جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشتار سعی بر آن است که رابطه تجربه دینی با پلورالیزم دینی ارزیابی گردد. بدین منظور نخست به طور بسیار کوتاه و گذرا دیدگاه‌هایی که در باب ماهیت تجربه دینی در میان اندیشمندان غرب مطرح بوده تحلیل شده است و در نهایت به این نتیجه می‌رسد که تجربه دینی هویت پویا و مجموعی معرفت‌زا دارد و صرف احساس، شهود محض و یا از سنخ ادراک حسی نمی‌باشد. بنابراین، تجربه دینی به معنای یاد شده ممکن است در چهار سطح با پلورالیزم دینی رابطه وجود شناختی داشته باشد. رابطه‌ای که در واقع بازنمود علیت تجربه دینی برای پلوارلیزم دینی می‌تواند باشد. پس از آن به تبیین رابطه معرفت شناختی میان تجربه دینی و پلورالیزم دینی می‌پردازد که مسئله کلیدی در این باب این است که آیا تجربه دینی می‌تواند معیار صدق وکذب درمدعیات دینی قرار گیرد یا خیر؟ با نظر موافقی که اختیار می‌شود در پی مدلل و معلل‌سازی این مدعی بر می‌آید و برای اثبات اینکه تجربه دینی می‌تواند معیار صدق و کذب مدعیات دینی باشد، چهاردلیل یاد می‌گردد.

در این مقاله، شش قرائت ازقرائت‌های پلورالیسم دینی مورد بررسی قرار گرفته است و پس از بررسی ابعاد قرائت‌های مذکور، با دلایل روشن به اثبات رسیده است که از میان آنها، پنج قرائت به طور موجبه جزئی مورد قبول متون دینی ومتدینان است؛ اما «پلورالیسم دینی حقانیت» که مهمترین قرائت مورد نظر کثرت‌گراها است، با دلایل عقلی و نقلی رد شده است. همچنین از میان دلایل متعدد کثرت‌گراها، فقط دو دلیل مهم آن‌ها (مبنای معرفت شناسی «کانت» و هدایت عام الهی) به طور مستدل مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. پس از بررسی استدلال پلورالیست‌ها به هدایت عام الهی، رابطه هدایت عام الهی با حقانیت ادیان که مدعای کثرت‌گراها است به طور دقیق مورد بحث قرار گرفته ورابطه میان آنها به روشنی تبیین شده است. در پایان پس از تبیین ناتوانی قرائت‌های کثرت‌گرایی در حل مشکل ادیان متعدد و حفظ دین‌داری و معنویت، نظریه مورد قبول در مورد تعدد ادیان و رستگاری دین‌داران و ارج‌گذاری به تلاش‌های متدینان ارائه شده است.

در اندیشه سیاسی اسلام حکومت از آن خداست. بشر بدون اذن خدا دسترسی به این حق را ندارد، زیرا به مصالح و منافع خود آگاهی ندارد. در حکومت های بشری، محور اراده انسان و اکثریت مردم قرار دارد لیکن این اراده انسان و اکثریت در تأمین سعادت بشر موضوعیت ندارد. پیروی از حکومتی برای بشر لازم است که اراده الهی مبنای حاکمیت باشد. بشر تا به امروز انواع حکومت‌ها را تجربه کرده است؛ اما سرانجام حکومت به دست صالحان روی زمین رقم زده خواهد شد. البته وجود حکومت برای حفظ نظام جامعه بشری ضرورتی انکار ناپذیر دارد اما با رویکردهای متفاوت از حکومت و مسئولیت حاکم اسلامی در جامعه، نویسنده در پی تبیین جایگاه حکومت و نگرش اسلام به مدل خاص حاکمیت در جامعه بوده و به اهم وظایف حاکم اسلامی می‌پردازد و در این زمینه به پنج مورد از وظایف سنگین حاکم اسلامی اشاره کرده است.

متن ذیل، سخنرانی دکتر جهانگیر مسعودی با عنوان «هرمنوتیک، نو اندیشی دینی و اجتهاد» در نشست علمی انجمن فلسفه و کلام اسلامی است. وی در این نشست سخنان خود را در سه محور: هرمنوتیک و نو اندیشی دینی، نو اندیشی دینی و اجتهاد و اجتهاد و هرمنوتیک، بیان کرده است که تحریر آن از نظرتان می‌گذرد.