جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : تحقيق حاضر، ترجمه و تحقيق کتاب "جنگ و جهاد در قرآن" تأليف آيت‌الله محمدتقي مصباح يزدي است، که ابعاد مختلف جنگ و جهاد در دين اسلام، ويژگي‌هاي آن، ضرورت جنگ و دفاع براي ادامه حيات حکومت اسلامي و جامعه مسلمانان و آثار و برکات جهاد و نيز قلمرو ‌آن بيان مي‌کند. نويسنده در شش فصل با استناد به آيات، روايات و سيره پيامبر اسلام و امام علي( زواياي گوناگون اين موضوع را بررسي کرده است. وي در ابتداي نوشتارش، ضمن تشريح کتاب مذکور و موضوع مهم جهاد در اسلام، شيوه بحث استاد مصباح يزدي در تلفيق مباحث عقلي و نقلي در باب جهاد را مي‌ستايد. آن‌گاه در فصل اول کلياتي از جنگ و جهاد و واژه‌هاي به کار رفته در قرآن کريم در اين زمينه ارائه گرديده و وجوب قتال در راه خدا از قرآن استخراج شده است. در اين فصل همچنين نگارنده اثبات مي‌کند جنگ و جهاد يک پديده اتفاقي نيست، بکله اصول و نظام خاص خود را دارد و بايد از لحاظ تکويني نيز در جنگ و جهاد بسيار دقت ورزيد؛ زيرا اين مسأله از بدو خلقت انسان و همزاد تاريخ خود انسان بوده، فروع مختلفي را در بر دارد. وي در فصول بعدي کتاب مذکور، پديده جنگ، جهاد و دفاع را از جنبه فقه و شريعت اسلامي وارسيده و ضرورت دفاع از دين خدا و مظلومان را مسأله‌اي فطري و ساري و جاري در همه اديان قبل از اسلام دانسته و نبردهاي بني‌اسرائيل براي تصرف فلسطين، جنگ طالوت و جالوت، جنگ‌هاي ايران و روم و جنگ‌هاي متعدد نام برده شده در قرآن را دليلي بر اين مدعا ارزيابي مي‌کند. شيوه‌هاي پرورش مجاهدان در راه خدا و القاي اين مطلب مهم به آنان که: به هيچ وجه از مردن نهراسند و مرگ در راه خدا (شهادت) را آغاز زندگي حقيقي بدانند؛ همچنين مسأله امدادهاي غيبي خداوند به گروه مؤمنان در جنگ‌هاي سخت و شرايط کمک خدا به آنان، از ديگر مندرجات مهم کتاب مذکور محسوب مي‌شود. که با رويکردي قرآني ارائه گرديده است.

ابزار عقل برای اندیشیدن به شیوه منطقی و هوش برای اندیشیدن به شکل انتزاعی ،از مواهب خدادای است . مکاتب مختلف بشری از شناخت و تبیین همه جانبه در مورد انسان ناتوان بوده اند . اما دین اسلام به انسان به عنوان موجودی چند بعدی و دارای کارکردهای اخلاقی، توجه ویژه ای دارد. اسلام برای مدیریت رفتار انسانی، مومنان را به خودآگاهی، خودسازی و تهذیب و شناخت فضیلت ها و زیبایی ها ی اخلاقی تشویق می کند که مقدمه ای برای خداشناسی است. این کنترل رفتارهای درونی و بیرونی ،همان مدیریت هوش هیجانی است. هوش هیجانی یکی از مسائلی است که مدتی است بشر امروزی به آن توجه کرده ،ولی اسلام از قرن ها پیش به زندگی بشر در ابعاد مختلف نگریسته است . قرآن کریم، نهج البلاغه ،احادیث و روایات به عنوان مهم ترین منابع علمی –اخلاقی و تربیتی اسلام، در کنار دیگر امور زندگی، قابلیت ها و کارکرد هوش هیجانی را برای انسان ها به ویژه مومنان یادآور شده اند تا از طریق مدیریت عواطف و هیجانات در فعالیت های روزمره و رفتارهای انسانی –به خصوص در تعامل با انسان ها – به هدف غایی خلقت خود نزدیک شوند .در دنیای کنونی که تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است و هر لحظه بر اطلاعات انسان ها افزوده می شود، این دانش افزایی در پاره ای از موارد باعث تنیدگی هایی در زندگی بشر می گردد. نمی توان به طور کلی از این تنیدگی ها دور شد و باید راه های مقابله با آن ها را آموخت. باید کودکان را در برابر مشکلات و مسایل روانی واکسینه نماییم. در نتیجه آن ها می آموزند که در دنیای پیشرفته کنونی، چگونه زندگی نمایند تا از آسیب کمتری برخوردار باشند.

‫اين پژوهش در چهار فصل، به چيستي اضطراب، عوامل اضطراب، پيامدهاي آن و راهکارهاي مقابله با آن از نظر قرآن، سنت و روانشناسي پرداخته است. نويسنده پس از مفهومشناسي اضطراب، به عوامل اضطراب پرداخته است. عوامل اضطراب يا فردي است و يا محيطي و اجتماعي. عوامل فردي يا نگرشي است، يا رفتاري، و يا ژنتيکي و جسماني. برخي از عوامل نگرشي عبارت است از: کفر و شرک، ترس از مرگ و آينده و فقر، احساس پوچي در زندگي، منفينگري، و شک و ترديد. از عوامل رفتاري ميتوان به مقايسه صعودي در ماديات، بدگماني، حرص و طمع، و نا اميدي اشاره کرد. از بلوغ، وراثت، مصرف مواد مخدر، و آسيب جسمي، به عنوان عوامل ژنتيکي و جسماني ياد شده است. بعضي از عوامل محيطي و اجتماعي اضطراب عبارتاند از: جنگها، شايعهپراکني، بيکاري، گرفتاري، توقع بيجا از خود و ديگران، اختلاف خانوادگي، حسادت، و سر و صدا. فصل سوم، به پيامدهاي اضطراب اختصاص دارد که در آن، پيامدهاي جسمي و رواني اضطراب بيان شده است. بعضي از پيامدهاي جسمي، افزايش فشار خون، سردرد، تنگي نفس، زخم معده، سکته و بعضي از پيامدهاي رواني اضطراب کمرويي، وسواس، خودباختگي، خستگي ذهني، و عدم اعتماد به نفس شمرده شده است. راهکارهاي مقابله با اضطراب به چهار دسته نگرشي، رفتاري، اجتماعي و محيطي، و اقتصادي تقسيم شده است. بازگشت به فطرت، اعتقاد به عدالت خدا، عبادت و ياد خدا، اعتقاد به قضا و قدر، مثبت نگري، و واقعبيني، از راهکارهاي نگرشي است. دعا و نيايش، مقايسه نزولي در ماديات، خوشحالي و سرور، توبه، بيرغبتي به دنيا، ورزش و خواب، از راهکارهاي رفتاري است. حمايتهاي اجتماعي، صلهرحم، ازدواج، و ايجاد روابط صميمانه در خانواده، از راهکارهاي اجتماعي و محيطي است و انفاق مالي، پرداخت زکات، و پرداخت خمس، راهکارهاي اقتصادياند. نتيجه اينکه براي رهايي از اضطراب، بايد به راهکارهاي قرآني و روايات توجه شود.