جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در واقع باید گفت که شبهۀ توسل از مسائلی است که در میان خداپرستان و مسلمانان جهان رواج داشته است. همه مسلمانان موحد و پیروان ادیان و مذاهب به نوعی توسل را پذیرفته‌اند، ولی در کیفیت توسل و آنچه وسیله قرارمی‌گیرد اختلاف است. در این مقاله سعی شده است مسئله توسل و چند شبهه را که فرقه وهابیت یا همان سلفیه درباره آن مطرح کرده‌اند پاسخ داده شود. وهابی‌ها معتقدند توسل بدعتی است که در دین نهاده شده و حرام می‌‌باشد و انسان مسلمان نباید به اموری که در آن شائبه شرک و کفر وجود دارد وارد شود. در مقابل، بیشتر مسلمانان بر این باورند که توسل نه تنها با توحید ناسازگار نیست، بلکه عامل مفید و سازنده برای رسیدن به مقصود و رهایی از مشکلات است و این اعتقاد مبنای سیره عملی آن‌ها در طول تاریخ بوده است.

بر اساس نظریه امر بین الامرین، انسان نه کاملا مجبور است و نه کاملا آزاد، بلکه در میان این دو قرار قرار دارد. از سوی دیگر از برهان فسخ عزائم که بر گرفته از سخنان امام علی ع است، فهمیده می‌شود که خداوند مانع انجام برخی از افعال انسان مختار می‌شود. در این صورت انسان در عین داشتن اختیار مجبور است و این گزینه، تناقض‌نماست. به لحاظ اهمیت برهان فسخ عزائم و شناسایی عقیده شیعه در جبر و اختیار تبیین رابطه مذکور، ضروری است. این تحقیق بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی به توضیح رابطه دو اعتقاد ماخوذ از منابع شیعی(امر بین الامرین و برهان فسخ عزائم) از طریق رابطه‌ طولی اراده الهی و اراده انسان، علت تامه بودن و ناقصه بودن این دو اراده را تبیین کند و با بیان اینکه گاهی به دلیل مصلحت جامعه است که تصمیم انسان شکسته‌ می‌شود به حل این تناقض ظاهری بپردازد.

با گسترش و افزایش وسایل ارتباط جمعی(جنگ فرهنگی) روزبه‌روز شاهد افزایش شبهات و سؤالات هستیم. سؤالاتی که باید روشمند پاسخ داده شوند. دو روش عمده کلامی عقلی و نقلی در میان شیعیان در پاسخ به شبهات از روش‌های مورد استفاده از منابع موجود می‌باشد. در پاسخ به سؤالات، روش پاسخ، برخی از ویژگی‌های اخلاقی فرد پاسخگو، برخی شرایط مخاطب و زمان و مکان طرح سؤال اهمیت دارد. آنچه از بین این عناصر اهمیت بیشتری دارد روش پاسخ است. از آنجا که روش هشام بن حکم در پاسخ به سؤالات و مناظرات مورد تأیید امام عصرش بوده است، در این مقاله تلاش شده به روش مورد تأیید معصوم در پاسخ به شبهات امامت با توجه به روش هشام پرداخته شود. سؤالی که به ذهن می‌رسد این است که ویژگی‌های روش هشام در پاسخ به سؤالات چه بود؟ به این منظور مناظرات منقول از وی در مورد امامت و پاسخ به شبهات منکران امامت تحلیل و بررسی شده است.

مسئله «ایمان» از مهم‌ترین ارکان زندگی انسان و بحث بر انگیزترین موضوع‌ها در کتاب‌های کلامی به ویژه کتاب‌های کلامی قرون اولیه اسلام است. در اینکه حقیقت ایمان چیست و چه نسبتی با معرفت، رفتار و اقرار زبانی دارد دیدگاه‌های گوناگونی پدید آمده است و حتی در نگاه اولیه نوعی ناسازگاری بین آیاتی که ظهور در غیریت ایمان با معرفت، عمل و اقرار زبانی دارند با روایاتی که ایمان را تصدیق قلبی، عمل جوارحی و اقرار زبانی می‌دانند رخ می‌نماید. در این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و با توجه به متون دینی ماهیت ایمان و رابطه آن با علم، عمل و اقرار زبانی بررسی شده است و این نتیجه به دست آمده است که ایمان یک امر دورنی و از سنخ گرایش و تصدیق قلبی است نه از سنخ بینش و تصدیق منطقی. معرفت و تصدیق منطقی همان گونه که عین ایمان نیست جزو آن نیز به شمار نمی‌آید، بلکه شرط لازم برای پیدایش ایمان است. صرف اقرار زبانی حاکی از وجود ایمان نیست و عدم اقرار زبانی از نبودن ایمان حکایت ندارد. عمل و رفتار آدمی در پیداش ایمان نقش داشته و از نتایج آن به شمار می‌آید. ایمان قوی تمام رفتارهای انسان را به خود سوق می‌دهد و ایمانی که در مرتبه پایین قرار دارد آثار کمتری از خود بروز می‌دهد. در پایان راه حل سازگاری آیات و روایات در باب ایمان و رابطه آن با علم، عمل و اقرار زبانی پیشنهاد شده است.