جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بررسی ساختار متن در کشف المحجوب هجویری

نویسنده:

نحوی اکبر, دهقانی ناهید

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

تصوف (صوفیگری) , هجویری , کشف المحجوب , ساختار , نثرهای صوفیانه

چکیده :

کشف المحجوب هجویری از آثار تعلیمی صوفیه و متعلق به دوره نخستین نثر فارسی است. اهمیت این کتاب در این است که اطلاعات فراوانی از تصوف و موضوعات مربوط به آن در اختیار خواننده قرار می دهد. نثر این کتاب در قسمتهای مختلف متفاوت است و با موضوع سخن ارتباط مستقیمی دارد، با وجود تنوع موضوعات و گوناگونی نثر در کشف المحجوب، این کتاب ساختاری منسجم و یکپارچه دارد. در این مقاله به ساختار کلی این کتاب و شیوه ویژه نویسنده آن در تبیین و گسترش اندیشه ها و مضامین محوری پرداخته شده است.

صفحات :

از صفحه 147 تا 171

مشخصات اثر

عنوان :

نظام داستان ‌پردازی در حکایت ‌های کوتاه کشف ‌المحجوب

نویسنده:

روستا سهیلا, رضی احمد

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

روایت , هجویری , عناصر داستان , حکایت عرفانی , شخصیت‌ پردازی

چکیده :

این مقاله به شناخت بهتر بخشی از ادبیات داستانی گذشته فارسی می‌ پردازد؛ بخشی که در متون عرفانی بازتاب یافته و از ویژگی ایجاز و سادگی بیان برخوردار است. هدف آن نیز تشریح و تبیین ساختار روایی حکایت ‌های کوتاه کشف ‌المحجوب هجویری است. برای این منظور، 160 حکایت کوتاه از این کتاب انتخاب شد. سپس، با در نظر گرفتن ویژگی ‌های داستان ‌های مینی ‌مالیستی، میزان توجه هجویری به عناصر داستانی در حکایت ‌پردازی، مورد بررسی قرار گرفت. در این نوشتار، شیوه هجویری در داستان ‌گویی، شخصیت ‌پردازی، صحنه‌ پردازی، انتخاب زاویه دید، ایجاد گفت‌ و ‌گو، لحن، درون ‌مایه و ... بررسی و تحلیل شده است.این پژوهش نشان می ‌دهد که در بسیاری از حکایت ‌های‌ کوتاه عرفانی کشف ‌المحجوب، می ‌توان ویژگی ‌هایی را یافت که با ویژگی‌ های سبک مینی ‌مالیسم معاصر همخوانی دارد. گزینش لحظه ‌ای خاص از هر موقعیت و روایت برشی از آن لحظه، طرح ساده، ایجاز و کوتاهی روایت، محدودیت صحنه ‌پردازی، کم بودن تعداد شخصیت ‌ها، محدودیت تعداد وقایع، روایت به زبان ساده و پرهیز از عبارت ‌پردازی، از جمله این ویژگی ‌هاست.

صفحات :

از صفحه 87 تا 113

مشخصات اثر

عنوان :

فرجام شناسی در کشف المحجوب هجویری و کیمیای سعادت امام محمد غزالی

نویسنده:

بتول حاجی حسینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

امام محمد غزالی , هجویری , زبان و ادبیات فارسی

چکیده :

معاد و ایمان به زندگی اخروی یکی از اصولی ترین مبانی دین مبین اسلام است و اعتقاد راسخ به آن تأثیر ات شگرفی برعملکرد انسان درزندگی دنیوی او می گذارد . تا جایی که عدم اعتقاد به آن انسان را درزندگی با چالش های متعددی مواجه می کند .هجویری و امام محمد غزالی در این راستا به آیات شریفه قرآن واحادیث مذکوراز پیامبرصلوات الله علیه و ائمه علیهم السلام و ذکر حکایات و روایاتی پیرامون رستاخیز، و روز حساب وزندگی پس از مرگ به این امر خطیر پرداخته اند . این دو صوفی و متکلم بزرگ ابتدا به مجاهده با نفس نظر داشته اند تا به وادی توحید درآمده اند و آنگاه معرفت معادی برایشان حاصل آمده . این دو رهرو طریق حق بر این عقیده اند که همگی این معارف می بایست با باور قلبی و یقینی توام گردد تا رستاخیزی جاودانه دردل پدید آورد. روش تحقیق دراین پژوهش کیفی بر مبنای تحقیقِ توصیفی-تحلیلی استواراست .این پایان نامه بر آن است تا به این سوال اساسی پاسخ گوید که هجویری وغزالی در کشف المحجوب وکیمیای سعادت چگونه به مساله معاد پرداخته اند.هدف ازاین تحقیق شناخت فرجام انسان وجهان در کشف المحجوب وکیمیای سعادت می باشد. امام غزالی معتقد است که برای شناخت کیفیت جهان پس از مرگ باید نفس خویش را بشناسد او عقیده دارد که انسان ممکن است با قالبی غیر از جسم کنونی محشور شود و اصولاٌ بر اعتقاد به معاد روحانی تکیه می کند .او علقه های دنیوی را عامل تشدید انسان به شمار می آورد و آسایش اخروی رادر گرورهایی از دنیا ومادیاتش می داند . او با اشاره به آتش روحانی بیان می دارد که جسم از این آتش در امان است و فقط روح است که با آن درگیر است. امام غزالی سه عامل فراق از شهوات ، شرمندگی و رسوایی در محشر حرمان از نظاره ی جمال حضرت حق در جهان آخرت را نتیجه ی دلبستگی به دنیا و مادیات و مخالفت با اوامر باری تعالی در دنیا می داند که منشاء آن حماقت ، جهل و بی خبری انسان است .واما هجویری نفس انسان را سر سخت ترین دشمن او می داند که او را به وادی حرمان و هلاکت می کشاند و ازرسیدن به مقام بندگی حضرت حق باز می دارد.هجویری معتقد است رد یا قبول اعمال انسان در گرو ریا و اخلاص اوست. هجویری عقیده دارد انسان باید شدیداً از شیطان بپرهیزد تا موجبات هلاکتش فراهم نیاید و از راه راست منحرف نگردد . اوسقوط انسان را نتیجه اعمال انسان وصعود او رادر گرو یاری و مدد خداوند می داند و می گوید این سعادت شامل هرکسی نمی گردد اما با این وصف نباید ازامید به رحمت حق غافل شد. علی بن عثمان سعی می کند شیوه ی صحیح زیستن را به انسان بیاموزدواو را به فرجام نیک و خلود در بهشت رهنمون شود .

مشخصات اثر

عنوان :

عرفان در کشف‌المحجوب هجویری

نویسنده:

زهرا همایونی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

کشف و شهود , هجویری , ادبیات عرفانی , اصطلاحنامه تصوف , اصطلاحنامه عرفان , هنر و علوم انسانی , تجزیه و تحلیل محتوا , کشف المحجوب (کتاب) , تحلیل محتوای کشف‌المحجوب

چکیده :

چکیدهکشف‌المحجوب اثر‌ ابوالحسن علی بن عثمان جلّابی هجویری غزنوی(وفات465ه.ق.)، یکی از کهن‌ترین کتاب‌های تعلیمی صوفیّه به زبان فارسی است. کشف‌المحجوب به دلیل تأثیرپذیری از کتاب‌های عرفانی قبل از خود و تأثیر آن بر کتاب‌های عرفانی فارسیکلید واژه ها: عرفان، هجویری، کشف و شهود، تحلیل محتوای کشف‌المحجوب،. بعد از خود حائز اهمیت است. این پژوهش کوششی در راستای بررسی عرفانی کشف المحجوب است که می‌تواند در درک بهتر آن و دیگر متون عرفانی موثر باشد.این پژوهش شامل مقدمه و چهار فصل است. فصل اوّل شامل مسأله‌ی پژوهش، پرسش‌ها و فرضیات پژوهش، روش تحقیق و پیشینه‌ی پژوهش است. در فصل دوم تعریف عرفان و تصوّف، سیر تصوّف تا قرن پنجم، معرفی مکاتب تصوّف، زندگی‌نامه‌ی هجویری، شیوه‌ی نگارش کتاب و ساختار آن مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم به شریعت از دیدگاه هجویری، شناسایی و نقد مولفه‌های کشف و شهود، مقامات و احوال، استحسانات، اصطلاحات و تعابیر عرفانی و نقدی بر شیوه‌ی تقسیم‌بندی هجویری از فرقه‌های تصوّف اختصاص دارد. فصل چهارم شامل بررسی آماری آیات، احادیث، حکایت‌ها و اقوال مشایخ است. هجویری از معرفت شهودی، توحید افعالی، فنای صفات، کشف و شهود که مولفه‌های اصلی مکتب کشف و شهود است؛و از احوالی که از کشف حاصل می‌شوند مانند حیرت، سکر، ذوق و شرب، شوق، وجد؛ و درجات و مراتب کشف مانند لوایع، لوامع، طوالع و طوارق سخن گفته است. وی تلاش کرده است ارتباط تنگاتنگی بین دیگر مباحث کتاب و مولفه‌های مکتب کشف و شهود برقرار کند، چنان که حقیقت ایمان را با فنا، حقیقت تسلیم را با فنای اراده‌ی سالک در ارا‌ده‌ی خداوند و خرقه پوشی را با کشف مرتبط کرده است. حاصل سخن آن که نکته‌ی مهم در عرفان هجویری پرداختن به بحث کشف و شهود است.

مشخصات اثر

عنوان :

مقایسه مباحث کلامی و اعتقادی شرح تعرف مستملی بخاری با کشف‌المحجوب هجویری

نویسنده:

نسرین شریفیان

نوع منبع :

رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

هجویری , اعتقاد , شرح تعرف , کلام , مستملی بخاری , کشف‌المحجوب

چکیده :

در این پژوهش برآنیم به بررسی و مقایسه مباحث کلامی و اعتقادی، در دو کتاب مهم عرفانی فارسی یعنی شرح تعرف و کشف‌المحجوب بپردازیم. مباحث کلامی و اعتقادی، در بیشتر متون عرفانی وارد شده و نویسندگان این آثار از آیات و احادیث برای تبیین مسائل عرفانی، سود برده‌اند. این دو کتاب به عنوان نخستین آثار منثور عرفانی به زبان فارسی، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند به گونه‌ای که نویسندگان این دو اثر، در بیان مباحث مختلف از داستان‌ها و آیات و احادیث و روایات فراوانی سود برده‌اند. پس از بیان مقدمه تحقیق تعاریف و کلیاتی از علم کلام مورد بررسی قرار گرفته و شرح حال زندگانی و آثار نویسندگان این دو اثر و معرفی فرقه‌های کلامی مشهور در این دوران تبیین گردیده است. سپس به بیان مباحث کلی از جمله، قدیم و حادث، جوهر و عرض و ایمان پرداخته‌ شده است. آن‌گاه توحید ذکر شده و در ادامه اصطلاح کلامی نبوت و کرامت و در پایان معاد و سپس اصطلاح انسان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق بدین گونه است که ابتدا اصطلاح کلامی از لحاظ لغوی بررسی شده و سپس در قرآن و حدیث تببین گردیده و در مرحله بعد مبتنی بر فرهنگ اصطلاحات توضیح داده شده و سپس دیدگاه شرح تعرف و در مرحله بعد دیدگاه هجویری و در نهایت به بررسی مقایسه‌ای این دو دیدگاه پرداخته‌ شده است. کتاب شرح تعرف که سرشار از مباحث کلامی و عقیدتی است، از کتاب کشف‌المحجوب و حتی کتاب‌های دیگر منثور صوفیانه از لحاظ استفاده از آیات قرآن و احادیث و روایات بزرگان و داستان‌ها متمایز می‌گردد. سبک انشا و مقدار کلمات عربی، با کتاب کشف‌المحجوب هجویری که مدتی بعد از این کتاب نوشته شده و کلمات عربی کمتر و تعبیرات قدیمی بیشتر دارد، متفاوت است.کلید واژه: شرح تعرف، کشف‌المحجوب، کلام، اعتقاد، مستملی بخاری، هجویری

مشخصات اثر

عنوان :

امام خمینی (ره) و مقام رضا

نویسنده:

منوچهر اکبرى، امین رحیمى

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تاملات مرگ اندیشانه در چند متن منثور صوفیانه تا قرن پنجم هجری

نویسنده:

مصطفی خرسندی شیرغان,محمد بهنام فر,بتول مهدوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

کاوش جلوه های تجلی آفتاب اعظم (ص) در آیینه کشف المحجوب

نویسنده:

حسین حاجی علیلو

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ,

کلیدواژه‌های اصلی :

هجویری , کشف المحجوب , حضرت محمد(ص)(اوصیاء) , اخلاق اسلامی و دینی , اخلاق پیامبر (ص) , نماز

کلیدواژه‌های فرعی :

سالک , فنا , تجلی رب , رتبه بقاء(مقابل مراتب فناء) , مقام ابراهیم(ع) , رفتار پیامبر با کافران ,

چکیده :

سیمای پیامبر اعظم در بسیاری از آثار منثور و منظوم ادب فارسی به نحوی شایسته بازتاب یافته است که گویای علاقه مندی و دلباختگی نویسندگان آثار به آن حضرت است. کتاب کشف المحجوب یکی از متون های گران سنگ زبان فارسی در قرن پنجم، است. هجویری، پس از اشاره به آیه های قرآن، به سخن رسول و روش و منش آن بزرگوار استناد کرده است. نشان دادن برتری های پیامبر اعظم (ص) و تاکید بر مهربانی و محبت او و ضرورت معرفت بیشتر آن حضرت، هدف این جستار است. بدین منظور، مباحثی چون مقایسه پیامبر اعظم (ص) با پیامبران دیگر مثل موسی و ابراهیم و داوود (ع) اخلاق و رفتار پیامبر، روحیه عبادی و عرفانی پیامبر مثل نماز و روزه و سرانجام خواب و بیداری پیامبر اعظم (ص) که در کشف المحجوب هجویری آمده، در این مقاله بررسی شده است. حاصل این تحقیق نشان می دهد پیامبر اعظم (ص) مهربان و با محبت، بخشنده و کریم، کارگر و مشتاق در طاعت حق ومحبوب و منظور حق تعالی بوده است.

صفحات :

از صفحه 187 تا 205

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تطبیقی نظرگاه های هجویری و غزالی در باب «رویت» (بر اساس دو متن کشف المحجوب و سوانحالعشاق)

نویسنده:

مهین پناهی ,طاهره کریمی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

زنجان: دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان,

کلیدواژه‌های اصلی :

هجویری , کشف المحجوب , سوانح العشاق , احمد غزالی , رؤیت خدا

کلیدواژه‌های فرعی :

اشاعره (اهل سنت) , معتزله (اهل سنت) , جمال , قرآن , صوفیان (صوفیه) ,

چکیده :

ابوالحسن علی بن عثمان هجویری (درگذشته حدود 470 ق) و احمد غزالی (درگذشته 520 ق) هر دو از یک دستگاه فکری برآمده و هر دو جزو خانواده اشاعره اند. اما خاستگاه معرفتی آن دو از یکدیگر متمایز شده است. از این رو، قلمرو دلالت معنا و کارکرد زبان در آثار ایشان، کشف المحجوب و سوانح العشاق، متفاوت است. «رویت» واژهای کلامی و کلیدی در کشف المحجوب است که با ورود به گفتمان عرفانی غزالی در پوشش استعاری «جمال» در می آید و انتقال از واقعیت به استعاره و از تک معنایی به چند معنایی صورت می گیرد. هجویری آشکارا و عریان به بحث رویت می پردازد اما غزالی از کارکردهای استعاری رویت بهره می گیرد: جمال و خوشه های تصویری مرتبط با آن یعنی انسان، دل، آفتاب، آینه و جز آن. در این مقاله، به دیدگاه های این دو عارف در باب «رویت» و سبک بازتاب آن در دو متن کشف المحجوب و سوانح العشاق پرداخته می شود.

صفحات :

از صفحه 13 تا 29

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید