آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

دامنۀ عرفی شدن، نظریه های علمی را نیز دربرگرفته و از این میان نظریات اخلاقی عرفی سر برآورده اند. اخلاق عرفی با محوریت عقل آدمی و تأکید بر استقلال آن، صرفاً عقل و نه دین را مرجع نهایی معیارهای اخلاقی و هنجارهای حاکم بر صفات و رفتار آدمی می داند. عادل ضاهر، اندیشمند معاصر عرب تبار، با رد اخلاق دینی، بنیاد معرفتی اخلاق را عقل مستقل آدمی می داند. از منظر او، اخلاق منطقاً مستقل از دین و دستیابی به معرفت اخلاقی بدون شناخت دینی نیز میسور است. او می کوشد تا ادعای مقدم بودن معرفت دینی بر معرفت اخلاقی و وابستگی دومی به اولی را انکار کند.در این پژوهش با برشمردن نظریاتی که دین را وابسته به اخلاق و درنتیجه اخلاق را عرفی می انگارند، به تحلیل و نقد دیدگاه اخلاق عرفی عادل ضاهر خواهیم پرداخت.

اين كتاب خلاصه اي است از گوهر مراد عبدالرزاق لاهيجي (م1072ق) وي گوهر مراد را ابتدا براي شاه عباس دوم صفوي (1052-1078هـ.) نوشت ولي چون آن كتاب درخور فهم عموم نبود به درخواست يكي از دوستان خود در سال 1058 از آن خلاصه اي ترتيب داد كه «بضبط مبتدي اقرب و بفهمش اسرع بود و منحصرباشد در مسائل ضروريه اعتقاديه كه درحصول ايمان كمتر از آن مجزي نبود» و آن را سرمايه ايمان ناميد و مشتمل بر يك مقدمه و پنج باب كرد. اين كتاب در هند و ايران به چاپ رسيده است. «اردلان» دوره مختصر استدلالي اصول عقائد و مسائل دينيه ضروريه شيعه است. مؤلف درين كتاب ملتزم بوده كه ادله قائمه بر مطالب را بهيئت شكل اول يا قياس استثنائي بياورد و بدين نحوه اثبات مدعا كند. كتاب مرتب بر يك مقدمه و پنج باب است و چاپ هم شده است. (مهدي ولايي) مؤلف در مقدمه مي گويد يكي از دوستان عظام چون نظر بر كتاب گوهر مراد افكند وآنرا كتابي ديد كه لازم منتهيانست نه مبتديان از من خواستار شد كه كتاب مختصري در فلسفه بنگارم تا مبتديان را بكار آيد. من نيز اتياناً لامره اين كتاب را در يك مدقمه كه حاوي بعضي از اطلاعات منطقي است و پنج باب كه در امهات فلسفي است پرداختم اين كتاب در حقيقت خلاصه اي از گوهر مراد مي باشد. « عبدالله انوار » نويسنده ميگويد يكي از عزيزان من كتاب گوهر مراد مرا خواند و آنرا پسنديد ولي معتقد بود كه اين كتاب از فهم مبتديان بيرونست پس بمن گفت كه من كتابي بر همان روش درباره دين بپردازم من نيز اين كتاب را طبق همان روش او پرداختم با يك مقدمه و پنج اصل كه پنج باب است: مقدمه: ‌در ذكر بعضي اصطلاحات منطقيه در بيان هيات شكل اول قياس و استثنائي. باب اول: در توحيد؛ باب دوم: در عدل؛ باب سوم: در نبوت؛ باب چهارم: در امامت؛ باب پنجم: در معاد. (عبدالله انوار) گزيده اي از «گوهر مراد» او، كه در ديباچه گويد: از من خواسته شد، از «گوهر مراد» كه از حوصله مبتديان زياد است، كتابي ساده براي مبتديان بنگارم. دوره اي ست كوتاه و استدلالي از اصول عقايد شيعي، در 1 «مقدمه» و 5 «باب» و هر يك در چند «فصل»، كه در 1058/1648م به پايان برده است. چاپ شده است. مقدمه در ذكر بعضي از اصطلاحات منطقي و بيان هيأت شكل اول و قياس استثنايي، باب 1. توحيد، ده فصل (: 1 معني وجود و عدم، 2. معني موجود بودن به ذات خود و ممكن ... 9. نفي شريك از واجب الوجود، 10. در صفات واجب الوجود). باب 2. عدل3. نبوت، 4. امامت 5. معاد. (احمد منزوي) گزيده و تلخيص كتاب گوهر مراد يك دوره فشرده و به شيوه استدلالي درباره اصول عقايد شيعه است كه در يك مقدمه (منطق). پنج باب در سال 1058 ق پايان يافته است «باريك بين، محمد كريم» الرسالة فارسية و هي مختصر گوهر مراد (خادمي، محمد علي) آغاز كتاب: اما بعد الحمدلله رب العالمين و الصلاة و السلام ... چنين گويد العبد الملتجي عبدالرزاق اللاهيجي. . که موسومست بسرمايه ايمان. . بموافقت اصول خمسه بر پنج باب مرتب شد ... مقدمه درذکر بعضي اصطلاحات. انجام كتاب: و حق وجوب آن است بر هر که عالم باشد به حسن معروف و قبح منکر و تجويز تأثير و انتفاي مفسده کند هذا آخر ما اردنا ايراده في هذه الرسالة و الحمدلله اولا وآخرا. [نسخه هاي خطي فارسي، منزوي 955 و 2/801؛ الذريعة 12/172؛ مرعشي 2/140و 3/91 و 2/180و 21/46 و 16/262 و 16/116و 30/428 و 30/660 و 37/199 و 37/683؛ فهرست الفبايي آستان قدس ص 307؛ مجلس 38/615؛ فهرست سپهسالار 5/104؛ کتابخانه ملک 3/455و 6/48 و 5/302 و 5/303؛ کتابخانه جامع گوهرشاد 2/835؛ دانشكده ادبيات مشهد ص 103و 210؛ فهرست آستان قدس11/168 و 1/126-128 و 4/162 و 11/168؛ أعيان الشيعة 7/470؛ ريحانة‌ الأدب 4/362-363؛ شخصي ميبدي 1/168 و 1/183؛ مدرسه حجتيه ص 16؛ كتابخانه وزيري 3/882؛ مدرسه فيضيه 2/69؛ ذريعه 12/172؛ ريحانة الادب 3/234؛ مشار؛ كتابخانه ملي 6/246؛ الهيات تهران ص 257؛ مجلس سنا 1/150؛ آستانه حضرت عبدالعظيم 1/302، فهرست نسخه هاي خطي فارسي، منزوي: ‌2/801؛ الذريعه: 12/172؛ فهرست مجلس: 38/615؛ كتابخانه مدرسه آخوند ص 1257 و 1438؛ علامه طباطبايي 2/172؛ مجلس شورا 10/143 و 10/437 و 23/657 و 38/615؛ فهرست كتابهاي چاپي مشار: 655؛ فهرست رضوي 1: ش 33و 4: ص 162؛ فهرست دانشگاه تهران 581: 3 و 614و 2106: 10 و 8/110 و 11/2106 و 17/58 و 17/98 و 20/169 و 20/412؛ دانشكده حقوق تهران 136؛ سريزدي 1/87؛ مكتبة الزهراء ص 95 و 110؛ فيلم دانشگاه 2/98؛ مدرسه فيضيه 1/337 و 1/338؛ دائرة المعارف اسلامي 1/207؛ ذريعه 9/852 «ديوان فياض»، همانجا 12/172 «سرمايه ايمان»، كه در هر دو جا مرگش نادرست 1051ق آورده شده، همانجا، 18/250 «گوهر مراد» ؛ اعلام 2/1327؛ طبقات 11/319: ‌كه مرگش را بررسي كرده 1072ق آورده است؛ مشترك، 2/964 «سرمايه ايمان» ؛ نسخه ها 2/801؛ مشار، 3/2995 «سرمايه ايمان في اثبات العقايد بطريق البرهان» كه نشاني 3 چاپ آن را داده؛ بغدادي، هديه، 1/567؛ مرعشي 2/140: كه مرگش را همان 1051ق آورده.؛ الهيات مشهد 1/310؛ نشريه 5/35 و 4/385 و 7/178 و 13/357 و 11/55؛ اهدائي به آستان قدس ص291؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 307؛ كتابخانه شيخ علي حيدر 3/177؛ امام صادق چالوس ص 228؛ رايانه ملي ص 93 و 180؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/407 و 2/408؛ شورا 1/23/33؛ فهرستواره منزوي 6/166؛ رايانه آستان قدس؛ دنا 6/108-111؛ مجلس شورا 2/626/29] شرح و حواشي: منتخب سرمايه ايمان (-)

حاشيه اي است برشرح تجريد با عناوين « قوله - قوله »، از محقّق خَفْري و شرح المواقف ياد کرده است . حاشيه اي است از ملاعبدالرزاق علي بن حسين لاهيجي قمي متخلص به - فياض - متوفي 1072 هـ.ق. بر حواشي شمس الدين خفري، محمد بن احمد متوفي 942 هـ.ق. بر شرح ملاعلي قوشچي متوفي 789 هـ.ق. بر تجريد العقائد خواجه نصيرالدين طوسي، محمد بن محمد متوفي 672 هـ.ق. ملاعبدالرزاق در اين حاشيه از ملاصدرا به - استادنا المحقق صدراالحکماء المتألهين ادام الله برکاته في العالمين - ياد کرده است و از محقق فخري، جبائيه، ابوالقاسم بلخي، شرح مواقف و مانويه و از حکمت الاشراق شيخ اشراق، و کتاب شفا و حواشي شرح حکمت الاشراق و اثولوجياي ارسطو و مثل افلاطونيه و ... ياد و بحث کرده. (فاضل) او مي گويد اين تعليقات را بوقت قرائت اين حواشي نوشتم و اميدوارم كه دوستداران را بكار آيد (عبدالله انوار) حاشيه اي است با عناوين <قال - اقول> بر حاشيه خفري، همراه با برخي تعليقات بر شرح تجريد به عنوان <قال الشارح> . اين حاشيه تا مبحث ادراک ادامه يافته و هنگام قرائت شرح قوشچي درنزد او به درخواست برخي از شاگردانش تأليف شده است . در برخي ازمباحث به ذکر مناقشات بسيار پرداخته است. عبدالرزاق حاشيه اي نيز بر جواهر شرح تجريد قوشچي (= مقصد دوم) نوشته . بر طبق نوشته خود او در ديباچه، وي نخست حاشيه اي مبسوط و محققانه بر مبحث جواهر نگاشته و چون طباع را باختصار راغب ديده بر آن شده است كه حاشيه اي موجز بر همان مباحث بنويسد و اين همان حاشيه موجز است .«عبدالحسين حائري» حاشيه مختصري بر كتاب «حاشية شرح التجريد» نگاشته شمس الدين محمد بن احمد خفري ( 942ق ) است كه به صورت «قوله-قوله» تنظيم شده است . ( طيار مراغي ) كتاب تعليقاتي است بر: حواشي شمس الدين خفري بر شرح ملاّ علي قوشجي بر بخش الهيات تجريد الاعتقاد خواجه نصيرالدين طوسي. (وفادار مرادي، محمد) كتاب تعليقاتي است بر: حواشي شمس الدين خفري بر شرح ملاّ علي قوشجي بر بخش الهيات تجريد الاعتقاد خواجه نصيرالدين طوسي. (وفادار مرادي، محمد) آغاز كتاب: الحمد لصانع السموات العلي و خالق الارضين السفلي و له الاسماء الحسني و الصفات العليا و هو الغاية القصوي و العمدة الوثقي في البدء و الرجعي و له الممات و المحيي في الاخرة و الاولي... قال المصنف اعلي الله مقامه المقصد الثالث في اثبات الصانع تعالي اقول اي صانع العالم علي ان اللام للعهد او للعوض لانه المتبادر عند الاطلاق... انجام كتاب: انجام 1: الاحساس الذي المراد به هو انکشاف الخصوصيات الزائدة علي اصل الوجود.. هو ثبوت للادراک المسمي بالاحساس بلا آلة. انجام 2: لكن مراد المحشي هو الاول كما سيظهر لمجيئ الكلام بمعني التكلم في اللغة كما لا يخفي علي من له ذوق سليم. [اهدائي به آستان قدس ص 98 و 363؛ نشريه 5/594؛ نسخه پژوهي 3/129 ؛ الذريعه 6/66؛ معجم التراث الكلامي 3/14؛ نسخه پژوهي 3/149 ؛ فهرست الفبائي آستان قدس ص 131 و 189 ؛ كتابخانه شخصي رضا استادي ص 14 و 60 ؛ مطالعات اسلامي ص 84 ؛ تراثنا س13ش/1 166 ؛ امام صادق چالوس ص 234؛التراث العربي 2/274؛كشف الحجب 173؛دانشگاه اصفهان 2/410؛ مجلس شورا 28/231 ؛ رايانه آستان قدس]