جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
فاعل شناسا
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
تعداد رکورد ها : 21
عنوان :
ضرورت وحدت نفس فاعل شناسا در فلسفه نقادی کانت
نویسنده:
حسین کلباسی اشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
متن
کلیدواژههای اصلی :
فاعل شناسا
,
کانت
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
فلسفه کانت
,
وحدت نفس
,
معرفت
,
فلسفه نقادی
چکیده :
تبیین و توجیه وحدت نفس یا قوه مدرکهای که با وجود برخورداری از قوای گوناگون معرفتی و تکثّر فعالیتهای شناختی، حیثیِّت یگانه خود را از دست نمیدهد، از زمره دغدغههای اصلی فیلسوفان معرفتپژوه بوده و هست. با وجود فاصله قابل توجه اصول و روشهای متفکران قدیم و جدید در مباحث علمالنفس، التزام به موضوع «وحدت نفس» در مقابل «کثرت» متعلّقات آن کمرنگ نشده است. در فلسفة نقادی کانت، گرچه باب شناخت از آگاهی نظری از ذات و چیستی «نفس» مسدود است، در این مقاله نشان داده شده که مؤسس فلسفة نقادی نمیتوانسته از تمکین و اعتراف به این حیثیّت فاعلشناسا سرباز زند و خواسته یا ناخواسته در حوزة آگاهیهای محدود و مقید به «پدیدارها»، ضرورت ویژگی وُحْدانی نفس شناسنده را معترف شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
طراحی نظریۀ معناداری نزد ملاصدرای شیرازی
نویسنده:
جنان ایزدی، مهدی قائدشرف
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
صدور
,
فاعل شناسا
,
معناداری
,
تفکیک
,
تقدیم
,
کوچک ترین واحد معناداری
,
لحاظ
,
جعل ثانی
,
کوچک ترین واحد معناداری
,
لحاظ
,
جعل ثانی
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
پرسش اساسی این جستار ناظر به این مطلب است که چگونه می توان نظریة معناداری نزد ملاصدرا را طراحی کرد. جستار حاضر می کوشد تا پس از اشاره به نکات روشی هم چون بیان نسبت سمانتیک، متافیزیک، و معرفت شناسی بر اساس اصل «درستی تفکیک و نادرستی تقدیم» و نیز تفکیک های سه گانه میان زبان طبیعی و زبان منطقی، تعیین کوچک ترین واحد معناداری، و نقش فاعل شناسا در معناداری به نظریة معناداری نزد صدرالمتألهین نزدیک شود. از جملة نتایج جستار حاضر می توان به ترجیح زبان منطقی بر زبان طبیعی مبتنی بر عقل منطقی و برهانی، تعیین واژه و جمله به منزلة کوچک ترین واحد های معناداری مبنی بر نظریة لحاظ ها و عدم دخالت فاعل شناسا مبتنی بر نقش اعدادی و نظریة صدور و جعل ثانی اشاره کرد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقدی بر زمینهگرائی ساختاری توجیه باور اخلاقی
نویسنده:
بهروز محمدی منفرد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه علوم وحیانی معارج,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
زمینه گرایی معرفتی
,
فلسفه اخلاق (عام)
,
زمینهگرایی ساختاریِ توجیه باور اخلاقی
,
باور مبنایی زمینه ای
,
معرفت شناسی اخلاق
,
مبناگرایی اخلاقی
,
انسجام گرایی اخلاقی
کلیدواژههای فرعی :
رئالیسم اخلاقی ,
باور اخلاقی ,
فاعل اخلاقی ,
گزاره اخلاقی ,
فاعل شناسا ,
ارزش اخلاقی ,
زمینه گرایی معرفتی ,
التزام ,
توجیه باور اخلاقی ,
نسبیت اخلاق ,
فضایل اخلاقی ,
مسئولیت پذیری ,
ناواقع گرایی اخلاقی ,
باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) ,
Moral Commitment ,
جوامع دین گرا ,
زمینه گرایی هنجاری ,
زمینه گرایی ساختاری ,
باور اخلاقی غیرمبنایی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
عبدالله جوادی آملی
شاپا (issn):
2383-3025
چکیده :
مبناگرایی و انسجامگرایی اخلاقی رویکردهایی سنتی برای ساختار توجیه باور اخلاقیاند که هریک مشکلاتی دارند؛ ازاینرو، امروزه برخی فیلسوفان اخلاق مانند مارک تیمونز، زمینهگرایی ساختاری توجیه باور اخلاقی را نظریۀ مستقلی در عرض آن دیدگاهها میدانند. هدف ما این است که نشان دهیم این رویکرد برای توجیه باور اخلاقی بسنده نیست؛ ازاینرو، ابتدا تفسیر توجیه و بهتعبیر تیمونز، مسئولیتپذیری و تعهد را تحلیل و نقد میکنیم. سپس مهمترین عنصرهای این رویکرد، یعنی سیاق و باورهای مبنایی زمینهای را نقد میکنیم. نتیجۀ پژوهش این است که زمینهگرایی ساختاریِ توجیه باور اخلاقی نمیتواند موفق باشد و بهویژه با اندیشههای اخلاقی جوامع دینگرا ناسازگار است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 129 تا 153
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تبیین «معرفت تشکیکی» بر پایهی وجودانگاری معرفت در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمدحسین وفاییان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
وجود شناسی ملاصدرا
,
معرفت شناسی ملاصدرا
,
معرفت تشکیکی
,
هستی شناسی اسلامی
,
معرفت شناسی اسلامی
,
حکمت متعالیه
,
مسانخت وجود و معرفت
کلیدواژههای فرعی :
اسفار ,
کتاب المباحث المشرقیه ,
اتحاد عاقل و معقول ,
اشارات و تنبیهات ,
حقیقت هستی ,
علم حضوری ,
علم نفس ,
نظام هستی ,
فاعل شناسا ,
معرفت شناسی عقلی ,
حرکت جوهری ,
اصالت وجود ,
وحدت تشکیکی وجود ,
شدت مرتبه وجود ,
معرفت شهودی ,
ادراک حقیقت وجود ,
علم حصولی(مقابل علم حضوری) ,
شهود((ادراک بی واسطه)، اصطلاح وابسته) ,
متخیله ,
مکاشفه(معرفت شناسی) ,
تناسب مدرِک و مدرَک ,
وجودانگاری معرفت ,
تکثر طولی ,
نسبیت پذیری معرفت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شابک (isbn):
6123 2251
چکیده :
نظام هستیشناسی در حکمت متعالیه، بر پایهی نظریهی «اصالت وجود و تشکیک مراتب آن» استوار است. حقیقت معرفت در این نظام، از سنخ وجود بوده و ازاینرو، دارای احکام مشترکی با آن است. مسانخت وجود و معرفتْ امکان اثبات «معرفت تشکیکپذیر» را فراهم میآورد. مسألهی پژوهش جاری توصیف تشکیکپذیری معرفت و در پیِ آن، بررسی امکان و مؤلفههای آن در حکمت متعالیه است. رهیافت حاصل، که با رویآورد تحلیلی- منطقیِ عبارات صدرالمتألهین به دست آمده، اثبات معرفتی تشکیکپذیر(بهسبب مسانخت وجود و معرفت) است که مراتب آن متناسب با مراتب وجودی مُدرِک و مُدرَک پدید میآید. از اینرو، معرفت با تغییر مراتب وجودی آن دو، متصف به شدت و ضعف شده، در این میان، ابزار شناختِ مُدرِک نیز متناسب با مرتبهی وجودی معرفت و نحوهی حصول آن خواهد بود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 129 تا 144
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقایسهی نظریهی اعتمادگرایی آلستون و پلانتینگا (با تأکید توجیه بر باورهای دینی)
نویسنده:
اکرم عسکرزاده مزرعه، علی علم الهدی، جلال پیکانی، سعید رحیمیان
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
پلانتینگا
,
ویلیام آلستون
,
توجیه (مسائل جدید کلامی)
,
برهان تجربه دینی (مسائل جدید کلامی)
,
معرفتشناسی دینی (مسایل جدید کلامی)
,
فلسفه دین
,
نظریه کارکرد صحیح
,
اعتماد گروی
,
معرفت شناسی باور
کلیدواژههای فرعی :
حس الوهی ,
فضیلت عقلانی ,
صدق و کذب ,
اثبات خدا ,
ادراک حسی ,
درون گرایی ,
قوای معرفتی ,
برون گرایی ,
فاعل شناسا ,
اثبات وجود خدا ,
نظریه انسجام گرایی ,
علیت ,
علوم تجربی(معرفت شناسی) ,
نظریه مطابقت ,
اعتمادگرایی (معرفت شناسی) ,
وظیفه گرایی معرفتی(اصطلاح وابسته) ,
باور پایه((اصطلاح وابسته)، قسیم استدلال تسلسل معرفتی و دور معرفتی) ,
طبیعت گرایی معرفت شناسانه(اصطلاح وابسته) ,
مساله گتیه ,
خطای ادراک حسی ,
شخصیت اخلاقی ,
نظریه روال باور ساز تجربه دینی ,
باور دینی صادق ,
شرط دورن گرایانه باور ,
داده های دینی ,
اعتمادپذیری ,
شخصیت دینی ,
محسوس باطنی ,
معیار اعتمادپذیری ,
شاپا (issn):
6123 2251
چکیده :
نظریهی روال باورساز تجربهی دینی ویلیام آلستون و نظریهی کارکرد صحیح آلوین پلانتینگا جزء نظریههای اعتمادگرایانهاند. مشخصهی اصلی و وجه تمایز نظریههای اعتمادگرایانه از سایر نظریههای برونگرایانه در این است که این نوع نظریهها مؤلفههای اصلی نظریههای برونگرایانه و درونگرایانه را با هم جمع نمودهاند و ازاینرو، مبرّا از اشکالهای وارد بر نظریههای درونگرایانهاند و باورهای صادقِ بیشتری را به دست میدهند. آلستون و پلانتینگا با استفاده از این رویکرد، روش معتبری را برای حصول باورهای دینی صادق پیش نهادهاند. البته این دو نظریه در مقایسه با هم، تفاوتهای مهمی دارند که آنها را از هم متمایز مینماید. براساس نظریهی روال باورساز تجربهی دینی، فاعل شناسا با استفاده از فرایند درخور اعتماد تجربهی دینی، میتواند به باورهای دینی صادق دسترسی داشته باشد، امّا براساس نظریهی کارکرد صحیح فاعل شناسا، با به کارگیری حسّ الوهی میتواند باورهای دینی صادق را به دست آورد. البته تعداد باورهای دینی صادقی که از فرایند باورساز درخور اعتماد به دست میآید بیشتر از تعداد باورهای دینی صادقی است که از کارکرد صحیح حسّ الوهی حاصل میشود، زیرا از طریق روال باورساز، فاعل شناسا مجموعهای از باورهای دینیِ صادقِ منسجم را کسب مینماید، امّا از طریق بهکارگیری حسّ الوهی، فاعل شناسا فقط باور به وجود خدا را میپذیرد. در نظریهی آلستون، مؤلفهی مؤدّیبهصدق بودن با تبیینی پیشینی، جاینشین مؤلفهی توجیه شده است و همچنین فاعل شناسا دو شرط درونگرایانهی باور، یعنی آگاهی و هنجارمندی را رعایت مینماید، ولی در نظریهی پلانتینگا، مؤلفهی ضمانت با تبیین پسینی، جاینشین مؤلفهی توجیه شده و فاعل شناسا فقط ملزم به رعایت شرط هنجارمندی از شروط درونگرایانه است.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 1 تا 24
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امتناع تعریف حقیقی براساس مبانی وجودشناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی ملاصدرا
نویسنده:
رضا اکبری,ابراهیم راستیان
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
ملاصدرا
,
شناخت
,
تعریف حقیقی
,
امتناع تعریف
,
شناخت
,
فاعل شناسا
,
مبانی وجودشناختی
,
تعریف حقیقی
,
شناخت
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
تعریف حقیقی از منظر جمهور فلاسفه، ارائة ذاتیات ماهوی شیء است. ارائة ذاتیات، متوقف بر شناخت فاعل شناسا نسبت به آن شیء است. لذا در هر شناختی لازم است که متعلَق شناخت و فاعل شناسا تبیین شوند. براساس مبانی نهایی ملاصدرا، متعلَق شناخت، یک وجود ظلی منبسط است که واجد سه مرتبة مادی، مثالی و عقلی می باشد به گونه ای که مرتبة مادی و مثالی از اعراض و شئون مرتبة عقلی هستند. فاعل شناسا نیز به تناظر با عالم عینی، یک وجود بسیط و مجرد است که در عین بساطت، می تواند با حرکت اشتدادی دارای سه مرتبة حس، خیال و عقل گردد. فاعل شناسا در هر مرتبه از ظهور که قرار دارد، متعلَق همان مرتبه از ظهور را درک می کند. از سوی دیگر، ارائة تعریف حقیقی، متوقف بر شناخت ذاتیات شیء است و ذاتیات شیء همان مرتبة عقلی شیء است. لذا محال است که فاعل شناسا در مرتبة حس یا خیال باشد و بتواند ذاتیات شیء را ادراک کند. همچنین، تعریف حقیقی در علم حصولی و ماهیات مطرح است، در حالی که علم حصولی در مرتبه عقل ممتنع است. بنابراین، بر اساس مبانی نهایی ملاصدرا، فاعل شناسا چه در مرتبه حس، خیال یا عقل باشد نمی تواند تعریف حقیقی یک شیء را که همان مقومات ماهوی آن است، درک نماید. ادراک حقیقت شیء صرفاً براساس علم حضوری و به میزان مرتبة ادراکی فاعل شناسا که در تناظر با مرتبة وجودی اوست میسر است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
عینیت ماهوی و واقع نمایی ادراکات در علم به عالم ماده در فلسفه ی صدرا
نویسنده:
محمد رضائی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علم نفس
,
عینیت ماهوی از نظر ملاصدرا
کلیدواژههای فرعی :
حکمت متعالیه ,
حرکت جوهری ,
اصالت وجود ,
اعتباریت ماهیت ,
ادراک (معرفت شناسی) ,
عالم ماده ,
فاعل شناسا ,
صور علمی ,
متعلق معرفت ,
واقع نمایی علم ,
خلاقیت نفس ,
وحدت ماهوی ,
معلوم حضوری ,
تداخل مقولات ,
واقع نمایی ادراک ,
اتحاد ماهوی ذهن و عین ,
احاطه نفس بر ماده ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
مرتضی مطهری
,
محمدتقی مصباح یزدی
شاپا (issn):
2251-6123
چکیده :
در فلسفه ی صدرا ادراک آدمی سه مولفه ی اساسی دارد: فاعل شناسا (نفس)، صور علمی (معلوم بالذات) و متعلق معرفت (معلوم بالعرض). با وجود این، از آن جا که در نگرش صدرا تنها پل ارتباطی میان صور ذهنی و موجودات خارجی در جهت تامین خصوصیت واقع نمایی ادراکات، عینیت ماهوی است، این ادعا نه توسط دلایل وحدت ماهوی و نه به یاری خلاقیت نفس تامین نمی شود و با سوالات متعددی روبه رو است. صور مخلوق نفس (معلوم بالذات) در سایه ی خلاقیت نفس، معلوم حضوری آن هستند؛ اما چه ارتباطی با معلوم بالعرض دارند؟ هرچه که باشد، در سایه ی خلاقیت نفس، نمی توانیم ادعا کنیم که معلومات بالعرض عینیت ماهوی دارند.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 71 تا 102
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
امکان معرفت عینی به عالم خارج در فلسفه ابن سینا و صدرالمتألهین
نویسنده:
مجتبی جلیلی مقدم، حسین معصوم
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حکمت متعالیه
,
ملاصدرا
,
مشاء
,
وجود شناسی ملاصدرا
,
معرفت شناسی ملاصدرا
,
معرفت عینی
,
ابن سینا
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
حکمت متعالیه
,
فلسفه مشاء
,
فلسفه بوعلی
,
معرفت شناسی ابن سینا
,
معرفت عینی به خارج
,
وجودشناسی ابن سینا
,
معرفتشناسی (اپیستمولوژی)
کلیدواژههای فرعی :
قوای نفس ,
علم حصولی ,
عقل فعال ,
الله ,
صورت نوعیه ,
ممکن الوجود ,
تعریف علم ,
ادراک (معرفت شناسی) ,
کلی طبیعی ,
تجرید عقل ,
02. جهان شناسی Religious cosmology ,
علم حصولی ,
علم حضوری ,
ادراک عقلی ,
صورت ذهنی ,
متعلق شناخت ,
فاعل شناسا ,
انطباق ,
قاعده «الواحد» ,
قوه واهمه (وهم) ,
نظریه شناخت ,
عقل اول ,
ادراک عقلانی ,
افعال نفس ,
عقل اول ,
عقل فعال ,
ماهیت ممکن ,
واجب تعالی (اسماء ذات) ,
کلی طبیعی ,
صورت نوعیه ,
جهان شناسی ابن سینا ,
علم به خارج ,
جهان بینی ملاصدرا ,
علم ,
صورت ذهنیه(مقابل معلوم حضوری) ,
حس(قوه حاسه) ,
انتزاع((اصطلاح وابسته)، قسیم تجرید و تعمیم) ,
وهم(معرفت شناسی) ,
جهان شناسی مشائی ,
درک عینی عالم خارج ,
شناخت عینی ,
شناخت ذهنی ,
مدرک ذهنی ,
مدرک خارجی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
شاپا (issn):
0
چکیده :
مکتبهای فلسفیِ مشاء و متعالیه، هر چند به طور مستقل و خاص به مباحث معرفت شناختی ـ آنگونه که در فلسفه غربی در دوره جدید مطرح شده ـ نپرداختهاند، هر کدام ضمنِ مباحث هستیشناسانه خود به آن نظر دارند و برای تبیین چگونگیِ حصول معرفت به عالم خارج میکوشند. نمایندگان بزرگ این دو مکتب بزرگ یعنی ابنسینا و صدرالمتألهین، به فراخور هستیشناسیِ خویش، دیدگاههای بدیعی در باب متعلَق شناخت، فاعل شناسا و نیز چیستیِ علم ارائه کردهاند. ابنسینا علم به عالم خارج را از سنخ انتزاع میداند و، بر این اساس، با قایل شدن به وجود کلی طبیعی در عالم خارج و نیز با اعتقاد به قوای بیرونی و درونی برای نفس آدمی، که در نهایت از عقل فعال مستفیض میشود، به تبیین درک عینی عالم خارج میپردازد. اما صدرالمتألهین با نگاه اصالت وجودی خویش راه دیگری برای این تبیین میپیماید. در این دیدگاه، آنچه عالم خارج را تشکیل داده امری غیرماهوی و از جنس وجود است و وجودِ کلی طبیعی را برنمیتابد؛ نفس نیز از جنس وجود میباشد و قوای آن مراتب و شئون آن هستند؛ علمِ به واقعیات خارجی نیز نه از جنس انتزاع بلکه وجودِ برترِ آنها در مراتب مختلف است. این وجود برتر راهگشای عینیت معرفت به عالم خارج در دیدگاه صدرایی است. در این نوشتار در پیِ آنیم که چگونگیِ امکان کسب معرفت عینی به عالم خارج را در فلسفه ابنسینا و صدرالمتألهین تبیین کرده، پایههای تشکیلدهنده این عینیت را با یکدیگر مقایسه کنیم.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 41 تا 64
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
معرفت شناسی در نظام فلسفی دکارت و سهروردی
نویسنده:
سعید رحیمیان, حسن رهبر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
سهروردی
,
فاعل شناسا
,
دکارت
,
حکمت اشراق the School of Illumination
,
فلسفه دکارت
,
معرفتشناسی (اپیستمولوژی)
چکیده :
دکارت در رأس فیلسوفانی است که مسأله شناخت را با روشی نظام مند دنبال می کند و تمام سعی خود را به کار می بندد تا از روشهای پیشنهادیش تمام شناخت ها را استنتاج نموده و بدینوسیله به معرفت یقینی دست یابد. او مقدماتی را برای رسیدن به معرفت، ضروری می داند، اول اصول معرفت، دوم روش و سوم شک، البته شکی که ابزاری برای یقین است. از سویی سهروردی فلسفه صرفاً استدلالی و عقلی مشائیان را مورد انتقاد قرار می دهد و مبنای معرفت را در حکمت خویش متحول می کند. وی با طرح مسأله علم حضوری و شهود عرفانی که توسط نفس صورت می گیرد، معرفت اصیل را تنها از این راه قابل وصول می داند، لذا باید در معرفت نفس و تهذیب آن، نه تنها از تعلقات دنیوی بلکه از حواس ظاهر و باطن و هر امر مادی بهره برد تا فرد مهیای کسب معرفت شود. از وجوه تشابه دو فیلسوف می توان به تأکیدشان بر معرفت و شناخت نفس به عنوان مبنای معارف دیگر اشاره کرد. و از وجوه اختلافشان این است که دکارت معرفت را فقط از طریق عقل قابل حصول می داند در حالی که سهروردی تلفیق عقل و شهود را به عنوان راه وصول به معرفت می پذیرد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
«کوگیتو»ی دکارت و جهات تاریخی آن در اندیشۀ آگوستین و «انسان معلق» ابن سینا
نویسنده:
سیمین اسفندیاری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژههای اصلی :
کوگیتو
,
شهود
,
فاعل شناسا
,
انسان معلق
,
انسان معلق در فضا
,
فلسفه بوعلی
,
شهود(اسماء اول عرفان نظری)
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در مقاله حاضر ابتدا به تبیین «کوگیتو» یا «میاندیشم» دکارت بعنوان آغازگر فلسفة عصر جدید در تاریخ غرب و اینکه چگونه از نظر او فکر و نفس، مقدم بر هر شیئی است، پرداخته میشود. او میخواهد با شک دستوری خود و سفر به درون، نشان دهد که قوای عقلی انسان قادر به گذر از جهان محسوس و تجربه و رسیدن به جهان حقایق است و بدینسان انسان قادر به شناخت نفس خویش نه بنحو استنتاجی بلکه بنحو شهودی است. در واقع با «میاندیشم» دکارت بر اصالت و نقش قوام بخشی اندیشة انسان برای کل عالم تأکید میشود؛ زیرا انسان مقام تازهیی در هستی مییابد. او خود را موجودی میشناسد که وجودش یقینیتر از همه چیز است. در حقیقت دکارت در تأملات خود ضرورت یک نقطة آغاز مبتنی بر اصالت فاعل شناخت را احساس میکند؛ بدین معنا که فلسفه میبایست از تأملات یک «من» خودآگاه آغاز شود.سپس بمنظور ریشهیابی تاریخی اندیشة دکارت به آگوستین پرداخته شده است، زیرا آگوستین ظاهراً نخستین کسی است که فکر انسان را دلیل بر وجود او میداند و از این لحاظ او را میتوان پیشرو دکارت دانست. در نهایت نیز بالاخره برهان «انسان معلق» ابن سینا و اینکه چگونه آدمی میتواند مجرد از هر چیزی باشد جز نفسش، مطرح میشود؛ اینکه آیا میتوان گفت که نسبت ابن سینا در فلسفه های عصر جدید بنحوی انعکاس یافته است؟ یعنی آیا در عصر جدید، تمثیل «انسان معلق» ابن سینا در «فکر میکنم، پس هستم» مورد استفاده نبوده است؟ در حقیقت میتوان «کوگیتو»ی دکارت را نوعی «انسان معلق» ابن سینا دانست که بنحو بیواسطه بخود شهود دارد. در «کوگیتو»ی دکارت گویی «انسان معلق» ابن سینا اتکای فکر و هستی خود را در همان نکتة تلاقی فکر و هستی مییابد، زیرا هستی از طریق فکر بنحو مستقیم و بیواسطه نسبت بخود حضور دارد و فکر با آگاهی از «خود» هستی پیدا میکند.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
تعداد رکورد ها : 21
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید