جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق شامل پنج فصل می باشد: فصل اول: خلاصه ای از زندگی نوح، که در اصل شامل سرگذشت آن حضرت می باشد: اینکه نام آن حضرت چه بوده، در کجا زندگی می کرده، چند سال عمر کرده است، صاحب چند زن و فرزند بوده است، و اوصاف و خصوصیات آن حضرت چه بوده و در نهایت جریان مرگ و مکان قبر آن حضرت، در این فصل گنجانده شده است. فصل دوم: شامل سرگذشت نوح در کار دعوت مردم می باشد و اینکه چگونه مردم را به سوی خداوند خوانده، و مردم دعوت اورا رد کرده و اورا تکذیب می کردند. نوح در این راه آزار و شکنجه های زیادی دید و در نهایت نزد خدا شکایت کرد و قوم خود را نفرین نمود که دچار عذاب الهی شوند. فصل سوم: شامل دستور ساختن کشتی به نوح توسط خداوند، و اینکه خصوصیات کشتی چه بوده، و در چه مدت ساخته شده، و نیروی حرکت و محرک این کشتی چه چیز بوده و در نهایت محل فرود آمدن این کشتی... کی وکجا بوده؟ فصل چهارم: که درباره نوح و آمدن عذاب بر قومش می باشد و در این فصل مطالبی از قبیل نقطه شروع طوفان و وقوع آن، ماجرای فرزند ناسپاس نوح، تحقیقات باستان شناسی راجع به محل طوفان، در بین سایر ملل جهان ودر نهایت جریان جهانی بودن و یا نبودن طوفان گنجانده شده است. فصل پنجم: شامل نکته ها و پندهایی است که از داستان نوح گرفته می شود.

در این تحقیق سر گذشت و ماجرای اصحاب کهف در قرآن بررسی شده است. سر گذشتی که می تواند درس عبرتی برای ما مسلمانان باشد. متن اصلی این تحقیق پس از ذکر عناوینی شامل تقدیم، سپاس و چکیده و مقدمه به نه فصل تقسیم بندی شده است که خلاصه و چکیده ای از مطالب کلی آن به شرح ذیل می باشد: در فصل اول مطالب و عناوین کلی پیرامون سوره کهف و نیز داستان کهف که شامل تعاریف لغوی کهف و رقیم، تعریف قصه، پیشینه قصه، اصطلاح قصه در قرآن، مقصود و اهداف قصه در قرآن و چگونگی شروع آنها و مهمترین اهداف آن و نیز نکات کلی پیرامون سوره کهف که شامل فضلیت سوره و محتوای سوره و ارتباط و تناسب سوره کهف با سوره حمد، بیان گردیده است.

این رساله با عنوان«عفت کلام در قرآن» در جستجوی پاسخ به پرسشها و ابهاماتی است که در ذهن نگارنده و برخی دانشجویان وجود داشته است و به نظر می رسد پژوهش جدیدی درزمینه آشنایی با کیفیت سخن گفتن و یا به عبارت دیگر آشنایی با فواید و آفات بیان و زبان از دیدگاه قرآن می باشد. این پایان نامه شامل یک مقدمه و سه بخش می باشد. بخش اول به بررسی واژه«عفت» (لغوی و اصطلاحی) و کاربرد عفت کلام با استناد به آیات و روایات می پردازد. هم چنین درباره کلام و بیان تحت، عنوان نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و اهمیت زبان و به برخی از آفات زبان اختصاص یافته است. بخش دوم درباره «ادب الهی در تبین معارف قرآنی» می باشد که شامل مفاهیم و تعاریف ادب و هم چنین تعریف اخلاق و جایگاه آن و به مفهوم کنایه و کنایاتی که در قرآن به کار رفته اختصاص یافته است. بخش سوم درباره نقش قرآن در اعتدال بخشیدن کلام و بیان است که در آن به مباحثی درباره پیشگامی قرآن در اعتدال و اصلاح گفتار و شناساندن آفات زبان و اصلاح تعبیرات و راههای گریز از مهلکه های زبان و آموزش شیوه صحیح سخن گفتن پرداخته شده است.

این پژوهش با عنوان«اهتمام به قرآن در سیره ی پیامبر (ص) » در صدد آن است تا با بررسی کتابهای مختلف در این زمینه ، مجموعه تلاشها و اقدامات رسول خدا (ص)را در مورد قرآن بیان نما ید . اکنون به طور خلاصه به معرفی آنها می پردازیم : 1- در ابتدا به بررسی معنای لغوی و اصطلاحی «اهتما م ، سیره ، قرآن »پرداخته شده و سعی شده تا معانی منا سب و واضحی از آنها ارائه گردد . 2- روش این پژوهش با توجه به امکانات و یافته های خود،روش توصیفی تحلیلی می باشد. وبعد از تجزیه وتحلیل یافته ها، نتایج زیر حاصل شده است : الف) از آنجا که پیامبر اکرم (ص) طبق روایات فریقین در دریافت ، تبیین و ابلاغ وحی الهی دارای عصمت می باشد پس قطعاً هیچ گونه قصوری از ناحیه آن حضرت در رابطه با قرآن صورت نگرفته است . ب) مجموعه اقدامات و تمهیدات رسول خدا (ص) برای حفظ و پاسداری از کتاب الهی تحت عنوان اهتمام به قرآن در سیره آن حضرت قابل توجه و بسیار چشمگیر است. از جمله این اهتمامات می توان به جمع وتدوین ، قرائت ، ا قراء ، اسماع ، تعلیم وتعلم ، تدبر ، تفسیر ، ترجمه ، حفظ و ... اشاره کرد که پیغمبر اکرم (ص) نسبت به انجام هر کدام از موارد فوق اهتمام کافی مبذول داشتند . ج) آن حضرت نه تنها در حوزه عمل بسیار به قرآن توجه می فرمود بلکه در احادیث و گفتار خویش نیزاین مسأله را فراموش نمی کرد و همواره با احادیث خود اهمیت قرآن را به یاران و آیندگان گوشزد می نمود . به عنوان نمونه پیامبر اکرم (ص) هم در مکه وهم در مدینه برنامه حساب شده ای را جهت محقق ساختن آرزوی خویش ( گسترش دین اسلام ) بکار بست . از این روی می توان گفت از جمله مسائل مشترک در مکه و مدینه اهتمام رسول خدا (ص) به تعلیم قرآن است . محقق درگرد آوری مطالب با محدودیتها یی نظیر نبودن منابع خاص مرتبط با موضوع و تکراری بودن مطالب مواجه بوده است .

تحقیقی که در پیش رو دارید، مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه می باشد. در این تحقیق، سعی داریم، بیان کنیم که آیا کلام ائمه از قرآن نشأت گرفته یا نه، یعنی آیا کلام ایشان توضیح و تبیین قرآن است و با قرآن مطابقت دارد و اینکه ایشان که تربیت یافته مکتب انبیاء هستند در شرایط سخت حاکم بر جامعه تا چه حد توانسته اند مسایل دین را برای مردم تبیین کنند و آیا همانطور که مشهور است که صحیفه سجادیه «اخت قرآن» است، مفاهیم آن با قرآن مطابقت دارد. از این رو دعای مکارم الاخلاق که یکی از زیباترین دعاهای صحیفه است را انتخاب کردیم و قصد داریم آن را با قرآن مطابقت داده تا این رابطه بیشتر مشخص گردد. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و بیشتر از کتاب های اخلاقی و تفاسیر استفاده شده و در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول، کلیاتی از اخلاق، دعا، رابطه اهل بیت با قرآن، زندگی امام سجاد(ع) و کتاب صحیفه سجادیه فصل دوم، ارتباط معنوی و معرفتی که انسان می تواند به وسیله عبادات، انجام اعمال صالح، ایمان، یقین، اطاعت از خداوند، تقوی و عهد با خداوند داشته باشد. فصل سوم، مسایل اخلاقی که در اجتماع ورابطه با مردم مثل عدالت، ملایمت با مردم خویشاوند گرایی، چشم پوشی از بدی و... باید رعایت شود . فصل چهارم، مسائل درونی و تربیتی مثل، کبر، عجب، فخر فروشی، زهد و عهد بررسی می گردد. فصل پنجم، نیازهای اقتصادی و جسمانی مثل گشایش روزی، درخواست قدرت وتوانایی، مصونیت از فقر و... که سعی شده مبانی قرآنی آنها بررسی گردد و آیاتی با همان مفهوم آورده شود و در نتیجه رابطه کلام امام با قرآن مشخص گردد.

در بررسی داستان این پیامبر الهی که دارای نکات فراوان روان شناختی و تربیتی است ما سعی کرده ایم که گوشه ای از این نکات را در این تحقیق یاد آور شویم به همین جهت این پایان نامه را در سه فصل تقسیم کرده ایم و از آنجا که این موضوع مربوط به قصه حضرت یوسف است ابتدا قصه و ویژگیهای آن را در قرآن بررسی کردیم که مشخص می شود قصه های قرآنی که از منبع وحی سر چشمه می گیرند تفاوت وافری با قصه های نویسندگان دارند و بعد نکاتی در مورد روان شناسی که همان علم مطالعه رفتار و پدیده های ذهنی است و همچنین نکاتی در مورد معنا و مفهوم تربیت آمده است. در فصل دوم جنبه های روان شناختی داستان این پیامبر الهی مورد بحث قرار گرفته است. موضوعاتی مانند خواب و رؤیا، شیوه رفتار حضرت یعقوب با فرزندان، حسد، نفاق، دروغ، صبر، عشق و شیفتگی، ترک هوای نفس، یأس و امید، گذشت و شفای حضرت یعقوب از جنبه روان شناختی یا تأثیر آن بر روان مورد بحث قرار گرفته است و سپس همان موضوع در داستان حضرت یوسف مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم موضوعاتی بحث شده است که در اینجا بیشتر روی جنبه تربیتی آن تکیه شده است و شامل7 زیر فصل به این ترتیب است: الگو، اصل عزت و کرامت نفس، توکل، حیا و عفت کلام، جدال احسن، بیداری وجدان و عبرت مورد بحث قرار گرفته و سپس مانند فصل قبل همان موضوع در داستان حضرت یوسف(ع) مورد بررسی قرار گرفته است.

یکی از راه های به دست آوردن تفسیر صحیح آیات قرآنی و به تبع آن، فهم مراد خداوند، دانستن معنای دقیق و صحیح واژگان قرآن است. یکی از مفسّران که بدین مهم پرداخته، طبری است . تفسیر وی به علّت نزدیکی او به عصر نزول و شناخت عمیق او از زبان عربی، از منظر لغت شناسی جایگاه ویژه ای دارد. در این تحقیق، تلاش شده است که «بیانات لغوی» و «مستندات طبری» مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. این پایان نامه در دو بخش تنظیم شده است: بخش اول شامل سه فصل است که در فصل اول ، کلیات آمده است. در فصل دوم، بیانات لغوی طبری ذکر شده است که شامل مفرد و جمع لغات ، توضیح اشتقاق کلمه، فروق لغوی، وجوه معانی لغوی، مجاز، ذکر مصادیق، مبهمات قرآن، تقریب بین معانی واژگان و لغات غیر عربی در قرآن است. در فصل سوم، به گزارش مستندات طبری پرداخته شده است که مشتمل بر استناد به آیه، حدیث، شعر، قرائت و سیاق است. بخش دوم شامل جمع آوری لغات در تفسیر طبری است که به ترتیب حروف الفبا مرتب شده است.

این تحقیق به بررسی داستان خلقت آدم به ویژه گناه و هبوط او در قرآن کریم و بازتاب آن در اشعار حافظ می پردازد. از آنجا که این داستان قبل از قرآن در متون مختلف دینی ذکر شده لذا این داستان در اوستا، تورات و سپس قرآن کریم بررسی شده است تا حقانیت قرآن در ذکر مطالب و وقایع آشکار شود. همچنین این داستان در متون مختلف تفسیری نیز مورد بررسی قرار گرفته است. از جمله متون تفسیری که این رساله به آنها پرداخته است کشف الاسرار، تسنیم ونور الثقلین می باشد. از طرفی مفهوم شناسی واژگان اصلی این داستان به منظور آشنایی بااندیشه ها و مفاهیم عرفانی این داستان، مورد بررسی قرار گرفته است. آنچه این رساله به دنبال آن است بررسی این جریان در جهان شعر و اندیشه حافظ است که مهم ترین قسمت این رساله می باشد. به این صورت که نسبت حافظ با آدم در نظر گرفته شده است یعنی تأثیراتی که داستان آدم و انتخابهای او بر زندگی حافظ به عنوان یک نوع انسانی داشته مورد توجه قرار گرفته است و سپس این داستان در اندیشه عارفانه و رندانه حافظ به عنوان الگو و نمونه یکی از فرزندان آدم بررسی شده است. به عبارت دیگر حافظ در سیر داستانی این جریان قرار داده شده و ماجرا ها و صحنه های داستان به استناد اشعارش برای او باز سازی شده است از جمله: رویکرد حافظ به مقوله گناه و نگاه ساختار شکن و مثبت او به این جریان در کنار نگاه طبیعی و معمولی (نگاه منفی) بیان شده است از طرفی با در نظر گرفتن رندی به عنوان تقدیر ازلی و پیوند بین هبوط و رندی نگاه مثبت حافظ به هبوط نیز بیان شده است.

این پایان نامه یک فرهنگ لغت قرآنی است که بر اساس حروف الفبایی که در اول هر واژه وجود دارد مرتب شده است و بر حسب اینکه آن واژه سه حرفی چهارحرفی و غیره می باشد به فصل هایی تقسیم شده است. در این فرهنگ لغت قرآنی، معانی مختلف هر واژه و اشتقاقات آن و حتّی گاهی عباراتی در تبیین آن واژه آورده شده و نیز معنی بسیاری از واژه ها با ریشه سه حرفی و اصل معنایی آن مرتبط شده و این کار به حدی استادانه است که خواننده را به شگفتی وا می دارد. علاوه بر اهمیت این پایان نامه از لحاظ قرآنی ودینی، از جنبة ادبی نیز در خور توجّه است زیرا پلی ارتباطی است بین پارسی امروز و پارسی قدیم و خواننده از این طریق با سبک و خصوصیات نگارشی و دستوری نثر پارسی رایج در قرن هفتم آشنا می گردد و لغات مصطلح در آن زمان را می شناسد. اکنون که محاسن این اثر نفیس را بر شمردیم شاید لازم باشد که عیب های آن را نیز متذکر شویم؛ به نظر بنده تنها عیب آن، کثرت اغلاط آن است یا به عبارتی دیگر «با توجه به اینکه تاریخ استنساخ آن 1064 ه . ق است» نسخه ای که در دسترس بنده بود و ملاک تصحیح قرار گرفت، نسخه ای کم اعتبار جلوه می کرد، اما چون این نسخه تنها نسخة موجود بود ناچار از همان استفاده کردم و با شوقی وافر آن را با فرهنگ لغت های معتبر تطبیق دادم و تا حدی بر رفع اغلاط و اشکالات آن فائق شدم و آنچه در توان بود مبذول داشتم.

عناوین مطرح شده در این رساله عبارتند از: - نگرشی بر سرزمین وحی از جنبه تاریخی و جغرافیا - نگرشی بر سرزمین وحی از جنبه فرهنگی و ادبی - طبقات اجتماعی جامعه جاهلی - اوضاع اقتصادی جامعه جاهلی - برخی مفاهیم حقوقی در جامعه جاهلی - ادیان آسمانی در عصر جاهلی - اعتقادات عصر جاهلی - عادات عصر جاهلی - اساطیر عصر جاهلی