جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یک مقدمه و پنج فصل است. مقدمه ضرورت بحث: مسأله معاد ارتباط تنگاتنگی با ذات انسان دارد و راز و رمز نهفته در وجود انسان معنی و تفسیر می‌کند. و لذا بحث مورد نظر ضرورت پیدا می‌کند. اما فصل اول: ماهیت و حقیقت معنی و تفسیر شده که مرگ به دیده قرآن توفی انفس است و در آخر فصل اثبات شده که مرگ یک نوع نعمت و رحمت است. فصل دوم:علل وحشت از مرگ بررسی شده که سه تاست، عدم شناخت کافی از مرگ، دل بستن به دنیا، پرونده تاریک انسان و آنگاه راههای علاج وحشت از مرگ بیان شده است که سه امر است، معرفت کافی از مرگ، دل بریدن ازدنیا، توبه در پیشگاه خداوند. فصل سوم:به بررسی آثار ایمان به معاد و قیامت پرداخته شده و چندین اثر مهم برای آن ذکر گردیده است. فصل چهارم:به کیفیت بازگشت انسان اشاره شده است و با استناد به قرآن و روایات اثبات شده که بازگشت انسان هم روحانی است و هم جسمانی. فصل پنجم: از کیفیت اعمال سخن گفته شده و با تمسک به قرآن و روایات اثبات شده است که در فردای قیامت خود اعمال انسان مجسم می‌شود و عدالت خداوند در همین امر هویدا است.

دعا به معنی خواندن، رغبت به سوی خدا و درخواست عنایت و استمداد از پروردگار است. دعا و نیایش، روح را تهذیب، نفس را تزکیه، اندیشه را تصفیه و تردید را از دل‌ها می‌زداید و راه رشد و تقوی و کمال را به رهروان این طریق می‌نمایاند. دعا به عنوان یکی از روش‌های تربیت دینی همواره مورد توجه مربیان و اساتید اخلاق بوده است. با وجود اهمیت این روش تربیتی اسلام، در بستر نظام رسمی آموزشی-برخلاف تصور اولیه- کمتر به‌طور ویژه و کاربردی به آن پرداخته شده است و تقریباً می‌توان گفت که در این زمینه پژوهش خاصی صورت نگرفته است. پژوهش حاضر که از جمله پژوهش‌های زمینه‌یابی و از نوع کاربردی است به این مهم توجه نشان داده است. هدف اصلی این پژوهش این است که میزان شناخت دانش‌آموزان، نگرش آنها و همچنین رفتار و عملکرد آنها را در رابطه با دعا و نیایش مورد بررسی قرار دهد. جامعه مورد نظر این پژوهش تمام دانش‌آموزان پسر سوم راهنمایی شهرستان جاجرم می‌باشند که در سال 88-87 مشغول به تحصیل بوده‌اند. تعداد این جامعه 180 دانش‌آموز بود که همه آنها در نمونه آماری لحاظ شدند؛ یعنی جامعه و نمونه یکسان بودند.برای نیل به هدف پژوهش، 6 فرضیه ارائه شد که حوزه شناختی، حوزه نگرشی(عاطفی) و حوزه رفتاری(عملکردی) شاگردان را از دو جنبه فردی و اجتماعی در حد مطلوب و مورد انتظار فرض می‌کرد. با استفاده از یک پرسش‌نامه محقق‌ساخته که شامل 45 گویه با مقیاس پنج درجه لیکرت بود 6 فرضیه مورد نظر مورد سنجش قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از آزمون خی-دو تحلیل شدند که نتیجه حاکی از تأیید همه فرضیه‌ها با اطمینان 99% بود. به عبارت دیگر تأیید شد که میزان شناخت، نگرش و عملکرد دانش‌آموزان در رابطه با نقش و تأثیر دعا در جنبه‌های فردی و اجتماعی در سطح مطلوبی قرار دارد. در کنار این دیگر داده‌‌های مهم توصیفی نیز مورد بررسی قرار گرفت که نتایج مفیدی را در پی داشت از جمله آنکه برای درصد قابل توجهی از دانش‌آموزان مفهوم قضا و قدر و ارتباط آن با دعا روشن نبود. و همچنین بسیاری از آنها درباره موانع استجابت دعا چیزی نمی‌دانستند. داده‌هایی از این دست که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته‌اند، ضرورت توجه هرچه بیشتر به این روش تربیتی در نظام رسمی آموزشی را روشن می‌کند.

یکی از نکات بسیار مهم و اساسی که هویّت فرهنگی و اصالت شیعه را تشکیل می¬دهد، داشتن رهبرانی والا مقام و بزرگوار چون چهارده معصوم(ع) است. بحث و گفتگو درباره ی شخصیّت الهی و زندگی آن¬ها شیرین¬ترین بحث¬ها و آموزنده-ترین گفتگوها است. اعتقاد ما بر این است که سیره ی عملی رسول¬الله و اهل بیت(ع) در تمام زمینه¬ها بهترین تابلو و الگو برای ساختن مدینه ی فاضله و جامعه ی پاکیزه است.یکی از اندیشههای اساسی و محوری شعر شاعران در گذشته، اندیشههای دینی و مذهبی، توجّه آنها به اولیای دین و سیما و سیره¬ی معصومین(ع) میباشد. در این پایاننامه، نگارنده یافتههای پژوهشی خود را جهت تبیین سیمای معصومین(ع) در سرودههای هفت تن از شعرای برجسته ی قرن هشتم (حسن دهلوی، اوحدی مراغه ای، ابن¬یمین فریومدی، خواجوی کرمانی، سلمان ساوجی، ناصر بخارایی و حسن کاشی) ارائه نموده است. از میان معصومین، پیامبر(ص)، امام علی(ع)، امام حسین(ع)، امام رضا(ع) و فاطمه(س) به دلیل بارز بودن برخی حوادث زندگی¬شان بیشتر مورد توجّه شاعران مذکور قرار گرفتهاند. حوادثی چون بعثت، معراج و رفتن به سدره المنتهی در زندگی پیامبر(ص)، امامت، ولایت، وصایت، شجاعت و جنگاوری علی(ع)، دخت نبی، همسر علی(ع) و مادر یازده معصوم بودن فاطمه(س)، مظلومیّت و حضور شجاعانهی حسین(ع) در حماسه¬ی بزرگ عاشورا، شفاعت و ثواب زیارت رضا(ع)، ظهور و انتظار امام زمان(ع) برجستگی بیشتری داشتند.در میان شاعران مورد بحث، دهلوی، اوحدی، خواجوی کرمانی، ساوجی و بخارایی در مدح پیامبر(ص) و ابن-یمین و کاشی در منقبت امام علی(ع) بیشترین شعر را داشتهاند.

نگاه به مفهوم و معنای قدرت از گذشته تا کنون و باپیشرفت علوم و تفکیک علوم انسانی از هم، باعث ارائه تعریفی فراتر از تعریف لغوی و فراوانی تعاریف شده است. نقش کلیدی مفهوم قدرت در علم سیاست متفکران سیاسی را برآن داشت تا نسبت به، روز رسانی تعریف و تطبیق آن با زمان و کشف لایه های پنهان آن اقدام فراوانی انجام دهند.دیدن قدرت به صورت خرد و شبکه ای و حضورش در همه لایه ها و سطوح زندگی اعم از سیاست؛ اقتصاد، اجتماع و علم و فرهنگ و ... حتی بدون اجبار و زور از مشخصه های تعریفی نو از آن است.سیره نظری و عملی ائمه معصومین (ع) به خصوص امام جعفر صادق (ع) به عنوان رئیس مکتب جعفری و ایجاد شبکه ای کرسی تدریس و نشر دانش و فرستادن شاگردانش به دیگر نقاط از مواردی است که در چارچوب تعریف شده قدرت مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.کشف رابطه بین اندیشه شیعه و قدرت ازاهداف این تحقیق است .پاسخ به سئوالاتی همچون نگرش امام صادق (ع) به قدرت ، تاثیر عنصر زمان و مکان بر اندیشه و رفتار امام(ع) و در نهایت شیوه امام(ع)، ما را در رسیدن به هدف تحقیق رهنمون خواهد کرد. در نهایت فرضیه تربیت نیروی انسانی، ایجاد کرسی های فقهی و علمی و نهادینه‌کردن علوم عقلی و نقلی به عنوان مولفه های قدرت، و جایگزین کردن جهاد علمی به جایقیام مسلحانه مورد بررسی قرار می گیرد.با نگاهی به سیره نظری و عملی امام در می یابیم امام هم به قدرت سخت و هم به قدرت نرم اعتقاد داشت و اما با توجه به شرایط زمانی و مکانی شیوه نرم را ترجیح می دادند و تربیت نیروی انسانی، ایجاد کرسی های فقهی و علمی و نهادینه ‌کردن علوم عقلی و نقلی را به عنوان مولفه های قدرت، مورد توجه قرار دادند.

انسان موجودی است که دارای دو بعد جسمانی و روحانی است و به واسطه داشتن بعد مجرد ، پس از قطع حیات مادی و دنیوی ، زندگی جاودانه دارد که در آن یا متنعم در بهشت و یا متالم در جهنم است. اما مفسران قرآن کریم و فیلسوفان اسلامی در مورد نحوه و منشا این حیات جاودانه و برپایی نظام جزا و پاداش اخروی اختلاف نظر دارند و به سه گروه تقسیم می شوند: گروه اول: حیات اخروی را نتیجه و اثر اعمال و نیات انسان در دنیا می دانند بر این اساس نظام جزا و پاداش اخروی اعتباری و قراردادی است. این گروه مخالفین «تجسم اعمال» هستند . گروه دوم: حیات اخروی را براساس حضور و حقیقت عین اعمال و نیات انسان می دانند. این گروه موافقین «تجسم اعمال» در قیامت هستند. از نظر این گروه حقایق اعمال در صقع نفس که مجرد است باقی می ماند و پس از قطع حیات دنیوی همراه نفس به شکل عذاب یا نعمت براساس کیفیت تکوینی در محشر حاضر می شوند. گروه سوم : نظام جزا و پاداش اخروی را مجموعی از نظام اعتباری و نظام تکوینی می دانند. این گروه هم تجسم و تجسد اعمال را در محشر براساس ظاهر آیات قرآن و براهین عقلی قبول دارند و هم به بعضی پاداش ها و جزاهای اعتباری قائلند هدف از این رساله مقایسه ادله و براهین این سه نظریه از دوران ملاصدرا تا معاصر و ارزیابی آنهاست. که به روش کتابخانه ای انجام گرفته است هر چند نظریات ، قضاوت ها و نتایج نگارنده در بخش های مختلف رساله علی الخصوص در بخش پایانی آمده است ، اما به طور خلاصه می توان گفت نتیجه حاصل از مطالعات و تحقیقات نشان می دهد که قبول نظام جزا و پاداشی در رستاخیز که براساس دو نظام اعتباری و تکوینی باشد ، به لحاظ عقلی و نقلی، مقبول تر است. زیرا هم با شواهد ظاهر و تفسیر باطن آیات قرآن سازگار است و هم تفسر فلسفی و برهانی نظام جزا و پاداش را قطعی تر می نماید.

این رساله کنکاشی تطبیقی پیرامون نفس و مسائل آن از منظر ابن‌سینا در کتاب شفاء و ملاصدرا در کتاب اسفار است. در ابتدا نظرات ابن‌سینا در شفاء بیان شده، سپس مهم‌ترین نظریه‌های ملاصدرا در اسفار پیرامون نفس بیان می‌گردد و در بخش پایانی رساله ضمن معرفی اجمالی نظرات هر دو فیلسوف، نقاط قوت و ضعف نظریه‌های آنها مورد بحث، مقایسه و تحلیل قرار گرفته است.مسائلی چون تجرّد نفس، رابطه نفس با بدن، حدوث نفس، معاد نفس و کیفیّت بدن اخروی از چالش برانگیزترین مباحثی است که محل تضارب آرای این دو فیلسوف واقع شده است. ابن‌سینا در بحث تجرّد نفس، فقط نفس ناطقه را مجرّد می‌داند و بر بقاء آن دلیل اقامه کرده است؛ او حدوث نفس را روحانی ‌دانسته و رابطه نفس با بدن را فقط اشتغالی می‌داند. معاد روحانی را با براهین عقلی قابل اثبات می‌داند، اما از اثبات معاد جسمانی اظهار عجز نموده و در نتیجه آن را تنها از طریق دلایل نقلی قابل پذیرش می‌داند.در مقابل، ملاصدرا در بحث تجرّد نفس علاوه بر نفس ناطقه انسانی، نفس حیوانی نیز مجرّد می‌داند؛ او برخلاف ابن‌سینا قائل به حدوث جسمانی نفس است؛ رابطه نفس با بدن را فطری و طبیعی می‌داند. معاد را روحانی و جسمانی ‌دانسته و برخلاف ابن‌سینا معتقد است که می‌توان معاد جسمانی را با دلایل عقلی ثابت نمود.

بخش عمده‌ای از معارف نورانی اسلام به وسیله ادعیه و مناجات‌های مأثور از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) به‌دست ما رسیده است، خصوصاً ادعیه‌ای که به تبیین مبانی اعتقادی شیعه پرداخته است و مناجات المریدین از مناجات خمس عشر یکی از معتبرترین مناجات‌های مأثوره که عبارت‌های آن در کمال صلابت و اتقان است، شاهد این ادعاست. این مناجات از جهت محتوا و مضامین، اوصاف حقیقی مریدین، طی طریق در معرفت و هدایت الهی و شیفتگی و اشتیاق در سیر الی الله که لازمه آن خلوص در عبادت حق تعالی می‌باشد و همچنین نحوه صحیح اظهار نیاز و بندگی به حق‌تعالی را بیان می‌دارد. از عمده‌ترین درخواست مریدین از پیشگاه الهی، وصول به مقام محبین و کمال انقطاع الی الله، توجه مداوم به خداوند، اخلاص و تسلیم محض و رضا به قضا و قدر الهی می‌باشد. مضامین این مناجات موجب نورانیت دل، اصلاح و استحکام اعتقاد، شفای دل، و آسایش و امنیت روحی می‌گردد.

چکیدهارزش ها و فضایل اخلاقی را باید در پرتو سیره معصومین شناخت ،زیرا ائمه خود تجسم ارزش های اخلاقی می باشند ، با توجه به این که، بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، امام علی(علیه السلام)، مصداق عینی این ارزش هاست . این پژوهش در پی آن است تا زهد گرایی و تولید ثروت در سیره علوی را بررسی نمایدو چگونگی جمع بین این دو مقوله به ظاهرمتضاد را اثبات کند و مولفه های زهدگرایی و تولید ثروت را از آموزه های علوی استخراج و آن ها را برای جویندگان راه حقیقت بهتر معرفی کند.در این پژوهش از منابع سیره شناسی،روایی،تاریخی ، به ویژه نهج البلاغه و شروح آن استفاده شد و با بهره گیری از شیوه گردآوری داده ها با مطالعه ی کتابخانه ای، مسئله مورد بررسی قرار گرفتو به این نتیجه دست یافتیم که در سیره علوی زهد گرایی با ثروت اندوزی در تضاد است ، اما با کار،تلاش وتولید ثروت در نهایت انسجام و هماهنگی است،زیرا التزام به کارهای نیک،احسان به دیگران،انفاق به نیازمندان و پرهیز از محرمات از مولفه های مهم زهد علوی است ،بنابراین زهد مطلوب در سیره علوی، امری تکلیف مداراست و انسان زاهد با توجه به وظیفه ی دینی خود، به رفع نیازهای مادی جامعه و تولید ثروتاقدام می‌کند، وبافقر مادی و عقب ماندگی اقتصادی مبارزه می‌کند.کلید واژه ها: زهد گرایی، تولید ثروت،تضاد، مولفه ها، سیره علوی.

چکیدهعقیده به ظهور منجی آسمانی در پایان جهان، یکی از مسائل مهم و حساس است که نه تنها در دین مبین اسلام، بلکه در همه ادیان آسمانی سابقه دیرین دارد، و تمامی پیروان ادیان بزرگ عالم بدان معتقدند.ادیان و مذاهب مختلف جهان از مصلحی سخن گفته‌اند که در آخر الزمان ظهور خواهد نمود و به جنایت‌ها و ظلم مستکبران خاتمه خواهد داد و شالوده حکومت جهانی را بر اساس عدالت و آزادی واقعی بنیان خواهد نهاد.اصل نجات تنها در توان خداوند متعال است. نجات او، رحمت عامه است و لطف و عنایت او در همه حال؛ بندگان را شامل می‌شود، و آنها را از انواع خطرها، وسوسه‌های فکری و روحی و القائات شیاطین در امان می‌دارد. برهمین اساس، خداوند متعال پیامبرانش را برای نجات بشر از ظلمت و گمراهیفرستاده است. دین اسلام، به کمتر مسأله‌ای مانند مهدویت اهمیت داده است. علاوه بر آیات متعددی از قرآن مجید که امامان معصوم آنها را به وجود مقدس امام مهدی(عج) تأویل و تفسیر نموده‌اند، همچنین روایات متعددی از طریق خاصه و عامه از رسول گرامی اسلام? درباره-ی شخصیت و زندگی آن پیشوای غایب نقل شده است.تحقیق پیش رو، با موضوع تبیین فلسفی _ کلامی الگوی نجات آخر الزمانی در آموزه مهدویت می‌کوشد : ابتدا اصل و ماهیت نجات را مشخص نماید، سپس به بررسی و مقایسه الگوهای نجات در ادیان‌ الهی می‌پردازد و هدف آن شناساندن و معرفی بهترین و کاملترین الگوی نجات است؛ منجی‌ای که برنامه هایش جهانی و برای همه ملت‌ها باشد؛ موعودی که اساسا با ظهورش به تمام مکاتب الحادی و پوچ دنیا خط بطلان می‌کشد و با تشکیل حکومت واحد جهانی، محقق کننده برنامه‌های الهی تمام انبیا است که در رأس آن بسط توحید و عدالت قرار دارد.شیوه جمع‌آوری تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی می‌باشد.واژگان کلیدی: الگونجات، آخرالزمان، مهدویت، انتظار.

موضوع شهادت و شهید در عرفان اسلامی موضوعی است تازه و هنوز به طور مستقل و جامع درباره ان تحقیقی صورت نگرفته است. با آن که در شریعت مقدس اسلام جایگاه شهادت و شهید به خوبی روشن و آشکار است و آیات و احادیث فراوانی در این زمینه وجود دارد اما در عرفان اسلامی تنها جمله هایی کوتاه به صورت جسته و گریخته در لا به لای متون عرفانی و کتاب های صوفیه یافت می شود که به مفهوم شهادت باز می گردد. در این پایان نامه سعی بر آن است که پس از تبیین جایگاه شهادت و شهید در نگاه شریعت به معرفی و بررسی شهادت و شهید در عرفان پرداخته شود و عوامل موثر در بدید آمدن شهادت در عرفان مورد بررسی قرار گیرد. در فصل اول این پایان نامه مقدمه و مروری بر تحقیقات پیشین در این موضوع آمده است. در فصل دوم واژه شهادت و شهید بررسی و رد فصل سوم مفهوم شهادت و شهید از دیدگاه شریعت و آیات قرآن و روایات و جایگاه آن ها تعریف و توضیح داده شده است. فصل چهارم شامل شهادت و شهید در سیرت امامان است. در پایان این فصل شرح احوال سه تن از آنان-امام علی، امام حسین و امام رضا- توضیح داده شده است. فصل پنجم نخستین فصل اصلی و مهم پایان نامه است درباره شهادت در عرفان است و رابطه آن با معرفت توضیح داده شده در این فصل علاوه بر تعریف مشترک شهادت از دیدگاه شریعت و عرفان تعاریف دیگری نیز از دیدگاه عارفان مطرح شده که در واقع تعریف اختصاصی شهادت از نظر عرفان است. در فصل ششم به عوامل فرهنگی در شهادت عارفان پرداخته شده است و ضمن تعریف بدعت مواردی که از نظر فقیهان و علمای دینی بدعت شناخته شده و در آداب و فرهنگ تصوف و عرفان به آن ها اعتقاد دارند مطرح شده از قبیل تأویل ولایت، شطح، عشق وحدت وجود و..... . در فصل هفتم به عوامل اجتماعی و سیاسی دخیل در شهادت عرفا آمده که شامل دو بخش است. در بخش نخست حمله غزان، مغول و تیموری بررسی شده و در بخش دوم به تصوف نمایی، فتوت، جنبش سربه داران، حروفیه و نقطویه پرداخته شده است. در فصل هشتم به شرح احوال عارفانی پرداخته شده که بر اثر حمله های سیاسی و تهاجمات نظامی به شهادت رسیده اند. درفصل نهم شرح احوال عارفان شهید درحوادث گوناگون آمده است. در فصل دهم احوال و آثار عارفانی شرح داده شده است که بر اثر خیزش های اجتماعی و سیاسی شهید شده اند. فصل یازدهم شامل شرح احوال عارفانی است که به خاطر اعتقادات و باورهای خاص عرفانی به شهادت رسیده اند. در فصل دوازدهم نتیجه گیری آمده است.