جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: این نوشتار از منظری قرآنی، عوامل دشمنی‌ها و مبارزه با پیامبران الهی و منشأ این مواجهه را بررسی می کند. نگارنده ضمن معرّفی گروه‌های مختلفی که در مقابل انبیای الهی صف بسته بودند، به ریشه‌یابی عوامل بیرونی و درونی دشمنی این افراد از منظر قرآن کریم می پردازد. پژوهش حاضردر یک مقدمّه و دو فصل سامان یافته است. نویسنده در مقدمّه به تبیین معنای مواجهه، قرآن، نبی، عوامل و سایر مفردات تحقیق پرداخته و سنّت‌های اجتماعی قرآن کریم در باره عملکرد انبیای الهی و حوادث مربوط به آنان و اقوام شان را واکاوی کرده و نمونه‌هایی از این سنّت‌ها را نام می بَرد. وی در فصل اوّل با اشاره به عوامل نّفسی (درونی یا اخلاقی) مواجهه با پیامبران الهی، و اموری همچون: استکبار و خود بزرگ‌بینی افراد، پیروی کردن از هوای نفس، جهل و حسد را از اصلی‌ترین عوامل دشمنی با پیامبران الهی بر شمرده و در همین زمینه به تبیین مفهوم، تاریخچه، منشأ، اقسام استکبار و رابطه آن با قدرت و ثروت، همچنین معنای پیروی از هوا و هوس، موضعگیری انبیای الهی در قبال پیروی کردن مردم از هوای نَفس ونیز مفهوم و پیامدهای جهل در قرآن و معنای حسد و عواقب آن در قرآن کریم می‌پردازد. در فصل دوم عواملی مانندِ تزیین شیطان و دشمنی او با پیامبران، پیروی کردن از آباء و اجداد و تقلید کورکورانه از آنان و حبّ مال و ثروت از عوامل بیرونی دشمنی با پیامبران الهی عنوان شده است. در همین زمینه نیز نویسنده به بررسی مفهوم تزیین شیطان و دشمنی او با انسان‌ها، مفهوم نهی کردن قرآن از خطوات شیطان، مذمت تقلید از پیشینیان بدون تفکر و تعقّل و عواقب خطرناک دنیا طلبی پرداخته است.

تحقیق و نگاشتۀ پیش روی شما همانطور که عنوان آن مشّخص می‌باشد مربوط می‌شود به بررسی و تفحص آیاتی از قران شریف که مرتبط با جنگ خندق (غزوۀ احزاب) می‌باشد و در آن سعی شده است حتّی الامکان جنگ خندق از نگاه قرآن مورد کنکاش قرار گیرد؛ و قسمت اصلی دیگر آن نیز به آن دسته از روایات و احادیثی می‌پردازد که از معصوم(علیه السلام) در مورد این غزوه صادر شده است.اهمیّت موضوع را می‌شود به راحتی درک کرد اگر به این مهم توجه شود که خداوند متعال 30 آیه اختصاصاّ در حواشی این غزوۀ مهم و تاریخی که نقطۀ عطف پیروزی‌های لشگر اسلام بر کفر نیز به شمار می‌آید نازل کرده است و کاربرد این موضوع نیز در ابعاد مختلف زندگی روزمرّه و اجتماعی و در نحوۀ تفکرّ و تصمیم گیریهایی مختلف از جمله ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و نظامی و... می‌باشد.هدف از اجرای این موضوع همانطور که در مقدّمه نیز آمده است، بررسی جزء به جزء آیات قرآن کریم که در ارتباط با جهاد فی سبیل الله نازل شده می‌باشد، باشد که در دیگر ابعاد نیز به صورت دقیقتر آیات قرآن مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.روش انجام کار نیز به صورت تحقیق کتابخانه ای می‌باشد و نتایج به دست آمده نیز که بعد از بررسی پژوهش مشخّص می‌شود عبارتند از: روش شدن ذهن خواننده از فضای کلّی مدینه بعد از هجرت رسول الله و وضعیت دشوار مسلمانان در آن برهه از زمان و پرداخته شدن به کلّ آیات و احادثی که پیرامون و حول این غزوه حتّی الامکان قابل دستیابی بوده‌اند.

در این تحقیق در صدد بررسی رابطه اخلاق و سیاست از نظر قرآن کریم و روایات در چهار فصل هستیم. فصل اول: شامل دو قسمت است، اول، مفاهیم اخلاق و سیاست و دوم: دیدگاه برخی از دانشمندان در مورد این دو پدیده. در فصل دوم، رابطه اخلاق و سیاست از منظر اندیشمندان مورد توجه قرار می گیرد که دو نظر عمده در این زمینه مطرح است، دیدگاه طرفدار رابطه اخلاق وسیاست، و دیدگاه ناظر به جدایی میان این دو پدیده. در فصل سوم نیز رابطه اخلاق و سیاست را از دیدگاه قرآن کریم و روایات به بررسی می گذاریم، در فصل چهارم، به برخی از پیامدهای جدایی این دو نظیر، استبداد سیاسی، عدالت گریزی، اشاعه فحشا و فساد در جامعه اشاره می شود و در پایان به نتیجه گیری از کل مطالب می پردازیم.

قرآن کریم در برنامه رشد و تربیتی خود، شرط اصلی رسیدن به کمال را تفکّر و اندیشیدن می‌داند. تفکّر، تلاش روشمند برای شناخت مجهول و رسیدن به معلوم با به کارگیری قوه‌ی اندیشه می باشد. خداوندی که انسان را به تفکّر دعوت کرده، ابزار آن را نیز در اختیار انسان قرار داده است که این ابزارها را می‌توان به دو نوع بیرونی و درونی تقسیم نمود. حواس(شنوایی، بینایی و لامسه)، عقل و قلب به عنوان ابزارهای درونی، و قصص پیشینیان و گفته‌های دیگران، ابزارهای بیرونی تفکّر می‌باشند. علاوه بر این قرآن کریم، برای راهنمایی انسان به تفکّر و اندیشه، منابعی همچون طبیعت، تاریخ، قرآن و انسان را معرفی نموده است. گرچه تفکّر و اندیشه، همواره هدایتگر انسان بوده و فواید فراوانی را برای او به ارمغان دارد، ولی موانعی نیز در برابر آن وجود دارد. قرآن کریم نیز به این مسئله توجه نموده و عواملى همچون تقلید از پیشینیان، هواوهوس، تکبّر، خیال‌پردازی و غفلت را به عنوان موانع تفکّر بیان نموده است. در قرآن کریم کلمات متعددی هستند که مفهوم کلی آنها اندیشیدن و فکر کردن است. از جمله این واژگان؛ «تعقّل»، «تدبّر»، «تذکّر» و «تفقّه» می‌باشند که ارتباط نزدیکی با مفهوم تفکّر دارند. تعقّل به عنوان وجه تمایز انسان و حیوان، جایگاه خاصی در حوزه‌ی معنایی آیات قرآن دارد. تعقّل و تفکّر رابطه‌ی نزدیکی با هم‏ دارند و در حقیقت‏ مى‏توان گفت این دو مکمل همدیگرند. تدبّر نیز از آنجا که فعالیتی ادراکی محسوب می‌شود در حوزه‌ی معنایی مفاهیم مرتبط با تفکّر در قرآن کریم می گنجد. تدبّر به معناى فعالیّت قلب با توجه به عواقب و پیامدهاى امور است، و تفکّر به معناى فعالیت قلب با توجه به دلایل است.کلمه‌ی تذکّر نیز از جمله واژگانی است که ارتباط نزدیکی با تفکّر دارد و به معنای گفتار یا عملی است که انسان به واسطه ی آن، آنچه را از یاد برده یا از آن بی خبر است، نسبت به آن یادآور می‌شود، و تفکّر، کشف کردن چیزی است که انسان نمی‌داند و اندیشیدن برای به دست آوردن آنچه نمی‌داند.از دیگر واژه‌های مرتبط با مفهوم تفکّر، تفقّه می باشد. تفقّه عمیق‌تر و شدیدتر از تفکّر است و محصول و نتیجه‌ی آن است. بصیرت، علم، فهم، رویت و نظر نیز از دیگر واژگانی هستند که ارتباط نزدیکی با مفهوم تفکّر دارند.

چکیده ندارد.

امروزه علیرغم پیشرفتهای علمدر شناسایی خواص ماده که موجب پیشرفت تکنولوژی و تسلط بشر بر طبیعت در قرون جدید شده، هنوز جاهلیت به شکل‌های مختلف ادامه دارد. این تحقیق در پی آن است که بر اساس تعالیم الهی، مبانی اصلی جاهلیتدر دوره‌های مختلف را مورد بررسی قرار دهد و علل حیرت و سرگشتگی انسان و دوری او از اهداف اصلی خود را مشخص نمایدبا انطباق دوره های مختلف معلوم می شود که جاهلیت دوره خاصی نیست که تمام شده باشد، بلکه هر جامعه که معیار های جاهلیت در آن مشاهده می گردد مصداق جامعه جاهلی است. در قرآن کریم نیز نمونه های زیادی از آن ذکر شده که پیامبران الهی برای اصلاح آن در دو زمینه عقیده و شریعت که شامل تمام جنبه های اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و غیره است فرستاده شده اند.در این تحقیق به ابعاد مهم جاهلیت نیز پرداخته شده است که شامل انحراف در عقیده مخصوصاً توحید بصورت ظن جاهلی نسبت به خدا و عدم شناخت واقعی او است و انحراف در روابط اجتماعی که پایه آن حمیت جاهلی و انحراف در اخلاق که نمونه آن تبرج جاهلی است و انحراف در شریعت که بصورت حکم جاهلی در قرآن مطرح شده است.و نتیجه گرفته شده است که جاهلیت از ریشه جهل به معنی جهلی است که شامل تمام رذیلت هااز کفر و نفاق، شر و ظلم و کذب و شک و هوی و خود خواهی، کبر، حمیت، تبرج، و شقاوت و ....می باشد که در مقابل عقلی که در آن تمام فضیلت ها جمع شده است،می باشد که در حدیث جنود عقل و جهل بدان اشاره شده است و علم در مقابل جهل فقط یکی از این فضیلت ها می باشد.

1) هدف پژوهش : با توجه به کثرت معاصی و دورافتادگی انسانها از معنویت و غفلت از خدا و روز حساب بر آن شدم تا فطرت خداجوی انسان‌ها را بیدار نمایم و خود و دیگران متذکر شویم که خداوند و فرشتگان ناظر و مراقب اعمال انسانها هستند و مشغول ثبت و ضبط اعمال ماهستند تا در روز حساب به محاسبه ریز و درشت اعمال ما بپردازند. شکی نیست که آگاهی از این حقیقیت (ثبت و محاسبه اعمال) تا چه حد در عدم ارتکاب معاصی تاثیرگذار است و در رسیدن به کمال مطلق نقش اساسی دارد. 2) روش پژوهش : روش کتابخانه‌ای و استفاده از تفاسیر و کتب حدیث . 3) نتیجه کلی: این پایان‌نامه با این هدف نگارش یافته که اعمال ما هیچگاه نیست و نابود نمی‌گردد و در جائی ثبت و ضبط می‌گردد و در این دنیا شاهدان و ناظران بر اعمال ما وجود دارند و در سرای باقی گواهان، موازین، مواقف و شفعائی وجود دارند که به حساب و کتاب اعمال ما در این دنیا رسیدگی می‌کنند.

اززمانی که آدم آفریده شد، ابلیس بنای دشمنی با او و فرزندانش را گذاشت و قسم یاد کرد که آن‌ها را گمراه خواهد نمود ، جنگ نرم آغاز گردید . فریب آدم و حوّا با سخنان زیبا و وعده‌ی حیات ابدی به واسطه‌ی خوردن از شجره‌ی ممنوعه ، اوّلین جلوه‌ی جنگ نرم شیاطین بوده است .شیاطین جنّ و انس همواره برای نابودی حقّ کوشیده‌اند . شکنجه‌های جسمی و زندان و قتل ، جزء برنامه‌ی ثابت و همیشگی دشمن بوده است . در عین حال از تأثیر گذاری بر افکار و اندیشه‌ی طرفداران حقّ غافل نبودند. به مرور زمان دشمنان دریافتند که می‌توان با تلاش و سرمایه‌گذاریروی افکار و احساسات طرفداران حقّ به نتیجه مطلوب‌تری رسید ، ضمن این که هزینه‌های جنگ سخت را هم ندارد . علاوه بر آن ، در این روش ، دشمن اغلب در قالب دوست و خیرخواه ظاهر می‌شود و این موضوع به پیشرفت کار اوکمک فراوانی می‌کند .برخی از این روش‌ها به قدری ظریف و زیرکانه است که انسان هرگز فکر نمی‌کند که پشت این کار ، دست دشمن در کار است . استهزا در قالب شوخی و خنده ، تفرقه‌افکنی با نام استقلال‌طلبی و آز‌ادی‌خواهی ، پخش شایعات ، تضعیف رهبری یا ایجاد شبهه‌های دینی با نام روشنفکری ، ترویج بی‌‌بندوباری به اسم آزادی و حقوق زن و ... شگردهایی هستند که دشمن به وسیله‌ی آن‌ها در افکار و احساسات جامعه‌ی اسلامی نفوذ می‌کند . امّا واقعیّت امر این است که دشمنان دین ، نه برای شادی مومنین ، دل می‌سوزانند و نه خواستار آزادی و سرافرازی آن-ها هستند . دلیل روشن این امر، آن است که همین افراد ، نهایت تلاش خود را در میدان‌های جنگ سخت برای کشتن جوانان مومن ، و اسیر و زندانی نمودن آن‌ها بکار برده‌اند ؛ امّا چون نتیجه نگرفتند به این روش‌ها متوسل شدند .در واقع هدف ، از بین بردن دین و اعتقادات و احساسات مذهبی مومنین است و تفاوت تنها در شیوه‌ی نبرد است . همان-هایی که امروز ، با انواع برنامه‌های ماهواره‌ای ادّعای روشنگری ، آزادی‌بخشی و شادکردن دل جوانان را دارند ، همان-هایی هستند که سال‌ها پیش، پدران و برادران همین جوانان را در جبهه‌های جنگ کشتند . دشمن ، همان است و هدف ، همان و تنها شیوه‌ی مبارزه تغییر کرده است .این پژوهش ، نگاهی گذرا دارد به شیوه‌های جنگ نرم که در قرآن و حدیث آمده است. هیچ تر و خشکی نیست مگر اینکه در قرآن کریم آمده است . هیچ دردی نیست مگر اینکه درمان آن را قرآن بیان فرموده است . در این موضوع نیز خداوند متعال ، آنچه باید بیان می‌شد ، به تفصیل ، فرموده است . اکنون وظیفه‌ی ماست تا با تدبّر در آیات الهی ، شیوه‌های مبارزاتی دشمنان را شناسایی و تکلیف خود را از قرآن جویا شویم و چراغ راه زندگی فردی و اجتماعی خود قرار دهیم .

دعوت به حق و رسیدن به کمال، یکی از موضوعاتی است که در زندگی، عقل و فکر انسان را به خود معطوف می سازد. قرآن کریم از همان آغاز نزول، به این نکته توجه نموده و خود را کتابی دعوت گر و مایه نجات و رشد خلق معرفی نموده است. (یَهْدی إِلَى الْحَقِّ وَ إِلى‏ طَریقٍ مُسْتَقیمٍ) ( احقاف،30) فرا خواندن به سوی خداوند راهی است که همه پیامبران الهی پیموده و در آن راه با سختی ها و سرپیچی های زیادی از ناحیه سردمداران و استکباران مواجهگشته اند. اسلام هم که یک دین تیلیغی می باشد؛ باید هم پای مقتضیات و تحولات زمان دگرگون شود. قرآن کریم، با صراحت این وظیفه را بر عهده گروهی از امت خود می گذارد و می فرماید: «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏؛ باید از میان شما، جمعى دعوت به نیکى، و امر به معروف و نهى از منکر کنند! و آن ها همان رستگارانند.» (آل عمران،104) از این رو یکی از مسئولیت های بشر در قبال دیگران، دعوت آنان به ایمان و کارهای صالح می باشد. این مسئولیت را می توان در ادامه خط رسالتی پیامبران تعریف کرد. همان گونه که اصل وحی برای هدایت بشر ضروری می باشد؛ و بدون آن، راه یابی به حقبقت میسر نیست، شیوه و کیفیت ارائه آن نیز مهم می باشد. مهم تر این که؛ در عصر حاضر از سوی دشمنان، تهاجم فرهنگی وسیعی علیه دین اسلام انجام می گیرد و آنان همواره درصدد دور کردن مردم جهان به ویژه قشر جوان جامعه از دین و ایمان هستند. دانستن این نکته که با چه شیوه هایی می توان مسلمانان را در اعتقاد خود ثابت نگه داشت و غیر مسلمانان را به دین اسلام ترغیب نمود اهمیتی دو چندان پیدا می کند. مطالعه ی آیات قرآن کریم و تأمل در سیره و شیوه ی رهبری و هدایت انبیاء الهی ما را به این نتیجه می رساند که اصل دعوت در اسلام بر پایه شیوه های نرم می باشد؛ یعنی حکمت، موعظه، جدال احسن، مدارا و مسالمت و... اما زمانی که ظلم و فساد و دیکتاتوری در جامعه از بین نرفت و عده ای در صدد ایجاد موانعی برای گسترش نور اسلام و در پی هرج و مرج و ظلم و فساد باشند و با هیچ روشی به راه نیایند، در این صورت لازم است، جهت دفاع از ارزش ها و حقوق انسانی و نجات انسانیت از کفر و ظلم جنگید و راه را برای تبلیغ دین در میان مردم باز نمود.

افعال الهی عبث و بیهوده نیست و براساس حکمت و علمی که خداوند نسبت به موجودات در همه زمانها و مکانها و در همه حالات دارد، استوار می‌باشد. بدین سان ضوابط و قوانینی که خدای متعال برای اداره امور موجودات -به ویژه انسان-وضع نموده است "سنن الهی" نامیده می‌شود. - قرآن کریم با طرح مسئله سنن بر آن است تا ارتباط منطقی موجود در میان مخلوقات و نیز حاکمیت اصل علیت را بر نظام هستی ثابت نماید و از سوی دیگر در پی اثبات وجود یک نظام متکاملی است که بخشهای مختلف آن یکدیگر را براساس قانون و ضابطه موجود در جهان هستی کامل می‌کنند. سنتهای الهی بر دو نوعند: سنن تکوینی; که عبارت است از قوانینی که در پیدایش و بقاء بر موجودات حاکم می‌باشد. سنن انسانی; که عبارت است از قوانینی که کاروان بشریت در متن آن سیر می‌کند و براساس اراده و اختیار آدمی تحقق می‌یابد و هدف از تکامل انسان در این دنیاست ، به گونه‌ای که بتواند در دنیا و آخرت از نتایج آن بهره‌مند گردد. بدین سنتها به دلیل ارتباط و نسبتی که با اجتماع و تاریخ بشری دارد، سنن اجتماعی و تاریخی نیز گفته می‌شود. - قرآن از پیروی سنتهای نادرست و گمراه‌کننده بر حذر می‌دارد و به سوی سنتهای صحیحی هدایت می‌نماید. سنتهایی که انسان را به برپایی قسط و عدل فراخوانده و هدف آن پرورش و تربیت انسانهایی دین مدار و نیز بنیان نهادن جامعه‌ای براساس ارزشهای والای انسانی است . - سنن انسانی عبارت است از یک سلسله شرطهایی که در نظام هستی نهاده شده که در تحقق آن اراده آدمی نقش محوری دارد. بدین سان جبر الهی و یا تصادفات تاریخی در وقوع این سنن نقشی ندارد و هیچ گونه تعارضی میان این سنتها و اراده انسان وجود ندارد چرا که این سنتها در واقع نتیجه و دستاورد اراده و عمل آدمی است .