جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به پیچیدگی های توسعه جوامع و روابط انسانی،امروزه نیاز به اخلاقی که بتواند در خلوت افراد هم راهنمای آنها به سوی تعالی باشد، بیش از گذشته است.در قرن بیست ویکم با توسعه تکنولوژی ارتباطی، به اعماق تنهایی و فردیت افراد هم نفوذ شده است. بنابراین اخلاق وپایبندی به اصول اخلاقی می تواند مخاطرات این توسعه را به حداقل رساند .اصولی برای تأمین حقوق پایه و اساسی بشریدر جامعه جهانی تدوین وتحت عنوان "حقوق بشر وشهروندی" منتشر شده است ؛اماانتشار واطلاع رسانی این حقوق به خودی خود مانع ظلم وحق کشی ها نشده است،عنصر لازم انتفاع از آن؛ پایبندی همه انسانهااعم از حاکم وتحت حاکمیت به اصول اخلاقی خصوصاً اصول حقوق بشر رایج جهانی است.آگاهی به این اصول و عمل به آنها موجب پیدایش رابطه شهروندی درجامعه می شود. تکلیف ومسولیت آحاد افراد جامعه به وضوح بیان می شود.شهروندی پذیرفتن مسولیت ومسئول فعال بودن است"کلکم راعٍ ٍوکلکم مسئولٌ عن رعیته"[پیامبر اسلام(ص)].اسلام حقوق بنیادی انسان وطبیعت را به رسمیت شناخته و از طریق تعالیم شرعی و اعتقادی به پیروانش این حقوق را جاری می سازد.در مقاطع اولیه صدر اسلام از مدینه النبی تا حکومت علوی نمونه های موفقی از اجرای این قوانین متعالی ومترقی موجوداست.مستندات تدوین شده در فصل چهارم همه دلالت بر نگرش جامع اسلام به تکامل انسان وجامعه است.با تکریم ذاتی انسان و رازش دادن به میزان تقوای او(إن اکرمکم عندالله أتقیکم)یعنی کرامت اکتسابی؛قائل شدن آزادی های قانونمند برای او،دعوت به عدالت ورعایت عدالت بر او،یکسان دانستن همه انسان ها در قبال قانون و تکالیف،جایز دانستن رفاه و مالکیت برای او تا آنجا که به کسب مدارج تکامل انسانی او لطمه وارد نکند و نهایتأ تأمین امنیت لازم برای دستیابی به همه این موارد، الگوی مناسبی برای توسعه و رعایت شهروندی مسئولیت پذیر ارائه نموده است.الگویی که اسلام برای نیل به این هدف ارائه نموده مبتنی برکرامت اکتسابی انسان است.انسان اعم از حاکمیت و تحت حاکمیت باتقوی ورزی به این حقوق مبنایی دست خواهد یافت.تقوی یعنی عدالت در رفتار وگفتار،تقوی یعنی احترام به آزادی انسانها،تقوی یعنی مساوات و یکسان انگاشتن دیگران ،تقوی یعنی آبادی مزرعه دنیا برای دستیابی به آخرتی آباد(الدنیا مزرعه الآخره)و نهایتأ تقوی یعنی رضایت خالق و مرضی شدن انسان با تقوی قرب الی الله وصول به آرمان برتر.

تعالیم الهی تنها تأمین کننده ی نیازهای فطری و عقلانی بشر در ابعاد گوناگون می باشد لذا، بشر باید آن تعالیم را در سبک زندگی فردی واجتماعی پیاده کند. وجه اصلی نیاز آدمی به دین و آموزه های دینی، سازماندهی به زندگی فردی و اجتماعی است، زیرا؛ انسان بدون استعانت از آموزه های وحیانی و بهره گیری مطلق از عقل محدود خود نمی تواند نیازهای روحی و روانی خود را برطرف کند و به همین دلیل است که انسانها در هر زمانی به دین و دینداری گرایش داشته و آن را پذیرا بوده اند. امروزه برخی ها تحت تأثیر افکار و اندیشه های وارداتی نظیر سکولاریسم، اومانیسم وغیر آن، منکر تأثیرگذاری جدی و عمیق دین در زندگی فردی و اجتماعی انسان ها هستند ویا با اذعان به تأثیر دین در زندگی فردی، تأثیرات اجتماعی دین را برنمی تابند ودر زندگی فردی هم نقش وتأثیرگذاری دین رافقط در بعد معنوی ورابطه با خدا منحصر می کنند و دین را فاقد توان لازم برای مدیریت وبرنامه ریزی واداره ی زندگی مادی ومعنوی توأم باهم دانسته و در ایجاد توسعه وپیشرفت وتمدن سازی ناتوان وناکارآمد معرفی می کنند. تحقق الگوی سبک زندگی اسلامی راهکاری موثر وکارآمد برای مقابله با ارزشهای غرب در جوامع مختلف اسلامی و به ویژه در ایران است. رهبر معظم انقلاب با طرح این موضوع در این زمینه فرمودند : "راهبرد مقابله با هجمه فرهنگ غرب، الگوی ایرانی اسلامی است".

شادی یکی از حالات روحی است که انسان بیشتر با آن سرو کار دارد ؛ شادی و بدست آوردن آن از دیرباز مورد توجه انسان قرارگرفته است ، اما روش علمی و تحقیقاتی در مورد شادی از چند دهه بیشتر نمی گذرد . روان شناسان با توجه به تحقیقاتی که انجام داده اند شادی انسان را یکی از عوامل بسیار مهم برای کارآیی بیشتر و زندگی بهتر وی دانسته اند . اما با توجه به اینکه مسلمانان عقیده دارند که دین اسلام ، آخرین دین الهی است و حاوی تمامی نیاز های معنوی بشر می باشد آیا در دین اسلام به شادی اهمیتیداده شده است یا خیر؟ از طرف دیگر با یک نگاه سطحی به قرآن و برخی روایات به این نتیجه می رسیم که اسلام علاوه بر اینکه روی خوشی به آن نشان نداده در برخی موارد شادی را هم مذموم می شمارد .بر این اساس در این تحقیق طی پنج فصل به بررسی ، روان شناسی شادی از منظر قرآن و روایات پرداخته شده است . در فصل اول کلیات تحقیق ارائه شده ، در فصل دوم برای روشن تر شدن مفهوم شادی ، مفهوم مخالف آن یعنی حزن و اندوه درقرآن و روایات به صورت گذرا مورد بحث قرار گرفته است . در فصل سوم شادی از نگاه روان شناسی بررسی شده که شامل : اثرات شادی ، عوامل شادی ، و ارایه ی نتایج تحقیقات صاحب نظران روان شناسی می باشد . که با توجه به اهمیت موضوع برخی از آیات و روایات در این زمینه آورده شده انددر فصل چهارم کلید واژه های شادی در قرآن همچونفرح و سرور مورد تحقیق قرار گرفته اند و در برخی از موارد اقوال مفسراننیز آورده شد . در فصل پنجم شادی از نگاه روایات بررسی شد . در این فصل به تناسب موضوع به بررسی عوامل شادی ، انواع شادی ، نتایج شادی و ...پرداخته شد .با بررسی این موضوع در قرآن و روایات ، نتایج زیر به دست می آید : -قرآن و روایات معصومین نه تنها مخالف با شادی انسان نیست بلکه شادی را در زندگی تجویز می نماید . -قرآن و روایات نه تنها شادی را تجویز می کند بلکه آن را هدفمند ، مطابق با اهداف متعالی و کمالی انسان قرار می دهد -قرآن و روایات با آن دسته از شادی هایی مخالف است که موجب غفلت از یاد خدا ، سبکسری ، تمسخر دیگران و فراموشی آخرت باشد .

این نوشتار، تحقیقی در زمینه مشروعیت قرائت‌های مختلف از نَصّ دینی و ادله امکان فهم نَصّ است، که در آن برخی نوآوری‌ها درباره فهم نصوص دینی مطرح شده و صحّت یا عدم صحّت روش‌های جدید فهم این نصوص و نیز شیوه‌های اجتهاد در متون دینی برای استخراج حکم از آن‌ها بررسی می‌شود. نویسنده در سه فصل به تبیین روش‌های اجتهاد در دین می‌پردازد. در فصل اول از این نوشتار ادلّه اجتهاد و انواع آن بیان شده و مفهوم لغوی و اصطلاحی اجتهاد و موهبتی خدایی بودن اجتهاد یا اکتسابی بودن آن و اقوال و دلیل‌های مربوط به هر یک ذکر گردیده است. نویسنده دلیل قائلین به ضرورت اجتهاد و مبانی آن ها را در این زمینه مطرح ساخته و ادلّه عقلی و نَقلی به عنوان ابزار کار اجتهاد همچون: استناد به کتاب خدا، استناد به سنّت، اجماع و دلیل عقلی را از نظر شیعه بررسیده، سپس اجتهاد را از منظر اهل سنّت تبیین می‌سازد. وی به اقسام اجتهاد، مانندِ اجتهاد مطلق و متجزّی نیز پرداخته و امکان تجزّی در اجتهاد را بررسی می‌کند. فصل دوم به تحلیل نوگرایی در قرائت جدید از دین و بدعت آمیز بودن، یا ابداعی بودن آن اختصاص دارد. نویسنده ابتدا به تعریف تجدید یا نوآوری پرداخته و پس از معنا کردن ثابت و متغیر در شریعت اسلامی، مشروعیت نوآوری و نوگرایی دینی را شرح می‌دهد. در ادامه با اشاره به مفهوم نص و راه فهم آن، دیدگاه مجتهدان شیعه امامیه را درباره راهکارهای فهم نصوص دینی ذکر کرده و فهم لغت، فهم دلالت لفظ بر معنا، تشخیص ظهور نصوص، فهم علمی نصوص، فهم عرفی از نَصّ دینی، فهم اجتماعی از نص و فهمیدن یکی از نصوص به وسیله نصوص دیگر را از راهکارهای فهم نص از منظر آنان بر می‌شمارد. وی در همین زمینه به بحث درباره هرمنوتیک (یکی از راهکارهای فهم نص دینی و دین) از دیدگاه متفکران غربی پرداخته و موضع خویش را درمقوله هرمنوتیک و مشروعیت آن و جواز تعدّد قرائت از دین به ویژه در مسایل عقیدتی بیان کرده و تأثیرات هرمنوتیکی را در عصر کنونی بررسی می‌کند. در فصل سوم نوگرایی در فهم نصوص دینی و تأثیر آن در اجتهاد و روش‌های اجتهادی بررسی گردیده است.

آنچه در این پایان نامه، طی چند فصل و با عنوان «هجرت از نگاه قرآن» آمده، نوشتاری است مختصر به زبان فارسی، پیرامون هجرت که شامل یک مقدمه و چهار فصل و یک خاتمه می باشد. در مقدمه طرح تحقیق تشریح شده است و در فصل اول، کلیات هجرت مثل معانی هجرت در لغت و اصطلاح، اقسام هجرت، وجوه هجرت در قرآن، و اهمیت هجرت مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم: به اهداف و انگیزه های هجرت از قبیل تحصیل علم، حفظ دین، تبلیغ دین و دیگر موارد پرداخته شده و در فصل سوم: آثار و برکات دنیوی و اخروی هجرت، و کیفرها و عقوبات متخلفین از هجرت مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم، تحت عنوان مهاجران در قرآن می باشد که وظایف و صفات مهاجران، پیامبران مهاجر، مبدأ و مقصد مهاجر،برخی عناوین آن می باشد.

چکیدههدف نهایی از آفرینش انسان ها رسید ن به مقامات والا و بهره مند شدن از مقامات عالی دنیوی و اخروی است که یکی از مقامات، مقام ابرار می باشد و والاترین کسانی که این مقام را دارا هستند انبیاء و اولیای الهی و معصومین علیهم السلام و در راس ائمه حضرت امیر (علیه السلام )، دخت پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) و فرزندان ایشانمی باشند. مطابق آیات و روایات، درجه عالی ابرار کسانی هستند که به مقام مقربین درگاه الهی نائل شده اند.از اوصاف برجسته ابرار می توان بهایمان به خدا و معاد، ایمان به رسالت و کتابهای آسمانی، ایمان به فرشتگان، انفاق، اقامه نماز، پرداخت زکات، وفای به عهد، شکیبایی، صدق و راستگویی و .... می باشد که ما می توانیم با سعی و تلاش برای انجام این اعمال صالحه راه رسیدن به این مقام والا را برای خود هموار ساخته و از نعمت های دنیوی و اخروی این مقام شایسته که بالاترین آن رسیدن به رضای خداوند و مقام قرب الهی است بهره مند شویم.

این تحقیق درنظردارد انسان کامل را از دیدگاه نظامی گنجوی مورد مطالعهقراردهد و بدین منظور قصد دارد تا با مطالعه آثارو اشعاربرجای مانده ازاین شاعربه ویژه مخزن الاسرار و یافتن شاخصهایی که برای انسان کامل مشخص نموده اند به یک الگوی جامع دست یابد و ضمن تطبیق آن با شاخص های انسان کامل درقرآن وحدیث و شخصیت های برجسته در دین راهنمایی برای آیندگان قراردهد.حاصل تحقیق به عمل آمده نشان می دهدکه نظامی ضمن بیان ویژگی های انسان کامل به طور کلی و متأثر از قرآن و روایات، سعی می کند به صورت اخص نیز ویژگی های انسان کامل را در شخصیت حضرت رسول(ص) بیان نماید. قریب به 25 رویکرد در مخزن الاسرار نظامی نمود بیشتری داشته است و اهم این رویکرد ها ، انسان کامل را به عنوان ( مظهر عقل ، نور الهی ، علم الهی ، رحمت الهی ، هدایتگری، حق نگری و وصال حق، اخلاق فردی و پایبندی و ترک تعلقات و نفی غیر) معرفی می نماید.این تحقیق در سه فصل، تحت عنوان مقدمات و تعاریف، انسان کامل از دیدگاههای مختلف، انسان کامل در مخزن الاسرار نظامی و نتیجه گیری ارائه شده است.

در تحقیق حاضر به بررسی دیدگاه های قرآن و روایات در مورد نقش مادر در تربیت دینی فرزند قبل و بعد از تولد پرداخته شده است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است. همچنین روش جمع آوری داده ها روش کتابخانه ای و ابزار آن، فیش برداری است و در این تحقیق برای تحلیل اطلاعات از تحلیل کیفی استفاده شده است .سوال های تحقیق به شرح زیر است :1-نقش مادر در تربیت دینی فرزنددر دوره قبل از تولد از دیدگاه قرآن چیست ؟2-نقش مادر در تربیت دینی فرزنددر دوره بعد از تولد از دیدگاه قرآن چیست ؟3- نقش مادر در تربیت دینی فرزنددر دوره قبل از تولد از دیدگاه روایات چیست ؟4- نقش مادر در تربیت دینی فرزنددر دوره بعد از تولد از دیدگاه روایات چیست ؟یافته ها نشان می دهد که ازدیدگاه قرآن در مرحله قبل از بارداری نقش وراثتی مادر از جهت اخلاقی، هوشی، رفتاری و خانوادگی در تربیت دینی فرزند موثر است. همچنین تغذیه وی در این دوران و خودسازی اش در تربیت دینی فرزند اثرگذار است. در مرحله بارداری نیز ایمان و اعتقادش، اخلاق و تقوا وحتی نوع تغذیه اش اثر گذار است.در مرحله بعد از تولد، ایمان و تقوای مادر و نیز نوع تغذیه اش در شیر نقش دارد. بعد از این مرحله، مادر می توانددر پرورش اعتقادات، اخلاق و رفتار فرزندش موثر باشد. از دیدگاه روایات، مادر در دوره قبل از بارداری نقش وراثتی در تربیت دینی فرزند دارد. همچنین اخلاق، اعتقاد، رفتار و تغذیه وی در دوره بارداری در تربیت دینی فرزند اثرگذار است. اخلاق، رفتار، هوش، عقیده، ونوع تغذیه اش از طریق شیر به فرزند منتقل شده و در تربیت دینی وی تاثیر دارد. در دوره بعد از شیردهی مادر می تواند اخلاق، اعتقادات و رفتار وی را در جهت تربیت دینی پرورش دهد.

سیره رسول اکرم (ص)، سیره عملی انسان کامل است. پرداختن به زندگی، منش، روش و اصول عملی در سیره پیامبر اکرم (ص) که الگویی کامل است پرداختن به گنجینه ای بس گرانبهاست. ماین تحقیق یک تحقیق کاربردی است که با روش توصیفی تحلیلی و با هدف آشناسازی خواننده با نقش الگویی، تربیتی پیامبر اکرم (ص) در پرورش انسان به نگارش درآمده است.بدین منظور اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش کتابخانه‌ای و فیش‌برداری از اسناد و مدارک موجود: کتاب، مقالات و جزوات گردآوری شده است و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که:1-

تاریخ اسلام چند دهه بعد از عصر پیامبر اسلام(ص) توسط مسلمانان به رشته تحریر درآمد، نیازجامعه اسلامی به دانستن روش و سیره پیامبراسلام(ص)برای استفاده درمسائل مستحدثه و علاقه مردم به آگاهی شرح زندگی وجنگهای رسول اکرم(ص) سبب توسعه این دانش گردید. مانند هر متن تاریخی دیگر گذشت زمان، تأثیر حکومتها، تأثیر اطلاعات، اعتقادات، سلایق و علاقه نگارندگان و تأثیرپذیری از فرهنگ ملل جدیدی که به حوزه جامعه اسلامی وارد شده بودند و ... سبب تفاوت‌هایی در بین این متون گردیده است.لذا مقایسه متون تاریخی صدر اسلام با تنها متن بدون تحریف و قابل قبول همه مسلمین که اطلاعات دست اول را در مورد عصر پیامبر (ص) دارد یعنی قرآن، می‌تواند برای نقد و بررسی مطالب کتب تاریخی بسیار مفید باشد.در این پایان نامه با مقایسه تعدادی از کتب اولیه تاریخی مربوط به صدر اسلام با قرآن کریم و بعضی از تفاسیر موجود این مطلب آشکار می‌شود که بعضی از کتب تاریخی متقدم نگاشته شده درباره صدر اسلام قابل تأمل و بررسی دقیق‌تر است.عده‌ای از مورخین اسلامی خاصه در نقل مطالب معطوف به تقدس که دارای تمثیلات بسیار نیز می‌باشد، از واقعیات قابل تطبیق با قرآن بسیار فاصله گرفته‌اند. این امر خاصه در کتاب شرف النبی (ص) که نویسنده آن تحت تأثیر فرهنگ و ادبیات ایران است به گونه‌ای بسیار روشن‌قابل ملاحظه است.