جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نویسنده کتاب که شیعه را اهل بدعت و ضلالت مى داند، على رغم داشن اطلاعات کافى از منابع و ادلّه معتبر مبنى بر حقانیت ولایت و خلافت اهل بیت پیامبر(صلى الله علیه وآله)، به مخالفت با کتاب خداو سنت رسول خدا برخاسته و ضرورى ترین حقایق قرآنى و نبوى را نیز انکار کرده و حتى آنها را بدعت معرفى کرده است. او با استناد به تعدادى احادیث ضعیف و حتى جعلى درباره فضایل و عدالت صحابه رسول خدا، به توهین و اسایه ادب به پیشگاه اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) و شیعیان آن بزرگواران پرداخته است. از آنجا که مراد از اهل البدع و الضلال شیعه است، معاصران اهل سنت در تصحیح و چاپ این کتاب، عنوان الصواعق المحرقه على اهل الرفض و الضلال و الزندقه را انتخاب کرده اند. او در این کتاب سه مقدمه به ترتیب زیر نگاشته و سپس به اصل مطالب خود پرداخته است: مقدمه اول، انگیزه تالیف کتاب که احادیثى درباره سبّ و لعن اصحاب پیامبر و مجازات دنیوى و اخروى آن جمع کرده است; مقدمه دوم، درباره وجوب نصب امام توسط خود اصحاب رسول خداپس از رحلت ایشان (و البته بلافاصله بعد از رحلت که هنوز بدن مطهر آن بزرگوار تجهیز نشده !!!) است; مقدمه سوم، روش هاى نصب امام ونقد نظر شیعه در این باره است. او پس از این سه مقدمه، کتاب خود را در یازده باب تنظیم کرده و در ذیل هر باب چند فصل آورده است. سپس تتمّه اى را در تحت چند باب ذکر کرده است. عناوین باب هاى اصلى کتاب به ترتیب زیر است: - باب اول: کیفیت خلافت ابوبکرو استدلال بر درستى آن; باب دوم: که عنوان مخصوصی براى آن ذکر نشده است; باب سوم: اثبات افضل بودن ابوبکراز سایر صحابه; باب چهارم: خلافت عمر; باب پنجم: اثبات فضایل و خصوصیات عمر; باب ششم: خلافت عثمان; باب هفتم: فضایل عثمان; باب هشتم: خلافت على(علیه السلام) که این باب در فهرست کتاب نیامده و در متن کتاب نیز مشخص نیست و هیتمى به طور عمدى عنوان آن را با مساله قتل عثمان ترکیب کرده است; باب نهم: حالات و فضایل على(علیه السلام); باب دهم: خلافت امام حسن و فضایل ایشان; باب یازدهم: فضایل اهل بیت پیامبر(علیهم السلام) و آیات نازل شده در حق ایشان. از بزرگترین تناقض گویى هاى او در این کتاب این است که: به نقل از احمدبن حنبل مدعى است براى هیچ کس مثل على(علیه السلام) فضایل و مناقب نقل نشده است و از طرفى ابوبکر را افضل صحابه معرفى کرده است. البته او هیچ ملاک صریح و صحیحى براى تشخیص افضل بودن صحابه به دست نداده و صرفاً اجماع را ملاک دانسته و مدعى اجماع شده است. در حالى که اجماع علماى اسلام بر این است که على بن ابى طالب(علیه السلام) داراى فضایلى است که هیچ یک از اصحاب آن فضایل را دارا نیستند. با این وصف دیگر نوبت به مقایسه بین اصحاب و تعیین افضل نمى رسد. وانگهى هیتمى براى فرار از قبول افضلیت آن حضرت به نشر فضایل درباره اشخاص دیگرى مثل ابوبکر و عمر پرداخته است با این توجیه که این کار به خاطر مصالح عمومى مسلمین و دورى از فتنه هاى احتمالى صورت مى گیرد و این در واقع نوعى انکار فضایل امیرالمومنین(علیه السلام) است. البته مطالب و نظرات هیتمى در این کتاب از تیغ برّان نقادان و اهل نظر در امان نمانده و علماى بزرگ شیعه کتاب هاى فراوانى در ردّ آن نوشته اند که از مهم ترین آنها مى توان به موارد زیر اشاره کرد: 1ـ الصوارم المهرقهفى نقد الصواعق المحرقه که توسط علامه قاضى نورالله شوشترى (تسترى) صاحب کتاب «شرح احقاق الحق» نوشته شده است. 2ـ البوارق الخاطفه فى جواب الصواعق المحرقه که توسط علاء الدوله شوشترى نوه قاضى نورالله شوشترى نگاشته شده است. 3ـ الشهاب الثاقب فى طرد الشیطان الناصب عن سماء المناقبکه توسط میرزا على محمد خان ملقب به نظام الدوله نوشته شده است. 4ـ البحار المغرقه فى ردّ الصواعق المحرقه که توسط زین الدین بن على از نواده هاى شهید ثانى نوشته شده است. 5ـ الرد على الصواعق المحرقه، که آن را محمد باقر سبزوارى تالیف کرده است. 6ـ الرد على الصواعق المحرقه که توسط عمران بن احمددعیبل خفاجى نجفى تالیف شده است.

نویسنده در این کتاب که به زبان عربی است بعضی موضوعات عقیدتی جهان اسلام را که از آغاز اسلام تا کنون مورد بحث بوده و علمای اهل سنت و شیعه در کتب مختلف آن‌ها را تجزیه و تحلیل نموده‌اند، به بحث و بررسی گذاشته است؛ مطالبی مانند حدیث الغدیر، ثقلین، سقیفه‌ی بنی‌ساعده و جلوگیری از امامت علی (ع) و رخدادهای ناگوار پس از آن، آیه‌ی انذار، آیه‌ی مودت و مباهله، حدیث منزلت، و آیه‌ی تبلیغ و ولایت.

مناقب الشیخین فی التفسیر و الحدیث (عرض و نقد‬) کتابی است به زبان عربی که نگاهی نقادانه به فضایل و مناقب دو خلیفه نخستین اسلام می‌پردازد. این کتاب تقریری از درس‌های نجم‌الدین طبسی است، که به کوشش محمد فرید انصاری، مهدی اسفندیاری نوشته شده و انتشارات دلیل ما انتشار آن را به عهده داشته است. در معرفی این کتاب آمده است: «نویسنده در این کتاب، با بررسی و تحقیق در کتب تفسیری و روایی، آن دسته از آیات قرآن که در منابع اهل‌ سنت، اذعان به نزول آن‌ها درباره شیخین شده و هم‌چنین، روایاتی که حاکی از وجود مناقب و فضایلی برای آنان بوده را، مورد دقت و مطالعه قرار داده و به نقد آن‌ها پرداخته است. آیه ۱۷ تا ۱۹ سوره لیل، آیه ۵۵ سوره نور، آیه ۴۰ و ۱۰۰ سوره توبه، آیه ۵۴ سوره مائده، آیه ۲۲ سوره نور و آیه ۱۱ و ۲۹ سوره فتح، از جمله آیاتی از قرآن هستند که در این نوشتار مورد تحقیق قرار گرفته است. بخش دوم کتاب، به بررسی نُه حدیث در این‌باره اختصاص یافته است».

تاکنون مسأله امامت در دانش کلام و به عنوان یکی از ارکان اندیشه اعتقادی مسلمین مورد بحث و پژوهش قرار گرفته است و هر یک از گروه های اسلامی با استناد به شواهد عقلی و نقلی ، دیدگاه خود در این باره را توجیه و تبیین نموده است. اما نیک روشن است که این اصل اعتقادی با ابعاد دیگر دین مثل فقه و اخلاق نیز پیوندی استوار دارد که تاکنون چندان مورد توجه پژوهشگران قرار نگرفته است. نگارندۀ این مقاله که بخش نخست آن در شماره اول ارائه گردید، قصد دارد روزنۀ جديدى در اين بحث گشوده و با رويكرد اقتران عقلى و شرعى ميان اصل امامت و مسائل فقه، ازآن به عنوان شاهد و مؤيد براى آسمانى بودن امر امامت ، بهره جويد.