جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 147
کتاب: شریعت در آینه معرفت
نویسنده:
جوادی آملی
نوع منبع :
کتابشناسی(نمایه کتاب) , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
بی جا: اسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مباحث مهم کتاب حاضر دین شناسى و نیز بررسى مبادى و اصول موضوعه فلسفى معرفت شناسى، تحلیل معرفت شناسانه معرفت شناسى و تمایز این دو علم است. اما به طور کلی بخش عمده ای از محتوا در ارتباط با معرفت شناسی می باشد.
بررسی سه رویکرد در فلسفۀ دین
نویسنده:
مرتضی رضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقر العلوم,
چکیده :
مطالعات فیلسوفانه دربارۀ دین پیشینۀ بسیار طولانی و قدمتی به اندازۀ خود فلسفه دارد، ولی اصطلاح «فلسفۀ دین»[1] و نگارش کتاب‌ها و مقالات با این عنوان پدیده‌ای نسبتاً نو و متعلق به دوران مدرن است. فلسفۀ دین یکی از پرتحرک‌ترین حوزه‌های پژوهش فلسفی در دورۀ معاصر است. با اینکه این دانش مقیّد به فلسفه یا دینی خاص نیست، اولاً، فلسفۀ دینِ رایج در دامان مسیحیت پدید آمده و بالیده است، و عمدتاً تحت تأثیر این دین قرار دارد و، ثانیاً، این دانش مبتنی بر فلسفه‌های موجود در مغرب‌زمین، به‌ویژه فلسفۀ تحلیلی، است. با این حال، امکان پژوهش فلسفی در حوزۀ سایر ادیان، از جمله اسلام، و مبتنی بر دیگر نظام‌های فلسفی نیز وجود دارد. به همین رو، شایسته بلکه لازم است که فلسفۀ دین اسلامی نیز ناظر به محتوای این دین سترگ و متکی بر فلسفۀ قویم اسلامی پدید آید تا استحکام و اتقان اسلام و برتری آن بر سایر ادیان بیش از پیش نمایان شود و زمینۀ پاسخگویی به شبهات پیرامون آموزه‌های آن فراهم گردد. سؤال اصلی تحقیق پیش رو این است که اهمّ رویکردهای موجود یا قابل تأسیس در فلسفۀ دین کدام‌اند؟ این تحقیق به روش توصیفی ـ تحلیلی به سامان رسیده است
صفحات :
از صفحه 31 تا 56
نقد و بررسی نظريه ابن‌سينا، آكوئيناس و صدرالمتألهين در زبان دين
نویسنده:
حسین مظفری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکيده در اين مقاله، نظريه ابن‌سينا، توماس آکوئيناس و صدرالمتألهين در زمينه زبان دين، به طور اجمالي نقد و بررسي مي‌شود. نظر ابن‌سينا در اين زمينه اجمالاً آن است که متون ديني درباب مبدأ و معاد در بسياري از موارد از باب تمثيل و رمز و کنايه است و ازاين‌رو بايد در اين موارد بر خلاف ظاهرشان معنا شوند. توماس آکوئيناس به تمثيل به معناي ديگري روي آورده است. از نظر او «سميع» و «بصير» بودن خداوند يا بدان معناست که خداوند خالق سمع و بصر است و يا بدين معناست که خداوند صفاتي دارد که نسبت آنها به وي، همچون نسبت سمع و بصر به انسان است. در اين مقاله، ضمن نقد اين دو نظريه و نشان دادن اينکه اين نظريات برخلاف ارتکاز زباني‎اند، نظريه صدرالمتألهين تبيين و بر دو نظريه ديگر ترجيح داده شده است. صدرالمتألهين در اين زمينه، به وضع الفاظ براي روح معاني معتقد است. براين‎اساس هم مي‌توان متون ديني را بر اساس ظاهرشان معنا کرد و هم اينکه از تجسيم و تشبيه صرف در امان ماند.
صفحات :
از صفحه 87 تا 98
کلام جدید
عنوان :
نویسنده:
عبدالحسین خسروپناه؛ ویراستار: رضا مصطفى لو
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مرکز مطالعات و پژوهشهاى فرهنگى حوزه ى علمیه,
چکیده :
مجموعه ى «کلام جدید» نوشته هاى گزیده اى است، حاصل سال ها تحقیق و تدریس در حوزه و دانشگاه. مجموعه اى در هفده گفتار که بخش هاى اولیه ى آن به مباحث مقدماتى و روش شناسى و معرفت شناختى اختصاص دارد و گفتارهاى دیگر آن، در بر دارنده ى مسائل جدید کلامى است. بى تردید، مسائل جدید کلامى، بیش از موضوعاتى است که در این مجموعه گرد هم آمده اند و مباحث آن ها نیز بسیار گسترده تر از آن است که نوشته ى مذکور در برگیرنده ى همه ى آنها باشد و نویسنده، تنها به مسائل دوران معاصر ایران پرداخته است; مسائلى که زاییده ى تعارض سنت و تجددند و از جوامع مدرن اقتباس یافته اند; مباحثى که متفکران را دچار شکاف هاى فکرى عظیمى کرده است. در این نوشتار، سعى شده به چالش ها و ضرورت هاى این محورها اکتفا شود; به طورى که ذهن ها را به زوایاى پیچیده تر مشغول نسازد و در حد امکان، پرسش هاى معاصر کلامى در بستر اجتماع ما را پاسخ دهد.
تحلیل و بررسی مبانی و لوازم نظریۀ شناختاری علامه طباطبایی (ره) در زبان دین
نویسنده:
مریم شریف پور، محمد محمدرضایی، علی علم الهدی، ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فلسفۀ زبان یکی از مهم‌ترین مباحث در پژوهش‌های فلسفی و زبان دین نیز یکی از مباحث دامنه‌دار در فلسفۀ دین است. نظریات متعدد در حیطۀ زبان دین به دو گروه شناختاری (ناظر به واقع) و غیرشناختاری تقسیم می‌شوند. نظریۀ زبان دینی علامه طباطبایی، با تتبع در آثار وی، خصوصاً تفسیر المیزان، در شمار نظریات شناختاری قرار می‌گیرد، زیرا وی تمامی گزاره‌های دینی را ناظر به واقع و توصیف‌گر واقعیت می‌داند. او با قائل بودن به زبان عرف، البته با اندکی تفاوت با آن (زبان عرف خاص) و مجموع اصول اشتراک معنوی و تأویل و نظریۀ غائیت و کارکردگرایی در معانی صفات الهی، معتقد به حقیقی، عینی و قابل صدق و کذب بودن زبان دین است که اینجا نظریۀ وی زبان «عرفی ترکیبی» نامید شده است. وی با توجه به این اصول، معانی اسما و صفات الهی را همانند معانی صفات مخلوقات، البته با تفاوت تشکیکی می‌داند، البته در موضع دیگری با توجه به محدودیت ذهن در نفی حد و نقص از خداوند و شناخت او، به‌سمت «اثبات بلاتشبیه» پیش می‌رود، ولی آن را لازمۀ الهیات سلبی نمی‌داند، بلکه معتقد است که باید این معانی را به خدا نسبت داد، اما دانست که این معانی بدون نقص نیستند. وی خداوند را متصف به صفات کمالی ایجابی، سلبی و فعلی و مقیاس شناخت معانی صفات خداوند را دو اصل «اصالت وجود» و «اصل صدور» می‌داند. از لوازم نظریۀ وی می‌توان به عدم انسان‌وار انگاری خدا و همچنین نفی نظریات غیرشناختاری زبان دین اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 223 تا 247
رابطۀ باور و عمل دینی: دیدگاه جان کاتینگهام با تأکید بر نظر پاسکال دربارۀ تقدم عمل دینی بر باور دینی
نویسنده:
مهدی غفوریان، امیرعباس علیزمانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
کاتینگهام به پیروی از پاسکال معتقد است که دین به‌سبب آنکه از موجودی متعالی سخن می‌گوید که فراتر از درک و فهم عقلانی بشر بوده و بالطبع به‌دلیل استفاده از زبانی که آکنده از نماد، تمثیل، استعاره و حکایت است، اساساً امکان ندارد مورد تحلیل عقلانی واقع شود. به این‌ترتیب، اثبات یا انکار وجود خداوند از طریق صرفاً استدلال عقلانی ناممکن است. با وجود این، کاتینگهام از آنجا که با الهام از پاسکال، درکی عملی از دین دارد و دین را چیزی بیش از آموزه‌های نظری - عقیدتی می‌داند، از استدلالی عملی برای نشان دادن معقولیت باور به خداوند و نه برای اثبات وجود او استفاده می‌کند. از آنجا که آدمی با نظرورزی قادر به فهم خداوند نیست، راه مواجهۀ با خداوند نه نظری بلکه عملی است؛ با به‌کارگیری احساسات و عواطف و درگیری عملی با آموزه‌ها و باورهای دینی، می‌توان معقولیت باورهای دینی را دریافت و حضور خداوند در زندگی را حس کرد. بر این اساس، تغییر و تحول درونی منوط بر به‌کار بستن اعمال و ورزه‌های مورد توصیۀ ادیان و سنت‌های معنوی است.
صفحات :
از صفحه 273 تا 285
نمادین بودن زبان دین از منظر تیلیش و غزالی
نویسنده:
محمد توکلی پور، امیرعباس علی زمانی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از دیدگاه پل تیلیش، زبان انسان برای سخن گفتن از اعیان و وقایع عادی زندگی او مناسب است و به‌هیچ‌وجه نمی‌توان چنین زبانی را برای سخن گفتن از خدای «متعالی» و «به‌کلی دیگر» به‌کار گرفت. غایت قصوا یا دلبستگی واپسین جز با زبان نمادین بیان‌شدنی نیست و نمادهای دینی تنها در موقعیت سخن از خدا و بازنمایی بنیان غایی هستی، معنای نمادین‌ دارند. محمد غزالی نیز قائل است که معرفت به عالم علوی جز از طریق نمادهای عالم سفلی محال خواهد بود. نمادگرایی او ناظر به کل عالم ملک و شهادت است. هر دو شخصیت بر درک شایستۀ نمادهای دینی از طریق پیوند قلبی و علم حضوری تأکید دارند. اما نزد تیلیش این ادراک، تنها زمینۀ مواجهۀ بهتر با خدا را فراهم می‌کند و فاقد حیثیت واقع‌نمایی و معرفت‌بخشی است؛ در حالی‌که غزالی نمادها را واجد چنین حیثیتی می‌داند.
صفحات :
از صفحه 743 تا 768
بررسی رویکردهای مختلف به مسئله دلالت لفظ بر معنی در زبان دین
نویسنده:
راضیه راشدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده:فهم دین وابسته به فهم زبان دین است. آشنایی با زبان دین و فهم آن در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد اما باید گفت یکی از پیچیده‌ترین و پربحث ترین موضوعاتی است که ذهن بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول داشته است. دلالت لفظ بر معنی درعین‌حال که مسئله ساده‌ای پنداشته می‌شود دارای پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایی است. به‌گونه‌ای که در متون دینی عدم آشنایی با آن سبب بدفهمی‌هایی از متن دین می‌شود تا آنجا که می‌توان ریشه برخی از شبهات کلامی را عدم درک درست از معنی و محتوای گزاره‌های دینی دانست. ازاین‌جهت به نظر می‌رسد بحث زبان دین و بررسی چگونگی معناداری آن یکی از مسائل مبنایی و اثربخش در حوزه کلام و فلسفه دین باشد. همچنین در خصوص چگونگی وضع الفاظ بر معانی رویکردهای مختلفی وجود دارد یکی از پرسش‌های مهم مسئله مدخلیت اراده در موضوعٌ له است. به‌عبارت‌دیگر آیا دلالت تابع ارادۀ متکلم است؟ بدین‌صورت که متکلم متعهد می‌شود که هر وقت این معنا را اراده کرد این لفظ را بگوید یا این‌که دلالت تابع اراده نیست بلکه هرگاه لفظ از دهان متکلم خارج شود چه معنای آن را اراده کرده باشد چه اراده نکرده باشد بر معنی دلالت کند. این مسئله به‌صورت پراکنده در آثار منطقیون و برخی از فلاسفه غرب به چشم می‌خورد همچنین یکی از مباحث اصولی نیز به شمار می‌آید. در این پژوهش سعی می‌شود تا با روش توصیفی تحلیلی رویکردهای مختلف نسبت به چگونگی دلالت لفظ بر معنی در زبان دین بیان‌شده و همچنین دسته‌بندی دقیقی از این رویکردها ارائه شود. در آخر به این نتیجه می‌رسیم که تا حدودی دلالت لفظ بر معنی در زبان دینطبق رویکرد ویتگنشتاین متأخر و آلستون متأثر از وضعیت اجتماعی بوده و همچنین در صورت پذیرش رویکرد استعمالی دو دیدگاه کلی به وجود می‌آید که یکی معنی را همان کاربرد و دیدگاه دیگر بدین‌صورت است که معتقدند ازآنجاکه گزاره‌های دینی دارای کارکرد هستند لذا معنادارند.واژگان کلیدی:دلالت، لفظ، معنا، زبان دین، تحلیل.
تعالی و تدانی الهی از منظر علامه طباطبایی
نویسنده:
اکبر قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چکیده: در معناشناسی اوصاف الهی و سخنگفتن از خدا، نظریات و دیدگاههای گوناگونی مطرح گردیده است که از یکسو بیانگر اهمیّت مسألۀ زبان دین، و از سوی دیگر نمایانگر کوشش الهیدانان و فیلسوفان دین در شناخت خداوند و توصیف اوست. یکی از این دیدگاهها نظریۀ تشبیه در عین تنزیه یا جمع تشبیه و تنزیه است که در آن میان تنزیه و تشبیه، نوعی توازن و تعادل برقرار میشود؛ به این معنا که تنزیه وتعالیِ خداوند از مخلوقات مانع تدانی و قُرب و معیّتِ او با آنها نیست. این دیدگاه، هم با شواهدی از متون مقدّس دینی و مذهبی قابل تأیید است و هم از سوی برخی حکیمان الهی و فیلسوفان مسلمان پذیرفته شده است. علامه سیّدمحمد حسین طباطبایی با عنایت به مبانی حکمت متعالیه و با تأکید بر اشتراک معنوی و تشکیک وجودی، مفاهیم دینی در باب صفات الهی را جامع میان نفی و اثبات دانسته و بر دیدگاه جمع تشبیه و تنزیه تأکید کرده است. از نظر او، اشتراک معنوی صفات الهی با صفات انسانی، مستلزم اشتراک مصداقی خدا و انسان و افتادن در ورطۀ تشبیه نیست. دراین نوشتار، ضمن اشاره به برخی دیدگاههای مطرح در معناشناسی صفات الهی، دیدگاه علامه طباطبایی را بررسی و با ارائۀ شواهدی از قرآن و احادیث در تأیید دیدگاه تعالی و تدانیِ الهی در سخنگفتنِ از صفات خداوند بر نمونهای از توانمندیها و قابلیّتهای فلسفه و حکمت اسلامی در مسألۀ زبان دین اشاره می کنیم.
  • تعداد رکورد ها : 147