جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رزق و روزی از جمله مسائل مهمی است که جای بحث بسیار دارد و نمی توان از اهمیت و جایگاه آن چشم پوشی کرد، تا آنجا که خداوند متعال که رزاق همه عالمیان است در آیات متعددی از قرآن کریم به این مسأله اشاره فرموده و نیز روایات متعددی از پیشوایان معصوم(ع) در این باب وارد شده است. در این نوشتار، سعی بر آن بوده تا در حد توان و با استعانت از آیات و روایات شریفه، ابعاد مختلف این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. مطالب پایان نامه در پنج فصل به قرار ذیل تنظیم گردیده است: فصل اول مباحث مقدماتی شامل تبیین موضوع، اهمیت، هدف و پیشینه، سؤالهای اصلی و فرعی، فرضیه ها، روش تحقیق، محدودیتها و مباحثی پیرامون مفهوم رزق، سنت و بداء و واژه های مرتبط به رزق می باشد. در فصل دوم انواع رزق و ویژگی های آن مورد بررسی قرار گرفته است. فصل سوم شامل حکمت های تفاوت روزی می باشد. در فصل چهارم اسباب گشایش روزی و در فصل پنجم اسباب فقر و تنگی روزی بیان شده است.

در این رساله درباره رزق مقسوم و مسائل پیرامون آن بحث می گردد. رزق به هر چیزی گویند که مورد انتفاع قرار گیرد و کسی نتواند از آن جلوگیری نماید که شامل امور مادی ومعنوی می شود. آنچه خداوند در ازل روزی انسان نموده مقدر، تضمین شده، حلال وطیب است. رزق عام الهی نصیب همه بندگان می گردد ولی ارزاق خاص خداوند تنها نصیب مومنان می شود. از جمله مسائل پیرامون رزق مقسوم توحید افعالی و توحید در رازقیّت است که این دو منافاتی با اختیار انسان ندارد چون اراده و تأثیر تلاش ا نسان در طول اراده الهی قرار دارد. به حکم آیه « إنّا کُل شیءٍ خَلَقناهُ بِقَدر» هر چیزی در عالم مقدر و اندازه گیری شده است وعمومیت آن رزق را نیز در بر می گیرد. ولی مقدر بودن رزق به معنای نادیده گرفتن تلاش انسان نیست بلکه تقدیر الهی مشروط به تلاش انسان است. آیات و روایات ائمه معصومین ( علیهم السلام) در رابطه با رزق دو دسته می شوند: دسته ای به مقدر بودن رزق اشاره دارد و دسته ای هم تلاش و طلب انسان را مؤثر در رزق می داند. رزقی که در ازل برای انسان مقدر شده و رزقی که بر اثر تلاش و یا عوامل دیگر وسعت یافته و یا تنگ شده، هر دو از تقدیرات الهی است و موجب تغییر در علم الهی نمی شود در آیات در روایات هم اشاره شده که اعمال انسان می تواند مقدرات الهی را تغییر دهد. این رساله در سه بخش و چهار فصل تنظیم شده که به شرح ذیل است: بخش اول به تبیین مفهوم رزق، ویژگی ها و اقسام آن می پردازد و شامل سه فصل است. در بخش دوم به مباحث توحید افعالی، قضا و قدر و بداء اشاره می شود و شامل سه فصل است. در بخش سوم به جمع بندی و حل تعارض در مسأله تقدیر رزق و تلاش انسان پرداخته می شود و شامل سه فصل است. امتیاز این تحقیق از دیگر نوشته های موجود، چینش نو و جمع آوری کامل تر مطالب در مورد مقسوم بودن رزق می باشد. در تهیه مطالب و تدوین آن سعی شده از کتب معتبر دست اول تفسیری، روایی و کلامی استفاده گردد.

موضوع این پژوهش با عنوان رزق و روزی از نظر قرآن و احادیث، به جایگاه روزی در زندگی انسان می پردازد. این مسئله در زندگی افراد نقش کلیدی دارد و از اهمیت زیادی برخوردار است ؛ زیرا یکی از مهم ترین دغدغه های فکری بشر در هر زمانی تأمین نیازهای ضروری اش می باشد و این مسئله از ابتدای آفرینش همواره همراه انسان بوده و تا پایان عمر او نیز ادامه دارد. هدف کلی در این تحقیق نیز، آشنا شدن با حقیقت روزی در نگاه اسلام و اصلاح نگرش های نادرست نسبت به امر روزی است. همچنین در این تحقیق سعی شده با استفاده از آیات و روایات، به شبهاتی که در این زمینه در ذهن برخی از افراد ایجاد شده است، پاسخ مناسبی داده شود . این تحقیق از شش فصل با این عناوین تشکیل شده است: فصل اول: مفهوم شناسی رزق و روزی و بررسی معنای روزی در قرآن و ادعیه می باشد. فصل دوم: انواع روزی که شامل روزی های مادی و معنوی الهی می باشد. فصل سوم: نتایج و آثار روزی مشروع و نامشروع در زندگی و جسم و روح انسان مورد بررسی قرار می گیرد. فصل چهارم: عوامل افزایش روزی و رابطه ی آن با اعمال آدمی مورد بررسی قرار می گیرد. فصل پنجم: درباره ی علل تنگی روزی انسان است. فصل ششم: پاسخ به برخی از شبهات در همین زمینه می باشد. از آنجا که رزق و روزی رابطه ی مستقیمی با اعمال و کردار انسان دارد افراد می توانند با عمل به فرامین و آموزه های مناسبی که در این باره در دین اسلام و سیره ی ائمه ی معصومین(علیهم السلام) وجود دارد، به روزی خود گشایش دهند.

ولايت تكوينى از مهم‏ ترين شئون اهل‏ بيت عليهم‏ السلام به‏ شمار مى‏ رود. برخى از معاصران توانايى مخلوقات بر تصرف در امور تكوينى را منكر شده و آن را مستلزم غلو و خروج از دايره توحيد برشمرده‏ اند. در مقابل، گروه قابل‏ توجهى از انديشمندان آن را پذيرفته و مستلزم محذور شرك و غلو نمى‏ دانند. همچنين گروهى اين ولايت را حداقلى و برخى آن را حداكثرى و به معناى تدبير كل عالم تفسير كرده‏ اند. در اين مقاله با روش توصيفى ـ تحليلى و گردآورى كتابخانه‏ اى، ضمن ذكر دلايل هر كدام از اقوال سه‏ گانه مذكور، به بررسى و نقد آنها پرداخته شده است. مقاله معتقد است: شأن ولايت تكوينى به معناى تصرف فى‏ الجمله در جهان هستى، واقعيتى است كه در راستاى توحيد افعالى قابل تفسير و پذيرش مى‏ باشد و از طرق متعدد نقلى به اثبات رسيده است. با اين حال، فراتر از مقام ثبوت و امكان، حداكثرى بودن اين تصرف به اين معنا كه اهل‏ بيت متصدى خلق و رزق عالم هستى باشند به اثبات نرسيده است.