جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پروژه شامل دو فصل می باشد. فصل اول مراحل خلقت انسان طی 12 مرحله با آیات متناسب ذیل هر مرحله بیان گردیده و در فصل دوم مطالبی چند پیرامون جنبه علمی جنین بیان شده است با توجه به مطالب علمی و تفسیر آیات به این نتیجه می رسیم که هر کدام از مراحل خلقت انسان و انطباق آنها با یافته های علوم تجربی اعجاب انسان را بر می انگیزد و عظمت قرآن را نشان می دهد و همچنین ثابت می کند که قرآن سخن یک بشر نبوده و علم بعد از هزار و چهار صد سال بعضی از نکات علمی را که در قرآن به آن اشاره شده است کشف کرده است.

هدف از این تحقیق ارایه تعریف و توصیفی دقیق پیرامون مسئله معاد در قرآن است. همچنین به بررسی نظرات مفسران قدیم و معاصر درباره جهان پس از مرگ می پردازد. در ابتدا امکان معاد را از طریق دلایل نقلی و عقلی به اثبات رسانده و سپس عقیده به معاد را از دیدگاه فطرت و ملل مختلف مورد بررسی قرار می دهد. بعد از آن علایم و نشانه های قیامت، نامهای قیامت و علت آن، معاد جسمانی و اینکه انسانها چگونه محشور می شوند و نامه اعمال آنها چگونه می باشد و شاهدان اعمالشان در قیامت چه کسانی هستند مورد بحث قرار می گیرد. سپس مسئله حسابرسی اعمال و گذراز پل صراط و شفاعت گنهکاران به تفصیل بیان می شود و در انتها به بررسی بهشت و جهنم می پردازد.

تحقیقی که پیش رو دارید مبانی قرآنی دعای ابو حمزه ثمالی می باشد. در این تحقیق سعی ما بر این است که ارتباط کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) را با آیات قرآن، بیان کنیم و با بررسی و طرح مضامین قرآنی این دعای شریف معنای کلام گهربار نبی مکرم اسلام(ص) را آنجا که فرمودند: انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض، درک کنیم. و با توجه به اینکه امام سجاد(ع) این دعای شریف را زمانی به مردم آموختند که از طرف دستگاه عباسی اختناق شدید برجامعه حاکم بود، بدانیم که ایشان تا چه حد توانسته اند مسائل دین را برای مردم تبیین کنند. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و در نگارش آن از کتابهای اخلاقی و تفسیر استفاده شده است. سیر حرکتی ما در این مقاله بدین شرح است که ابتدا به کلیاتی در خصوص امام سجاد، ابو حمزه ثمالی و مباحثی پیرامون دعا پرداخته ایم، سپس مضامین و مفاهیم بلندی از این دعای گهر بار چون خداشناسی، حکمت نظری، توحید عملی، حکمت عملی، رذایل اخلاقی و شرحی در امورفردی و اجتماعی و درنهایت مسأله لقاءالله را مورد بررسی قرار داده ایم.

در این فصل برآنیم تا مسایل فقهی حیوانات را که در قرآن به آن اشاره شده است را مورد بررسی قرار دهیم. این تحقیق به روش کتابخانه ای جمع آوری شده است و کتابهای فقهی و تفاسیر از جمله منابع مهم مورد استفاده می باشد. در این نوشتار ابتدا یک معرفی کوتاه راجع به حلال و حرام و مکروهات شده است. بعد از آن تحقیق را به پنج فصل تقسیم کرده ایم که هر فصل حاوی مواردی چند درباب موضوع مورد نظر می باشد و شرح آن به قرار زیر است: فصل اول: این فصل شامل چهار قسمت می باشد که هر قسمت خود عناوین جداگانه ای را به خود اختصاص داده است. در این فصل ابتدا نظر ادیان مختلف را راجع به خوراکیهای حیوانی و احکام آن بیان کرده ایم سپس به استثناءها اشاره ای می کنیم. فصل دوم: این فصل شامل یازده قسمت می باشد که در آن به شرایط و احکام صید و حیوانات صید شده و سپس مردار، پرداخته شده است. شرایط صید خود شامل شرایط شکارچی، حیوانات شکار شده، آلات شکار و.... می باشد که توضیح هر کدام در متن آورده شده و به آیات مربوط به آن نیز اشاره شده است. فصل سوم: در این فصل به انواع حقوق حیوانات که در قرآن به آن اشاره شده است، اشاره کرده ایم. حقوق حیوانات را در دوازده قسمت بیان کرده، سپس آیاتی از قرآن کریم که پیرامون این مباحث آمده است را ذکر کرده ایم. فصل چهارم: این فصل شامل سه قسمت می باشد، که هر قسمت خود موارد دیگری را شامل می شود. در این فصل برآنیم تا منافع گوناگون حیوانات را مورد بررسی قرار دهیم. مثلا برخی از حیوانات منافعی چون شیر، عسل و ...دارند که در آنجا به توضیحاتی پیرامون آن پرداخته ایم. در آخر هم به ویژگی یکی دیگر از نعمت های الهی یعنی ویژگی شتر اشاره ای داشته ایم. فصل پنجم: این فصل که در ادامه فصل چهارم می باشد به بررسی یکی دیگر از فواید حیوانات، یعنی به بیان بهره های جنگی حیوانات پرداخته ایم. این فصل شامل یک قسمت می باشد که این قسمت هم بخشهای دیگری را دارد که در آن توصیفی پیرامون ورزش با استفاده از حیوانات، و انواع شرط بندی ها داده شده. ضمنا آیاتی از قرآن کریم که در رابطه با بهره های جنگی از حیوانات می باشد. در این فصل گنجانده شده است.

در این رساله با عنوان «ادب در تعالیم قرآن» سعی بر آن شده که با استفاده و کمک از تفاسیر شریف و منابعی که در باب تدبر و تعقل در آیات نورانی الهی است جامعه عمل بپوشانیم. «ان شاءالله تعالی» این تحقیق در چهار فصل به بررسی«ادب در قرآن» پرداخته: در فصل اول می خوانیم، علمای اهل لغت برای«ادب» معانی مختلفی ذکر کردند همچون آداب دانی، سلوک، تربیت، آراستگی ظاهری، فروتنی، حیا و شکسته نفسی و غیره و در اصطلاح تلطیف روحی و شکوفایی فضایل اخلاقی انسان را می توان بر شمرد. با مطالعات و بررسی به نظر می رسد که اگر تربیت کردن توسط انسان و با برنامه نظام یافته ای تحقق یابد آن واژه را «تربیت» می نامند. اگر تحول از روزگار و حوادث تلخ و ناگوار ناشی باشد«ادب» می نامند. اخلاق هم در مورد صفاتی به کار می رود که به تدریج و در پی تکرار عملی حاصل شود به گونه ای که با استقرار آن حالت در نفس عمل به سهولت و بی درنگ انجام پذیرد. سؤال دیگر نسبی یا مطلق بودن ادب است، می دانیم که خوبی و بدی امری نسبی است یعنی معیار اساسی برای خوبی و بدی وجود ندارد برای شناختن خوبی و بدی باید در متن جامعه قرار گرفت تا بدانیم رفتار آن جامعه چه به ما می گوید، آداب و خاصیت تغییر پذیری دارد یعنی با خلق و خوها و نژادهای متفاوت تغییر می کند. نشست و برخاست و انس و معاشرت با افراد مؤدب خلق و خوی و رفتارمان را به زینت ادب می آراید. از لقمان حکیم در این باره پرسیدند: ادب از که آموختی؟ فرمود: از بی ادبان که هر چه از فعال ایشان در نظرم قبیح آمد از آن دوری کردم. در فصل دوم برخی از مصادیق ادب در رفتارهای فردی را به خواننده ارائه می دهند به طور مثال چگونگی و کیفیت راه رفتن و سخن گفتن. خداوند در قرآن فرموده: در راه رفتن و سخن گفتن اعتدال را رعایت نما و از صدای خود خواه که زشت ترین صداها صدای خران است. درست است که راه رفتن مسئله ساده ای است اما بیانگر حالات درونی و اخلاقی و احیاناً نشانه شخصیت انسان است. چرا که رو حیات در لابلای همه اعمال انسان منعکس می شود. خداوند می فرماید: «عباد الرحمن الذین یمشون علی الارض هوناً» البته باید دانست که تواضع در راه رفتن به این معنی نیست که بی رمق گام برداشت بلکه در عین تواضع گام هایی محکم و حاکی از جدیت و قدرت است. در باب سخن گفتن لقمان اندرزهایی پربار برای فرزند خویش دارد از جمله اینکه تا سخن گفتن ضرورتی نداشته باشد. سکوت بهتر است، البته باید فهمید که در مواردی که لازم است مؤمن سخن بگوید هرگز سکوت جایز نیست مانند جائیکه به کسی ظلم شده. قرآن که خود از جنس کلام است آداب سخن را کاملا رعایت می کند همچون فصاحت، بلاغت، لینت، سدید بودن کلام، میسور بودن کلام، حسن مطلع و ختام، عفت در کلام. از دیگر مصادیق آداب فردی آداب خوردن است که بارعایت آنها می توان به سلامت تن کمک کرد. دقت در شکل ظاهر و قیافه هم از دیگر دستورات اسلام است که به آن تأکید و سفارش فراوان شده مؤمن با ظاهر آراسته مردم را به سوی خود جذب می کند و سپس می تواند بر روی آنها تأثیر بگذارد. البته باید دانست که آراستگی ظاهری، نو پوشی، لباسهای متنوع و مد پرستی نیست. در فصل سوم مصادیق ادب در رفتارهای اجتماعی است چون خانواده، میهمانی، مجلس،آداب معاشرت با پیامبر و معصوم، با غیر مسلمان. مثلاً در خانواده اگر چه عواطف انسانی و مسئله حق شناسی به تنهایی برای رعایت احترام در برابر والدین کافی است، ولی اسلام در این مورد نیز کوتاهی نکرده و نیکی به والدین را پس از مسئله توحید قرار داده. یکی دیگر از مسایل مهم در اسلام صله رحم است که خود خدا در قرآن در داستان نوح و هلاکت پسرش تأکید کرده. یکی از عالی ترین درسهای انسانی و تربیتی که در مکتبهای الهی این است که پیوندهای مادی همیشه تحت الشعاع پیوندهای معنوی است. اسلام برای میهمانی هم شرایطی ذکر کرده که موجب نزدیکی دلهای مسلمانان است و حقوقی که بر گردن هر یک از میهمان و میزبان گذاشته است دلیل بر اهمیت موضوع است. در فصل آخر به ادب در پیشگاه حق تعالی اشاره دارد، آری هر بنده ای آغاز و افتتاح کار خود را با نام خدای خویش قرار می دهد خدا هم کلام خود را با نام خود شروع می کند تا مبارک باشد و درسی برای بندگان، کلمه«بسم» ادب وآموزشی است از خدا برای بشر. در باب قرائت قرآن هم آدابی است، چون طهارت، پاکیزگی دهان، نشستن با سکون و ادب، تکیه نزدن، پای خود را دراز نکردن، شمرده و با تأنی قرآن خواندن، گریستن، سجده، استعاذه، و اتمام نیکوی تلاوت قرآن که در هر موردی به تفسیر خواهیم گفت. اسلام انسانها را سفارش به نماز می کند آری یاد خدا آرامش دلهاست و بهترین وسیله یاد خدا، نماز است. نمازی که با حضور قلب باشد که عاشق را به یاد معشوق بیندازد و دل را جلا دهد. پاکی، هوشیاری، طهارت(وضو، غسل، تیمم) هم از شرایط قبول نماز است و دعا، به معنی طلب و خواستن و در اصطلاح اظهار نیاز و خواهش به درگاه خدا که این نیز باید با توجه قلبی و از ته دل خواستن باشد و زمان و مکان دعا نیز در استجابت آن اثردارد.

امانت یعنی درستکاری و صداقت، و آن بر دو نوع است خاص(ودیعه) و عام مثل عاریه و رهن، امانت در قرآن به معنای خلافت الهی، قوانین، احکام و تکالیف آمده است. که شرایط خاصی دارد و آن در زندگی اجتماعی به طرز آشکار تأثیراتی دارد که ازآن جمله باعث اعتمادسازی و همچنین جلب محبت بین افراد جامعه و کاهش هزینه های زندگی و از همه مهمتر اینکه باعث صداقت و راستی و علم آموزی در جامعه می گردد و بر اساس این اصول است که جامعه سیر تعالی خود را طی خواهد کرد و ذکر کلمه امانت در جای جای قرآن بیانگر اهمیت امانت داری در اسلام است.

تحقیقی که پیش رو داریم تحت عنوان قضا و قدر از دیدگاه قرآن و روایات است، که به روش کتابخانه ای تهیه شده است. این تحقیق شامل چهار بخش است که یک به یک از نظر می گذرانیم. بخش اول به مفاهیم اختصاص داده شده است که خود شامل دو فصل می شود، در فصل اول به معنای لغوی قضا، معنای اصطلاحی قضا و اقسام قضا پرداخته شده است. در فصل دوم معنای لغوی قدر، معنای اصطلاحی قدر و اقسام تقدیر پرداخته شده است. در بخش دوم به بررسی قضاو قدر در کلام وحی و سخنان معصومین پیرامون آن بحث شده است. در بخش سوم که شامل3 فصل است در خصوص رابطه قضا و قدر با جبر و اختیار بحث به میان آمده است: که فصل اول شامل جبر، اختیار، امر بین الامرین است فصل دوم به دیدگاه های جبر گرایان و اختیار گرایان و دیدگاه امامیه در رابطه با قضا و قدر پرداخته شده است و در فصل سوم آیات راجع به جبر و اختیار آورده شده است. و در بخش چهارم به پیامدهای اعتقاد به تقدیر از دیدگاه اعتدایی در موارد مختلف سخن به میان آمده است. که فصل اول به تأثیر اعتقاد به تقدیر در اخلاق معنوی انسان و در فصل دوم با تأثیر اعتقاد به تقدیر در معیشت انسان و در فصل سوم به تأثیر اعتقاد به تقدیر دربرخورد با اموری که از عهده انسان خارج است و در فصل چهارم به تأثیر اعتقاد به تقدیر در برخورد های اجتماعی و در فصل پنجم به تأثیر ایمان به قضا و قدر الهی بحث به میان آمده است و در پایان این پژوهش نیز به نتیجه گیری کلی از تحقیق پرداخته ایم.

این تحقیق در مورد خشم و غضب است که مطالب آن در 5 بخش تقسیم شده است. بخش اول شامل مفاهیم و کلیات است که در آن بیان شده که خشم در مورد انسان دو نوع است: یکی مذموم که به معنای جوشش و غلیان خون برای انتقام یا دشمن داشتن کسی توأم با حس انتقام از او است و یکی ممدوح که یکی از نعمتهای بزرگ الهی است و به عنوان سلاح در مواجه با خطرات برای انسان آفریده شده است و حقیقت خشم و غضب در مورد خداوند همان انتقام است. یعنی اینکه وقتی کسی مرتکب سیئات شود، از رحمت الهی دور می شود و طبق سنت الهی، مشمول عذاب و دوری از رحمت شده و مورد کیفر الهی واقع می شود. انسانها در برابر نیروی غضب در سه درجه افراط و تفریط و اعتدال هستند که اعتدال در غضب ممدوح و افراط و تفریط در آن مذموم می باشد و افراط در غضب یعنی اینکه انسان در استفاده از این نیرو از مدار عقل و دین خارج شود و تفریط در آن، اینکه اصلا خشم و غضب نداشته باشد یا به اصطلاح بی غیرت باشد. اسباب پیدایش خشم و غضب در انسان عبارتند از: کبر، حرص و دنیا پرستی، استهزاء و مسخره دیگران، دشنام گفتن به دیگران و فاش کردن راز و... و موجبات به وجود آمدن خشم و لعنت خداوند نیز کفر و شرک، ارتداد، کتمان حقایق، رفاه زدگی و طغیان، فساد، قطع رحم، قتل عمد، جهاد گریزی و آزار پیامبر می باشد. از جمله آثار و پیامدهای خشم و غضب در این دنیا کینه توزی، عداوت،عیب جویی، حسد، جدال و... می باشد. و مهمترین پیامد اخروی آن غضب خداوند است در پایان هم راه هایی برای درمان علمی و عملی ارایه شده است.

قناعت، قانع بودن به مقدار کم، صرفه جویی، بیشتر نطلبیدن، و راضی شدن به اندک چیزی است. طمع ضد صفت قناعت است که یکی از مشهورترین صفات نفسانی مذموم و از نیرومندترین شاخه های دوستی نسبت به دنیا و سرچشمه برخی لغزشها و تباه شدن بسیاری از خوبیها است. که مشکلات و دشواریهای فراوانی را از نظر اخلاقی، اجتماعی وحقوقی به وجود آورده و سبب گمراهی و نابودی انسان است. با توجه به مطالب فوق، اهمیت و ارزش موضوع قناعت و طمع و نقشی که می تواند در زندگی فردی و اجتماعی داشته باشد روشن می گردد که هم در قرآن و هم در احادیث برای صفت قناعت ارزش خاصی قأیل شده اند و در مقابل آن صفت طمع را مورد نکوهش و مذمت قرار داده اند.

قبله به معنای جهت است و قبله نمازگزار یعنی جهتی که نماز گزار به آن رومی کند. قبله در اصل به معنای حالت تقابل است و اطلاق کلمه برآن چه امروز معروف است، درحقیقت معنای ثانوی این کلمه است. فلسفه تعیین قبله، وحدت مسلمین، انضباط جوارح وآرام گرفتن آن با ثابت ماندن در یک جهت است. پیامبر اسلام (ص) مدت سیزده سال پیش از بعثت در مکه وچند ماه بعد از هجرت در مدینه به امر خدا به سوی بیت المقدس نماز می خواند، اما مسلمانان دراین مدت مورد سرزنش یهود بودند. زیرا بیت المقدس در حقیقت قبله ی یهود بود و آنان می گفتند که اینان از خود استقلال ندارند. به همین دلیل پس از مدتی فرمان تغییر قبله صادر شد و پیامبر(ص) مأمور شد که رو به سوی کعبه که قبله ابراهیمی بود نماز بخواند، و از آن به بعد، کعبه به عنوان قبله حقیقی مسلمانان تعیین شد. به همین جهت مسأله تعیین قبله و شناخت آن دراوج اهمیت قرار دارد و دانستن آن بر هر زن ومرد مسلمان ضروری است. زیرا بدون شناخت قبله، بر فرد مسلمان دشوار است که بخش مهمی از واجبات را به جا آورد. بنابرین، از همان ابتدا علمای مسلمان به دنبال راه های تشخیص قبله بودند. راه هایی از قبیل قبله نما ها، محراب مسلمین، قبرستان مسلمین، علم نجوم و... که هم اکنون نیز مورد استفاده قرار می گیرد. بنابرین قبله دارای احکامی می باشد که در بعضی موارد رعایت آن واجب است مانند نماز، ذبح حیوانات، حالت احتضار، دفن اموات، که هر کدام احکام خاصی دارند. ودر بعضی موارد مانند تخلیه کردن، جماع کردن، خوابیدن، خوردن، و آشامیدن که رو به قبله یا پشت به قبله بودن در آنها حرام مکروه یا مستحب می باشند.