جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «السيدة زينب عقيلة بنی هاشم» نوشته عائشة عبدالرحمن است. نویسنده در این کتاب می نویسد: حضرت زینب کبری (س) ـ عقیله بنی هاشم ـ بانوی بزرگواری است که در خانه حضرت فاطمه و امیر مؤمنان علی (ع) رشد یافت و در صحنهٔ عاشورا، با عمل و کلام خود، رشادت های فراوانی از خود بر جای گذاشت و بدین سان در نزد همهٔ حق طلبان و آزادی خواهان، بانوی نمونه ای شناخته شد که مکتب اهل بیت (ع) آن را ارائه کرده است. چگونگی تولد و تربیت، مقام و منزلت و نیز علم و دانش و مجاهدت های او، موضوعاتی است که در اثر حاضر بدان پرداخته شده است. بنت الشاطی علاقه عجیبی به حضرت زینب (علیها السلام) داشته و این شور و اشتیاق را با نوشتن کتاب وزین «السیدة زینب عقیلة بنی هاشم» به اثبات رسانده است. وی خالصانه حضرت زینب (علیهاالسلام) را می ستاید و درباره ایشان می نویسد: هیچ کس منکر آن نیست که زینب (علیهاالسلام) دختر علی بن ابی طالب (علیه السلام)، یکی از پهلوانان فاجعه کربلاست؛ زیرا او یگانه زنی است که همه گرفتاری ها را برای خود خرید و خم به ابرو نیاورد. بنت الشاطی در مقدمه کتاب «السیدة زینب عقیلة بنی هاشم» می گوید: نام این زن در تاریخ ما و تاریخ انسانیت با مصیبتی قرین گردیده و آن مصیبت کربلا می باشد. عایشه بنت شاطی، پس از ذکر مقدمه، فصل اول کتاب را به پدران و نیاکان زینب (علیهاالسلام) اختصاص می دهد و درباره تولّد این زن قهرمان تاریخ می نویسد. بنت الشاطی در فصل دوم کتاب به جریان کربلا می پردازد و نقش زینب در این حرکت حماسی ـ تاریخی را با بیانی شیوا بازگو می کند. وی عصر عاشورا را با زیباترین جملات ترسیم می کند. از دیدگاه بنت الشاطی، صبر و استقامت زینب (علیهاالسلام) باعث ورق خوردن تاریخ اسلام شد. یکی از ابهام های تاریخی درباره مرقد و مضجع شریف حضرت زینب است. برخی معتقدند: قبر شریف آن حضرت در مدینه و برخی دیگر در سوریه و برخی معتقدند که قبر آن وجود شریف در مصر قرار دارد. بنت الشاطی احتمال سوم را برمی گزیند و می نویسد: سرزمین پاک مصر برای زینب بستری نرم در اتاق خودش در خانه مسلمه فراهم کرد؛ همان جایی که زینب هنگام آمدن وارد شده بود و همان جایی که خودش خواسته بود که آخرین خوابگاهش باشد. قبرش زیارتگاهی شد که مسلمانان تا به امروز از هر شهر و دیاری به زیارتش می آیند.

کتاب «زندگانی امیر مومنان علی علیه السلام یا علی از زبان علی» از جمله آثار زنده یاد سید جعفر شهیدی است که درباره تاریخ اسلام و ائمه اطهار نوشته و اسنادش گردآوری شده است. این کتاب از دوران تولد و نوزادی حضرت علی (ع) آغاز شده و تا شهادت وی ادامه پیدا می کند. در فصل پایانی یا بیست و هشتم کتاب نیز، ۲ سند معتبر و معروف از امام علی (ع) درج شده است، یکی اندرزنامه آن حضرت به پسر ارشدش امام حسن (ع) و دیگری وصیت نامه معروفش به مالک اشتر. مطالب این کتاب، به صورت نثر، روایت، حدیث، آیات و اشعار فارسی و عربی گردآوری و تدوین شده است. مرحوم شهیدی کتاب را با روایتی داستانی و با لحن یک راوی تاریخی نوشته است.

زنان در فرازهای متعددی از تاریخ در پیشبرد آیین روح بخش اسلام نقشهای موثری ایفا نموده اند. پایایی مکتب تشیع نیز مرهون فداکاریها و اقدامات به موقع زنان و مردان شیعه است که واکاوی جنبه‌های گوناگون عملکرد آنان ما را در طراحی الگوی تمدن اصیل اسلامی و ارائه سبک زندگی دینی رهنمون خواهد بود. در این رساله، با استمداد از روش متن پژوهی و مقایسه داده‌های تاریخی با یکدیگر، نقش بانوان شیعه در دفاع از باورهای شیعی، در سه محور نقش تربیتی، تبلیغی و سیاسی بررسی شده است.

«تعلیقات نقض» تألیف میر جلال الدین حسینى اُرموى معروف به محدث ، مجموعه تعلیقات ایشان بر کتاب «نقض» از آثار قرن ششم هجرى است که در دو مجلد منتشر شده است. کتاب مشتمل بر 224 تعلیقه مى باشد که 93 تعلیقه آن در جلد اول و مابقى در جلد دوم آمده است. نویسنده پس از پایان تعلیقات در جلد دوم کتاب بخش مختصرى را با عنوان «استدراکات» افزوده است. این کتاب همانند کتاب نقض تنها به مباحث کلامى نپرداخته و به تناسب مطلب، مباحث و موضوعات گوناگونى را گرد آورده و مورد نقد و نظر قرار داده است. به عنوان نمونه برخى از عناوین تعلیقات عبارت است از : 1.کتابخانه هاى تشیع. (جلد اول) 2.فرقه لاسکیان. (جلد اول) 3.حسن صباح و مرزبان تاج الملک. (جلد اول) 4.در رواة و ثقات أئمه علیهم السلام. (جلد اول) 5.در ترجمه علمائى که در کتاب نقض یاد شده، در104 صفحه. (جلد اول) 6. دوران خلافت بعد از پيامبر (ص). (جلد دوم) 7.شعراء متقدمان و متأخران از تازیان و پارسیان، در 154 صفحه. (جلد دوم) 8.استدلال بر وجوب معرفت امام زمان به بیانى که مورد قبول همه مسلمانان است. (جلد دوم)

«نُزْهَةُ الکِرام وَ بُسْتانُ العَوام» نوشته محمد بن حسین رازی، اثری به زبان فارسی است در موضوع زندگی پیامبر اسلام (ص) و امامت پس از ایشان و احتجاجات ائمه و کرامت‌ های آنان و برخی حوادث دوران معصومین (ع). این کتاب که نگرشی کلامی دارد در ۶۰ باب به اثبات امامت ائمه مخصوصا امیر مؤمنان (ع) می‌ پردازد. مباحث جلد دوم در ذکر احتجاجات و فضایل امام علي عليه السلام و دیگر ائمه اطهار است.

«نُزْهَةُ الکِرام وَ بُسْتانُ العَوام» نوشته محمد بن حسین رازی، اثری به زبان فارسی است در موضوع زندگی پیامبر اسلام (ص) و امامت پس از ایشان و احتجاجات ائمه و کرامت‌ های آنان و برخی حوادث دوران معصومین (ع). این کتاب که نگرشی کلامی دارد در ۶۰ باب به اثبات امامت ائمه مخصوصا امیر مؤمنان (ع) می‌ پردازد. مباحث جلد اول در شرح حال پیامبر (ص) و سپس امیر مؤمنان علی (ع) با تکیه بر جایگاه علمی و مراجعه خلفا به آن حضرت در مدت سکوت ایشان است.

کتاب «نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت» نوشته اصغر منتظر القائم می باشد. محدوده کلّی این کتاب از زمینه های موضوع آغاز می گردد. فصل اوّل، تحت عنوان «یمن در گستره تاریخ پیش از اسلام» به روشن کردن جایگاه قبایل یمنی در حکومت های پیش از اسلام و عظمت باستانی یمن اختصاص دارد. فصل دوم، به بررسی و شناسایی قبایل یمنی، انساب، موقعیت یابی، روابط آنان با یکدیگر و اسلام در بین قبایل یمنی می پردازد. فصل سوم، تحت عنوان «شکل گیری تشیع و نقش یاران رسول خدا (ص) در آن» تلقی خود را از شیعه بیان می کند و از زمینه ها و عوامل شکل گیری آن و هواداری و حمایت یمنی ها از خاندان رسول الله (ص) در مناطق مختلف و تأثیر آنان در شکل گیری آغازین تشیع سخن می گوید. فصل چهارم، به نام «نقش قبایل یمنی در ارتداد و فتوح اسلامی» می باشد. فصل پنجم، به نام «نقش قبایل یمنی در قیام بر ضدّ عثمان» نام گذاری شده و از اثر گذاری یمنی ها در حرکت های مخالف عثمان و حمایت های آنان از علی (ع) سخن می راند. فصل ششم، تحت عنوان «یمنی ها در روزگار خلافت امیر مؤمنان علی (ع) و شکوفایی تشیع» می باشد. روزگار خلافت علی (ع) میدان بروز و ظهور تشیع است و نوع همکاری و حمایت و مخالفت یمنی ها در جنگ و تشکیلات اداری وی به خوبی نگرش و گروش آنان را نسبت به تشیع بر ما معلوم می دارد. فصل هفتم، به نام «یمنی ها و تشیع در سال های 41-67 هجری» نامیده شده است. در این فصل به بررسی تأثیر یمنی ها در خلافت حسن بن علی (ع) مبارزات یمنی های شیعه با معاویه، نقش آنان در قیام های مسلم بن عقیل در کوفه، قیام امام حسین (ع)، توّابین و مختار و بازتاب آن می پردازد.

كتاب «مقاتل الطالبین» نوشته علی بن حسین ابوالفرج اصفهانی، در شرح احوال و مرگ فرزندان ابوطالب از آغاز ظهور اسلام تا قرن چهارم هجری قمری، در جنگ ها، قیام ها و فعالیت های سیاسی بر ضد دستگاه حاکم، می باشد. او شرح احوال ۵۰۰ نفر از جان باختگان را با مقتل و احوال جعفر بن ابی طالب شروع و در عصر اموی با احوال عبیدالله بن علی، تمام می کند. او در شرح حال و ذکر شهادت امام حسین ـ علیه السّلام ـ و فرزندان آن حضرت، بحث مبسوطی می کند. این کتاب او بر حسب عصر هر خلیفه، طبقه بندی شده است. کتاب مقاتل الطالبین در موضوع مقتل از شهرت و جایگاه والائی در میان پژوهش گران و محققان برخوردار بوده و از جمله منابع اصلی می باشد.

«أخبار فخّ و خبر يحيى بن عبدالله و أخيه إدريس بن عبدالله» تأليف احمد بن سهل رازى (متوفى اوايل قرن چهارم)، به زبان عربى است و موضوع آن بيان اخبارى پيرامون قيام و معركه فخ و زيديه مى‌ باشد. شهرت عمده فخ به دليل واقعه‌ اى است كه در روز 8 ذى‌ الحجه سال 169ق در زمان هادى عباسى در آن مكان روى داد. در اين روز كه به يوم فخ معروف است، عده زيادى از علويان به جهت قيام بر خليفه عباسى كشته شدند. پيشواى قيام كنندگان، «حسين بن على بن حسن فخى»، معروف به صاحب فخ، نبيره امام حسن مجتبى (ع) بوده‌ است». کتاب مشتمل بر يك مقدمه مفصل و ارزشمند از محقق کتاب «ماهر جرّار» و متن مى‌ باشد كه فاقد هر گونه تبويب يا فصل‌ بندى است. مؤلف در بيان مطالب از آيات قرآنى و اشعار عربى بهره گرفته است. وى مطالب اساسى کتاب را در چهار قسمت معرفى نموده كه بدين شرح است: 1.معركه فخ؛ 2.جان سالم به در بردن يحيى و ادريس و فرار آن دو به حبشه؛ 3. اخبار ادريس در آفريقا و مغرب تا وفات وى به‌ وسيله سم؛ 4. اخبار يحيى و سرگردانى او در شهرهاى مختلف، و رسيدن وى به ديلم، هراس هارون الرشيد از او، و سرانجام دستگيرى و كشتن او.

کتاب «ضیاء العالمَین فی بیان إمامة الائمة المصطفَیْن» نوشته ابوالحسن بن محمد طاهر شریف عاملی فتونی، از فقیهان و محدّثان بزرگ قرن یازدهم و دوازدهم است که این کتاب را در آخرین سال های عمر خود نگاشت. این کتاب شامل هفت جلد است. مهمترين مباحث جلد پنجم كتاب شامل بیان فضایل و مناقب اهل بیت علیهم السلام است که امامت آن بزرگواران را در پی دارد. در اين جلد به آنچه متعلق است به امامان پنجم تا دوازدهم و فضايل حضرت فاطمه (س) و همچنين بزرگانی مانند حضرت خدیجه و حضرت ابوطالب پرداخته شده است.