جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تمدن همزاد نخستین بشر است. زیرا بشر مفطور به اجتماع و مدنی الطبع است. دو نوع تمدن در تاریخ بشرهمواره وجود داشته است : 1- تمدن الهی(انبیائی) 2- تمدن مادی (بشری) فرهنگ،حکومت واقتصاد سه مولفه مهم تمدن هستند. در این پژوهش ارتباط تنگاتنگ این سه مولفه با همدیگر ونقش زیربنایی ونرم افزاری فرهنگ به عنوان اساسی ترین مولفه شکل دهنده وپیوند دهنده به دیگر مولفه ها ونقش سخت افزاری حکومت به عنوان موثرترین عامل ایجاد اقتصاد پویا وپیشرفته تشریج گردیده و نقش اقتصاد مقاومتی در شکوفایی تشکیل تمدن اسلامی وضرورت تحقق آن در جامعه اسلامی تبیین شده است. برهمین اساس مبانی اقتصاد مقاومتی در قرآن به مبانی نظری(اعتقادی) که برخاسته از جهان بینی اسلامی ومبانی عملی که برگرفته از دستورات اخلاقی ، عبادی و اقتصادی اسلام(ایدیولوژی) است. تقسیم شده است. مبانی اعتقادی درسه عنوان کلی مبداء شناسی، راه وروش شناسی ، فرجام شناسی ومبانی عملی درسه عنوان عام رفتارهای اخلاقی محض،مناسک عبادی محض ودستورات اقتصادی محض تدوین شده است. با استناد به آیات قرآن کریم مبنای عملی دستورات اسلام ، مسئولیت پذیری درپنج لایه درهم تنیده فردی، خانوادگی ، اجتماعی، قبیله ای وجهانی دسته بندی شده است و جهاداقتصادی در قرآن به انجام وظائف مسلمین در پنج لایه مذکورتفسیر شده است که نتیجه آن تحقق اقتصاد مقاومتی در جامعه است. در این پژوهش ثابت شده است که قرآن کریم جهاد اقتصادی را بر جهاد نظامی ، مبارزه منفی را بر مبارزه مثبت وانجام وظیفه مردم را بر انجام وظیفه دولت مقدم داشته وتحقق اقتصاد مقاومتی را بر آن متوقف کرده است.

برای جریان‌شناسی علمیِ منابع علوم‌قرآن، نگارش منظمی که عوامل موثر بر تطورِ منابع مهم را با تحلیل تاریخی بیان کند، موجود نیست. پژوهش حاضر، کیفی بوده و با روش اسنادی و رویکرد تفسیری و تحلیل تاریخی و تکنیک قیاسی، نحوه «تاثیرگذاریِ مهم‌ترین نگارش‌های علوم‌قرآن قرن5» را بیان کرده‌است. جریان‌سازی نظرات سیدمرتضی در مباحث مهمی چون صرفه و متشابه، و تأثیرگذاری آثارش در نگارش بزرگانی چون شیخ‌طوسی، طبرسی و فخررازی قابل‌توجه است. موضوعات علوم‌قرآن در 67تک‌نگاری‌ مکی‌بن‌ابیطالب بسیار تاثیرگذار بوده که «قرائت» بالاترین رتبه را داراست. 29 تک‌نگاری دانی با تاکید بر «التیسیر»، تاثیرِ نظرات علوم‌قرآن وی را می‌افزاید. مباحث علوم‌قرآن در تبیان طوسی، قابل‌تامل است ولی تاثیرگذاریِ آن به حدّ آثار استادش سیدمرتضی نمی‌رسد. ضریب‌تأثیر اسباب‌النزول واحدی‌نیشابوری متوسط است. اما جریان‌سازیِ آثار جرجانی با نظریه نظم و ابتکار وی، مبحث اعجاز را ارتقا داده‌است. همچنین تاثیرگذاری غزالی به نگرش فلسفی او در پردازشِ مباحث علوم‌قرآن بازمی‌گردد. یافته این تحقیق نشان می‌دهد تکامل و توسعه‌ی علوم‌قرآن قرن5، به‌دلیلِ نوآوری و خلاقیتِ نویسندگان این دوره است. پیامد آن، ترکیب، بازسازی، تعمیق و گسترش علومِ اعجاز، صرفه، محکم و متشابه، قرائت و سبب نزول بوده که در قرون قبل فقط حاصلِ داده‌های روایی است. رهاوردِ فهم این مطلب، تکمیل سرفصل دروس دانشگاهیِ رشته علوم‌قرآن برای دانستن عوامل مؤثر بر تطور و فراز و نشیب‎های منابع مهم می‌شود. ضمن آنکه با روندی منظم، دانش و بینش کمّی و کیفی دانش‌پژوهان این رشته را در فهمِ «تاریخ منابع علوم‌قرآن» ارتقا می‌دهد.