جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫يكى از گونه هاى تأثيرپذيرى از قران تضمين آيات در شعر است كه در اين پايان نامه به بررسى آن پرداخته شده است. مباحث آن بدين قرارند: سير تأثيرپذيرى شعر فارسى از قرآن، گونه هاى تأثيرپذيرى نظير تضمين آيات و بكارگيرى اصطلاحات و واژگان قرآنى، ميزان حضور تضمين در انواع ادبى اعم از حماسى و غنائى و تعليمى، حضور تضمين در قالبهاى مختلف شعر فارسى، دلائل بكارگيرى تضمين هاى قرآنى، داستانهاى قرآنى در گستره تضمين ها، شيوه هاى تغيير و تحول در آيات تضمين شده، نمادگرايى در استفاده از تضمينها، اهميّت شكل نوشتارى و ظاهر واژگان قرآنى در تشبيهات، تضمينها در دائره شعر هر يك از اين شاعران: خاقانى، سنائى، نظامى، مولوى و سعدى.

‫هجرت در لغت به‌معناي مفارقت بوده، و در اصطلاح به‌معناي مهاجرت از سرزمين کفر به سرزمين اسلامي است؛ سرزميني که مهاجر بتواند با کتاب و سنت پيامبر اسلام( آشنا شود و به آن عمل نمايد. بر اين اساس، هجرت در لسان قرآن و روايات، به‌عنوان يک اصل سازنده که داراي ابعاد مختلف اخلاقي، سياسي، مذهبي، فرهنگي، علمي، تربيتي و اقتصادي مي‌باشد، مطرح شده است. با توجه به پيامدهاي مثبت هجرت مي‌توان گفت که هجرت مي‌تواند هم تکامل معنوي و هم تکامل مادي را در پي داشته باشد. هجرت داراي اقسامي است؛ هجرت اخلاقي و رهايي‌بخش؛ هجرت از سرزمين کفر و شرک و محيط آلوده براي حفظ دين و جان؛ هجرت علمي براي کسب علم و معرفت و فراگيري احکام الهي؛ هجرت تبليغي به‌منظور تبليغ دين اسلام و رساندن پيام دين به ساير انسان‌ها؛ هجرت عبرت‌انگيز براي عبرت گرفتن از سرنوشت اقوام پيشين؛ و هجرت اقتصادي با هدف بهبود بخشيدن به وضع اقتصادي. از سوي ديگر، هجرت از آثار و فوائد معنوي و مادي نيز برخوردار است، که آمرزش گناهان و رفتن به بهشت، جزء آثار معنوي آن به‌شمار مي‌رود. اموري از قبيل گشايش در زندگي را نيز مي‌توان جزء آثار مادي هجرت دانست. در قرآن کريم از هجرت ابراهيم(، هجرت موسي(، هجرت اصحاب کهف، و هجرت پيامبر گرامي اسلام( نام برده شده است. بررسي تاريخ صدر اسلام نيز نشان مي‌دهد که بناي نخستين مسجد در اسلام، تاسيس حکومت ديني، ايجاد اخوت بين انصار و مهاجرين و اذن جهاد، از مهم‌ترين پيامدهاي هجرت مسلمانان صدر اسلام به‌شمار مي‌رود. مسأله هجرت در قرآن از ويژگي‌هايي همچون ايمان، جهاد و صبر برخوردار است. در حقيقت، هجرت از صفات مؤمنين واقعي بوده، و موجب تحمل سختي‌ها گرديده، و عامل اصلي پيروزي اسلام در برابر دشمنان دين مي‌باشد.

---