جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه از سه فصل تشکیل شده است. درفصل اول با عنوان ماهیت خیر و شر از خیر و شر ومشتقات آن دو، آرای حکما پیرامون آن دو و مسأله حسن و قبح عقلی از دیدگاه قرآن بحث به میان آمده است. فصل دوم درباره رابطه خیر و شر با قضاء وقدر الهی است و در آن شبهه ثنویت و پاسخ آن بیان شده است. فصل سوم به رابطه شرور با عدل الهی اختصاص دارد و در آن از عدم آگاهی آدمی از تمام جهات هستی و فوائد شرور بحث شده است.

فصل اول رساله به بیان کلیاتی درباره مفهوم زبان، زبان دین، زبان قرآن، ارتباط زبانی خدا با انسان، معنی شناسی قرآن ...می پردازد .در فصل دوم به سئوال از معنا داری و معرفت بخشی از زبان دین و زبان قرآن پاسخ داده شده است . فصل سوم به مساله عرفی یا تخصصی بودن زبان می پردازد .در فصل چهارم یا بررسی مفهوم رمز و سمبل و بر شمردن عناصر ویژگیها، انواع و قلمرو آن آغاز میشود، سپس به انگیزه روی آوردن به بیان رمزی و نماد پردازی اشاره می گردد. در این بخش نظریه رمزی بودن زبان قرآن مورد بررسی قرار میگیرد . فصل پنجم به بیان چگونگی ساختار و ویژگیهای زبان قرآن می پردازد./

هدف تحقیق آشنایی با ایمان و عمل صالح و رابطه آن دو از دیدگاه قرآن و احادیث و بکارگیری آن در زندگی روزمره انسان است روش پژوهش : ابتدا آیات و روایاتی که در زمینه ایمان و عمل صالح بودند جمع آوری شده و سپس عنوانهایی برای آن آیات انتخاب نموده و درباره آنها در تفاسیر تحقیق شده است طرح پژوهش : تحقیق شامل یک مقدمه و سه بخش است : بخش اول کلیاتی درباره ایمان ، بخش دوم کلیلاتی درباره عمل صالح و بخش سوم در مورد رابطه ایمان و عمل صالح می باشد نتیجه کلی : ایمان و عمل صالح دو رکن برای نجات بشر است . یکی در مرحله نظری و دیگری در مرحله عملی که این دو لازم و ملزوم یکدیگر و یکی بودن دیگری نمی تواند انسان را به سرمنزل مقصود برساند

رساله حاضر تحقیقی است پیرامون یکی از مهمترین عقاید شیعه به نام « رجعت» که در گذر ایام گرد غفلت غفلت و نسیان برآن نشسته و به سبب بعضی عوامل – که به بخشی از آن ها در این رساله اشاره شده است – آنچنانکه لازم بود مورد عنایت قرار نگرفته است. هدف از نگارش این رساله اثبات رجعت با استفاده از آیات و روایاتی است که در این باب ذکر شده است، و چرایی و فلسفه آن می باشد. رجعت در بین شیعه عبارتست از اعتقاد به این که ائمه ( ع) و خوبان خوب و بدان بد، پس از مرگ دوباره به دنیا برمی گردند تا خوبان شاهد برپایی عدل و داد و بدان گرفتار بخشی از عذاب الهی شوند. در این تحقیق سعی شده است که با رجوع به آیات و احادیث فراوان و متواتر در این باب و با مراجعه به کتب تفسیری علمای بزرگ به اثبات این امر اعتقادی بپردازیم و در ضمن فرق رجعت را با برخی امور اعتقادی دیگر از جمله ظهور و معاد و تناسخ ذکر کنیم. به همین منظور ، رساله به چهار بخش تقسیم شده است : بخش اول : کلیات که شامل تبیین موضوع، ضرورت و اهداف آن ، پیشینه موضوع و تعاریف مفاهیم کلیدی تحقیق می باشد. بخش دوم : رجعت در آیات : که در این بخش آیاتی که در باب رجعت ذکر شده، گردآوری شده و با استفاده از منابع تفسیری معتبر به اثبات این موضوع می پردازد. بخش سوم : احادیث رجعت : در این بخش با استفاده از احادیث وارده از اهل بیت ( ع) بیان شده که چه کسانی و با چه خصوصیاتی رجعت می کنند و چه اتفاقاتی در آن ایام به وقوع خواهد پیوست. بخش چهارم : جایگاه رجعت در کلام اسلامی : در این بخش سه موضوع ظهور و تناسخ و معاد به عنوان امور اعتقادی ذکر شده است و رابطه رجعت با هر یک از این امور به صورت مبسوط بیان شده است. نتیجه کلی که از این تحقیق می گیریم این است که اگر چه بحث رجعت دارای موافقین و مخالفینی است اما قدر مسلم این است که رجعت به عنوان یکی از ضروریات مذهب شیعه شناخته شده است که آیات و روایات آن را اثبات می نماید و همان گونه که در گذشته رخ داده است، در اینده نیز قطعا اتفاق خواهد افتاد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : رجعت، تناسخ، ظهور، معاد، شیعه، سنت، اعتقاد.

بازشناسی تفاسیر در حوزه روش شناسی، ضرورت اجتناب نا پذیر مطالعات جدید قرآنی می باشد. توجه به ابعاد مختلف روش شناسی تفسیر جهت دستیابی به روش صحیح تفسیر قرآن و نیز طبقه بندی تفاسیر بر مبنای معیارهای روش شناسانه الزامهای روش شناسی تفاسیر را بیش از پیش نمایان میسازد. در علم روش شناسی تفسیر، مقوله های مورد بحث بدین قرارند:1- چه راههایی برای شناخت قرآن وجود دارد؟ 2- تفسیر چه نوع شناختی است؟ 3- نسبت تفسیر با این گونه های شناخت چیست؟ در همین راستا محققان علوم قرآنی به تعریف گونه هایی از شناخت قرآن پرداخته اند؛ ترجمه ای، تفسیری، تأویلی، جری و تطبیق، بطنی، اشراقی، شهودی، تنزیلی، ابتدائی، مصداقی.این محققان اعتبار این گونه های شناخت را نیز مورد بررسی قرار داده و در نهایت تعریفی دقیق از اصول و قواعد تفسیر، ارائه نموده اند. عدم بکارگیری این تئوریهای روش شناسانه و در پیش گرفتن روشهائی متفاوت و گاه فاقد اعتبار، آنچنان باعث پیدایش اختلاف کلمات مفسران در بیان مفاهیم آیات قرآن گشته که ضرورت ارائه تفسیر صحیح قرآن در پرتو تئوریها و اصول و ضوابط دقیق و تعریف شده و ارزیابی دیگر تفاسیر بر اساس این ضوابط معین را آشکار مینماید. به همین منظور این پژوهش در راستای تجزیه و تحلیل روش تفسیری "اطیب البیان فی تفسیر القرآن" اثر آیه الله سید عبد الحسین طیب از مفسران معاصر تشیع که در 14 مجلد به نگارش درآمده، بر مبنای معیارها و تئوریهای روش شناسانه اقدام نموده و ضمن محک زدن آن با معیارها و تعاریف روش شناسانه و بررسی میزان ارائه روشی یکنواخت در سراسر تفسیر، به برخی آراء تفسیری این مفسر نیز اشاراتی مینماید. اهمیت این پژوهش در قابلیت سازی سنجش تفسیر "اطیب البیان" با استفاده از ملاکهای تعریف شده در علم روش شناسی تفسیر قرآن بوده تا میزان تعهد مفسر محترم به روش مورد نظر خویش و تغییر یا عدم تغییر آن را در سراسر این تفسیر نمایان سازد.

این پایان نامه در شش فصل نوشته شده است ومباحث آن عبارتنداز: سیر اجمالی عرفان در ادیان قبل از اسلام، پیدایش عرفان در اسلام، علل رشد و تحول تصوف و عرفان، ویژگیهای تصوف و عرفان، بعضی ازشعائر صوفیه و نقد آنها با عنایت به آیات قرآن، عرفان حقیقی و عرفان ربانی .

تبیین سنت های خدا در مورد فرد و جامعه با استفاده از آیات و روایات است. پژوهش حاضر در سه بخش تحت عنوان سنن تکوینی، سنن تشریعی مطلق و سنن تشریعی مقید ارائه شده است. نویسنده در بخش اول به بررسی نُه سنت از قبیل سنت خلق، تقدیر، قضا، نظم و اتقان صنع، تدبیر، زوجیت اشیا، هدایت عامه، اجر و رزق پرداخته است. وی در بخش سنن تشریعی مطلق از بعثت انبیا، نصب امام، قبح تکلیف به غیر مقدور، قبح عقاب بدون بیان، سنت اختیار، سنت امتحان، سنت جزا و پاداش و سنت مداوله بین مردم بحث کرده است. بخش پایانی به «سنت های تشریعی مقید» اختصاص دارد و از سنت های فردی، سنت های معنوی و سنت های خدا در اجتماع است. نویسنده هر یک از سنت های فوق را در دو محور پاداش و مجازات مورد بررسی قرار داده است.

موضوع این پایان نامه «سیری در سوگندهای قرآن» است و با هدف تبیین سوگندهای خداوند در قرآن که بخش قابل توجهی از آیات را به خود اختصاص داده است و غالبا اصول سه گانه توحید، نبوت و معاد، با پیوندی ظریف بین قسم و جواب آن، مورد اثبات و تاکید قرار گرفته؛ نگاشته شده است. مباحث این تحقیق در سه بخش تنظیم شده است که سرفصل های آن به ترتیب این موارد را در بر می گیرد: معناشناسی واژه قسم و تفاوت آن با حلف و یمین؛ بیان کلیاتی در مورد آن شامل تاریخچه، ارکان، انواع و نهی از سوگند؛ سپس پرداختن به فلسفه سوگندهای قرآن از مباحث مقدماتی این پایان نامه است. پس از آن مخاطب با ویژگی های سوگند درکلام عرب ازنظر اصول بلاغی بکاررفته درسوگندهای قرآن شامل اضافه شدن لا، کلا، کلمه مثبت و إذا به قسم، حذف جمله قسم و حذف جواب قسم؛ همچنین قواعد نحوی آن شامل توالی اقسام، الفاظ جانشین قسم، استعمال حروف قسم و اجتماع قسم و شرط آگاه می شود. در پایان، به تبیین سوگندهای خداوند در قرآن به ذات مقدس خود، به پیامبر ، به قرآن و به مخلوقات شامل فرشتگان، قیامت، شب، ستاره، ماه، اسبان رزمندگان و عصر می پردازیم. از نظر دور نماند، باتوجه به فرضیه این پژوهش که سوگندهای قرآن برای اثبات اصول دین و شامل مباحث استدلالی و نکات اعتقادی در نهایت ایجاز و بلاغت است، به این نکته پی می بریم که این سوگندها می تواند در تفکر در عالم خلقت و پی بردن به آفریننده ای قادر و نیز حق بودن کلام پیامبر ، نقش به سزایی ایفا کند. منابع مورد استفاده در این پژوهش با عنایت به قرآنی بودن بحث؛ کتب تفسیری مانند مجمع البیان، المیزان، الکشاف، تفسیر کبیر، التبیان و کتابهای علوم قرآنی مانند البرهان، الاتقان، معترک الأقران، قواعد التدبر الامثل لکتاب الله عزوجل، دراسات لاسلوب القرآن و کتب نحوی مانند شرح المفصل، شرح الکافیه، همع الهوامع، النحو الوافی و... می باشد

از روشهای نوین تحقیق وپژوهش درقرآن،معناشناسی واژه های قرآنی است. دراین نگرش،پس ازانتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدانهای معناشناسی هر واژه به همراه ارتباط سیستمی میان آنها بررسی شده و برخی از لایه های معنایی آیات ظاهر می گردد. تحقیق حاضر سعی دارد بااستفاده از روش یاد شده،ده واژة کلیدی اخلاق سیئه رادرحوزه های لغت، تفسیر،سیاق و علم وجوه ارزیابی کند وپس از تعیین میدان معناشناسی هر واژه،به ارتباط میان آنها بپردازدومعارف جدیدی را از قرآن کشف نماید تا اندیشة نظام دار بودن آن معارف روشن گردد. آنچه این رساله، بدان اهتمام می ورزد، این است که جهان بینی قرآن،یک جهان بینی خدا مرکزی است یعنی هیچ مفهوم عمده ای در قرآن جدااز مفهوم خداوجودندارد و اخلاقیات انسانی ، بازتاب ضعیف و رنگ باخته و تقلیدی ناقص از صفات پروردگاری است .هرگاه ستروپوششی (کفر)، براین بازتاب قرارگیرد،سر حلقة اخلاق سیئه می گردد که ضلالت، فسق ، شرک ، ظلم ، هوی ، کذب ، ... ، را به دنبال دارد. واژه های مذکور از واژه های اصیل و توصیفی با محتوایی واقعی هستند که به صورت اصطلاحات اخلاقی مهم درسطح اول زبان اخلاقی می باشد و در طبقه بندی نظام ارزشی قرآن ، جایگاه خاصی دارند. از نتایج مهم این پژوهش : ارتباط هماهنگ و سیستماتیک واژه های اخلاقی و معنادار بودن آنها در زیر چتر خدا محوری. تبیین گسترش معنایی واژه ها در بافت و سیاق آیات. از پیامد های سوء و جبران ناپذیرحذف مقولة خدامحوری ، دوری از حق وحقیقت ودوری ازفرهنگ قیامت و در نتیجه از بین رفتن زمینة پیدایش عمل صالح و انتشار آن در سطح جامعه است. کفر سر حلقة اخلاق سیئه است و دیگر مفاسد اخلاقی خطرناک چون فسق ، ظلم ،ضلال ،... را به همراه دارد. پیروی از هوای نفس ، بی عدالتی در سطوح مختلف فکری ، رفتاری و اجتماعی را به دنبال دارد. شرک و دو گانه پرستی ، نابودی و محرومیت از زندگی واقعی را در دنیاوآخرت به دنبال دارد ودر روزقیامت، شیطان نیز از چنین شرکی بیزاری می جوید.