جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زبان شناسی قرآن، دانشی میان رشته ای بین «تفسیر و علوم قرآنی» با «زبان شناسی» است. بهره گیری از این دانش بر غنای تفسیر می افزاید. شناخت زبان قرآن نیازمند معیارهایی است که بتواند درستی گزاره-های دریافتی را تضمین کند. گمانه زنی درباره زبان قرآن به «افتراء بر خدا» منجر شده و در نهایت «تفسیر به رأی» را رقم می زند. شناخت روشمند زبان قرآن، این آفت را دفع می کند. هدف پژوهش حاضر، ارائه روشی برای شناخت زبان قرآن و درستی آزمایی تفسیر است. بهره گیری از «هدف قرآن» به عنوان مبنای شناخت زبان آن، کشف هدف قرآن از درون قرآن و پرهیز از گمانه زنی های غیر مستند به وحی، از ویژگی های این پژوهش است. نوشتار حاضر، تأثیر هدف قرآن بر زبان شناسی آن را با تطبیق بر مواردی گویا، اثبات کرده است.

این پایان نامه پژوهشی است درباره مهم ترین دیدگاه های خاورشناسان درزمینه منابع قرآن و پاسخ به شبهات آنان و مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه تاریخچه خاورشناسی آمده است و فصول اول تا پنجم به بررسی دیدگاه های خاورشناسان و پاسخ به شبهات آنان مبنی بر غیروحیانی بودن قرآن و مقتبس بودن آن از منابع پیشین اختصاص دارد.

هدف این پژوهش آن است که روشن سازد عصمت و وحی لازم و ملزوم یکدیگرند و امکان * پیامبران که انسان های برگزیده خدا می باشند مرتکب معصیت شده و به نافرمانی خدا بپردازند. نویسنده به این منظور و با استناد به ادله عقلی و نقلی فراوانی نتیجه می گیرد که آیاتی که بر حسب ظاهر بر معصیت انبیا دلالت دارند, باید از معنای ظاهری خود برگردانده شده و تاویل گردند.

این پایان نامه در خصوص جعل از اصطلاحات فلسفی است. جعل در آثار فلاسفه تقریبا مترادف آفریدن است. نویسنده موضوع را در دو بخش موردبحث قرار داده است: در بخش اول تحت عنوان جعل درقرآن، آیات حاوی لفظ جعل بررسی و نظرات مفسران درباره آنها یاد شده است. بخش دوم به جعل در فلسفه وعرفان و کلام اسلامی اختصاص یافته است.

در این پایان نامه جدل از نظر فلاسفه و منطقیون وقرآن در تفاسیر شیعه و اهل سنت بررسی شده، اهم مطالب آن بدین قرار است: تعریف منطق و علت آموختن آن، جدل از نظر لغت، تعریف صناعت یا قیاس جدلی، موضع جدل، معنای موضع، اقسام موضع شامل اثبات و ابطال، اولی و آثر و موضع هوهو؛ دستورالعلمها،منافع جدل، غرض از مجادله، نیاز انسان به جدل درمقایسه با برهان، فرق مجادله با مشاغیه و مناظره، نظریه لغزشهای منطقی، چند آیه در مورد جدل، معنای لغت جدل در قرآن، انواع مجادله.

این پایان نامه شامل شش فصل با عناوین ذیل است: تعاریف عقل و فکر، تعقل و تفکر در قرآن،واژه های مرادف شناخت در قرآن، جایگاه تعقل و تفکردر فسلفه اسلامی، دیدگاه فلاسفه اسلامی در باب تعقل وتفکر، مباحث مربوط به عقل در فلسفه مشاء.

«توحید افعالی از منظر قرآن، متکلمین، عرفا و فلاسفه» محور و موضوع بحث این رساله است. چرا که بسیاری از تحریف های عملی انسان ناشی از عدم شکل گیری صحیح باورهای دینی اوست. توحید افعالی به عنوان یک قسم از اقسام سه گانه ی توحید در مقام نظر و آخرین مرتبه ی آن در مقام عمل به این معناست که هیچ مؤثر مستقلی در عالم هستی به جز خداوند یگانه و ذات اقدس باری تعالی وجود ندارد و هرچه هست فعل الهی است. با توجه به این تعریف آیات کریمه ی قرآن در مورد تاثیر و عدم تاثیر علل ثانیه و دخالت مستقیم یا غیر مستقیم خداوند درکار عالم دو دسته می شوند. یک دسته پدیده های گوناگون هستی را بی واسطه به خدا نسبت می دهند که همان آیات مربوط به توحید افعالی است. دسته ی دیگر همین پدیده ها را به مجرای طبیعی آن ها و فعل انسان نسبت می دهند. همین دو دستگی ظاهری در آیات قرآن و نگاه تک بعدی و یک جانبه ی بعضی به این موضوع موجب گردیده است که دو دیدگاه مختلف در مورد محدوده ی اختیارات انسان به وجود آید و متفکران با استناد به هر دسته از آیات تفویض و جبر را استخراج نمایند، تا آنجا که یکی انسان را مختار مطلق و دیگری مجبور مطلق معرفی کند. حال آن که فعل در عین حال که خداوند مستند است، همان گونه به فاعل خود نیز مستند می شود. به عبارت دیگر در عالم بیشتر از یک علت وجود ندارد که سراسر عالم هر یک شأنی از شؤون اویند که در عالم، تجلی و ظهور یافته اند. اعتقاد و باور انسان به توحید در خالقیت، مالکیت، ربوبیت، رازقیت، ولایت و اطاعت و عبادت آثار زیادی در زندگی او به جای می گذارد، این باور باعث می شود انسان فقط به خداوند تکیه کند و بر فرامین او گردن نهد و رزق و روزی خود را در سایه ی رحمت او جستجو کند و به ولایت الهی تن دهد و از ولایت شیطان در امان بماند و کسی را جز ذات اقدس الهی شایسته پرستش و عبادت نبیند. اگر چنین شد به دریای بی کران اخلاص و آرامش دست می یابد و بسیاری آثار دیگر را در سایه ی این آرامش به دست خواهد آورد که هر چه ایمان آدمی قوی تر گردد، در زندگی او برکات این تحول بیشتر تجلی و ظهور پیدا می کند. اگر چه رسیدن به این مرحله از توحید و دست یافتن به درجه ی ایمان و یقین و باور قلبی در باره ی این موضوع به آسانی برای انسان میسر نیست، اما باید در حد توان و فهم علمی خود برای معرفت و شناخت خداوند تلاش کرد تا ثمره ی این تلاش علمی به مدد الهی موجب تجلی و ظهور عملی گردد. این رساله در پنج بخش و هفده فصل تنظیم شده که به شرح ذیل است: بخش اول شامل دو فصل است که تعریف لغوی و اصطلاحی واژه توحید ، مراتب آن و ویژگی های فعل الهی را مورد بحث قرار می دهد. بخش دوم توحید افعالی از دیدگاه متکلمین و شیعه و دلایل هر یک را مورد بررسی قرار داده که مشتمل بر سه فصل است. بخش سوم که از سه فصل تشکیل یافته به بررسی دیدگاه فلاسفه و عرفا درباره ی توحید افعالی پرداخته است. بخش چهارم توحید افعالی را از دیدگاه آیات وحی مورد بحث قرار داده و از دو فصل تشکیل شده است. بخش پنجم که مشتمل بر هفت فصل می باشد به بررسی شاخه های توحید افعالی در قرآن پرداخته و آثار اعتقاد به آن را مورد بحث قرار داده است. در تهیه مطالب این رساله و تدوین آن سعی شده است از کتب معتبر و دست اول کلامی- فلسفی و همچنین تفاسیر و کتب روایی معتبر استفاده گردد و همچنین از سایت های مربوط به موضوع و نرم افزارهای حدیثی و تفسیری مانند نورالانوار 2 ( جامع الاحادیث) و جامع التفاسیر و معجم فقهی 1 و 2 نیز استفاده گردیده است. واژگان کلیدی: توحید، توحید افعالی، اعتقاد، ایمان.