیادی بر هر دو ترجمه او می توان گرفت؛ اما باید این نکته را نیز در نظر داشت که ترجمه صفارزاده از نوع ترجمه تفسیری است؛ و بی تردید نوع ترجمه بر گزینش معادل ها تاثیری به سزا نهاده است. در این مقاله مقایسه ای میان دو ترجمه قرآن صفارزاده به دو زبان فارسی و انگلیسی، در حوزه های بلاغی، صرفی، نحوی و لغوی صورت گرفته است، و نتایج به دست آمده نشان از این مطلب دارد که ترجمه انگلیسی صفارزاده ترجمه دقیق تری است، زیرا جنبه تفسیری در ترجمه انگلیسی به مراتب کمتر از ترجمه فارسی اوست، و می توان گفت، ترجمه انگلیسی او از نوع ترجمه آزاد می باشد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 1 تا 20

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تطبیق آیۀ «لیس کمثله شیء» با حقیقت محمدیه از منظر اسما و صفات الهی

نویسنده:

هادی وکیلی، زهره سیدفاطمی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

صفات الهی , انسان کامل (کلام) , الهیات عرفانی , لیس کمثله شیء , صفات خدا , اسماء واجب(حکمت نظری) , قرآن , عرفان نظری

کلیدواژه‌های فرعی :

نهج البلاغه (نهج‌البلاغه) , اهل بیت(ع) , بلاغت قرآن , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , اسمای حسنی , جهان شناسی عرفانی , زوائد در قرآن , صفت مشبهه , اسم جامع الهی , ولی الله اعظم , نظام فاعلی جهان ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن بابویه، محمدبن علی: شیخ صدوق , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی

شاپا (issn):

2383-0689

چکیده :

اسما و صفات الهی، و مظاهر آن در سه بعد معناشناختی، وجودشناختی، و انسان شناختی، یکی از مهم ترین مباحث عرفان نظری است. در آیات قرآن و روایات نیز از اسما و صفات الهی به عنوان روش تشبیهی ـ تنزیهی شناخت حضرت باری تعالی یاد شده است و پژوهش گران همواره تلاش کرده اند رابطه و نسبت میان ذات و اسما و صفات الهی را تبیین کنند. در این ره گذر آیه «لیس کمثله شیء» از محکمات قرآنی به اسمی از اسمای قدوسی و سلبی اشاره مستقیم دارد. لذا وجوه مختلفی درباره حرف «ک» درنظر گرفته شده است. از این آیه به روشنی دو تعبیر قابل استنباط است، این که حضرت رسول گرامی (ص) مظهر این اسم شریف است و دیگر این که به لحاظ فنی وجود «مثل» نیز بر حقیقت محمدیه و شخص حضرت رسول گرامی (ص) دلالت می کند، زیرا قبل از آن سخن از زوجیت به میان آمده است و کَاَن خداوند می خواهد همان طور که زوجیت را برای همه چیز اثبات می کند از حقیقت محمدیه و شخص حضرت رسول (ص) زوجیت را منتفی بداند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 107 تا 117

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جستارى در ساحت هاى زبانى قرآن

نویسنده:

هادى فنايى نعمت سرا

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت قرآن , زبان دین (مسائل جدید دین شناسی) , زبان قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , فلسفه دین , ادبیات

کلیدواژه‌های فرعی :

زبان و منطق , تفسیر باطن قرآن , زبان عرفی , عقلایی‌ بودن‌ زبان‌ دین , عقلایی بودن زبان قرآن , سبک های بیانی , استعمال عبارت , تاثیرگذاری زبان عرفی , چیستی زبان , چیستی بیان , چیستی بنان , علوم ادبی و زبان , علوم قرآن و زبان , اصول فقه و زبان , دانش زبان قرآن , پیش فرض های معناشناختی قرآن , کارکردهای زبان قرآن , شاخصه های زبان عرفی , مبین بودن قرآن , تخدی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , شیخ طوسی‏: ابوجعفر محمد بن حسن , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی , جعفر سبحانی , محمدتقی مصباح یزدی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی , ابن سینا: ابوعلی سینا , محمدرضا مظفر , امام خمینی

چکیده :

فهم قرآن كريم افزون بر دانش هاى رايج پايه، مبتنى بر شناخت قواعد زبانى است. قرآن به لحاظ محتوا، مشتمل بر انواع معارف عقيدتى، اخلاقى و تربيتى، فقهى و حقوقى و تاريخى است و به لحاظ ساختار لفظى، سرشار از زيبايى هاى بيانى، فصاحت و بلاغت و محسنات لفظى و معنايى. به همين سبب، سبك بيانى قرآن در انتقال معانى، منحصر در يك وجه و الگوى بيانى خاص نيست، بلكه به تناسب هر موضوعى از سبك بيانى خاصى نظير زبان عرفى، كنايى، استعارى و رمزى استفاده كرده است. در مجموع، زبان قرآن زبان عرفى و عقلايى است. مقصود از زبان عرفى تنها كاربرد الفاظ در معناى موضوع له حقيقى آنها نيست، بلكه زبان عرفى گستره اش انواع استعمالاتى است كه عقلا در محاورات خود به كار مى گيرند. راز استفاده از سبك هاى بيانى متنوع، تأثيرگذارى آن در معرفت بخشى و هدايت گرى است. نوشتار حاضر با روش توصيفى ـ تحليلى به بررسى اين موضوع مى پردازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 41 تا 55

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

لطفاً به همراه تعریف فصاحت و بلاغت، نمونه‌هایی از رعایت این قوانین را در قرآن نشان دهید.

نوع منبع :

پرسش و پاسخ , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت قرآن , فصاحت قرآن , نظم بدیع قرآن , اصطلاحنامه علوم قرآنی , معانی قرآن , ترجمه تفسیری قرآن

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تأکیدات بلاغی و زبانی در کلام رب الارباب

نویسنده:

امین رحیمی، مهدی آشناور

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

بلاغت قرآن , قرآن , ادات تاکید , تاکید(عام)

کلیدواژه‌های فرعی :

تکرار در قرآن , بدل , ضمیر فصل , تاکید لفظی , تاکید معنوی , استفهام , استفهام انکاری , تذییل , جمله اسمیه , جملات حالیه ,

چکیده :

قرآن مجید که از ابعاد مختلف دارای اعجاز است جنبه بلاغی و ادبی آن بسیار مورد توجه ادبا واقع شده است، آنگونه که سبک، شیوه بیان، عذوبت، لطف ایجاز ، سلامت الفاظ و ... آن عقول ادیبان را به حیرت واداشته است. این کتاب علاوه بر مباحث فکر و اندیشه، هدایتگری، وایصال الی المطلوب، بدون شک در فصاحت و بلاغت نیز پیشگام است. در این مقال بر آنیم تا یکی از مباحث مهم بلاغی- زبانی یعنی تأکید را در این کتاب شریف مورد مداقه قرار دهیم. با عنایت به این که تأکید، اغراض مختلفی دارد از جمله برطرف شدن تردید مخاطب و نهایتاً تأثیر بیشتر کلام در کتب بلاغی و ادبی، بسیار مورد توجه است و با تحقیق و بررسی آیات قرآن شریف می توان موارد مختلف تأکید از جمله استفاده از ادات تأکید از جمله لام ابتداء، نون تأکید، ، تقدیم فاعل معنوی، تکرار، قسم و ... را در آیات نورانی این کتاب مقدس مشاهده نمود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 121 تا 139

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

زیبایی شناسی اسلوب حکیم در قرآن (بررسی موردی ده جزء میانی قرآن)

نویسنده:

محمد میرحسینی، نرگس انصاری، زهرا سلیمی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اسلوب حکیم , اصطلاحنامه علوم قرآنی , اسلوب ادبی قرآن , قرآن , اسلوب حکیم در قرآن

کلیدواژه‌های فرعی :

بلاغت قرآن , آیه 20 یونس , اقتضای ظاهر , خلاف مقتضای ظاهر , اسلوب حکیم در بلاغت , آیه 61 توبه , آیه 90 یوسف ,

چکیده :

اسلوب حکیم یکی از عناصر زیباشناختی در متون است که گوینده بنابر اقتضاهای بافتی وموقعیتی، روش خردمندانه و حکیمانه ای برای بیان غرض خود در پیش می گیرد. این عنصر اگرچه گاه در بدیع و گاه در استفهام مطرح می شود اما به دید غالب در علم معانی و موارد خروج کلام از اقتضای ظاهر است که به کارگیری آن بر بلاغت کلام می افزاید و بلیغ بودن قائل آن را ثابت می کند. به کارگیری این شیوۀ هنری در زبان قرآن که متصف به بلاغت بوده و جنبۀ بلاغی آن از جمله موارد اعجاز زبانی آن به شمار می آید، اهمیت این مسأله را روشن می سازد. اثبات بلاغت قرآن کریم با بررسی این آرایه برای نشان دادن زیبایی وبخشی از وجوه اعجاز قرآن کریم و عمق بخشیدن به فهم کلام وحی الهی، با بیان اسرار و اغراض بلاغی مورد نظر خداوند در به کار بردن آن، از اهداف این پژوهش هست که تلاش شده است با روش توصیفی- تحلیلی واز طریق ذکر نمونه هایی از ده جزء میانی قرآن کریم و نیز نموداری آماری به آن دست یابیم. اشاره به فراوانی و میزان کاربرد این آرایه برای اثبات تاثیر کارآمدی آن در جهت نشان دادن و تثیبت بلاغت قرآن کریم وتقسیم بندی این آرایه بر چهار وجه مذکور از مهمترین مشخصه های این پژوهش است. رویارویی با عناد و ناسازگاری مخالفان پیامبر اکرم (ص) مبنی بر خواسته هاو بهانه هایی غیر قابل قبول برای نپذیرفتن ربوبیت خداوند متعال و رسالت رسول اکرم (ص)، از جمله دلایل به کاربردن آرایه ادبی اسلوب حکیم است .

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 47 تا 64

مشخصات اثر

ثبت نظر