جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 11
مردم سالاری دینی و مسئله مشروعیت
نویسنده:
حائری محمدحسن
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
در این نوشتار، پس از بحث و بررسی مختصر دربارة ضرورت بحث پیرامون موضوع و ضرورت حکومت اسلامی، به مبحث منشأ مشروعیت حکومت در دموکراسی لیبرال و جایگاه رأی مردم در آن و نیز منشأ مشروعیت حکومت در نظام و دولت اسلامی از نگاه فقهای اهل سنت و شیعه امامّیه پرداخته شده است. نگارنده در این مبحث ضمن تقسیم مشروعیت به اولیه و ثانویه، با استناد به مستندات معتبر سعی کرده است تناقض و تعارضی را که در مردم سالاری دینی بین الهی بودن نظام از یک سو و مردمی بودن آن را سوی دیگر به نظر می‌رسد، برطرف نماید.در پایان، دو دسته از کلمات امام علی(ع) در نهج‌البلاغه درباره الهی یا مردمی بودن امامت و حکومت که ظاهراً متعارض به نظر می‌رسند، با توجه به مباحث قبلی مورد بررسی قرار گرفته و با توجیه و توضیح مستند، غیرواقعی بودن این تعارض اثبات گردیده است.
صفحات :
از صفحه 49 تا 82
اجتهاد
نویسنده:
عبدالحسین امینی؛ محقق: محمد حسن شفيعي شاهرودي
نوع منبع :
کتاب , خلاصه اثر
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مؤسسة میراث النبوة,
کلیدواژه‌های اصلی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: اجتهاد: در اين جلد، خوانندگان با چگونگى شكل‌گيرى اجتهاد در اسلام آشنا مى‌شوند. نگارنده در مبحث اول، راجع به آرا و نظرياتى كه خليفه اول بنا بر استنباط و نتيجه‌گيرى‌هاى خود در دين و احكام شرعى پديدآورد، سخن گفته و موارد آن را يك‌به‌يك ذكر كرده است. نويسنده، معتقد است ابوبكر، عمر و عثمان، از كتاب و سنت دريافت‌ها و برداشت‌هايى مبتنى بر رأى شخصى داشته‌اند كه با مفاد و مضمون تعاليم پيامبر(ص)، مغايرت داشت. وى سپس راجع به خصوصيات و مشخصات رأى و اينكه عالمان و محدثان اهل سنت چه تعريفى از رأى به دست داده‌اند، مطالبى را ايراد كرده و آرا و اقوال ابن حزم اندلسى، ابن حجر عسقلانى و ديگران را در اين زمينه نقل كرده است. مؤلف بر اين مطلب تصريح دارد كه اجماع و قياس، از ديگر اركان اجتهاد نزد اهل سنت شناخته شده كه پس از رحلت پيامبر(ص) در دوره خلفا و بعدها در دوره بنى اميه نشر و گسترش يافت.
تطور تاریخی چیستی مشهورات نزد منطق‌ دانان مسلمان
نویسنده:
مهناز امیرخانی، زینب برخورداری، ملیحه پورصالح امیری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
این پژوهش در صدد بررسی تطور تاریخیِ چیستی مشهورات نزد منطق‌دانان مسلمان است. حاصل بررسی این است که فارابی و ابن‌سینا برای مفهوم کالجنس برای مشهورات به رأی ظنی قائل هستند و هر دو در بیان خاصه به نقش غایی مشهورات در حوزۀ عمل اشاره می‌کنند. منطق‌دانان بعدی، قضیه را به عنوان مفهوم کالجنس برای مشهورات برگزیده‌اند که می‌تواند نشان‌دهندۀ تغییر موضع آنان در مفهوم قضیه و دامنۀ آن باشد. منطق‌دانان قبل از قرن هفتم، تعاریفی مشابه النجاة و الاشارات ارائه کرده‌اند. منطق‌دانان قرن هفتم از قید «یحکم» استفاده نموده‌اند که چنین رویکردی حاصل مباحث وجوب تصدیق، ملاک و عوامل مشهورات در طرح فطرت محسوب می‌شود. در این میان، دیدگاه خواجه طوسی و علامه حلی به علت وضع جدید در اقسام و پی بردن به اشتراک لفظی معنای مشهوره از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است. مهم‌ترین رویکردها در تعاریف شارحان الرسالة الشمسیه مشاهده می‌شود. آن‌ها مهم‌ترین مسائل را از دیدگاه خود در تعریف مشهورات اخذ کرده‌اند. قطب رازی به اولین واکنش مردمی در قبال این آرا (اعتراف همگانی) اشاره می‌کند. تفتازانی به تفاوت اعتبار میان یقینیات و مشهورات اهمیت می‌دهد و سیالکوتی با مطالعۀ شارحان الشمسیه و با سبک جدیدی به بیان نظریۀ خود می‌پردازد.
گستره دخالت حکومت و حق حاکمیت از منظر قرآن و نهج البلاغه
نویسنده:
محمدهادی مفتح
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها,
چکیده :
بر اساس دو اصل اساسی «مسوولیت مسلمانان نسبت به سرنوشت یکدیگر» و «دخالت رای مردم در حاکمیت حاکم اسلامی» باید پذیرفت که وحدت یا تعدد دولت اسلامی، نه با منعی از سوی منابع دینی روبه روست و نه با الزامی از ناحیه آن، از این رو مرزهای «قومیتی (زبانی)»، «جغرافیای طبیعی»، «جغرافیای سیاسی» و «عقیدتی» با رعایت شرایط لازم، می توانند چهار الگوی گستره دولت دینی پذیرفته شوند. البته با توجه به شرایط جهانی روز و لزوم معتبر دانستن مرزهای بین المللی، چاره ای جز پذیرش الگوی سوم وجود ندارد. امور شخصی شهروندان، حیطه «اعمال قدرت داخلی لازم الرعایه» برای زمامداران جامعه اسلامی را معلوم می سازد و تعرض به این حریم تا ضرورت حکومتی و مصالح عمومی اقتضا ننماید و حفظ حریم خصوصی افراد در تعارض با تامین و تحکیم صلاح و فلاح اجتماع واقع نگردد، برای حاکمان جایز نخواهد بود.
صفحات :
از صفحه 191 تا 218
مسئله آزادی در فلسفه سیاسی آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
شریف لک زایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آزادی از مفاهیم پر سر و صدا در تاریخ فکر و عمل بشر بوده و معرکه آرا است. از این رو اندیشمندان در هر دوره به تبیین آن پرداخته‌اند. آیت الله جوادی آملی نیز دیدگاه خود را با توجه به آموزه‌های شیعی و در قالب دستگاه فلسفی متعالیه درباره این موضوع ارائه کرده است. اما پرسش این است که توجه به مسئله آزادی در اندیشه استاد از چه رو است و در نتیجه آزادی چه سمت‌وسویی می‌یابد. مفروض مقاله این است که آزادی در اندیشه آیت الله جوادی آملی به مثابه یک مسئله مطرح بوده و ایشان به عنوان اندیشمندی مسلمان، سودای بحث از سازگاری و ناسازگاری آزادی در مفهوم مدرن آن با آموزه‌های اسلامی را در سر می‌پروراند. او با ارائه مباحث انسان‌شناختی در پی تعریفی دینی از آزادی است که ضمن بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی، از حکمت متعالیه نیز اشراب ‌شود. از این منظر، آزادی مفهومی وجودی و مقول به تشکیک است و با عناصری چون تفکر، دعوت به خیر، حفظ منافع و مصالح دیگران و رعایت نظم و قانون عقلایی پیوند دارد. در نتیجه آزادی حقیقی زمانی واقعیت می‌یابد که بر مبنای عقل باشد.
صفحات :
از صفحه 47 تا 70
سیر تحول خوانش تفسیر به رای در پنج سده نخست هجری
نویسنده:
عباس مصلایی پور یزدی، سید محمد هادی گرامی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
چکیده :
يکی از راه های درک مفهوم متون تاريخی از جمله نصوص احاديث تفسير به رای، بررسی دريافت مخاطبان اين متون از آنها می باشد. اين مقاله قصد دارد با استخراج نوع نگاه مسلمانان سده های نخست به مقوله تفسير به رای و ارائه يک سير تاريخی از روند تحول آن، زمينه دستيابی به معنا و مقصود اصلی احاديث تفسير به راي را هموارتر کند. در سده نخست هجری، صحابه و تابعان هر نوع بيان قرآنی را که بر اساس اثر سلف صالح نباشد تفسير به رای می دانستند و با اعتقاد به اينکه فعاليت تفسيری آنها بر اساس رای نيست عملا به شکل گسترده ای قرآن را تفسير کردند. در سده دوم هجری، با ترديد در آلوده نبودن ميراث تفسيری سده نخست به رای گرايی، جبهه گيری ها و اتهامات آغاز می شود. اين روند در سده سوم هجری تقويت می شود. در سده چهارم هجری، نخستين تلاش ها برای ارائه خوانشی جديد از تفسير به رای شکل می گيرد و پس از مستدل شدن آن در قرن پنجم، در اواخر همين سده خوانش جديد به عنوان يک تلقی جديد از تفسير به رای در سنت تفسيری جامعه مسلمانان نهادينه می شود.
صفحات :
از صفحه 81 تا 102
تأملی بر دیدگاه «تفکیک وحی و رأی»
نویسنده:
محمد سبحانی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
عالمان شیعه، قلمرو وحی را وسیع دانسته و معتقدند همه گفتارها و رفتارهای پیامبر| برآمده از وحی است؛ اما برخی از محققان می کوشند نظریه «تفکیک وحی و رأی» را که متفاوت با نظر مشهور است، به علامه طباطبایی نسبت دهند. براساس این نظریه، باید بین سخنان آن حضرت در حوزه دین و احکام آن و گفته هایی که مربوط به زندگی عادی و امور روزمره و مدیریت جامعه است، تفاوت قائل شد. به دیگر سخن، گرچه پیامبر اسلام| سه مسئولیت: تبلیغ، ولایت و قضاوت را برعهده داشت، در حوزه ولایت و قضاوت، نظر و تشخیص خود را پس از مشورت با دیگران، اعلام و اعمال می کرد. به بیان دیگر، سخن رسول خدا در این دو بخش، «رأی» ایشان است، نه «وحی» خداوند. این نوشتار می کوشد با روش توصیفی تحلیلی و به شیوه مطالعه کتابخانه ای، به واکاوی این نظریه که یک بحث درون دینی است، بپردازد.
تأملی بر دیدگاه «تفکیک وحی و رأی
نویسنده:
محمد سبحانی نیا
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
عالمان شیعه، قلمرو وحی را وسیع دانسته و معتقدند همه گفتارها و رفتارهای پیامبر| برآمده از وحی است؛ اما برخی از محققان می کوشند نظریه «تفکیک وحی و رأی» را که متفاوت با نظر مشهور است، به علامه طباطبایی نسبت دهند. براساس این نظریه، باید بین سخنان آن حضرت در حوزه دین و احکام آن و گفته هایی که مربوط به زندگی عادی و امور روزمره و مدیریت جامعه است، تفاوت قائل شد. به دیگر سخن، گرچه پیامبر اسلام| سه مسئولیت: تبلیغ، ولایت و قضاوت را برعهده داشت، در حوزه ولایت و قضاوت، نظر و تشخیص خود را پس از مشورت با دیگران، اعلام و اعمال می کرد. به بیان دیگر، سخن رسول خدا در این دو بخش، «رأی» ایشان است، نه «وحی» خداوند. این نوشتار می کوشد با روش توصیفی تحلیلی و به شیوه مطالعه کتابخانه ای، به واکاوی این نظریه که یک بحث درون دینی است، بپردازد.
صفحات :
از صفحه 95 تا 110
نقش تعقل فلسفی در تعمیق فهم قرآن کریم
نویسنده:
محمدمهدی گرجیان، روح الله آدینه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
به طور کلی، تمام علوم انسانی متأثر از انگاره‌های فلسفی است و علم تفسیر متون دینی از این امر جدا نیست. به نظر می‌رسد مفسرانی که در فلسفه صاحب تفکر و اندیشه‌اند در مبانی و روش تفسیر و فهم آیات قرآن به قواعد و ملزومات روش تفلسف خود پایبند باشند. دغدغه و مسئله پژوهشِ حاضر فهم و شناخت امکانات منحصر به فردی است که روش تعقل فلسفی در تفسیر و فهم عمیق آیات قرآن کریم در اختیار مفسر قرار می‌دهد. برای تبیین و توضیح این مسئله، با ابتنا بر نظریات موجود، ابتدا از مفاهیمی همچون تفسیر و تأویل و عقل بحث می‌شود و سپس، با تبیین دقیق تفسیر عقلی و تفاوت آن با تفسیر به رأی، ادله موافقان و مخالفان تفسیر عقلی بیان می‌گردد و با تمسک به نظریات مختلفی که در باب رویکرد تعقل فلسفی به تفسیر وجود دارد، مهم‌ترین امکانات تفسیری این روش در فهم آموزه‌های وحیانی بازشناسی می‌شود. از این رهگذر، نگاهی اجمالی به کاربست روش مذکور در تفسیر المیزان، اثر شهیر فیلسوف و مفسر قرآن کریم علامه طباطبایی، خواهد شد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 138
بررسی تاثر شیعیان کوفه از فرهنگ رای و قیاس در نیمه اول سده دوم
نویسنده:
حسن طارمی راد، محمدصادق واحدی فرد، سوسن فخرایی، عبدالحمید ابطحی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
توسعه فرهنگ رای و قیاس در سده اول، به گونه ای مکمل و جبران کننده فقدان دست رسی به وحی شده بود و دست کم در موارد نبود موضوعی در کتاب و سنت، مسائل از طریق رای و اجتهاد حل می شد. توسعه این روال در نظام فقهی و قضایی رایج موجب شد، افراد بسیاری آن را امری عادی تلقی کنند. این فرهنگ در میان برخی شیعیان عمدتا کوفی که تازه هدایت شده یا بیشتر با جریان عامه در تعامل بودند، تاثیراتی را آشکار کرده بود، و امام صادق (علیه السلام) تلاش کردند شیعیان را از لغزشگاه های این فرهنگ دور کنند. مقاله حاضر می کوشد به بررسی تاثیر شیعیان کوفه از این فرهنگ در نیمه اول سده دوم بپردازد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 135
  • تعداد رکورد ها : 11