جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

توحید و شرک، منشأ و زیربنای تمامی ‌اعتقادات می‌باشد، به گونه‌ای که اگر شخصی در توحید دچار اشتباه شود، بنای اعتقادات وی دچار مشکل خواهد بود. با بررسی مباحث توحید و شرک در نگاه بریلویه و وهابیت به دست می‌آید که وهابیون توحید را به عبادت که یکی از اقسام توحید است، تفسیر و منحصر می‌کنند و با تغییر و تصرف در مفهوم توحید و قرائت افراطی و تحریف آمیز از آن، بسیاری از آموزه‌های اسلامی‌ را که همة مذاهب اسلامی ‌به آن اتفاق نظر و اجماع دارند، از مصادیق شرک و عبادت می‌شمارند، لذا با این کار، دچار مغالطه شده و اعمالی را که عین توحید هستند، در زمرة شرک قرار می‌دهند. درحالی‌که بریلویه بنا بر معیارهایی که بیان می‌کنند، امور مذکور را عین توحید و اموری تلقی می‌کنند که باعث تقرب به خدای متعال می‌شود. لذا مقاله حاضر با بیان معیارهای شرک در نگاه بریلویه و وهابیت، به مصادیق آن از جمله توسل، شفاعت، استغاثه و استعانت، زیارت قبور و بنای آن نیز می‌پردازد.

اثبات و شناخت خداوند به عنوان یگانه منبعی هستی بخش که جهان و تمامی‌پدیده‌های آن از رحمت بی منتهای او پدید آمده و وجود پیدا کرده است، راه‌های مختلفی دارد. از جمله راه‌هایی که ما را به‌این هدف می‌رساند، راه تحقیق و مشاهده در مظاهر جهانی است که ما در آن زندگی می‌کنیم. با توجه به راه‌های خداشناسی، براهین و ادله اثبات وجود خدا و صفات او تعالی نیز ارایه شده است. از جمله‌این براهین یکی برهان نظم است که برگرفته از مطالعه و تحقیق در اشیاء و پدیده‌های منظم وسازگار، عالم هستی است.برهان نظم یکی از راه‌های عام فهم و عامه پسند اثبات وجود خداوند و اوصاف کمالیه او همچون علم و حکمت و قدرت است. آنچه مهم است این است که هرچه زمان مگذرد و هرچه علم پیشرفت می‌کند و هرچه دستاوردهای علمی‌پیچیدگی های عالم و پدیده‌های آنرا کشف می‌کند، ضرورت و اهمیت این برهان به عنوان ساده‌ترین راه و هموارترین راه خداشناسی جایگاه خود را بیش از گذشته نشان می‌دهد. از طرف دیگر توجه خاصی را که قرآن کریم به تجربه و مطالعه دقیق پدیده‌های طبیعی و تجربی نموده می‌تواند اهمیت این برهان را برای ما روشن و واضح بسازد. بنا بر اهمیتی که‌این برهان در حوزه خداشناسی دارد، این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی دنبال آن است که جایگاه برهان نظم را به عنوان یکی از بهترین براهین اثبات وجود خداوند و قدرت و حکمت و علم بی پایان او، تبیین کند و نیز به نقد و بررسی یکی از مهم‌ترین اشکالاتی که به‌این برهان صورت گرفته(اشکال دیوید هیوم فیلسوف تجربه‌گرای انگلیسی) بپردازد.

«رجعت» از اعتقادات ضروری شیعه است که در این مقاله رجعت مفهوم‌شناسی می‌شود. بنابراین ابتدا معنای لغوی رجعت و سپس تعریفی که اهل سنت و شیعه و غلات از رجعت کرده‌اند بیان می‌شود. نظر غلات از این ‌جهت بیان می‌شود که اهل سنت تعریفی را که غلات از رجعت کرده‌اند به شیعه نسبت می‌دهند و به همین جهت شیعه را تخطئه می‌کنند. در ادامه ضمن بیان آیاتی که بر امکان رجعت دلالت می‌کنند و نیز آیاتی که بر وقوع رجعت دلالت می‌کنند نظر مفسران شیعه و اهل سنت در مورد این آیات بررسی می‌شود. در پایان نیز بررسی تطبیقی بین نظر متکلمان شیعه و اهل سنت با آیات قرآن صورت می‌گیرد و به این نتیجه می‌رسیم تعریفی که متکلمان شیعه از رجعت می‌کنند منطبق با آیات قرآن است و اهل سنت در تفسیر این آیات به خطا رفته‌اند و اساساً تعریفی که اهل سنت از رجعت به شیعه نسبت می‌دهد با تعریفی که خود شیعه از رجعت می‌کند متفاوت است.

تلقی همگانی متدینان از ادیان توحیدی از بعثت پیامبران الهی این است که کار اصلى آن بزرگواران، راهنمایى انسان است و خداوند متعال انبیا را برای هدایت او فرستاده است، اما بلافاصله پرسش اساسی دیگری مطرح می‌شود که انسان چه کاستی‌هایى داشته است که با بعثت پیامبران و وحى الهى برطرف مى شود؟ اصولاً چرا انسان عاقل نیاز به راهنمای خارجى دارد و چرا خرد و قوای ادراکى او برای یافتن راه صحیح، کفایت نمى‌کند؟ دانشمندان و متکلمان بنام اسلامی، این پرسش‌ها را از زوایای مختلفى مورد کاوش قرار داده و کوشیده‌اند به آن‌ها پاسخى مناسب دهند. محور اصلی این تحقیق پاسخ‌های دو متکلم پر آوازه جهان اسلام، فخر رازی و نصیرالدین طوسی است به این پرسش است که از نگاه آنان دین چه فواید و حسناتی دارد؟ تبیین آن‌ها از فواید دین بر چه مبانی استوار است. این تحقیق فواید و حسنات دین را از نگاه فخر رازی و نصیرالدین طوسی و مبانی آن‌ها را در این مسئله، تبیین نموده و به این نتیجه رسیده است که وضع قوانین الهی برای اداره اجتماع، فراهم نمودن بستر هدایت انسان به سعادت ابدی و کمال مطلوب، استکمال عقل در درک احکام غیر مستقل عقلی، تأیید احکام مستقل عقلی و استکمال عقل عملی، از مهم‌ترین فواید دین به شمار می‌رود که این فواید را هیچ چیزی جز دین نمی‌تواند برای بشر به ارمغان اورد.

عصر حاضر، عصر خرد و عقلانیت محسوب می‌شود، اما مسئله‌ای که دنیای امروز با آن مواجه است، جهت‌گیری جوامع بشری به سوی عقلانیت سکولار است. سکولاریسم در ممالک اسلامی به دنبال تهی نمودن اسلام ناب از پشتوانه‌های فکری‌اش می‌باشد و در غرب سبب جدایی بسترهای اجتماعی از دین و اخلاق شده است که منجر به جدا شدن روح اجتماع از ارزش‌ها و تفکرات دینی و اخلاقی گردیده است، لذا سبب غوطه‌ور شدن تمدّن غرب در منجلاب فسادهای اخلاقی، سیاسی، اقتصادی و ... شده است و این شروعی برای دچارشدن مدرنیسم به بحران هویت اخلاقی می‌باشد. این نوشتار که به روش تحلیلی، توصیفی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای می‌باشد، در پی دستیابی به مفهوم عقلانیتِ مبتنی بر دین و فقه و در مقابل عقلانیت سکولار و بررسی تأثیرات آن بر دین و فقه می‌باشد. این مقاله به واکاوی مبانی سکولاریسم و عقلانیت دینی و عقل‌گرایی سکولار و تأثیرات مخرب آن در عرفی شدن دین و فقه پرداخته است. عقل‌گرایی به معنای سکولار آن با حذف خدا و ماوراءالطبیعه، باعث عرفی شدن دین یا فقه شده و در نهایت منجر به حذف دین از زندگی بشر یا محدود شدن آن به تکالیف فردی می‌شود، در نتیجه مقدمات سقوط انسان را به ورطه نیهلیسم فراهم می‌سازد.