آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار مشتمل بر یک مقدمه و پنج فصل است. مقدمه به طرح موضوع بحث و بیان کلید واژه ها و کلیات بجث و دامنه آن می پردازد. از آنجا که مسئله سرشت انسان درمسیحیت ارتباط تنگاتنگی با گناه حضرت آدم دارد و در واقع آن گناه سرشت انسان را گناه آلودکرده است، فصل اول این نوشتار به مقایسه داستان گناه آدم و ماجراهای پس از آن در تورات باروایت قرآن مجید از این ماجرا پرداخته است. در این فصل بحث شده است که این دو روایت بااینکه شباهت هایی با هم دارند، اما تفاوت های اساسی و مهمی نیز دارند. فصل دوم در این نوشتاربه بحث دربارة سرشت انسان در عهد جدید پرداخته است. از آنجا که مجموعه عهد جدید به لحاظ الاهیاتی یکنواخت نیست و الاهیات رایج مسیحی بر نوشته های پولس و یوحنا مبتنی است، بحث این بخش بیشتر بر این نوشته ها متمرکز شده است. در فصل سوم به بحث هایی که درسده های بعدی مسیحی درباره سرشت انسان مطرح شده و دیدگاه گروه های اصلی مسیحی دراین باره پرداخته شده است. در این فصل نشان داده شده که پس از بحث ها و نزاع هایی که رخ داده آنچه در الاهیات مسیحی پذیرفته شده همان سرشت آلوده و تباه انسان است، هر چند اختلافات جزئی در این باره بین گروههای مسیحی بروز کرده است. فصل چهارم این نوشتار به دیدگاه قرآن مجید و سن ت اسلامی درباره سرشت انسان می پردازد. در این فصل نشان داده شده که بر اساس آیات متعددی از قرآن مجید انسان با فطرتی الاهی و حق پرست به این جهان پای می گذارد. درآخرین فصل دیدگاه دو دین درباره سرشت انسان مقایسه شده و عمق اختلاف دو دین در این باره و شدت تأثیرگذاری این اختلاف در بحث های دیگر نشان داده شده است.

ما به هنگام سخن گفتن از خدا، به طور معمول ، از طریق بیان اوصاف خداوند به سخن گفتن در باره او می پردازیم. بنابراین برای فهم درست معنای این نوع گزاره ها ، ماچاره ای جز تحلیل معناشناسی اوصاف الهی نداریم. پرسش اصلی در بحث سخن گفتن از خدا این است که : چگونه می توان از طریق زبان محدود بشری در باره موجود نامحدود و متعالی سخن گفت؟در این مورد به بررسی پاسخهای مختلفی که از سوی متفکران مختلف در طول قرون و اعصار مطرح شده است ، پرداخته و دراین زمینه به بیان و نقد دیدگاههای متفکرانی چون، فلوطین، دیونوسیوس، ابن میمون، قاضی سعید قمی، توماس آکویناس، ملاصدرای شیرازی ، ابن عربی، ویتگنشتاین، آیر، فلو، هیر، میچل، هیک، فیلیپس، مالکوم، آلستون و بریث ویت و ... می پردازد.

مقاله حاضر، بر پیدایش علم فلسفه اخلاق متمرکز است. نویسنده، برخلاف اندیشه رایجی که با توسل به سیر تحولات و مباحث فکری به وجود آمده در میان سوفیست ها و فیلسوفان یونان باستان، علم فلسفه اخلاق را محصول اختصاصی یونانیان می داند، مدعی است که با در نظر گرفتن تحولات و فرایندهای مشابهی که در سایر سنت های اخلاقی پدید آمده، نمی توان قاطعانه فلسفه اخلاق را به مثابه یک علم، محصول خاص و انحصاری یونان باستان دانست، بلکه این مباحث در میان سایر فرهنگ ها نیز به چشم می خورد. در این باره، نویسنده، به ویژه به منازعات اخلاقی و تحولاتی اشاره می کند که در سنت اخلاقی چین میان اخلاق کنفوسیوسی و دیدگاه های موتزو رخ نمود. این تشابهات، برای رد ادعای مختص بودن فلسفه اخلاق به یونانیان و فرهنگ غرب کافی است، هرچند که نمی توان منکر این واقعیت شد که فلسفه اخلاق غربی دارای نوعی ویژگی های اختصاصی است که در سایر فرهنگ ها به چشم نمی خورد.

آنچه در این پژوهش مورد تحقیق و بررسی قرار می گیرد امکان تأثیرگذاری گناه، به منزلة مقوله ای دینی - اخلاقی، بر تحصیل معرفت است؛ این بررسی که نگاهی عام به موضوع فوق الذکر است، بامدد گرفتن از دیدگاههای یکی از برجسته ترین متفکران و متألهان عالم مسیحیت، یعنی آگوستین قدیس، به طرح، تحلیل و تبیین مکانیسم تأثیر گناه بر معرفت می پردازد. با اینکه موضوع فوق دراصل موضوعی عمدة مورد توجه عرفا است، لکن این کندوکاو نه تحقیقی در حوزة عرفان واخلاق، بلکه جست و جویی معرفت شناختی و در حوزه فلسفه نفس است. از این حیث که تأثیرعاملی غیرمعرفتی را بر معرفت مورد تحقیق قرار می دهد، بررسی ای معرفتی و از این حیث که رابطة ساحتهای گوناگون وجود انسان را با یکدیگر مورد بررسی قرار می دهد تحقیقی در حوزةفلسفة نفس است. پژوهش در خصوص مسأله تأثیر گناه بر معرفت در ذیل بحث کلی تر امکان تأثیرگذاری عوامل غیر معرفتی بر معرفت (تأثیر ساحتهای غیر عقیدتی بر ساخت عقیدتی) قرارمیی گ رد و بنابراین این تحقیق نشان می دهد که گناه، از جمله عوامل غیر عقیدتی ای محسوب می شو که مانعی جد ی و قطعی بر سر راه نیل به معرفت است. همچنین علی رغم شدت و ضعف این تأثیر در حوزه های گوناگون معرفتی، می توان اذعان کرد که تقریبا هیچ حوزه ای از حوزه های معرفتی از اثرات آن مصون نمی ماند. طرح مسأله، نظام بخشی به سیر تحقیق در این موضوع، و تحلیل و تبیین نظام مند این مسأله کاری است که این پژوهش خود را متعهد به انجام آن دانسته است.

در بخش نخست ، این پایان نامه به پیشینه مفهوم ایمان در سنت اسلامی و مسیحی اشاره دارد تا از آنجا بستر اندیشه مولوی و کیرکگارد را بازشناساند. البته در این بخش که جنبه مقدماتی دارد به آرای متکلمان و فیلسوفان مسلمان و مسیحی نظر نداشته ایم ، چرا که در بحث حاضر چندان تاثیری ندارند. در بخش دوم ، با تفصیل بیشتر ، به آرای عارفان مسلمان در این خصوص پرداخته می شود و آنگاه رای مولوی را عمدتا از مثنوی معنوی بازکاویده ایم. از آنجا که در سنت عرفانی ما از مساله ایمان گروی به طور مستقیم و صریح بحث نشده است ، در این بخش به تحلیل محتوای متون عرفانی از دریچه مفاهیم کلیدی بحث پرداخته شده است و واژه هایی چون ایمان ، عقل ، علم ، معرفت ، یقین ، عزم و ... و از منظر عرفان اسلامی بررسی شده است . در بخش سوم به آرای کیرکگارد در این باره اختصاص دارد. و بالاخره در بخش چهارم به مقایسه میان آرای مولوی و کیرکگارد در مساله ایمان ، عقل و معرفت پرداخته شده است .

این مقاله، با مروری اجمالی بر برخی پیشنهادها درباره طرح علوم اجتماعی اسلامی، بر آن است که در همه این پیشنهادها، «تفسیر» و «فهم» نقشی سرنوشت ساز دارند. هرمونتیک به معنای وسیعِ مطالعه تفسیر و فهم مطرح و تحولات آن را با تأکید بر تأثیرات گادامر، به اختصار بیان شده است. در ضمنِ پیشنهادهایی که درباره ارزیابی عقلی دیدگاهایی که ممکن است در زبان های بدواً غیرقابل مقایسه صورت بندی شوند، برخی از مشکلات به کارگیری هرمنوتیک مورد بحث قرار گرفته است. سپس، انگاره هرمنوتیک دینی را با اشاره به دیدگاه های بولتمان، پلانتینگا و نصر مطرح شده است. و بر همین اساس، سه درجه از هرمنوتیک دینی از یکدیگر تفکیک شده است. نویسنده با ارجاع به طرح های ارائه شده از سوی ویلیام چیتیک و لئو اشراوس، تلاش کرده است برخی از مشکلاتی را که فراروی هرمنوتیک اسلامی قرار دارد، حل نماید. مشکلات کاربست هرمنوتیک اسلامی را مرور و راه حل های آن را ارائه نموده است. این دیدگاه را که عینیت علم، مانع از علم دینی است، رد نمود. و این دیدگاه را ترجیح داده است که عینیت، بر بیطرف بودن وابسته نیست، بلکه بر صراحت وابسته است؛ یعنی بر فرایند تصریح به فرض ها و پیش فرض ها و صورت بندی آنها با دقت هرچه بیشتر در پایان، دشواریهایی را که فراروی کاربست هرمنوتیک اسلامی برای علوم اجتماعی قرار دارند، مورد بررسی و پیشنهاد شده است که کاربست هرمنوتیک اسلامی برای علوم اجتماعی باید در ارتباط دیالکتیکی با سنت های علمیای صورت گیرد که سکولار بودن آنها، علم مقدس و به ویژه علوم اجتماعی اسلامی شده را ایجاب کرده است.

آن‌چه هیوم در باب گزاره‌های دینی بیان کرده، بر مبنای معرفت‌شناسی اوست. وی با هدف خدشه‌دار کردن الهیات طبیعی، آراء نقادانه‌اش نسبت به این گزاره‌ها را ارائه و بر مبنای تجربه‌گرایی‌اش، مدعیات الهیات طبیعی را خارج از محدوده معرفت بشری معرفی می‌کند. بر همین اساس، این جستار شامل سه بخش اصلی است، که به ترتیب به تأثیر آراء معرفتی هیوم بر نقدهای او به برهان هستی‌شناختی، برهان جهان‌شناختی و برهان نظم می‌پردازد. در این پژوهش، تجربه‌گرایی هیوم و همچنین نظرات او در باب براهین اثبات وجود خدا مورد نقادی قرار نمی‌گیرند؛ چراکه این مباحث هریک خود مجالی جداگانه می‌طلبند، و ضمناً، با هدف اصلی مقاله حاضر، یعنی درک تأثیر معرفت‌شناسی هیوم بر آراء او در باب براهین اثبات وجود خدا، نیز مستقیماً مرتبط نیست. اما اگر کسی خواهان نقد آراء هیوم در باب آن براهین باشد، می‌تواند از ماحصل این مقاله که نشان‌دهنده تأثیر حداکثری تجربه‌گرایی هیوم است، استفاده کند و با به چالش کشیدنِ آن مبانی معرفتی، این نقدها را هم متزلزل نماید.