جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«توحید» اصل اساسى جهان‏بینى اسلامى، به معناى یگانه دانستن و «توحید عینى» به معناى یگانه یافتن ذات‏بارى تعالىاست. این مقاله با رویکرد تحلیلى و نظرى به این مسئله مى‏پردازد که چگونه مى‏توان به این رهیافت رسید که خداوند متعالمتعلّق شهود سالک قرار مى‏گیرد و با فنا فى‏اللّه به مشاهده و وصال او دست مى‏یابد؟ یا انسان چگونه مى‏تواند همه چیز راخدایى ببیند؟ نظریه‏هاى فراوانى در پاسخ به این پرسش‏ها از سوى عرفا ارائه گردیده است. امام خمینى„ حقیقت توحیدعینى را در وصول سالک به مقامى که کثرت را بکلى نفى کند و وحدت صرف و هویت محض را شهود نماید مطرح مى‏کنندکه از آن تعبیر به مقام «تَوغُل» مى‏نمایند. این نوشتار دیدگاه‏هاى ایشان را در این زمینه مورد بررسى قرار داده است.

اهتمام نگارنده در این مقاله بر تبیین مبحث عدل الهى و حوزه‏هاى مختلف آن بوده و سپس تأثیر اینآموزه دینى را در زندگى فردى ـ اجتماعى مورد بررسى قرار داده است. این موضوع را در منابعکلامى مى‏توان جست‏وجو کرد که با رویکردى نظرى به کارکردهاى فردى ـ اجتماعى عدل الهىمى‏پردازند. توجیه مسئله شّر بر پایه عدل، اصول دین با محوریت عدل و ارتباط ولایت اولوالامر بااین مسئله از مهم‏ترین یافته‏هاى این مقاله مى‏باشد. -

یکى از مسائل کلیدى در حوزه مباحث خداشناسى این است که آیا میان واجب تعالى و مخلوقات او سنخیت وجود دارد یااینکه خداوند به عنوان خالق هستى با آفریده‏هاى خود تباین تام دارد و هیچ‏گونه سنخیتى با آنها ندارد؟ این مسئله مهم همواره مورد توجه متألّهان و یکى از دغدغه‏هاى اساسى آنها بوده و هست. در این نوشتار با رویکردى تحلیلى، آراء و اندیشه‏هاى ابنمیمون و قاضى سعید قمى در مورد این مسئله بررسى مى‏گردد و نشان داده مى‏شود که نظریه «تباین تام خالق و مخلوق» این دو اندیشمند متألّه با اشکالات عدیده‏اى روبه‏روست و نمى‏تواند مورد پذیرش قرار گیرد. هدف اصلى این پژوهش بررسى ونقد نظریه تباین تام خالق و مخلوق در پرتو اندیشه‏هاى دو تن از نمایندگان برجسته این دیدگاه است. شیوه بحث نیز بهصورت تطبیقى است؛ بدین صورت که پس از تبیین دیدگاه‏هاى دو طرف و نقد و ارزیابى آنها مقایسه و تطبیقى میان اندیشه‏هاى آنها صورت گرفته و نقاط اشتراک و افتراقشان بیان شده است.

تفکر شیطان‏پرستى انواع مختلفى دارد. شیطان‏پرستى جدید در انگلستان پدید آمد. گروه کلیساىشیطان آیینى است که فلسفه لذت‏پرستانه را با جادوگرى سیاه در هم آمیخته است. شیطان در اینتفکر، نماد مخالفت و سرپیچى از یک جامعه مطیع و خداترس است. این گرایش در سال 1966مپایه‏گذارى گردید. روش این پژوهش کتابخانه‏اى است، همراه با محدودیت‏هایى که به لحاظ کمبود، بلکه نبودمنابع مکتوب در این زمینه وجود دارد. در بخش نقد، اشکالات عقلى و بنایى همراه با ایراداتمبنایى و بر اساس پذیرش دین آمده است. حاصل پژوهش این است که بهترین و مؤثرترین نقد اینگرایش بیان و توضیح آراء و اعمال آنان است.

یکى از ویژگى‏هاى پیامبران، امامان معصوم:، معصوم بودن از خطا و اشتباه است؛ زیرا اگر احتمالگناه، نسیان و غفلت در آنها باشد احتمال خطا و انحراف در گرفتن پیام وحى، تصرف در آن و یاناتوانى در ابلاغ آن به مردم وجود خواهد داشت. در این صورت حجت بر مردم ابلاغ نشده و نقضغرض مى‏شود. در مورد اینکه مقام عصمت امرى است اکتسابى یا موهبتى از سوى خداوند بهپیامبران است مباحثى از سوى متکلمان و مفسّران مطرح شده که هرکدام از قائلان دلایلىشمرده‏اند که قابل دقت است. هدف در این نوشتار با توجه به آیات قرآن کریم دست‏یابى به منشأ عصمت و اثبات موهبتىبودن آن است که با روش اسنادى و مطالعه منابع و بیان و استخراج موهبت عصمت انبیا از آیات بامراجعه به تفاسیر مختلف در این زمینه است. در نهایت با استناد به آیات موهبت عصمت اثبات وبه دنبال آن اکتسابى بودن عصمت در مواردى روشن مى‏شود و در صورت موهبت عصمت انبیا و بهدنبال آن ائمّه معصومان: اختیار از آنها سلب نشده، بلکه آنها هرقدر بهتر و بیشتر از این موهبتبهره‏گیرى کنند زمینه‏هاى توفیق نسبت به بالاترین درجه‏هاى ایمان در خود بیشتر مى‏کنند.

شبه‏آیین «اکنکار» که به عنوان اهل‏حق آمریکایى شناخته مى‏شود، در پى بنیان نهادن نظامجدیدى از پیامبرى است. این فرقه بسیارى از پیامبران الهى، حکیمان و مشاهیر جهان را به نام خودمصادره کرده و درصدد است تا جایگاهى به گستردگى دین براى خود دست و پا کند. «ماهانتا»نامى است که اکنکار براى پیامبران خود برگزیده است. از ماهانتا با تعابیرى همچون «پیامبرباستانى» و «استاد» نیز یاد مى‏شود. سخن در این است که آیا این فرقه مى‏تواند نظام جدیدى ازپیامبرى را بنیان نهد و آیا تبیین پیامبرى باستانى در این فرقه راه به جایى مى‏برد؟ این نوشتارمى‏کوشد با بررسى عقاید این فرقه درباره ماهانتا و پیامبر باستانى، به واکاوى نظرى این عقیدهپرداخته و آن را با انسان کاملى که مدنظر دین مبین اسلام است مقایسه نماید. بازبینى زندگىپیامبران سه‏گانه این فرقه، از دیگر مباحثى است که این مقاله پى مى‏گیرد تا از این گردونه سستىنظریه ماهانتا یا پیامبر باستانى و مدرن اکنکار روشن شود. در پایان نیز انسان کامل و ماهانتاهاى اینفرقه با نظریاتشان محک زده خواهد شد.