جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الحسنيون في التاريخ، به زبان عربى جديد از آثار ارزنده «محمد ساعدى» است كه در آن، نقش حسنى‌ها در تاريخ اسلام و مباحث مهمى مانند صلح امام حسن مجتبى (علیه السلام) و قيام‌هاى حسنيان و... را به‌صورت مستند و تحليلى بررسى كرده است. مطالعه اين اثر مى‌تواند به شناخت و تحليل نقش حسنيان در طول تاريخ اسلام مدد رساند و راه را براى تحقيقات كامل‌تر بگشايد. كتاب حاضر از مقدمه نويسنده (شامل: چگونگى و انگيزه پيدايش كتاب) و مقدمه علامه شيخ محمدامين زين‌ الدين و متن اصلى كتاب (شامل بحثى مقدماتى و 7 بحث: 1. ابوسلمه خلال، 2. زعيم حسنى (عبدالله محض)، 3. حسنيان در عصر سفاح، 4. حسين بن على، شهيد فخّ، 5. مؤسس دولت ادريسيان (ادريس بن عبدالله)، 6. صاحب ديلم، يحيى بن عبدالله، 7. ابن طباطبا، محمد بن ابراهيم طباطبا)، تشكيل شده است. مطالب اين اثر به بخش و فصل و درس و... تقسيم نشده است. زبان و ادبيات اين اثر، عربى جديد و گويا و آسان است. نويسنده از كتاب‌هاى متعددى (103 اثر عربى) از آثار انديشمندان قديم و جديد براى توليد اثر حاضر بهره برده است.

مفهوم تسبیح عبارت است از تنزیه خدا از هر چیزی که لایق کمال و جلال او نباشد. دلایل نقلی (آیات‌و ‌روایات) و عقلی، وجود شعور ‌و ‌ادراک و همچنین اراده و اختیار در همه موجودات را اثبات نموده، و نشان از این دارد که تمام موجودات آگاهانه و از روی اراده‌و‌اختیار خود، خداوند را تسبیح می‌کنند. با توجه به این‌که حرکت، هدایت، غایت‌و ‌اجل از مختصّات و ویژگی‌های موجودات در عالم طبیعت می‌باشد؛ برخی حرکت را تسبیح موجودات دانسته‌اند؛ و در دیدگاه قرآنی ‌و ‌توحیدی نیز این حرکت از هدایت برخوردار است، و هر دو غایتی دارند که به‌سوی خدا می‌باشد، و با فرا رسیدن اَجل تمام می‌شود. در این راستا، حشر موجودات نیز مورد توجه خواهد بود، که آیات ‌و ‌روایات متعدّدی بر آن دلالت می‌کند؛ بر این اساس، اولاً پدیده حشر، موید شعور، اراده‌و ‌اختیار موجودات بوده و ما را در فهم تسبیح حقیقی آن‌ها کمک می‌کند؛ و ثانیاً وجود حشر، دلیلی بر تسبیح‌و‌سجود موجودات از روی اختیار ‌و‌قصد است، نه از باب ناآگاهی و جبر. البته اختلافاتی هم در مورد مسأله تسبیح موجودات، میان اندیشمندان مطرح گردیده، و در این زمینه، برخی از آن‌ها تسبیح را تکوینی و برخی تشریعی دانسته، و عده‌ای نیز به هر دو تسبیح قایل هستند.گروهی نیز مراد از تسبیح را سجده و نماز می‌دانند، و بسیاری از دانشمندان معتقد هستند که تسبیح به زبان قال بوده، و برخی آن را به زبان حال دانسته، و عده‌ای نیز اعمّ از قال‌و حال می‌دانند. تسبیح اخصّ، خاصّ ‌و عام از اقسام تسبیح بوده، و اطلاق کلمه تسبیح در مورد موجودات هر سه قسم را شامل می‌شود. همچنین اعتقاد هر مسلمانی بر این است که تقدیس و تسبیح خداوند ریشه تمام اعتقادات و اساس اندیشه‌های اسلامی بوده، و زیربنای روابط عالم هستی با خدا را تشکیل می‌دهد.

این رساله که با عنوان بررسی دلالی روایات تفسیری امام کاظم علیه السلام در قرآن کریم، انجام پذیرفته، در چهار فصل: کلیات، نگاهی به تفسیر روایی ،نگاهی گذرا به حیات سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی امام کاظم (ع) وعرضه احادیث تفسیری امام(ع) همراه با بررسی دلالی آنها، تنظیم گردیده است. فصل کلیات شامل مقدمه پژوهش میباشد،در فصل دوم به تفسیر روایی پر داخته که بررسی تفسیر روایی،امتیازات و آفات آن،روایات تفسیری،اقسام ودلالت آن،روایات تفسیری امام کاظم(ع)،بیان مضمون وبررسی دلالی آن را شامل می شود.فصل سوم،نگاهی گذرا به زندگانی امام کاظم(ع)از نظر اجتماعی،سیاسی وفرهنگی است. در فصل چهارم که بدنه اصلی پایان نامه است روایاتی که از امام کاظم (ع)در ذیل آیاتی از سوره هایی از قرآن کریم وارد شده از کتب روائی شیعه مخصوصا بحارالانوار و کافی جمع آوری وسپس مورد بررسی دلالی قرار داده ایم . در بررسی دلالی با توجه به مضامین احادیث به کتب لغت، تفسیر و شروح کتب حدیثی مراجعه و نکاتی که به فهم مضمون احادیث کمک می کرد نقل نموده ایم.در احادیث فراهم آمده در این تقحیق117 حدیث ذیل121 آیه عرضه وبررسی شده اند. که از نظر دلالت با توجه به معیارهای فهم حدیث مطالعه و مورد ارزیابی قرار داده ایم .

«أخبار فخّ و خبر يحيى بن عبدالله و أخيه إدريس بن عبدالله» تأليف احمد بن سهل رازى (متوفى اوايل قرن چهارم)، به زبان عربى است و موضوع آن بيان اخبارى پيرامون قيام و معركه فخ و زيديه مى‌ باشد. شهرت عمده فخ به دليل واقعه‌ اى است كه در روز 8 ذى‌ الحجه سال 169ق در زمان هادى عباسى در آن مكان روى داد. در اين روز كه به يوم فخ معروف است، عده زيادى از علويان به جهت قيام بر خليفه عباسى كشته شدند. پيشواى قيام كنندگان، «حسين بن على بن حسن فخى»، معروف به صاحب فخ، نبيره امام حسن مجتبى (ع) بوده‌ است». کتاب مشتمل بر يك مقدمه مفصل و ارزشمند از محقق کتاب «ماهر جرّار» و متن مى‌ باشد كه فاقد هر گونه تبويب يا فصل‌ بندى است. مؤلف در بيان مطالب از آيات قرآنى و اشعار عربى بهره گرفته است. وى مطالب اساسى کتاب را در چهار قسمت معرفى نموده كه بدين شرح است: 1.معركه فخ؛ 2.جان سالم به در بردن يحيى و ادريس و فرار آن دو به حبشه؛ 3. اخبار ادريس در آفريقا و مغرب تا وفات وى به‌ وسيله سم؛ 4. اخبار يحيى و سرگردانى او در شهرهاى مختلف، و رسيدن وى به ديلم، هراس هارون الرشيد از او، و سرانجام دستگيرى و كشتن او.