جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اصولاً فصل ممیز انسان الهی از فرد مادی در توحید است. قرآن وجود خدا را امری روشن دانسته و تردید دراین‌باره را بی‌مورد تلقی کرده است. فِرَقِ اسلامی در اعتقاد به اصل وجود خدا اختلافی ندارند، ولی در صفات خدا دچار اختلاف شده‌اند که یکی از این اختلافات، موضوع رؤیت خداست. سلیمان الرومی با تأثیرپذیری از دیدگاه‌های سلفی ابن تیمیه، به رؤیت خدا در آخرت معتقد بوده و اعتقاد شیعه در مورد عدم رؤیت را موردانتقاد قرار می‌دهد. براهین عقلی رؤیت خداوند را در دنیا و آخرت مردود می‌داند. قائلین به رؤیت ازجمله سلفیان، برای اثبات نظر خود به آیات و روایاتی تمسک می‌جویند که با تعمق در این آیات و بررسی دیدگاه مفسران، مسئلۀ رؤیت خدا از این آیات نتیجه نمی‌شود. از طرفی آیاتی با صراحت رؤیت خدا را نفی می‌کند. روایات مورد استدلال آنان نیز دارای ضعف سندی است. در منابع حدیثی اهل سنت و شیعه نیز روایاتی در رد رؤیت خدا وجود دارد.

راه‌هاي نيل به خداشناسي به چهار رهيافت كلي عقل‌گرايي، نقل‌گرايي، تجربه‌گرايي و شهودگرايي قابل تقسيم است. فخر رازي از متفكران اشعري است که به رهيافت عقل‌گرايي در خداشناسي اعتقاد دارد و تنها راه معرفت الله را استدلال و برهان مي‌داند. بر همين اساس وي معتقد است ‌شناختي كه براي ما نسبت به خداوند متعال حاصل مي‌شود معرفتي كلي و نامتعين است. رهیافت عقل گرایانه فخررازی از سه جهت قابل نقد است. مهم‌ترين اشکالی كه بر چنين رهيافتي وارد است حصر روش‌شناختي و ناديده گرفتن علم حضوري و رهيافت شهودي به عنوان با ارزش‌ترين مسير براي نيل به معرفت الله است. امتناع از پذيرش سرشت مشترك انسان‌ها و به تبع آن نفي خداشناسي فطري مشكل ديگر رهيافت عقل‌گرايانه فخر رازي است. پذيرش امكان رؤيت خداوند توسط انسان و ارائه ادله متعدد قرآني براي اثبات آن از سوي فخر رازي كه در واقع موجب معرفتي شخصي مي‌گردد از چالش‌هاي مهم پيش‌روي وي است كه موجب تعارض دروني مواضع خداشناسانه اوست.

ترجمه ماشینی: این جلد شرح معاصری از خداباوری کلاسیک ارائه می دهد. این شامل 17 مقاله اصلی از محققان برجسته است که بحث خداباوری کلاسیک را در جهت های جدید و جالب پیش می برد. به جرات می توان گفت که خداباوری کلاسیک - این دیدگاه که خدا ساده، دانای کل و بزرگترین موجود ممکن است - دیگر دیدگاه فرضی در فلسفه تحلیلی دین نیست. اغلب به عنوان ریشه در سیستم‌های متافیزیکی منسوخ از نوع پیشبرد فیلسوفان باستان و قرون وسطی رد می‌شود. هدف اصلی این جلد دو چیز است: ارائه گزارشی معاصر از چیستی خداباوری کلاسیک و پیشبرد بحث علمی درباره خداباوری کلاسیک. در بخش اول، مشارکت کنندگان گزارشی روشن و پیشرفته از ماهیت و وجود خدا و مبانی تاریخی و الهیاتی خداباوری کلاسیک ارائه می دهند. بخش دوم شامل فصول در مورد موضوعات مختلفی است، مانند اینکه آیا آموزه سادگی خداباوری کلاسیک نیاز به تجدید نظر دارد، آیا سادگی با آموزه مسیحی تجسم سازگار است یا خیر، و آیا فرضیه تعدد ایده های الهی با سادگی الهی سازگار است یا خیر. دیگران. خداباوری کلاسیک برای دانشمندان و دانشجویان پیشرفته در فلسفه دین که به ذات خدا علاقه مند هستند، جذاب خواهد بود.

آثار منظوم و منثور ادبیات فارسی دربر دارنده اندیشه‌ ها و معارف گوناگون علمی و دینی است. از زمان رواج و پذیرش دین مبین اسلام در ایران تا برسد به قرن چهارم و پنجم هجری قمری که شعر فارسی نضج و رونق بیش از پیش گرفت، به خوبی می ‌توان گره خوردگی شعر را با دین و شعائر آن دید. شاعران فارسی زبان ایران پس از آشنایی و تسلط بر زبان و پیام های قرآن، آغوش به سوی اندیشه های مندرج در این کتاب آسمانی گشودند و با طبع نازک خویش با زبان شعر به بیان هنرمندانه این گونه اندیشه‌ ها همت گماشتند. تاثیرپذیری و استفاده از مضامین قرآن در اشعار شاعران قرن 4 و 5 هجری به صورت درج ترجمه و مفهوم آیات در اشعارشان جلوه گر شد. از میان کاروان شعر و ادبیات کهن ایران می ‌توان کتاب حماسی - تعلیمی گرشاسب نامه اسدی طوسی را از این منظر بیشتر مورد توجه قرار داد. این شاعر شیعی که همشهری و هم پیشه فردوسی طوسی در سرودن اشعار حماسی و رزمی بوده است، در کتاب 8905 بیتی گرشاسب نامه به یکی از موضوعات مهم و اصیل دین اسلام بسیار توجه داشته است و آن پرداختن به موضوع مرگ و معاد انسان است. این شاعر حکیم، همچنین به موضوعات متفرع و بایسته فرجام اندیشی چون: آخرالزمان و ظهور مهدی (ع)، شفاعت پیامبر در آخرت، روز حساب، عدل الهی در محشر، بهشت و دوزخ و ... نیز پرداخته است.

در اسلام اصل توحید به عنوان اساسی‌ترین اصل از اصول دین و معرفت به آن نیز والاترین شناخت معرفی شده است.گرچه در الهیات و حکمت اسلامی‌شناخت ذات الهی مقدور انسان نبوده و عنقاء است که دسترسی به آن امکان ندارد ولی باب خداشناسی بسته نشده و درک و فهم توحید از راه شناخت صفات الهی میسور بوده و توصیه شده است. از این رو هم در آیات قرآن کریم و هم در سنت (اعم از روایات و ادعیه) نامیده شدن خداوند به این اسما و صفات بسیار تکرار گردیده و به تبیین معنای ‌ این اسما وصفات پرداخته است. خداوند خود را به چهار صفت "اولیت،آخریت، ظاهریت وباطنیت" در ابتدای سورة حدید متصف کرده و در روایات فهم عمیق‌ این صفات را برای اهل فهم و تعمق در آخر الزمان دانسته است. با توجه به رویکردهای مختلف نقلی، عقلی وشهودی درتبیین معنای صفات الهی‌ این مقاله درصدد است تا با توجه به میراث عظیم رویکرد عقلی و فلسفی به تبیین معنای این صفات اربعه در ‌ این رویکرد بپردازد. در این رهگذر اولیت و آخریت نه به معنای اول وآخر زمانی بلکه به معنای ذاتی دانسته شده و در چارچوب ‌اندیشة فلسفی به عنوان علت فاعلی وغایی یا اولیت درقوس نزول وآخریت درقوس صعود معنا شده است. البته درحکمت متعالیه این صفات حاکی از وحدت مطلقه و حقه بوده که همة صفات الهی را دربردارد. ظاهریت و باطنیت نیز یا به صفات دیگری از جمله علم الهی ارجاع شده یا ظاهریت به معنای ظهور الهی به‌ آیات بوده و نیز در حکمت متعالیه با تشبیه به نور که بذاته آشکار و مظهرغیر است، به دلیل شدت وعلو مرتبه مخفی و پنهان است.

ترجمه ماشینی: خدای آپوفاتیک الهیات منفی، خدای برگزیده فیلسوفان دینی است. خدایی که دور، جدا از هم است و به سختی می تواند مورد ستایش یا پرستش قرار گیرد، هرچند ممکن است موضوع شگفتی باشد. این از نظر پیامبران خدا نیست. با این حال، به تصویر کشیدن خدا در سنت های خداباورانه همواره با انسان گرایی همراه بوده است. در این کتاب تلاش می‌کنم به این اتهام پاسخ دهم و توضیح بدهم که متکلمان مسلمان اطهری (مقدس‌گرا) چه اعتقادی به صفات الهی دارند و چرا؟ باورمان را از کجا می گیریم؟ جایگاه معرفتی ما نقش گزارش های صادقانه نقش عقل. مکان کلام: عقل به عنوان ابزار تفاهم و زره دفاع. سنخ شناسی مواضع اسلامی در صفات خداوند. ما به چه چیزی اعتقاد داریم؟ چرا به تأیید آمودال اعتقاد داریم و چرا؟ آیا ما معتقدیم که مهم است؟ استدلال های ضد چیست؟ گزارش از سلف; تعارض با عقل؛ کامل تغییر نمی کند. خدای مرکب و تقسیم پذیری. آنتروپومرفیسم و ​​جذب. نتیجه گیری: از نظر هستی شناسی، هیچ موجود موجودی فاقد ماهیت و صفت است. از نظر اسمی، خدای آپوفاتیک وجود ندارد، و از نظر پدیداری، نمی توان آن را حس کرد یا نسبت داد، چه رسد به دوست داشتن و پرستش. در خاتمه این کار، توصیه های من به این شرح است: • برای اینکه مستحق هدایت الهی باشیم، باید نیت خود را با تقدیم واقعی به خدا خالص کنیم. همچنین باید دائماً فطره خود را اصلاح کنیم و آن را از بیماری های تعصب (حوا)، غرض باطنی (اغراض)، تقلید کورکورانه (تقلید)، عادت (عده) و حدس (غرث) شفا دهیم. این تنها از طریق کار روحانی و غوطه ور شدن در مکاشفه که توسط جامعه اول درک و اجرا شده است، انجام می شود. ما نباید دستور الهی را تابع کنوانسیون های فکری یا اجتماعی رایج کنیم یا پیوندهای بیگانه و گفتمان های خارجی را به سیستم هرمنوتیکی خود پیوند بزنیم. ما باید اعتقاد خود را به برتری معرفتی و خودکفایی وحی به عنوان منبع نهایی حقیقت در مورد غیب تأیید کنیم. این هرگز ما را ملزم نمی کند که منصب عقل را به چالش بکشیم یا ارزش آن را در درک وحی و دفاع از آموزه های آن کم کنیم. اعتقاد ما به خدا باید ریشه در تبرئه او از همه کاستی‌ها و بی‌قیاس بودن مطلق او (تنزیه) و تصدیق اصالت او در صفات او باشد که با آن خود و رسولش او را توصیف کرده است. در تصدیق صفات الهی، هرگز نباید به اصطلاح «همراهان» را بپذیریم. استنباط از عالم شهادت درباره عالم غیب هم غیر عقلانی است و هم خطرناک. ما باید به ائمه این دین، فارغ از موافقت و مخالفت خود، احترام بگذاریم. هنگامی که مجبور به مخالفت هستیم، باید به کسانی که عمر خود را صرف خدمت به خدا و آرمان او کرده‌اند، محبت کنیم و احترام لازم را به آنها نشان دهیم. مردم باید از سردرگمی بحث های درون اسلامی بر سر عقیده در امان بمانند و اصول عقیده را آموزش دهند که به اندازه کافی حفاظ برای آنها فراهم کند. پس مردم باید از نظر روحی ارتقاء یابند تا بخواهند خدا را طلب کنند و رضایت او را جلب کنند. وقتی صحبت از صفات الهی به میان می‌آید، معلمان باید فهم خود را با تنزیه تدارک ببینند و قدرت بلاغی و غنای وحی را بدون ایرادات فکری در دل‌هایشان جاری کنند.

اثبات وجود خداوند به عنوان اساسی ترین مساله اعتقادی و معرفتی همواره مورد توجه دانشمندان علوم انسانی بوده است. زیرا پاسخ به این سؤال که آیا خدایی به عنوان آفریدگار و صاحب اختیار جهان هستی وجود دارد یا خیر؟ در تمام شئون زندگی انسان ها از قیبل باورها، انتخاب ها و عملکردها تاثیر مستقیم و بسزایی دارد. پژوهش پیش رو با عنوان استدلال عقلی بر اثبات خدا در کلام امیرالمؤمنین ، در پی اثبات ذات باری تعالی با تکیه بر کلام مولاامیرالمؤمنین حضرت علی  می‌باشد. چرا که ایشان اولین و بزرگترین دانشمند جهان اسلام پس وجود مبارک پیامبراکرم  می‌باشد. لذا بیانات و سخنان ایشان همواره روشن کننده راه حق و حقیت خواهد بود. حضرت امیرالمؤمنین علی این معارف را در کلاس درس و یا به قصد تالیف کتاب منطقی، کلامی و یا فلسفی نفرموده است، بلکه غالبا در حال خطابه و سخنرانی به انتقال مفاهیم دینی از جمله خداشناسی همت گماشته است. بنابراین براهین نقل شده از ایشان بصورت ساختار منطقی و فلسفی امروزه نیست. اما در عین حال حضرت امیرالمؤمنین در پی اثبات ذات باری تعالی به صورت مستقیم به ده برهان اشاره نموده است. که عبارت اند از: برهان صدیقین، برهان فطرت، برهان امکان و وجوب، برهان نظم، برهان حدوث، برهان علیت، برهان حرکت، برهان معقولیت، برهان فسخ عزائم، برهان معجزه. همچنین ایشان با استدلال بر اقسام صفات خداوند، بطور غیر مستقیم، عقل ها را بر وجود موصوف و ذات حضرت حق رهنمون نموده است.

این رساله در پیِ آن بوده یک مسأله خاص یعنی بیان اهل بیت را درباره معرفت فطری خدا، در چارچوب مباحث معرفت‌شناختی جدید تبیین کند. بر این اساس، ابتدا به بررسی چیستی معرفت، رابطه معرفت و اراده، تعریف‌پذیری و معیارپذیری معرفت و تبیین نظریات توجیه معرفت پرداخته شده و نهایتاً قرائتی از مبناگرایی میانه رو را به عنوان قول مختارِ توجیه گزاره‌های معرفتی برگزیده است. بخش دیگر رساله به استخراج یک چارچوب منسجم توحیدی در خانواده حدیثی اهل بیت پرداخته و نشان داده است که در بیان آنان معرفت و شناخت خداوند امری است که از پیش از تولّد انسان در او نهادینه شده است. واپسین بخش رساله نیز به تبیین معرفت‌شناسانه این معرفت نهادینه ـ یعنی معرفت فطری خدا ـ پرداخته است.