جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تشيع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری، از آثار استاد کامل مصطفی شیبی (متولد 1927 م.) است که آن را استاد علیرضا ذکاوتی قراگزلو (متولد همدان 1322 ش.) از عربی به فارسی به‌صورت روان و شیوا ترجمه کرده است. در این اثر، ثمرات ارتباط تشیع و تصوف تا قرن دوازدهم هجری بررسی شده است. تشیع و تصوف همواره با تاریخ اجتماعی ایران بعد از اسلام ارتباطی ناگسستنی داشته‌اند. در این کتاب به نکات بسیار ارزشمند و روشنگری برای تحلیل ارتباط متقابل تشیع و تصوف تا آغاز سده دوازدهم هجری پرداخته شده و سعی گردیده تا تصویری روشن و واقعی از این ارتباط ارائه شود. شایان ذکر است در مواردی که مؤلف به علت عدم اطلاع یا عدم دسترسی به منابع مورد وثوق موضوع مهمی را ناگفته گذاشته است، مترجم با اشاره‌ای مختصر و ارائه منابع لازم، سعی در جبران این نقیصه نموده است. مترجم همچنین با افزودن توضیحات ضروری به حواشی مفصل کتاب، برارزش متن افزوده و باهامات محتمل متن را زدوده است. در كتاب حاضر، از منظرهای متفاوت به موضوع تصوف پرداخته و تاریخ تصوف عمدتا براساس تقسیم‌بندی جغرافیایی روشن‌شده است. كتاب متشكل از 14 بخش است كه در آنها سلسله‌ها و فرقه‌های صوفیانه نیز معرفی و هم‌چنین گرایش‌هایی از موافقت‌ و مخالفت با تصوف در سیر پرپیچ و خم و گاه مبهم آن بیان می‌شود.

تشيع در مسير تاريخ، ترجمه فارسى كتاب «The Origins and arly Development of Shia Islam»، کتابی است درباره روند شکل‌‌گیری شیعه تا دوره امام صادق(ع) اثر سید حسین محمد جعفری به زبان انگلیسی كه ترجمه فارسی آن توسط سید محمد تقی آیت اللهی انجام گرفته است. بنابر آنچه در کتاب آمده است، ماجرای سقیفه عامل جدایی مسلمانان بوده و نخستین هسته شیعیان علی(ع) را کسانی تشکیل دادند که به همراه او از بیعت با ابوبکر خودداری می‌کردند. نویسنده، فاصله زمانی رویداد سقیفه (۱۱ق) تا انتخاب عثمان بن عفان به خلافت (۲۴ ق) را نخستین دوره شکل‌گیری تشیع می‌داند و معتقد است مرحله دوم تکوین تشیع با شهادت امام حسین(ع) آغاز شده است. او هم‌چنین دوران خلافت عثمان تا شهادت حضرت علی(ع) را نقطه عطف تاریخ تشیع می‌داند و بر آن است صلح امام حسن(ع) نیز نتایج درازمدتی در تکوین مکتب تشیع داشته است. به باور نویسنده، مکتب فقهی تشیع از زمان امام محمد باقر(ع) شکل گرفت و شیعیان تا پیش از آن در مسائل فقهی با اهل سنت تفاوت چندانی نداشتند. این کتاب به زبان‌های اردو و فارسی ترجمه شده است. نویسنده، تلاش كرده است فقط با تكيه بر منابع تاريخى قديمى، تاريخ تشيع را تحليل كند. كتاب با مقدمه مترجم، پيشگفتار و متن در ۱۱ فصل تنظيم شده است.

کتاب «تاریخ تشیع در ایران» پژوهشی جامع و مستند از سیر رشد و گسترش مکتب تشیع در ایران از آغاز تا پایان قرن نهم هجری است. نویسنده در این اثر به بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی ایران در این دوره پرداخته و نقش تشیع را در شکل‌گیری هویت ملی ایرانیان مورد تحلیل قرار داده است.

«تحفة الابرار فی مناقب الائمة الاطهار»، کتابى است به زبان فارسى، نوشته عمادالدین حسن بن على طبرى (701ق) که به اثبات ولایت و امامت امیرالمومنین (ع) و حقانیت تشیع مى‌ پردازد. در تمامى فهارستى که ذکرى از این کتاب به میان آورده‌ اند، موضوع آن را اصول دین بیان کرده‌ اند، شاید به جهت طرح مباحثى؛ نظیر: غرض از ایجاد انسان، بیان رسول و نبى و محدث، بلاد اسلام و کفر و... باشد، در حالى که اینها همگى در راستاى وصول به همان مقصد و وضوح همان مطلب؛ یعنى اثبات ولایت و امامت على (ع) و حقانیت تشیع مى‌ باشد. تحفة الابرار؛ مشتمل بر یک مقدمه و ده باب و هر باب متضمن فصولى است: اول: در بیان معناى رسول، نبى، محدث، بیان مبانى نبوت و نیز عصمت و محل عصمت. دوم: در بیان لزوم نصب امام براى آدمیان. سوم: پرسش و پاسخ درباره دلیل بر حقانیت مذهب شیعه با استناد به دلایل عقلى و نقلى. چهارم: بیان نسب پیامبر اکرم (ص) و فاطمه (س) و ائمه (ع) و زمان ولادت ایشان و نیز مدت عمر ایشان و تعداد و نام فرزندان آن بزرگواران همچنین مدفن آنان (ع). پنجم: اثبات وجود صاحب الزمان و نیز غیبت و خفاء ولادت حضرت و طول عمرش. ششم: بیان بلاد اسلام و بلاد کفر و نیز تقیه. همچنین بیان حال کافر و مجانین و اطفال کفار و اطفال مومنان و... هفتم: اخبار ساختگى امویان و افترائاتى که بر پیامبر اکرم (ص) بسته‌ اند. هشتم: چند سوال درباره شیعه ایراد مى‌ کنند و شیعه بدان‌ ها پاسخ مى‌ گوید. نهم: آنچه عالمان سلف و عالمان پس از ایشان درباره صحابه گفته‌ اند. دهم: مسائل متفرقه.

«الغدیر» اثر گرانبهاى علامه امینى، در این مجموعه یازده جلدى زیر نظر دکتر علیرضا میرزا محمد، ترجمه، ویراسته و عرضه شده است. هر جلد از این اثر، توسط یک یا دو مترجم به فارسى برگردان شده که به ترتیب عبارتند از: جلد اول: محمدتقى واحدى؛ دوم: محمدتقى واحدى و على شیخ‌ الاسلامى؛ سوم: سید جمال موسوى؛ چهارم: محمدباقر بهبودى؛ پنجم: زین‌ العابدین قربانى؛ ششم: محمد شریف‌ رازى؛ هفتم و هشتم: اکبر ثبوت؛ نهم و دهم: جلال‌ الدین فارسى و جلد یازدهم: جلیل تجلیل. ویراستار کتاب، به بررسى اجمالى متن ترجمه پرداخته و پس از مراجعات مکرر به متن اصلى، در مقام مقایسه و تطبیق برآمده و دریافته است که ترجمه حاضر، با تمام محاسن و ویژگى‌ هاى خود، نه‌ تنها نیاز جدى به ویرایش اساسى و پر دامنه دارد و باید با متن اصلى مقابله و سنجیده شود، بلکه لازم است کاستى‌ ها و نادرستى‌ هاى نحوى و زبانى آن اصلاح گردد و افزون بر این، رعایت قواعد خط نگارى، نشانه‌ گذارى، سند آورى و صفحه‌ آرایى در دستور کار قرار گیرد. بر این اساس، ایشان سه ویرایش محتوایى، زبانى و فنى در مورد این اثر، انجام داده است که با توجه به ترجمه بیست‌ و دو جلدى کتاب، در بیش از هفت هزار صفحه و به قلم نه تن از مترجمان، کارى سترگ و وقت‌ گیر و توان فرسا مى‌ باشد، به‌ ویژه که درک علمى و شیوه نگارش مترجمان این اثر، در ترجمه با یکدیگر متفاوت بوده است، چنانکه برخى از آنان ترجمه‌ اى متین و شیوا و روان ارائه داده‌ اند و برخى دیگر ترجمه‌ اى نه چندان مناسب و مطلوب؛ به همین جهت، در برخى مجلدات پاره‌ اى از عبارات و فقرات آنچنان آشفته و درهم و برهم ترجمه شده است که ویرایش آنها جز با ترجمه مجدد یا تغییر در ساختار امکان‌ پذیر نبوده است. در تفاوت شیوه مترجمان این ترجمه، همین بس که ترجمه‌ اى به خاطر حفظ امانت، بیش از حد تحت‌ اللفظى شده است و ترجمه‌ اى در اثر گرایش به فارسى‌ نویسى، موجب نامفهوم آمدن بعضى جمله‌ ها گردیده است و کاربرد تعبیرات عامیانه ناخوشایند نیز در ترجمه‌ اى دیگر به اعتبار آن خدشه وارد کرده است و برعکس، تبحر همراه با دقت نظر برخى از مترجمان، حاصل کارشان را ارزشمند جلوه داده است. البته، مخفى نماند که عموماً متن ترجمه‌ ها در تمامى مجلدات از جهت صورى هماهنگ و یکدست نبوده و در آرایش صفحات ذوق و سلیقه به کار نرفته بوده است. در هر حال، ویراستار محترم به لحاظ حجم زیاد غیر متعارف کتاب و کثرت مترجمان و نیز به منظور تسریع در کار، تصمیم گرفته است تا از همکارى ویراستارانى در ویرایش فنى بهره گیرد تا لااقل به حک و اصلاح رسم الخط فارسى و رعایت ضوابط نقطه‌ گذارى و تنظیم ارجاعات و مواردى از این قبیل اهتمام ورزند. ایشان در این اثر، اقدام به ویرایش اساسى پر دامنه محتوایى و زبانى با تمام دشوارى‌ ها و پیچیدگى‌ هاى آن نموده و بدین‌ منظور، کار خود را از مقابله متن ترجمه با اصل عربى آن آغاز کرده و همزمان به ویرایش زبانى مطالب پرداخته است که گویا در اثناى کار، با ناهماهنگى در عملکرد همکاران و اعمال سلیقه‌ هاى گوناگون مواجه گردیده و لذا خود را ملزم دیده است تا به موازات ویرایش محتوایى و زبانى، در رفع نقایص و تکمیل نواقص نوظهور همت گمارده و با عزمى جزم، کار را به گونه اى سامان دهد که حتى‌ المقدور نثر ترجمه از نظر فنى یکدست و یکنواخت گردد.