جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشته حاضر داراى یک مقدمه و پنج فصل و خاتمه مى‏ باشد. در فصل اول طرح تحقیق که مطالبى چون بیان مسأله، هدف، ضرورت و پیشینه تحقیق و سوالات اصلى و فرعى و فرضیه تحقیق بیان گردیده است. و سپس بحث مفاهیم و کلیات مورد توجه واقع ‏شده که ابتدا واژه ‏هاى مورد نظر و به کار رفته در این تحقیق، معنى و مقصود از آنان بیان شده است.فصل دوم با عنوان گزیده ‏هاى از زندگى و فضایل حضرت زهرا(س) مى‏ باشد که در آن به شرح زندگانى حضرت زهرا علیهاالسلام چون: ولادت، نام‏ ها و القاب و اوان خردسالى و ازدواج حضرت اشاره گردیده و با استناد به منابع حدیثى و روایى معتبر شیعه و اهل سنت از فضایل و عظمت حضرت زهرا چون: عصمت، کرامت، محدّثه بودن حضرت، علم و دانش و عبادت حضرت سخن به میان آمده و در ادامه جایگاه و منزلت حضرت صدیقه فاطمه زهرا علیهاالسلام در پیشگاه رسول خدا صلى ‏الله ‏علیه ‏و‏آله و امام على علیه‏ السلام بیان گردیده است.فصل سوم با عنوان: رحلت رسول خدا و اوضاع اجتماعى سیاسى مدینه آغاز و با تشریح و بررسى فضاى سیاسى مدینه در هنگام در گذشت رسول خدا صلى‏ الله‏ علیه‏ و‏ آله و جناح‏ ها و گروه هاى موجود در آن و تلاش‏ هاى هریک براى دستیابى به خلافت و حکومت ادامه یافته و به تشکیل سقیفه و عدم مشروعیت آن اشاره گردیده و به موضعگیرى امام على علیه‏السلام پس از حادثه سقیفه، پرداخته شده است.فصل چهارم که بخش مهم این نوشته است با عنوان: نمونه‏ هاى از مواضع سیاسى عملى حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز گردیده است، در این فصل ابتدا سیاسى بودن برخورد و اعتراضات حضرت زهرا علیهاالسلام مورد بحث و بررسى قرار گرفته و بدین مناسبت بحث فدک مطرح و مورد تحلیل قرار گرفته است. با اثبات اینکه برخورد و اعتراضات حضرت زهرا علیهاالسلام بر علیه خلیفه سیاسى و در دفاع از امامت و ولایت بوده است به نمونه ‏هاى عینى دفاع آن حضرت از ولایت پرداخته‏ ایم که در این مورد چهار نمونه مهم از موضعگیرى آن حضرت را برشمرده‏ ایم که عبارتند از: 1ـ سخنرانى حضرت در برابر خلیفه در جمع مهاجرین و انصار. 2ـ رفتن به خانه‏ هاى انصار جهت گرفتن بیعت براى امام علیه ‏السلام 3ـ اعتراض حضرت زهرا علیه االسلام بر خلیفه در قالب حزن و اندوه. 4ـ سخنرانى در جمع زنان مدینه.فصل پنجم با عنوان: اصول و مبانى سیاسى مستخرج از سیره سیاسى حضرت زهرا علیهاالسلام آغاز گردیده که پنج اصل مهم: 1ـ رابطه دیانت و سیاست در سیره سیاسى حضرت، 2ـ قاطعیت در مسیر حاکمیت حق ، 3ـ زمان‏شناسى حضرت زهرا(س)، 4ـ تلاش بر جداناپذیرى قرآن و اهلبیت. در زندگى سیاسى آن حضرت، 5 –فرهنگ شهادت‏ طلبى مورد توجه واقع گردیده و به عنوان الگو بردارى از سیره سیاسى آن حضرت معرفى شده است.در خاتمه به جمع ‏بندى و نتیجه ‏گیرى از مطالب پرداخته شده است و اینکه:حضرت زهرا علیهاالسلام نقش عمده در پاسدارى، حفظ و معرفى ولایت و امامت امام على علیه ‏السلام با استناد به قرآن و سنت رسول خدا صلى‏ الله‏ علیه ‏و‏ آله داشته است

رساله حاضر تحت عنوان واژگان دخیل در قرآن و نقد آرای مستشرقان می باشد که شامل یک مقدمه و دو بخش می باشد و هر یک بخش مشتمل بر سه فصل است و در آخر یک خاتمه و نتیجه گیری.پس از فصل اول از بخش اول که به کلیات موضوع اختصاص یافته است در فصل دوم پیرامون تاریخچه استشراق و انگیزه های آن، مفهوم استشراق و فعالیتهای مستشرقان بحث شده است و در فصل سوم این بخش، مراد از زبان، زبان قوم، زبان قرآن، تأثیر متقابل زبانها، علل وامگیری زبانها و راه های نفوذ آن بررسی شده است.امّا فصل اول از بخش دوم، به طرح دیدگاه های مختلف درباره وقوع معرّبات در قرآن مجید و معرفی طرفداران آن با بیان ادلّه شان و نقد و بررسی ادلّه آنان اختصاص یافته است.در فصل دوم از بخش یاد شده، جدول های متعددی از واژگان دخیل در قرآن از نظر دانشمندان مسلمان و غیر آن با بیان مفترقات و مشترقات از واژگان دخیل میان آنان آمده است و بالاخره در فصل سوم از همان بخش دیدگاه های برخی از مستشرقان پیرامون تعدادی از واژگان دخیل بر اساس کتاب واژه های دخیل در قران مجید نوشته آرتور جفری مطرح و آرای آنان با استناد به اقوال اهل لغت مقایسه و مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.معرّبات قرآن یکی از شاخه های مفردات الفاظ می باشد که پیرامون واژه های أجنبی و بیگانه در قرآن بحث می کند.کنجکاوی درباره معرّبات قرآن پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)توسط ترجمات القرآن، حبر الأمه صحابی جلیل القدر عبدالله بن عباس ( (ع)) و عبدالله بن مسعود و . . . شروع شده هر چند در این باره تألیفاتی مستقل قبل از قرن دهم وجود نداشته و نخستین کسی که در این امر گام نهاده جلال الدین سیوطی بوده است او توانسته با استفاده از کتابهای تفسیر، قراءات، علوم قرآن، حدیث، معرّّب، لغات القرآن و فقه اللغه، در حد توان معرّبات قرآن را بصورت کتاب جمع آوری کند.جفری در کتاب خویش 322 واژه دخیل در قرآن را معرفی نموده است که این تعداد خیلی بیشتر از آن است که دانشمندان مسلمان به آن پرداخته اند بانگاه اجمالی به این واژه ها معلوم می گردد که نزدیک سه چهارم از آنها واژگانی هستند که دراز زمانی پیش از اسلام وارد زبان عربی شده بصورت واژه های عادی و بومی در آمده اند و برای هفتاد و اندی واژه باقی مانده متأسفانه مدرک کتبی که دال بر کاربرد در زمان جاهلی باشد در دست نیست اما احتمال می رود این واژه ها در گفتار مردم رائج و متداول بوده سپس به قرآن راه یافته است. او در تبیین واژه ها، آرای مستشرقان را در پیش گرفته است.دیدگاه متعدد درباره معرّبات در قرآن در واقع به دو دیدگاه مخالفان و موافقان بر می گردد.مفاهیم واژگانی کلیدی:1-لغات جمع لغه: عبارت است از صدا های ک هر قوم بوسیله آن اغراض خویش را بیان داشته به هدفش می رسد.2-معرّب و دخیل: عبارت است از واژگان بیگانه ای که اعراب طبق قواعد زبان عربی در آن تصرف کردند که تعدادی از آن رنگ و بوی عربیت را به خود گرفتندن و تعدادی دیگر بدون تغییر بر اصل خود باقی ماندند.3-قرآن: (یعنی خوانده شده) کتابی است که از جانب خداوند توسط جبرئیل بر پیامبر اکرم (ص)برا هدایت بشر نازل شده است.4-نقد: (یعنی جدا ساختن خوب از بد) تمییز و نظر کردن به اشیاء جهت شناخت عیوب و محاسن و إعمال رأی و نظر خویش درباره آن.5-استشراق: عبارت است از مجموعه تلاشهای علمی غریبان برای شناسایی و شناساندن تمام ویژگیهای مشرق زمین در تمام حوزه های اجتماعی، سیاسی، فرهنگ، ملی، مذهبی و . . .

در مورد زندگی پیامبران کتب متعددی وجود دارد که بر اساس آن نگارگران آثار بسیاری خلق کرده اند،بالاخص حضرت رسول(ص)که در این تحقیق نیز نگاره هایی از زندگی ایشان انتخاب شده و با این عنوان مورد بررسی قرار گرفته است،(مطالعه تطبیقی نگاره های ولادت حضرت رسول اکرم(ص)از جامع التواریخ-سیرالنبی،شکستن بت های کعبه توسط حضرت علی(ع)از آثارالمظفر-روضه الصفا،وواقعه غدیر خم از کتب آثارالمظفر و آثارالباقیه)وابتدا بعد از پرداختن به کلیات تحقیق،در فصل دوم به بررسی بسترها و زمینه های پیدایش نگارگری اسلامی پرداخته می شود و به این دلیل که این نگاره ها متعلق به دوره اسلامی هستند ابتدا به شرح مختصری از هنر اسلامی پرداخته شده،و از بین شاخه های هنر اسلامی به نقاشی دیواری پرداخته شده و این هنر را در اسلام و ایران را مورد بررسی قرار داده و بعد از آن به نگارگری اسلامی پرداخته و نقاشی اسلامی را در دوره سلجوقی،حران در عراق،تاثیر مانی گری،تاثیر ایرانی،تاثیر آسیای میانه مورد بررسی قرار داده و بعد به موضوعات نگارگری اسلامی پرداخته شده و بعد از آن به بررسی هنر چهره نگاری در اسلام،حمایت فرمانروایان از نقاشی،نگارگری دینی در اسلام و تصویرگری شمائل پیامبر(ص)پرداخته شده است.در فصل سوم به معرفی کتب و دوره ای که در آن قرار گرفته اند پرداخته شده است و نگاره های هر کتاب نیز معرفی می شوند و در فصل چهارم به مطالعه تطبیقی بین نگاره ها پرداخته می شود،ابتدا هر نگاره بعد از اینکه تجزیه و تحلیل می شود،دو نگاره ای که دارای عنوانی مشابه هستند از نظرسازگاری درونی و بیرونی و بررسی شباهتها و تفاوتهای آنها و همینطور تاثیراتی که هنرمند از دوره ای که در آن زندگی می کرده،مورد بررسی قرار گرفته است.تحقیقات انجام شده در این موضوع بیشتر به صورت کتابخانه ای و استخراجی بوده

چکیدهتامین نفقه یا هزینه زندگی زوجه بر اساس قرآن، سنت و اجماع فقها بر زوج واجب است و مصادیق آن در زمان ها و مکان های مختلف گوناگون می باشد و آن چه که در عبارات فقها در ذکر مصادیق نفقه آمده است برای بیان موارد رایج در عصر خودشان بوده است و جنبه انحصاری ندارد. زیرا زندگی بطور مداوم در حال تغییر وتحول است و هر روز نیازهای جدیدی پیش می آید که برخی از آن ها می تواند از جمله موارد نفقه زن به شمار آید.در این پژوهش احکام و آثار نفقه زوجه در مذاهب خمسه مورد بررسی قرار گرفته است و در بسیاری موارد بین دیدگاههای آنان اشتراک وجود دارد از جمله صحیح بودن عقد ازدواج، وجود توانایی وطی در زوجه و تسلیم شدن زوجه به زوج؛ البته در برخی از موارد نیز بین دیدگاه های آنان اختلاف نظر وجود دارد که می توان به اسباب سقوط نفقه، ماهیت و مصادیق نفقه زوجه اشاره نمود. همچنین در مورد ملاک تعین میزان و مقدار نفقه در میان فقهای امامیه و اهل سنت سه نظریه وجود دارد، برخی از جمله فقهای حنفیه و شافعیه و امامیه معتقدند ملاک در تعین میزان و مقدار نفقه توان اقتصادی شوهر است و برخی معتقدند ملاک در تعیین میزان و مقدار نفقه وضعیت زوجه است و برخی از جمله مالکیه و حنابله معتقدند ملاک در تعیین میزان و مقدار نفقه وضعیت زوجین است.در اسباب سقوط نفقه، ارتداد یکی از مواردی است که به نظر همه فقها اگر زوجه مرتد شود نفقه او ساقط می شود و در بحث صغیر بودن شوهر به نظر مشهور فقهای حنفی، شافعی، حنبلی وامامی، با وجود شرایط پرداخت، نفقه زوجه واجب است اما مالکی ها و برخی از شافعی ها و امامی ها معتقدند، زوج صغیرتعهدی به نفقه همسرش ندارد.واژگان کلیدی: زوج ، زوجه ، نفقه ، تمکین ، نکاح ، مذاهب خمسه

واژگاه کلیدی: عصمت، تنزیه، آیات متشابه، پیامبر اسلام (ص).پیشینه عصمت پیامبر اکرم (ص) از گناه و تمامی امور نفرت‌زا همچون سهو و خطا به نخستین سال‌های ظهور اسلام باز می‌گردد. قرآن کریم، اهل‌بیت عصمت (ع)، صحابه و تابعین پیامبر نخستین مدافعان عصمت به شمار می‌روند که در کنار دلایل محکم عقلی، تفسیرگر آیات متشابهی است که به دلیل برخی واژگان یا اسلوب‌های کلامی دچار ابهام گردیده و مورد سوء برداشت قرار گرفته‌اند. این ابهام‌ها در قالب روایات تفسیری و شأن نزول که عمدتاً به لحاظ سندی و دلالی دچار مشکل می‌باشند و نیز دیدگاه‌های تفسیری برآمده از تساهل، اعتماد به روایات و یا مبانی کلامی فاسد بروز می‌کنند و به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند. دسته نخست شبهه‌هایی است که با تحلیل زندگی شخصی پیامبر در صدد منسوب داشتن وی به گمراهی و عادت‌های جاهلی در مقطع پیش از رسالت و یا ارتکاب پاره‌های تردیدها، دلبستگی‌ها، رذایل اخلاقی و گناهان در مقطع رسالت ایشان است. دسته دوّم شبهات نیز با تمرکز بر شأن رسالی پیامبر و با استناد به راهیافت سحر، چشم زخم، وسوسه‌های شیطانی و فراموشی به پیامبر سعی در سلب صلاحیّت از ایشان برای تصدی منصب نبوت داشته یا با بیان پاره‌ای موارد بر وقوع لغزش در فرایند دعوت استشهاد نموده‌اند. آیات مورد استناد در این باره را می‌توان از زاویه نقد واژگانی، ادبی، تاریخی، و تحلیل مراد استعمالی و جدّی از خطاب در آن‌ها و نیز دیگر راهکارها، تفسیری صحیح و متناسب با نظریّه عصمت نمود.

این پایان نامه پژوهشی پیرامون "شخصیت پیامبر(ص) درشعر معاصر عرب در 50 سال اخیر" است که در دو بخش تقسیم شده .بخش اول به تعریف مدح و مباحث مرتبط به آن از جمله مدح نبوی درعصور مختلف ادبیات عرب اختصاص داده شده است. بخش دوم که اساسی ترین قسمت این پایان نامه است به صفات باطنی و ظاهری پیامبر(ص) و همچنین فضائل و کرامات اخلاقی او از خلال روایات و احادیث و قرآن و اشعار شاعران 50 سال اخیر مورد بررسی و کنکاش قرار گرفته است. نتیجه کل بحث نشان می دهد کهشاعران و ادبای معاصر در اشعارشان بیشتر به ذکر صفات باطنی و معنوی پیامبر اسلام (ص) که در احادیث و روایات و قرآن اشاره شده ، روی آوردند و به صفات ظاهری پیامبر(ص) توجه ای نکرده اند.

نمادهای کهن که ردپای آنها از دوران پیش از تاریخ تا هنر معاصر مشهود است به صورت انگاره های ترسیمی بر اشیاء و مکان های مرتبط با زندگی اقوام گوناگون مشاهده می شود . این انگاره ها در طول زمان از قومی به قوم دیگر منتقل شده اند و در اکثر موارد نه تنها طرح بلکه حقیقت وجودیشان نیز ، به نسل های بعدی انتقال یافته است .از جمله این نمادها ترکیب سه تایی مقدس است ،که عنصر میانی آن ایزدبانوی زمین است ، به همراه دو عنصر نرینهدر دو طرف آن می باشند وگاهی نشانه های آسمان از هر نوع بالای سر پیکر مادینه دیده می شود. این نماد در دوره های مختلف تاریخی و در اکثر فرهنگ ها به کرات دیده شده است . در اغلب موارد عنصر مادینه ی سه تایی مقدس با درخت و دو عنصر نرینه ی اطراف آن نیز با حیواناتی که به صورت قرینه و مشابه اند ، جایگزین شده است . در این رساله پس از پرداختن به نقش درخت به عنوان عنصر اصلی و همچنین حیوانات قرینه به عنوان نگهبانان آن ، نماد درخت در ادیان مختلف مورد بررسی قرار گرفته است . این بررسی شامل ادیان اولیه بدون پیامبر یا باورهای ابتدایی مانند اسکاندیناوی ، بین النهرین ، چین باستان ، مصرباستان و هند است و پس از آنادیان غیر ابراهیمی دارای پیامبر شاملبودایی ، زرتشتی و مانوی و درآخر ادیان ابراهیمیِ یهودیت و مسیحیت تا دین تکامل یافته اسلام را شامل می شود . هدف از این بررسی دستیابی به کهن الگویی است که از ادیان ابتدایی تا دین اسلام در رابطه با درخت وجود دارد. به ویژه در ایران دوران باستان و تأثیر آن بر نوع نگرش به این نماد در عرفان اسلامی. در واقع این نکته مد نظر است که فرهنگ اسلامی وعرفانی بستری مناسب جهت رشد و تعالی بن مایه های غنی در ایران بوده و این فرهنگ بالنده کهن الگوها را به رفیع ترین درجه رسانده و به آن ها رنگ وبوی اسلامی داده است . پس از بررسی تکمیلی نقش نمادین درخت در اسلام و عرفان اسلامی به تجلی معماری گونه یسه تایی مقدس در مساجد اسلامی که شامل گنبد و مناره ها می شود پرداخته شده است . در این معنا که گنبد جایگزین درخت مقدس شده و دو مناره در جایگاه نگهبانان آن قرار گرفته اند و در مجموع تشکیلسه تایی مقدس داده اند.

پایان‌نامه با نام "جایگاه شهید اول در فقه امامیه" با هدفتبیین و تعیین جایگاه "شهید اول ابوعبدالله شمس‌الدین محمد بن مکی" از فقهای بزرگو به نام شیعه در طول تاریخ که تاکنون آثار و تالیفاتاو مرجع فقهاء دانشمندان اسلامی بوده استنگاشته شده است . این پایان‌نامه از یکمقدمه و دو فصل تشکیل شده استکه در فصل اول ضمن مروری بر تاریخ فقه شیعه ادوار فقه شیعه را از ابتدا تا زمان شهید اول بررسی می‌نماید. در این راستا تقسیم‌بندیهای ذیل وجود دارد: -1 دوره حضور امام (علیه‌السلام) -2 نخستین قرن غیبتاهل‌الحدیثب : قدیمین ج: مکتبواسطه -3 متکلمان -4 مکتبشیخ‌الطائفه پیروان شیخ ب : دورهء نقد ج: محقق و علامه حلی -5 شهید اول. در این قسمتابتدا کتابشناسی زندگانی شهید ارائه شده استو سپسدر خصوصاسم، لقب ، نسب ، محل تولد و رشد و نمو وی تحقیقاتو بررسی صورتگرفته و دیدگاه‌های استادان شهید در خصوصوی و موقعیتعلمی او مورد بحثو بررسی قرار گرفته استدر ادامه تالیفاتو آثار علمی او نیز با عنوانهای، کتابها و نامه‌ها، اجازاتعام شهید، شعر و آثار منسوببه شهید بیان شده است . در مرحله بعد اجازاتی را که شهید از استادان خود دریافتنموده و توصیفهایی که از وی شده استآورده شده و نظراتعلمای شیعه و اهل سنتنیز در این خصوصبیان گردیده است . وضعیتخانواده و فرزندان وی و نحوه شهادتآن عالم فرزانه نیز به صورتکامل بیان شده است . در فصل دوم با عنوان "سهم شهید اول در تطور فقه امامیه" ابتدا انظار محققان در این خصوصبیان گردیده و مورد نقد و بررسی قرار گرفته استو در پایان نظریه نوینی با عنوان "تحول فقه و امدار کوشششهید اول" بیان گردید، که این طبق بررسی‌ها شهید زمینه‌ساز تحولاتو تغییراتبه وجود آمده در فقه شیعه در قرن 9 و 10 و مربی بزرگانی بوده استکه در زمان خود تحول‌آفرین بوده‌اند. در پایان کتاب"القواعد و الفوائد" شهید مورد بررسی قرار گرفته شده است .

اندک زمانی از صدر اسلام بیش نگذشت که شخصیت «مهدی» ، آن کسی که از طرف پیامبر اسلام منجی جامعه معرفی شده بود ، مورد توجه ویژه ی مردم و سیاسیون قرار گرفت . مصادیق متعدد و متنوعی برای این منجی در جامعه ی اسلامی ظهور و بروز کردند . وعده های پیامبر اسلام(ص) مبنی بر ظهور مهدی و همچنین خفقان سیاسی و فشار حکام جامعه خصوصاً امرای اموی و عباسی ، پذیرش ادعای مهدی گرایان توسط مردم را تسریع و تسهیل می کرد و مردم به قیام آنها می پیوستند . این ادعا گاهی از طرف خود شخص مطرح می شد و یا کسان دیگری این ادعا را در مورد افرادی که خصوصیات مهدی را دارا بودند قائل می شدند. از اولین کسانی که به عنوان مهدی معرفی شد ، محمد بن حنفیه بود که از طرف مختار ثقفی مورد خطاب مهدویت قرار گرفت . مختار در پناه اسم و رسم او دست به قیام زد و توانست برای مدت زمانی کوتاه تشکیل حکومت بدهد . بعد از او اشخاص دیگری با ادعای مهدویت در عرصه ی سیاسی و اجتماعی دست به اقداماتی زدند اما در نهایت با شکست مواجه شدند . در این پایان نامه که مبتنی بر پژوهش کتابخانه ای و روش تحقیق تاریخی می باشد ، شرح حال و اقدامات مهدی گرایان در تاریخ اسلام از آغاز حکومت امویان تا پایان عصر طلایی عباسیان (227 -41 ه ق ) مورد بررسی قرار گرفته است .

از میان دانشمندان شیعه و سنی فارابی و غزالی را می توان از سر شناس ترین آنها نام برد که از لحاظ مقبولیت و آثار و اندیشه از اهمیت ویژه ای بر خوردار هستند،در اندیشه فارابی به عنوان متفکر شیعه سعادت حقیقی انسانها مورد توجه است و رهبری برای رسیدن به این سعادت در اجتماع الزامی می باشد،در نزد وی داشتن مشروعیت از پایه های اساسی حکومت عادل است و می بایست از حکومتی که مشروعیت دارد اطاعت نمود وی معتقد است مشروعیت از جانب خداوند است و مردم در این زمینه نقشی ندارند.غزالی به عنوان یکی از شاخص ترین دانشمندان اهل سنت و از تاثیر گذارترین در مذهب شافعی می باشد در خصوص حاکم و مشروعیت کاملاً بر مبنای تفکرات اهل سنت سخن گفته است او بر این اعتقاد می باشد سعادت مهمترین چیزی است که انسان می تواند به آن برسد وی در خصوص حاکم و مشروعیت اعتقاد دارد جامعه می بایست حاکم داشته و دارای مشروعیت باشد خواه این مشروعیت به حق باشد و یا نه از طریق زور و شمشیر هم می تواند مشروعیت کسب نماید در هر صورت مردم می بایست از حاکم اطاعت کنند زیرا سعادتشان در گرو اطاعت از حاکم استت