«الإفصاح فی الإمامة» کتابی در اثبات عقاید شیعه درباره امامت و جانشینی پیامبر اکرم (ص) اثر محمد بن محمد بن نعمان مفید است. بنا بر اشاره مولف در ابتدای کتاب، هر
... آنچه در موضوع امامت ذکر آن لازم بوده در این کتاب آمده است. مؤلف با استفاده از استدلال های کلامی به اشکالات پیرامون موضوع امامت و آراء مختلف فرقه های اسلامی مانند: معتزلی ها، حشویه ها و خوارج جواب داده است. شیوه مؤلف در این کتاب بیشتر جدلی است، لذا حتی به قیاس هم بر اثبات مسائل امامت استناد می کند. گر چه کتاب از ساختار منظمی برخوردار نیست، اما مباحث آن را می توان در یک مقدمه، ۱۸ بخش، ۷ فصل و ۷ مسأله دسته بندی کرد.
مولف در مقدمه غرض از تالیف کتاب را که همان توضیح و تحریر مسئله امامت است بیان می کند و در بخش های متنوع، از موضوعات مربوط به قضیه امامت بحث می کند از قبیل: تعریف امامت، شناخت امام، دلیل بر وجوب معرفت امام، اجماع مسلمین بر امامت علی (ع) اجماع بر وجود امام بعد از نبی (ص)، افضلیت علی (ع) نزد خدا و رسول (ص) او، فساد امامت مفضول بر فاضل، اجماع بر فضایل علی (ع)، علت ندادن حق علی (ع)، عدم اقرار مهاجرین و انصار بر تقدم ابوبکر، علت سکوت امیرالمومنین (ع) بر خلفاء قبل از خودش، عدم اجماع امت بر امامت ابوبکر و...
فصل اول
در فصل اول مولف سه موضوع را مورد بررسی قرار می دهد:
1- ادعای تنزیه اهل سقیفه از خطا.
2- مسائل مربوط به روز احد.
3- تفسیر حدیث عشره.
فصل دوم
در این فصل به مواردی می پردازد از قبیل عدم دلالت السابقون اول در آیه مبارکه بر ابوبکر و اصحاب بیعت شجره.
فصل سوم
در این فصل مولف از مباحثی نظیر اثبات امامت امیرالمومنین از آیه «قل للمخالفین من الاعراب»، کافر بودن محارب با امیرالمومنین (ع).
فصل چهارم
در این فصل از مواردی نظیر ردّ ادعای امامت ابوبکر با توجه به آیه «من یرتد منکم عن دینه» و اثبات امامت امیرالمومنین (ع) از این آیه بحث می کند.
فصل پنجم
مؤلف در این فصل استدلال بر فضل ابوبکر به آیه «محمد رسول الله و الذین معه اشداء علی الکفار رحماء بینهم» را رد کرده است.
فصل ششم
در این فصل نزول آیه «و الذی جاء بالصدق و صدق به» را در مورد ابی بکر قبول نمی کند. بلکه او اثبات می کند نزول این آیه در مورد امیر مؤمنان علی (ع) است.
فصل هفتم
مؤلف در فصل آخر از نتایج فاجعه بار تقدم دیگر خلفاء بر امیرالمومنین علی (ع) سخن می گوید.
بیشتر