جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پاياننامه با هدف اثبات اين مطلب كه قرآن در عهد رسول خدا (ص) جمع و تدوين شده و على (ع) عهدهدار آن بوده و ساير صحابه صرفا مصاحفى شخصى فراهم كردهبودند، تدوين شدهاست. عنوان فصلهاى اين پژوهش عبارتند از: ديدگاه علماى اسلامى در مورد جمع قرآن، نظرات موافق و مخالف در خصوص تدوين قرآن در عصر نبوى و نقد آنها، جمع و تدوين قرآن توسط ابوبكر و مصحف حضرت على (ع).

‫در اين پژوهش شيوه‌هاي برخورد انبيا با مخالفان از نگاه قرآن مورد بررسي قرار گرفته است. قرآن کريم اهداف دعوت انبيا را دعوت به يکتاپرستي، تعليم و تربيت، و برقراري عدالت اجتماعي دانسته است. همچنين قرآن در مورد انبيا به اصول اخلاقي مهمي مانند پاي‌بندي به اخلاقيات و عمل به گفته‌هاي خود، اشاره کرده است. قصص انبيا که بخش عمده‌اي از آيات قرآن را تشکيل داده است، از لحاظ شکل و محتوا داراي ويژگي‌هاي خاصي است، و در آن‌ها اهدافي مانند تربيت و آموزش، تفهيم اصول و تقويت روحي مسلمين نهفته است. مترفين، مستکبران، احبار و رهبان، مستضعفان و برخي از گروه‌هاي ديگر اجتماعي، در طول تاريخ به مخالفت با انبيا برخاسته‌اند،‌که از نظر قرآن تعصب بر روش نياکان و غرور علمي، علت مخالفت آنان بوده است. آن‌ها با اتهام سحر و جنون، استهزاء و تمسخر، اِعراض، تکذيب، تهديد به قتل و تبعيد، و تصميم به قتل انبيا، با ايشان برخورد مي‌کردند. در مقابل، پيامبران با دعوت به توحيد و تقوي، تفاهم فرهنگي با مردم، و بر اساس عدالت‌خواهي، صراحت، قاطعيت، تبشير، انذار، و حمايت از پابرهنگان و ضعفاء عمل مي‌کردند. همچنين حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن، روش‌هاي عمده و اساسي پيامبران الهي بوده است. از سوي ديگر، انبياي الهي مانند نوح، هود، صالح، ابراهيم، لوط، شعيب، موسي، عيسي و محمد( در برخورد با مخالفان به اتخاذ شيوه متناسب با اقتضائات زماني و مکاني هر وضعيت مي‌پرداختند. در اين ميان، سيره پيامبر اسلام( به‌دليل شرايط و موقعيت خاصي که براي ايشان وجود داشت، و با گروه‌هاي مختلفي برخورد داشتند، داراي اهميت ويژه‌اي است، و خصوصاً شيوه‌هاي حکومتي ايشان و تعامل آن حضرت با ملل و اديان ديگر بسيار مهم است. شيوه‌هاي رفتاري و برخورد انبيا با مخالفان، در جوامع امروزي نيز قابل بهره‌برداري است و مبلغان ديني بايد با اين شيوه‌ها آشنا شده و در موقع لزوم بر اساس آن عمل نمايند.

‫اين تحقيق به بررسى سندى و دلالى روايات تفسيرى امام صادق(ع) ذيل آيات جزء هشتم قرآن اختصاص دارد و مطالب آن در سه فصل آمده است. فصل اول، كليات: تعريف مفاهيم و مصطلحات (مصطلحات دلالى مانند تأويل، جرى و تطبيق و سبب نزول، مصطلحات درايى مثل متفرد، مسند، معنعن، مرسل و نظاير آنها)، فرقههاى فاسد الاعتقاد نظير اشاعره، بتريه، جبريه، حشويه و جز اينها؛ در فصل دوم، روايات تفسيرى امام صادق ذيل سورههاى انعام و اعراف آيات 1ــ83 نقل و از لحاظ سندى و دلالى نقد شده است. از 245 روايت بررسى شده 62 حديث از لحاظ سند معتبر و بقيه مرسل، مرفوع، منقطع، مهمل يا مجهول خوانده شده، اما از لحاظ دلالت قريب به تمام آنها معتبر به شمار رفته است. در فصل سوم شرح حال راويان احاديث آمده است."

‫پژوهش حاضر، عهده دار بررسي آيات قرآن كريم به منظور به دست آوردن نكات الگوئي از نحوه ي مواجهه ي قرآن كريم نسبت به عملكرد يهوديان است، تا در خلال اين امر مخاطبين(مسلمانان)، بر اساس نكاتي كه از بطن آيات استخراج گرديده است، بنابر شرائط فردي و اجتماعي خويش و نوع عملكرد طرف مقابل(يهوديان و يا كساني كه پيرو عملكرد يهوديان هستند)؛ شيوه هاي رفتاري مناسب را اخذ نمايند. قوم يهود در قرآن كريم در دو برهه از زمان مطرح شده است: قضاياي قوم بني اسرائيل در زمان حضرت موسي7و زمان رسول خدا6، كه اين رساله صدر اسلام را مد نظر قرار داده است.قرآن كريم، يهوديان را درعمل به فرمان هاي الهي يكسان ندانسته و به دو دسته تقسيم نموده است: گروهي از آنان، به تمام آنچه خداوند يكتا مقرّر فرموده، ايمان داشته و پايبند بوده اند،و گروه ديگر تنها درظاهر به كتاب الهي اعتقاد داشتند ولي دراصل از آن رويگردان بوده اند. بر اساس اين پژوهش، قرآن كريم، روشهاي متعددي را نسبت به يهوديان، توصيه نموده و لازم الاجراء دانسته است به گونه اي كه از مطالعه ي جامع اين آيات، دست كم به دو نحوه الگوپردازي مي توان دست يافت: مواجهه ي قرآن كريم با يهود در زمان عدم جنگ، مواجهه ي قرآن كريم با يهود در زمان جنگ. مطابق برداشت نگارنده ي رساله، اين دو الگوي قرآني، نسبت مستقيم با عملكرد يهوديان داشته و بر طبق آن شكل مي گيرد و خداوند حكيم، روند مواجهه ي قرآن را در هر دو الگو براساس هدايت و ارشاد، تدبير نموده است. در اين رساله، ابتدا به توصيف مواجهه ي قرآن كريم با اخلاقيات و اعتقادات يهوديان و سپس به مواجهه ي قرآن با عملكرد يهوديان در زمان عدم جنگ و آنگاه جنگ پرداخته شده است كه در ضمن عنوان نمودن زيرمجموعه هاي شاخص هر يك از دو الگو، به تحليل رويه ي برخورد قرآن، روي آورده شده است؛ يعني چنانچه عملكرد يهوديان، در راستاي اهداف مسلمانان، خلل جدي به وجود نمي آورد، روش هاي محبت، مدارا، ناديده گرفتن خطاي يهوديان و يا اعلام صبر و صفح در قبال سركشي هاي آنان و ارشاد و هدايت ايشان به دين اسلام و يا انعقاد پيمان نامه و فرمان اكيد پيروي از آن عهود، به مسلمانان و يهوديان اعلام مي شده است و در صورتي كه عملكرد يهوديان، برخلاف معيارهاي اسلامي و مصالح مسلمانان بوده باشد و يهوديان به فعاليتهاي تخريبي بر عليه مسلمانان دست بزنند و مرتكب اعمال ناشايست شوند، فرمان دوري جستن از دوستي با ايشان و يا مقابله به مثل(مانند هجو نمودن در اشعار) و يا اقدام به سريه و يا جنگهائي پر دامنه، از جانب خداوند متعال به رسول گرامي اسلام6و مسلمانان صادر مي شده است تا چه بسا از اين طريق يهوديان هدايت يافته و دست از نادرستي ها بشويند. اهميّت پژوهش حاضر به جهت حساس بودن مسئله ي يهوديان در جهان امروز، به ويژه عملكرد آنان نسبت به مسلمانان جهان است كه اين امر از ديرباز مورد توجه قرآن كريم بوده است تا با يك برنامه ريزي مشخص بر اساس دستورات الهي، مسلمانان به روشهايي متناسب با عملكرد يهوديان دست يابند و اين مهم هدف اصلي نگارش اين رساله است. كليد واژه ها: قرآن، الگوسازي، يهود، مواجهه ي مناسب، مواجهه ي قرآن كريم با يهود در زمان عدم جنگ، مواجهه ي قرآن كريم با يهود در زمان جنگ ، هدنه (آتش بس).