جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خاتمه یافتن غیبت امام مهدی (علیه السلام) و ظهور ایشان یکی از مهمترین مباحثی است که اندیشه شیعه اثنی عشری را به خود مشغول داشته است، برخی اندیشمندان معتقدند مسئله برطرف شدن غیبت و ظهور صرفا وابسته به خواست و اراده الهی است ولی برخی دیگر در این زمینه برای مردم، نقش تعیین کننده ای قائلند. این دو دیدگاه، دو رویکرد متضاد را به مقوله «انتظار ظهور امام مهدی (علیه السلام)» رقم می زند. دیدگاه موافق با نقش تعیین کننده مردم، به انتظار به مثابه حرکت و قیامی حق طلبانه می نگرد ولی در دیدگاه مخالف، انتظار به معنای دست روی دست گذاشتن و رکود است. این پژوهش به جهت یافتن پاسخی درباره "نقش مردم در فراهم آوردن زمینه غیبت و همچنین زمینه سازی برای ظهور"، ابتدا به بررسی روایی در مورد علل و عوامل زمینه ساز غیبت پرداخته و سپس دیدگاه علمای متقدم و معاصر را در این زمینه بررسی می نماید.در واقع هر علل و عواملی که به نوعی زمینه غیبت امام مهدی (علیه السلام) را فراهم کرده باشد، در به تعویق افتادن ظهور موثر است، دیدگاه های مختلفی که علما و دانشمندان شیعه از دیرباز درباره علت و فلسفه غیبت داشته اند، هریک، ابعادی از مسئله را که در روایات به آن تصریح شده است، بررسی می کند، بخش مهمی از دیدگاه های مزبور تبیین می کند که مردم، درک و معرفت شایسته ای درباره جایگاه معصوم (علیه السلام) نداشتند، بنابراین حق الهی ایشان در رهبری جامعه اسلامی نادیده گرفته شد و حکومت اسلامی عرصه حضور جباران و سیاست مدارانی شد که در پی حفظ اسلام و پیاده کردن ارزش های اسلامی نبودند، مجموعه این اتفاقات، ارزش های واقعی اسلام را در جامعه به دست فراموشی سپرد و مردم قابلیت از خود گذشتگی برای آرمان های الهی را از دست دادند. در واقع تا زمانی که ویژگی های «روح جمعی» حاکم بر جامعه انسانی، از آن خصائص که بر جامعه عصر حضور معصومان (علیهم السلام) حاکم بود، فاصله جدی نگیرد و قابلیت همراهی با امام معصوم (علیه السلام) و آرمان هایش را نیابد، نمی توان انتظار برطرف شدن غیبت و فرارسیدن ظهور داشت. با بررسی در کتب و آثار علمای متقدم و معاصر شیعه، همچنین در مجموع به این نتیجه می رسیم که مردم خودشان زمینه غیبت را فراهم کرده اند و زمینه سازی برای ظهور مستلزم آمادگی جامعه انسانی و فراهم آمدن نیروهای کارآمد برای انقلاب الهی حضرت مهدی (علیه السلام) است، به علاوه با مطالعه آثار صاحب نظرانی که در حوزه فلسفه تاریخ، بر مبنای قرآن و روایات، نظریه پردازی کرده اند، در می یابیم که حرکت تاریخ تابعی از سنن و قوانین الهی است که خداوند متعال برای اداره امور عالم در نظر گرفته است، بر طبق سنن و قوانین الهی نیز، اراده های مردم، نقش مهمی در تعیین سرنوشت فردی و اجتماعی ایشان دارد، بنابراین، نمی توان انتظار داشت که جهان به خودی خود و یا صرفا به اذن و اراده الهی و بدون مقدمه چینی حرکت های مردمی پر از عدل و داد شود. براین اساس ظهور آخرین حلقه از حلقات مبارزه اهل حق بر علیه باطل است که در اصل وقوع خویش وابسته به حلقات پیشین است و حلقات پیشین ساخته دست زمینه سازان و منتظران ظهور خواهد بود. انقلاب اسلامی ایران نیز به رهبری امام خمینی (ره) طبق همین تئوری و در راستای زمینه سازی برای ظهور شکل گرفت.

موضوع ظهور يک منجی در آخر الزمان که زمين را بعد از آنکه پر از جور وستم شده، مملو از عدل وداد مي کند، از موضوعاتی است که در بسياری از اديان به آن اشاره شده است. اين موضوع در اعتقادات شيعه تحت عنوان «مهدويت» يا به عبارتی ديگر ظهور امام دوازدهم شيعيان مطرح شده است.هدف از نگارش اين پايان نامه شناخت وبررسی شخصيت امام مهدي (عليه السلام) در شعر عربی وبه خصوص در شعر شيعی است ودر عين حال با عده ای از شاعران که درباره مهدويت شعر سروده اند آشنا می شويم تا به مقدار شناخت آنها به موضوع مهدويت پی ببريم.روش تحقيق در اين پايان نامه مبتنی بر روش وصفی تحليلی است ودر جمع آوری مطالب از ديوان های شاعران وکتاب های مربوط به مهدويت استفاده کرديم. بعد از اتمام پايان نامه به نتائج زير رسيديم:1- موضوع مهدويت وظهور منجی درآخر الزمان از موضوعات اساسی است که بسياری از شاعران در اشعار خويش به آن اشاره نموده اند وبا گذشت زمان مورد توجه زيادتری قرار گرفته است.2- اهميت موضوع مهدويت وگسترش نفوذ اين موضوع در بين مردم باعث شده که عده ای از خلفاء وأمراء برای برانگيختن احساسات مردمي از آن سوء استفاده کرده وخود را به عنوان مهدی موعود به مردم معرفی نمايند. 3- بسياری از اشعاری که درباره امام مهدی (عليه السلام) سروده شده به آيات واحاديثی که در روايات دينی وارد شده ارتباط دارد.

اعتقاد به وجود و ظهور امام مهدی (عج) همچون سایر اجزای اعتقادات دینی آثار تربیتی معینیبه دنبال دارد. ضرورت اعتقاد به مهدویت بر اساس متون روایتی ما، برای افراد مجموعه ای دانشی فراهم می نماید؛ اما هنگامی که این مجموعه دانشی به همراه خود تحولات هیجانی، عاطفی و عملی معینی را ایجاد می کند که ضمن آن افراد می کوشند خود را برای یاوری امام مهدی (عج) آماده سازند،چهره تربیتی مهدویت آشکار می گردد. هدف پژوهش حاضر تبیین اثرات تربیتی مهدویت، در ابعاد مختلف زندگی است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با بررسی منابع و گردآوری داده ها، به نقش انتظار در ادیان مختلف و بالاخص اسلام پرداخته شده و تاثیرات روانشناختی، جامعه شناسی و تربیتی انتظار در عرصههای مختلف زندگی مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگی های نسل منتظر تشریح شده است. امید به آینده، آمادگی برای ظهور، مقاومت در برابر فساد محیط، کاهش ناهنجارهای اجتماعی، صبر و شکیبایی، تصحیح رابطه انسان با خداوند خویش و جامعهاز جمله آثار تربیتی انتظار می باشد. بر این اساس پیشنهاد می شود رشد فرهنگ مهدویت به عنوان اهداف تعلیم و تربیت، رسمی و غیر رسمی در برنامه ریزی لحاظ شود.

این پژوهش در چهار بخش از فلسفه و علل غیبت حضرت مهدی (عج) و فواید آن و اینکه در زمان غیبت چگونه می شود از وجود آن حضرت بهره برد؟ به بحث پرداخته است. بخش نخست به تعریف غیبت و چگونگی و اقسام آن پرداخته است غیبت صغری و غیبت کبری و واگذاری امر نمایندگی به مجتهدان دین شناس بررسی شده است. در پایان مراد از اهل بیت (ع) مشخص شده است. در بخش دوم فلسفه غیبت مورد بررسی قرار گرفته است. غیبت سری از اسرار الهی است و مردم در زمان غیبت آزمایش می شوند و مومنین از پشت کفار و منافقین بوجود می آیند غیبت سبب نجات یافتن آن حضرت از کشته شدن و نداشتن بیعت کسی بر گردن او است. و در زمان غیبت به تدریج ملتهای جهان با کسب آمادگیهای لازم برای ظهور حضرت مهدی مهیا می شوند. در بخش سوم، فواید غیبت حضرت مهدی (عج) بحث شده است. وجود امام برای اتمام حجت خالق بر خلق و برای واسطه در جریان فیض الهی بر خلق لازم است، اگر چه غایب باشد استفاده از وجود امام غایب (عج) به خورشید پنهان در ابر تشبیه شده است، آن حضرت در زمان غیبت بر اوضاع و اعمال مردم نظارت و در امور آنها بواسطه نمایندگانش تصرف می کند. همچنین وجود امام غایب سبب دلگرمی و نوید آینده روشن می شود و انتظار فرج و زندگی منتظرانه باعث اصلاح فرد و جامعه می شود. در بخش چهارم مطالب به صورت خلاصه و نتیجه گیری ذکر شده است.

گسترش تفکر نیهیلیستی و اندیشه های پوچ گرایی و یاس و ناامیدی بر عقاید بشر ،باعث پیدایش بی هویتی ،انحطاط خانواده و آسیب های روحی و روانی فراوان و گسترش جنایات بی شماری گردیده ودر برخی احیان انسان رابه خود کشی کشانده است . راه کارهای اندیشه ورزان امروزی در رویارویی با این بحران ها همانند خردگرایی و پدید آوردن مکاتب نو پا برای بنیان کنی این نابسامانی ها نه تنها افاده نکرده ،بلکه آنها را فزونی بخشید ه و بشر بیشتر گرفتار بی هویتی و پوچی گردیده است .گسترش افکار و شیوه های زندگی غرب د رجوامع مسلمان که به صورت تهاجمات فرهنگی و بی هویت کردن مردم و رواج اندیشه های پوچ گرایی به منظور حاکمیت بر ملت هاو استثمار آنها صورت می گیرد زنگ خطری است جدی که در تقابل با آن می باید راه کارهایی راه بردی در افکند . در میان آموزه های دینی اکسیر حیات بخش مهدویت ،موضوعی راه بردی و استراتژیک و آموزه ای است جامع ،جهانی ، اصیل و ریشه دار ،سرنوشت ساز ، متعلق به ما و عصر ما و تنها راه نجات انسان معاصر از منجلاب احساس پوچی و بی معنایی زندگی است که در فرهنگ تشیع در اوج کار آمدی عرضه شده است .اعتقاد به امامت و مهدویتاز عناصر استوار و مبنایی شیعه است که آن را متمایز می سازد به طوری که با نبود این مولفه ءذاتی اندیشه شیعه فرو می ریزد . این عنصر اصلی تفکر شیعه سبب پویایی و حیات آن شده به گونه ای که اعتقاد به مهدویت رکن و عامل اساسی تمام حرکت های آزادی بخش و تحول آفرین جوامع شیعه گشته است که مهمترین آنها انقلاب اسلامی ایران است . اعتقاد به مهدویت و انتظار به شکل اصیلش شاخصه هایی دارد که تحقق آنها در منتظران واقعی سبب شکل گرفتن انسانهایی استوار ،ولایت مدار ،عدالت خواه ،ساده زیست و تجمل ستیز ،مروج ارزشهای اصیل و برخوردار از زندگی معنادار و حیات طیبه قرآنی می گردد. این پژوهش به چگونگی تاثیر گذاری اندیشه مهدویت و مبانی آن در عبور از نیهیلیسم و بی معنایی زندگی می پردازد و ره آوردهای اعتقاد به حضور امام و انتظار سازنده را در رسیدن به حیات طیبه یعنی زندگی ولایت مدار انه بیان می کند .

چکیدهعقیده به ظهور منجی آسمانی در پایان جهان، یکی از مسائل مهم و حساس است که نه تنها در دین مبین اسلام، بلکه در همه ادیان آسمانی سابقه دیرین دارد، و تمامی پیروان ادیان بزرگ عالم بدان معتقدند.ادیان و مذاهب مختلف جهان از مصلحی سخن گفته‌اند که در آخر الزمان ظهور خواهد نمود و به جنایت‌ها و ظلم مستکبران خاتمه خواهد داد و شالوده حکومت جهانی را بر اساس عدالت و آزادی واقعی بنیان خواهد نهاد.اصل نجات تنها در توان خداوند متعال است. نجات او، رحمت عامه است و لطف و عنایت او در همه حال؛ بندگان را شامل می‌شود، و آنها را از انواع خطرها، وسوسه‌های فکری و روحی و القائات شیاطین در امان می‌دارد. برهمین اساس، خداوند متعال پیامبرانش را برای نجات بشر از ظلمت و گمراهیفرستاده است. دین اسلام، به کمتر مسأله‌ای مانند مهدویت اهمیت داده است. علاوه بر آیات متعددی از قرآن مجید که امامان معصوم آنها را به وجود مقدس امام مهدی(عج) تأویل و تفسیر نموده‌اند، همچنین روایات متعددی از طریق خاصه و عامه از رسول گرامی اسلام? درباره-ی شخصیت و زندگی آن پیشوای غایب نقل شده است.تحقیق پیش رو، با موضوع تبیین فلسفی _ کلامی الگوی نجات آخر الزمانی در آموزه مهدویت می‌کوشد : ابتدا اصل و ماهیت نجات را مشخص نماید، سپس به بررسی و مقایسه الگوهای نجات در ادیان‌ الهی می‌پردازد و هدف آن شناساندن و معرفی بهترین و کاملترین الگوی نجات است؛ منجی‌ای که برنامه هایش جهانی و برای همه ملت‌ها باشد؛ موعودی که اساسا با ظهورش به تمام مکاتب الحادی و پوچ دنیا خط بطلان می‌کشد و با تشکیل حکومت واحد جهانی، محقق کننده برنامه‌های الهی تمام انبیا است که در رأس آن بسط توحید و عدالت قرار دارد.شیوه جمع‌آوری تحقیق به صورت کتابخانه‌ای و به روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی می‌باشد.واژگان کلیدی: الگونجات، آخرالزمان، مهدویت، انتظار.