جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با این پیش فرض که علوم قرآن در آیات قرآن به تصریح یا تلویج بیان شده اند، به انجام رسیده و شامل هشت فصل با این عناوین است: فصل اول، چگونگی اسماء و اوصاف قرآن؛ فصل دوم، چگونگی اعجاز قرآن؛ فصل سوم، نزول قرآن؛ فصل چهارم، چگونگی تحریف ناپذیری قرآن، فصل پنجم، چگونگی تفسیر قرآن؛ فصل ششم، چگونگی تأویل قرآن؛ فصل هفتم، چگونگی نسخ در قرآن؛ فصل هشتم، هماهنگی و تناسب آیات و سور قرآن.

موضوع این تحقیق عفو و بخشش از دیدگاه قرآن و سنّت می باشد. عفو از صفات پسندیده ای است که در مکاتب اخلاقی مورد ستایش قرار گرفته با به کار بردن این صفت در زندگی می توان از ثمرات دنیوی آن که داشتن سلامت روانی و جسمانی است بهره مند شویم و هم ردیف پرهیزکاران و متّقین قرار بگیریم و در آخرت از شفاعت رسول خدا 9 بی نصیب نگردیم. مطالب استفاده شده در این پژوهش از منابع شیعی می باشد زیرا عفو از موضوعاتی است که برای اثبات آن نیازی به منابع اهل تسنن ندیدم و ائمه اطهار : و علمای اخلاق شیعه مذهب به قدر کافی پیرامون آن پرداخته اند. در این پژوهش از منابع متعدّد اخلاقی، تفسیری و روایی استفاده شد از جمله آن: کتاب گذشت عالی ترین نشانه ی کرامت انسانی، اخلاق در قرآن، قلب سلیم، تفسیر نمونه، و المیزان، نهج البلاغه و صحیفه سجّادیّه می توان اشاره نمود. روش جمع آوری مطالب به صورت فیش برداری و کتابخانه ای انجام شده است. عفو و بخشش به معنی روحیّه ی گذشت از تقصیر و اشتباه دیگران و ندیده گرفتن اشتباه های آنان و نرمی در برخورد با دیگران و سخت گیری نکردن در برابر خطای آنان می باشد. هرگاه در جامعه حوادثی روی دهد که حسّ نزاع و انتقام گیری را تحریک کند و صرف اجرای قانون که طبعاً خشک و بی روح است نمی تواند مسئله را به طور ریشه ای حل و فصل کند. عفو و بخشش که از برترین صفات خداوند است به عنوان مکمل نظام حقوقی خلاء موجود را می تواند پر کند. جواز عفو در جایی است که خطا و اشتباه معلول بی خبری، غفلت، جهل، حسد و کم ظرفیتی خطاکار باشد که مکتب انسان ساز اسلام در مورد ظلم های فردی از عفو و بخشش سخن می گوید و به ستم دیده ای که بر ظالم خود دست یافته درس اخلاق و فضیلت می دهد و به وی خاطرنشان می کند که بزرگواری و کرامت نفس در این است که حقّ شخصی خود را ببخشی و متجاوز را از کیفر معاف نمایی و او را مدیون انسانیّت خویش کنی اما اگر بخشش موجب گستاخی طرف می گردد دیگر جای عفو نیست به خصوص در برابر دشمنان داخلی و خارجی که اصول و ارزش های که ریشه و اساس یک ملّت است را نشانه رفته باشند. مبلّغین، دانشمندان و رهبر یک جامعه بیشتر از دیگران با افراد متعصّب و جاهل و کم فرهنگ مواجه می شوند بنابراین بر این افراد لازم است که بیشتر از دیگران متخلّق به این اخلاق الهی باشند تا باعث اصلاح نفوس آنان گردند. عفو و بخشش، آثار و ثمرات دنیوی و اخروی فراوانی دارد از جمله ثمرات دنیوی، می تواند موجب عزّت فرد عفوکننده گردند و بر درجه و مرتبه او بیفزاید و امنیّت و محبوبیّت اجتماعی را نصیب او گرداند. و امّا ثمرات اخروی، آسان گیری در حساب و دخول در بهشت که خداوند متعال نصیب فرد بخشنده در آخرت می نماید. از جمله راه های کسب فضیلت عفو، می توان به مقابله با خاستگاه خشم اشاره نمود زیرا خشم، انتقام جوی و کینه ورزی را به دنبال دارد و کینه باعث سخت شدن دل می گردد. خداوند خود را با صفت عفو و بخشش در قرآن معرفی نموده است؛ عفو یک رحمت الهی است و اولیای الهی هم که واجد مکارم اخلاق می باشند مأموریت دارند که پیروان خویش را با صفات عالی انسانی تربیت کنند و کرائم اخلاق را که معیار انسان برتر است را در نهادشان پرورش داده و مؤمنان خطاکار را از یأس و ناامیدی نجات دهند. به یقین عفو و بخشش بر انتقام و کینه ترجیح دارد. محبوبیّت انسان را دو چندان می کند و کینه ها را می شوید و تبدیل به محبت و دوستی می کند.

پژوهشی است در شناخت عقل و وحی به عنوان دو عنصر رشد دهنده و سعادت بخش در زندگی انسانی از دیدگاه قرآن است. پژوهش حاضر در سه بخش و هجده فصل تدوین شده است. نویسنده سعی کرده با عنایت به قرآن، شرایط، روش ها و محدوده معرفت زائی هر یک از عقل و وحی را بررسی کند و رابطه عقل و وحی از نظر قرآن را مورد بحث قرار دهد. بر این اساس عقل و وحی به عنوان دو نعمت الهی، علاوه بر این که نقش معرفتی معتبری دارند، در هدایت انسان، نیز با یکدیگر همکاری و هماهنگی داشته و تعارض یا تزاحمی که برای آن ها بیان یا تصور شده به دلیل فقدان یکی از شرایط اعتبار و حجت آن هاست والا نه تنها عقل و وحی تعارض با یکدیگر ندارند، بلکه در مسیر هدایت انسان، یار و همراه یکدیگرند. نویسنده بخش اول را به «عقل از دیدگاه قرآن» اختصاص داده که شامل اعتبار و حجیت معرفت عقلانی، شرایط و روش های معرفتی عقلانی، موانع و آفات معرفت عقلانی و گستره و محدودیت های معرفت عقلانی است. وی در بخش بعدی، «وحی از دیدگاه قرآن» را تحت عناوین حقیقت وحی، اعتبار و حجیت معرفت وحیانی، شرایط و روش های معرفت وحیانی، موانع و آسیب های معرفت وحیانی و گستره معرفت وحیانی بررسی نموده است و در بخش پایانی در ضمن «رابطة عقل و وحی» به مباحثی همچون تاریخچه بحث رابطه، تحریر محل نزاع در رابطة عقل و وحی، تأثیرات معرفتی متقابل عقل و وحی و تعارض در حوزه مشترک معرفتی، اشاره کرده است.

این پژوهش طی دو بخش دیدگاه قرآن را درباره موضوع عقل گرایی و کاربرد آن برکاویده و با بررسی خرافه از دیدگاه قرآن، شیوه مبارزه قرآن را با خرافه بیان کرده است.

در این پژوهش علل انحطاط تمدن ها از دیدگاه قرآن و حدیث مورد بررسی قرار گرفته است. در تقسیم بندی، انحطاط به دو نوع فردی و جمعی در مورد گروه ها و جوامع و تمدن هاست. اگر انحطاط مادی و معنوی با هم حاصل شود سرنوشت آن جامعه به سرعت به جانب هلاکت روی می نهد و علت اساسی در میان همه علل زوال و انحطاط از خود هدفی و خود محوری ناشی شده است و آیات فراوانی در قرآن مجید، اساسی ترین علت فنا و نابودی جوامع و تمدن ها را ظلم و تعدی معرفی کرده است.

تحقیقی است در بیان عوامل تعالی و تکامل انسان و علل سقوط و انحطاط وی با بهره گیری از آیات و روایات. پژوهش حاضر در شش فصل تدوین شده است. نویسنده ابتدا به بیان جایگاه انسان در هستی با استفاده از دیدگاه های فلسفی و وحیانی پرداخته، سپس در فصلی مستقل «تکامل فردی انسان» را مورد بحث قرار داده است؛ تکامل طبیعی، نظریه تحول انواع، تغذیه سالم و مناسب جسم و تکامل معنوی، بهداشت روان و رشد هماهنگ همة استعدادها از موضوعات این فصل است. «تکامل اجتماعی انسان» که شامل زمینه های تکامل اجتماعی، رابطه انسان با خودش و رابطه انسان با خداست، مباحث فصل سوم می باشد. نویسنده در ادامه «عوامل تکامل فردی انسان» را مورد بحث قرار داده و این عوامل را دو قسم که در زمینه معرفت (علم) و در زمینه رفتار (عمل) باشد، دسته بندی کرده است. فصل پنجم این پژوهش به «عوامل انحطاط فردی انسان» اختصاص دارد که در دو عنوان جهل و عوامل رفتاری بررسی شده است. در پایان نیز به «عوامل تکامل و انحطاط اجتماعی انسان» اشاره شده که شامل نقش حاکمیت ها، نقش نهادهای حکومتی، نهادهای دینی، رسانه های همگانی و نقش نهادهای اجتماعی است

در این پایان نامه سعی شده، با استفاده از روایات ونظرات دانشمندان اسلامی وجه تسمیه اسامی سوره های قرآن و نیز گروههای سور قرآن بررسی شود. گروههای سور عبارتند از: مئین، مثانی، مفصل، بساطین، دبابیج،ریاض، فواتح و جز آنها.

قرآن کریم به عنوان معجزه جاوید الهی، گنجینه معارف آسمانی و مخزن انوار هدایت خداوند برای انسانها می باشد، لکن علیرغم این حقیقت، قرآن جایگاه اثر بخش و منزلت والای خود را در متعالی نمودن ابعاد زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان نداشته است. مساله مهجور قرار دادن قرآن و در واقع مهجوریت مسلمانان نسبت به قرآن، به معنای دور ماندن مسلمانان از قرآن و در نتیجه محروم شدن از هدایت خداوند می باشد. سیر مطالب در این پایان نامه بدین قرار است: در فصل اول ابتدا به تبیین و تشریح مفهوم مهجوریت قرآن وجلوه های گوناگون آن و سپس به ابعاد مختلف مهجور شدن قرآن پرداخته شده است. در فصل دوم این رساله به بررسی زمینه ها و علل وعوامل مهجور شدن قرآن اشاره و سپس به آثار مترتب بر آن پرداخته شده است. و در فصل سوم، راههای بازگشت به قرآن وانس با آن ذکر شده واینکه چگونه مسلمین به قرآن باز گردند و عظمت های گذشته را تجدید نموده و در صحنه معارضه با فرهنگ غرب فائق آیند. روش تحقیق بعد از گرد آوری اطلاعات و تحلیل آنها، روش استنباطی، اجتهادی و متکی بر تفاسیر معتبر می باشد.

تحقیقی است در بیان عوامل رشد و بالندگی و توسعه جوامع و موانع پیشرفت و پویایی آن ها با بهره گیری از آیات قرآن. پژوهش حاضر در چهار فصل تنظیم شده است. نویسنده ابتدا «چارچوب نظری» را مورد توجه قرار داده و مباحثی چون معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی و دیدگاه های مختلف در تحولات اجتماعی را تبیین کرده است. وی در ادامه فصلی را با عنوان «مفاهیم و متغیّرها» آورده است و ذیل آن به مفاهیم مرتبط با بحث همچون تحوّل، فرهنگ، ایمان، عدالت، معروف، منکر، ربا، اجتهاد، جهاد، تقلید، زکات، سیاست و اقتصاد اشاره کرده است. «عوامل تحولات اجتماعی از دیدگاه قرآن» عنوان فصل دیگری است که طی آن عوامل تحولات اجتماعی به عوامل دینی و فرهنگی، عوامل سیاسی، عوامل اقتصادی و عوامل انسانی تقسیم شده و هر یک به تفصیل مورد بحث قرار گرفته اند. در پایان نیز به تبیین «موانع تحولات اجتماعی از دیدگاه قرآن» پرداخته و به برخی از موانع دینی مانند سقوط اخلاقی، موانع سیاسی همچون حکومت های فاسد، موانع اقتصادی ربا و رشوه خواری و موانع انسانی مانند تقلید کورکورانه مردم از گذشتگان، اشاره کرده است.

موضوع پژوهش حاضر نگاهی است به بررسی غیبت از دیدگاه قرآن و سنت و هدف کلی، شناساندن غیبت به عنوان یک معضل اجتماعی و فردی و اهداف ویژه آن بررسی و پیامدهای غیبت، اثبات حرمت غیبت از راههای مختلف، و معرفی راههای درمان و مجوزات غیبت،ایجاد انگیزه برای حرکت جامعه به سوی اخلاقیات اسلامی است. این رساله از 4 فصل تشکیل شده است که در ابتدا کلیات تحقیق اعم از تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهمیت تحقیق و... می باشد. و در فصل اول مفهوم غیبت از نظر لغوی و اصطلاحی بررسی شده است. در فصل دوم این تحقیق به بررسی پیامدهای غیبت و ادلة حرمت و... پرداخته شده. و در فصل سوم به معرفی راههای درمان و کفارة غیبت، اشاره نموده و در فصل چهارم مجوزات غیبت معرفی شده و در آخر به گوشه ای از پرسشهای احتمالی که در ذهن هر خواننده ای مطرح خواهد شد با توجه به نظر فقهای شیعه مورد توجه و پاسخ داده شده است. و همچنین پیامدهایی را که این رذیله در زمینة فردی، اجتماعی اخروی به وجود می آورد، می تواند انگیزه ای برای دوری از این صفت خبیث باشد و با دانستن راههای درمان آن انسان می تواند گام به گام خود را به سعادت دنیوی و اخروی نزدیکتر کند. منابع مورد استفاده در این تحقیق متون اسلامی و تألیفات اندیشمندان و تفاسیر فقهاء عالیقدر شیعی است که با استفاده از روش تحقیق توصیفی، تحلیلی صورت گرفته است.