جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بررسی انتقادی شماری از پیش فرض های معناشناختی و ادلّه نظریه «اصالت وجود»

نویسنده:

محمد معارفی، محمدکاظم فرقانی، محسن فیض بخش

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

کلیدواژه‌های اصلی :

اشتراک معنوی وجود , اعتباریت ماهیت , اصالت وجود , اعتبارات ماهیات

کلیدواژه‌های فرعی :

ماهیت بشرط شی ء , ماهیت لا بشرط , عدم مطلق , پیش فرض های اصالت وجود , ادلّه اصالت وجود , عدم مضاف , وجود بالذات , وجود بالعرض ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

حکمای متعالیه، بر اساس شماری از دلائل، به دفاع از نظریّة اصالت وجود پرداخته اند. همچنین این نظریّه، بر شماری پیشفرض مبتنی است. لذا، مواجهه انتقادی با این نظریّه می تواند به دو شکل عمده صورتبندی شود که عبارت اند از: بررسی پیشفرض های نظریّه؛ و بررسی ادلّة آن. در مقام مواجهه انتقادی با پیشفرض های نظریه اصالت وجود، اشتراک معنوی وجود ـ به عنوان یک پیشفرض تصدیقی ـ نادرست و یا محلّ تردید است. همچنین تلقّی خاصّ از اعتباریّت و ماهیّت ـ به عنوان دو پیش فرض تصوّری ـ دارای ابهام هستند. در مقام مواجهه انتقادی با دلایل اصالت وجود نیز دلیل مبتنی بر «اخراج ماهیت از حالت استواء توسط وجود»، به عنوان بهترین دلیل اقامه شده بر صحّت این نظریه، دلیلی قاصر در اثبات مدّعاست. در کنار این دسته از اشکالات، که می توان آنها را اشکالات بنایی نامید، اشکالی مبنایی نیز وجود دارد: دوگانه اصالت وجود یا اصالت ماهیّت، واقعیت را در وجود یا ماهیت منحصر می کند، بدون اینکه دلیل کافی برای این انحصار ارائه شود.

صفحات :

از صفحه 99 تا 110

مشخصات اثر

عنوان :

ارزشیابی وجودی علم حصولی در پرتو نظریه ادراک از دور ملاصدرا

نویسنده:

ابراهیم خانی، حسین هوشنگی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

کلیدواژه‌های اصلی :

وجود ذهنی , ملاصدرا , وجود خارجی , ادراک از دور , شدت وجودی , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی)

کلیدواژه‌های فرعی :

اتحاد وجودی , علم اجمالی , حقیقت محض وجودی , اتحاد عالم و معلوم , حقیقت کلیه عقلی , جوهر , ماهیت کلی عقلی , قوای حسی , ذوات اشیا ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

در مکتب فلسفی صدرا، از سویی می توان شواهدی یافت که بر برتری وجود ذهنی یک ماهیّت نسبت به وجود خارجی آن دلالت دارند؛ و از سوی دیگر نیز شواهدی یافت می شود که برتری وجود خارجی یک ماهیت نسبت به وجود ذهنی آن را تأیید می کنند. در این میان، شواهدی که بر برتری وجود ذهنی دلالت دارند، این مزیّت را دارند که می توان بر اساس آن، مطابقت ذهن و خارج را از منظر وجودی تبیین کرد؛ اما بر اساس آن نمی توان شواهد برتری وجود خارجی را به نحو کامل ردّ یا توجیه کرد. به نظر می رسد توجه ویژه به ابعاد هستی شناختی و معرفت شناختی نظریة «ادراک از دور»، این قابلیت را دارد که همزمان، شواهد برتری وجود ذهنی و نیز شواهد برتری وجود خارجی را به نحوی جامع و منسجم، تفسیر و توجیه نماید و مشکل تعارض میان آنها را حل کند.

صفحات :

از صفحه 53 تا 62

مشخصات اثر

عنوان :

آفرینش شش روزه و حرکت جوهری

نویسنده:

زهرا مصطفوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

ارزیابی انتقادی ملاصدرا از نظریه صور مرتسمه ابن سینا

نویسنده:

مرضیه اخلاقی

نوع منبع :

مقاله , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , صور مرتسمه , علم ازلی الهی , علم الهی , ابن ‌سینا , مقایسه دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا

کلیدواژه‌های فرعی :

علم اجمالی , علم تفصیلی , علم ذاتی , علم فعلی ( مقابل ذاتی ) , برهان بسیط الحقیقه , علم(حصولی و حضوری) , علم حصولی(مقابل علم حضوری) , علم حضوری(مقابل علم حصولی) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

ابن سینا، برای حلّ مسئله علم خداوند به حالات وجودی موجودات مادی قبل از ایجاد آنها، نظریه صور مرتسمه را طراحی کرده و معتقد است که علمِ تفصیلی خداوند به موجودات قبل از ایجاد آنها، از طریقِ این نظریه قابل تبیین است. ملّاصدرا برخی از دعاوی ابن سینا را در این زمینه پذیرفته است؛ از جمله: اصل علم واجب تعالی به همه اشیا پیش از وجود آنها، حضور صور عقلی موجودات نزد واجب تعالی پیش از وجودشان و اینکه صور معقوله از لوازمِ ذات واجب هستند و مباینتی با ذات ندارند. در عین حال، ملّاصدرا به بعضی دیگر از دعاوی ابن سینا در این باره انتقاد می کند؛ از جمله، وی معتقد است که صور علمی اعراض نیستند، بلکه لازمه وجود حقیقی هستند. همچنین صور علمی، صرفاً ذهنی نیستند. در این نوشتار، پس از طرح نظریه ابن سینا، به دفاع ملّاصدرا از نقاط اشتراک با وی و انتقاداتش بر مواضع اختلاف پرداخته شده؛ و در نهایت، نظر نهایی ملّاصدرا در این زمینه بررسی شده است

صفحات :

از صفحه 25 تا 36

مشخصات اثر

عنوان :

تحلیل جایگاه خیال و وهم در گسترۀ ادراکات و افعال انسان از منظر صدرالمتألهین

نویسنده:

مهران رضایی, مجید صادقی حسن آبادی, احمد رستم پور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور ,

کلیدواژه‌های اصلی :

ملاصدرا , انسان , معرفت(ادراک جزئی) , خیال(معرفت شناسی) , وهم(معرفت شناسی) , فلسفه عمل (فعل - کنش)

کلیدواژه‌های فرعی :

حواس ظاهری , حواس باطنی , شواهد الربوبیه , معقولات , خواطر , افعال انسان , شی ء محسوس , قوه شوقیه , حس(قوه حاسه) , حس مشترک , حس باطن(اصطلاح وابسته) , صدور افعال , خطاهای ادراکی , حواس باطنی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

حوزه «ادراکات» و «فلسفه فعل»، از مباحث نو و حائز اهمیت در فلسفه اسلامی است. مسئلۀ خاصّ این پژوهش، تحلیل و تبیین منسجم جایگاه دو قوّه از قوای باطنی، یعنی خیال و وهم، در گستره ادراکات و افعال انسانی است. از آنجا که خیال، محلّ نگهداری صور جزئی است، ملاصدرا عملکرد این قوّه در ادراکات و افعال را در رابطه ای چند سویه با دیگر قوای باطنی تبیین نموده است. همچنین ملاصدرا خیال را به مثابه یکی از مبادی اساسی افعال، حلقه رابط بین عالم محسوسات و معقولات و مانند ملکه ای در حفظ صور می داند. این قوّه، مبدأ أبعد در افعال عبث، گزاف، عادی، طبیعی و مزاجی است. وهم نیز از قوای مدرِکه ـ مدرک معانی جزئی ـ است. در تبیین حیطه عمل و تسلّط قوّه وهم با رویکردی توسعه ای، می توان جایگاه این قوّه را از «قوه ای ادراکی در کنار سایر قوای ادراک باطنی» ارتقا داد و آن را «مسلّط بر تمام قوای حیوانی» و در نهایت، وهم را همان «نفس حیوانی» دانست. دیگر آنکه وهم، نقشی اساسی در خطاهای ادراکی و افعال تابع آن دارد.

صفحات :

از صفحه 63 تا 76

مشخصات اثر

عنوان :

محدودیت در شناخت مراتب بالا و پایین وجود از دیدگاه ملاصدرا : سال اول، شماره ۲ : حکمت صدرایی

نویسنده:

محمدعلی اخگر، سید صدرالدین طاهری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

تبیین نظریه تجرّد فوق عقلانی نفس از نظر ملاصدرا و مبانی هستی شناختی آن : دوره 1، شماره 2 : حکمت صدرایی

نویسنده:

عین الله خادمی، سید علی رضی زاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

کلیدواژه‌های اصلی :

حرکت جوهری , ملاصدرا , اتحاد عاقل و معقول , تجرد فوق عقلانی , اصالت وجود , وحدت وجود , وحدت تشکیکی وجود

کلیدواژه‌های فرعی :

اصالت ماهیت , کمال نفس , جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء (فلسفه) , اشتداد وجودی , ماهیت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

نظریه فوق تجرّد عقلانی بودن نفس از نظر ملاصدرا، عبارت است از تجرّد نفس از ماهیت، علاوه بر تجرّد آن از مادّه. ویژگیهای نفس در این مرتبه عبارت است از اینکه در هیچ حدّی ثابت نبوده و گوهری بسیط، ظلّ وجود، وجودی صرف و فوق مقوله است که در عین حال، نه جوهر است و نه عرض، نه جنس است و نه فصل، و نه قابل اشاره عقلی است. صورتبندی و شکل گیری این نظریه، نتیجه اصالت وجود، وحدت حقیقت وجود، تشکیک در مراتب وجود، حرکت جوهری و اتحاد عاقل و معقول است. نظریه فوق تجرّد عقلی بودن نفس، بر اعتقاد راسخ ملاصدرا به بطلان اصالت ماهیّت و عدول به نظریه اصالت وجود اثر گذرا بوده است. ملاصدرا، از دیدن برهان الهی و مکاشفه ای سخن می گوید که شاید همان بازگشت شیخ اشراق از اعتباریّت وجود، به انّیت صرف و وجود محض بودن نفس در مرتبه فوق تجرّد است.

صفحات :

از صفحه 37 تا 52

مشخصات اثر

عنوان :

معادلة قرآن و حکمت در حکمت صدرایی : سال اول، شماره ۲ : حکمت صدرایی

نویسنده:

ناصر محمدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: دانشگاه پیام نور,

کلیدواژه‌های اصلی :

تأویل , حکمت , قرآن , اخلاق حکمت , حکمت قرآنی , اصطلاحنامه فلسفه , حکمت متعالیه , اصطلاحنامه علوم قرآنی

کلیدواژه‌های فرعی :

نبوت , ایمان (فرجام شناسی) , قرآن , حکیم , حکمت ذوقی , حکمت عملی , حکمت نظری ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین

چکیده :

این مقاله، به تفاوت های حکمت و فلسفه پرداخته است. حکمت فراتر از فلسفه است. حکمت، فلسفه متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود، و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. حکمت، دانشی موهبتی و حاصل فیض الهی است؛ اما فلسفه، برای هر صاحب عقلی، پس از کسب مقدمات و اندکی ممارست در مسائل عقلی حاصل می شود. لذا تحصیل حکمت برای هر کس میسّر نیست و مقدّمات و شرایطی دارد که برخی علمی و نظری و برخی عملی و اخلاقی اند. آنها در واقع، اخلاق حکمت جویی اند و حکیم فردی است متخلّق که خود تبلور حکمت عملی است.صدرا، با توجّه به عنایت «قرآن» و احادیث به واژه حکمت، آن را بر واژه فلسفه ترجیح می دهد؛ اما حکمت مورد نظر او متعالی است، یعنی حکمتی است دینی و قرآنی و برگرفته از «قرآن» و احادیث. حکمت صدرایی در انطباق با قرآن است و تمامی آثار صدرا، عرصه این انطباق است. بدین لحاظ و به سبب اهتمام فراوان او به «قرآن» و تأویل، حکمت حاصله متعالی است و از دیگر فلسفه ها برتر است.

صفحات :

از صفحه 77 تا 90

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید