آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش نظریه «زبان رؤیایی قرآن» را بررسی و نقد کرده است. پیش از هر چیز عناصر اصلی و مبانی نظریه مذکور و نیز ادلّه آن را به‏روشنی و اختصار تبیین نموده، آن‏گاه به بررسی، نقد و بیان تهافت‏ها و اشکالات آن همّت گماشته است. دیدگاه مذکور با اتخاذ مبناهایی چون تأثیرپذیری قرآن از فرهنگ عصر نزول- و به عبارت دیگر زبان قوم- و طرح ادلّه‏ای مانند منقولات و مأثورات تاریخی، ساختار و متن قرآن و وجود تناقض در آیات، کوشیده است زبان قرآن را «زبان رؤیا» و فهم آن را نیازمند تعبیر و خواب‏گزاری معرّفی نماید. از واکاوی آن مبانی و بررسی این ادلّه به دست می‏آید که اندیشه «زبان رؤیا» رؤیایی بیش نیست و قرآن هرگز زبان خواب را بر نمی‏تابد. تحقیق حاضر بر شیوه تحلیلی توصیفی و استفاده از منابع مکتوب سامان یافته است.

تحقیقی که پیش رو دارید به مقایس? رابط? انسان با خدا در دعای ابوحمزه ثمالی پرداخته است . نگارنده با طلیعه قرار دادنفرازهای دلنشین دعای ابوحمزه ونیم نگاهی به قرآن کریم به بحث پیرامون اسماء و صفات الهی به جهت معرفی پروردگار، خواسته های انسان از خداوند و نیز مرگ و قیامت پرداخته است.در این تحقیق سعی ما بر این است که ارتباط کلام حضرت امام سجاد علیه السلام در (دعای ابوحمزه ثمالی) را با آیات قرآن بیان کنیم و با بررسی و طرح مضامین قرآنی در این دعای شریف معنای کلام گهربار نبی مکرم اسلام (ص) را آنجا که فرمودند: « انی تارکم فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی لن یفترقا حتی یراد علی الحوض » را بهتر درک کنیم . تحقیق حاضر در چهار فصل تنظیم شده است . سیر حرکتی ما در این پژوهش بدین شرح است: ابتدا به کلیاتی در خصوص دعا، معرفی دعای ابوحمزه و بررسی سند آن، همچنین بررسی شخصیت ابوحمزه در کلام ائمه و علمای شیعه و اهل تسنن و نیز مقایس? نسخ? دعا با نسخ? بدل آن در اقبال سیدبن طاووس پرداخته شده است. در ادامه تمام سعی و تلاش خود را بر این نهادیم که پروردگار، خالق هستی را از زبان امام سجاد (ع) در دعای ابوحمزه معرفی و سپس این حقیقت را با کلام خداوند (قرآن) تطبیق کنیم . در انجام این مهم اسماء و صفات حضرت حق بیان گردیده و توضیحات مبسوطی در خصوص اسماء و صفات الهی ارائه گردیده است. در فصل سوم این رساله، خواسته های انسان از پروردگار را از منظر سید الساجدین که در دعای ابوحمزه آمده بیان کردیم و در پایان سخن از مرگ و قیامت از لسان سرحلق? دلدادگان به میان آمده و آیات قرآنی به عنوان مویدی برای کلام آن بزرگوار از پی هر فرازی بیان شده است.

تحقیق روبه رو به تبیین سبل سلام و اهمیت و مصادیق آن در آیات و روایات پرداخته است. در این پژوهش به تبیین سبل سلام پرداخته شده تا این عبارت از لحاظ معناشناسی و مفهوم آن در آیه مورد بررسی واقع شده و سالکان حقیقی آن بررسی گردند. این رساله از پنج بخش تشکیل یافته است:پس از بیان کلیات در فصل اول، فصل دوم شامل دو بخش مفهوم شناسی واژگان سبل و سلام در فرهنگ لغت و بررسی مفهوم سلام در آیات و روایات است. فصل سوم نیز به سه بخش تقسیم شده که عبارتند از: مفاهیم سبل سلام در آیات و روایات، سبل سلام با بررسی سیاق و جایگاه آیه و سالکان سبل سلام و ویژگی آنها. در فصل چهارم به نام صراط مستقیم نتیجه‌ی اهتدا به سبل سلام در حد بضاعت به اختلاف سبل و صراط و ویژگی صراط پرداخته شده و در نهایت در فصل پنجم نتیجه‌گیری عنوان گشته.یافته های پژوهش عبارتند از:تابعان رضوان الهی مورد عنایت و هدایت خاص پروردگار واقع شده و به سبل سلام رسانده می‌شوند. سلام بعنوان اسمی از اسامی الهی است لذا سبل سلام راه خاصان است و نه متوسطان و در نتیجه‌ی این هدایت خود صراط مستقیم می‌شوند.

واژۀ «سورة» یکی از واژگان مشهور در آیات قرآن کریم از جمله آیات تحدی است که در آن برای اثبات اعجاز قرآن کریم و رسالت پیامبر اکرم (ص)، به هماوردی یک یا ده سوره تحدّی شده است. در تفسیر مقصود از واژۀ «سورة» در آیات قرآن کریم بین مفسران و قرآن‌پژوهان اختلاف نظر وجود دارد. بررسی دیدگاه‌های مختلف در این رابطه نشان می‌دهد در یک برآیند کلی، دو دیدگاه اصلی در این زمینه وجود دارد؛ برخی واژۀ «سورة» در قرآن کریم را به معنای "بخش مستقل و طائفه‌ای از آیات" دانسته‌اند و برخی آن را به معنای "مجموعۀ کامل آیات آغاز شده با بسم الله" (سورۀ کامل) تفسیر کرده‌اند. در پژوهش حاضر مستندات هر دو دیدگاه گردآوری شده و با ارزیابی این ادله، این نتیجه حاصل شده است که مستندات دیدگاه تفسیر «سورة» به معنای "بخش و طائفه‌ای از آیات" دارای ضعف است و توان اثبات مدعا را ندارند؛ بر این اساس، تفسیر این واژه به معنای متداولش یعنی "مجموعۀ کامل آیات آغاز شده با بسم الله"، مناسب‌ترین وجه تفسیری دانسته شده است.

چکیدهرابطه عدل و دین ، از جمله موضوعاتی است که به عنوان یکی از مهمترین مسائل علوم معرفتی و زندگی اجتماعی مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است . اینکه عدل در قلمرو دین چه جایگاهی دارد و اینکه آیا عدالت در یک نظام اعتقادی دینی ، همواره بایستی مطابق با معیارهای دینی باشد ، و به تعبیری دیگر اینکه آیا دین مقیاس عدالت است یا اینکه عدالت خود حقیقتی است و عدالت مقیاس دین است ؟ از جمله وسوالاتی هستند که در این نوشتار مورد بحث قرار می گیرند .اهمیت این موضوع تا بدان جاست که اصل عدل به عنوان یکی از اصول دین در نزد شیعه مطرح شده است و قرآن اقسام مختلف عدل را ( عدل تکوینی ، عدل تشریعی ، عدل اخلاقی و ... ) را تبیین نموده است و همچنین یکی از مهمترین اهداف بعثت انبیاء را اقامه عدل در جامعه بیان کرده است بنابراین نوع پاسخگویی به سوالات مطرح شده تاثیر بسزایی در فهم و درک ما از دین و همچنین بر آرای فقهی دارد . از آن جایی که تاکنون تنها به بیان تاکید و اهمیت اصل عدل در آیات قرآن پرداخته شده است و تنها در لابلای سخنان و نوشته ها اشاره کوتاهی به این مسئله شده است لذا این پژوهش در راستای تبیین دیدگاه استاد مطهری پیرامون رابطه عدل و دین در قرآن نگاشته شده است .استاد مطهری چهار معنی را برای عدالت متذکر می شوند که از میان این چهار معنی برای عدالت ، معنای سوم را که عبارت است از " رعایت حقوق افراد و اعطا کردن حق هر ذی حقی" را برمی گزیند . از دیدگاه ایشان عدالت از ارکان محوری اندیشه دینی به شمار می رود و جایگاه عدالت در اعتقادات دینی به میزانی است که اصل عدالت را دستگاه سنجش صحت دین می شمارد . به تعبیر بهتر ایشان عدالت را مقیاس دین دانسته است ، نه دین را مقیاس عدالت . آنچه عدل است دین می گوید نه آنچه دین می گوید عدالت است ، و این نکته ای بسیار اساسی است و در بینش فقهی و طرز اجتهاد مجتهدان موثر است .با بررسی در آراء و نظرات این دانشمند عالم و فرزانه ، و با تکیه بر آیات قرآن در می یابیم که : عدالت آن اصلی است که در تمام احکام و قوانین دینی ساری و جاری است و تمام این احکام و قوانین حول این اصل و محور یعنی عدالت می چرخد و در نهایت این عدالت است که معیار و مقیاس دین است .کلید واژگان : قرآن ، عدل ، دین ، حق و تکلیف ، شهید مطهری

چکیده پایان نامه: تحقیق پیش رو به بررسی عملکرد یهود در قرآن با تکیه بر نظر آیت الله جوادی آملی پرداخته است. در قرآن به قوم یهود و نوع اعمال این طایفه در برابر انبیا، دستورات کتب آسمانی و در برابر دین اسلام بسیار اشاره شده است. لذا از خود آیات قرآن ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع را در می- یابیم . بعث انبیای متعدد در بین این قوم، برتری یهود ، توطئه و حیلت این مردمان نسبت به اسلام و تحریف تورات و مواردی از این دست که همگی موید قرآنی دارد بر ضرورت پژوهش پیش رو می افزاید. در پژوهش حاضر سعی بر این شده تا حد ممکن از نظرگاه قرآن و با استناد به تفسیر تسنیم به موضوع بپردازیم. لذا طبیعی است که روش تحقیقی در این رساله از نوع کتابخانه ای و یا اسنادی باشد. در مجموع یافته های پژوهش به اختصار عبارتند از: 1. در قرآن به طور گسترده به یهود اشاره شده است و عملکرد یهود موضوع آیات زیادی قرار گرفته است. 2. عملکرد جامعه یهود بر مبنای نص قرآنی یکسان نیست. برخی از آنان دارای کنشی منصفانه و مومنانه و برخی عملکردی متعصبانه و جاهلانه توام با لجاجت از خود به جا گذاشته اند. 3. تعبیرات به کار گرفته شده از سوی برخی از یهود نسبت به ذات قدسی اله و پیامبران و کتب آسمانی حاکی از آن است که آنان اندک احترام برای آن مقدسات قائل نبوده و هیچ گاه مطیع اوامر الهی نبودند. 4. قرآن کلام حق و سخن معتدل است لذا در بیان اعمال یهود حقوق اقلیت مصلح از یهود را پاس داشته است و به نیکی از صالحان امت یهود یاد کرده است

اعجاب عبارت‏ها و عمق حقایق روایاتی معتبر از اهل بیت:، مشهور به «صعب، مستصعب»، گویای اهمّیّت و ضرورت فهم این گونه روایات از جنبه‏های گوناگون است؛ به گونه‏ای که به رغم آرای حدیث‏شناسان و پژوهش‏های چهار مقاله در این باره، می‏توان از زوایای دیگری به این موضوع پرداخت؛ مانند: «عقل»، «شهود قلبی» و نقش آن‏ها در ترسیم مفهوم جامع «تحمّل»، و.... این نوشتار، چنین زوایایی را از مسیر نقد و بررسی نظرهای آیة الله جوادی در باب این گونه روایات، به روش تحقیقی تحلیل کیفی محتوا و متّکی بر لغت‏شناسی اجتهادی، تشکیل خانواده حدیث و یافتن قرینه‏های درون‏متنی و برون‏متنی رصد نمود و دریافت که عقل و ابعاد آن و همچنین شهود قلبی، در مفهوم جامع «تحمّل»، با هم پیوندی ناگسستنی دارند. تعابیر«أمرَنا»، «حَدیثَنا» و...، ذیل مقام خلیفه اللّهی تامّ اهل بیت:، قابل جمع است و ....

این مجموعه با جمع آوری وصایا وسفارشات تاکیدی ازمنبع گهربار نهج البلاغه ودسته بندی دردوگروه عرفانی واخلاقی به شیوه توصیفی –کتابخانه ای مشتمل برفصلهای ذیل گردآوری شده است.درفصل اول به معرفی پژوهش وفصل دوم با عنوان تعریف مفاهیم وکلیات به توضیح عرفان ،اخلاق ، عرفان مثبت ومنفی،لزوم تهذیب نفس ،محتوی علم اخلاق ودرنهایت چگونگیارتباط عرفان واخلاق پرداخته ایم.در فصل سوم که مشتمل بر دوبخش تحلیل محتوایی وصایای اخلاقی وعرفانی می باشد قصد داریم که به تمام پرسشهای مطروحه در سوالات تحقیق پاسخ دهیم.از این پژوهش به دست می آید مقدمه بودن اخلاق بر عرفان لذابرآنیم تا با تحلیل محتوی وصایای عرفانی ،مقامات واحوالات عرفانی تبیین ودسته بندی شده به دست آید.در بررسی محتوی وصایای اخلاقی با نیم نگاهی به قرآن ،انطباق سفارشات امام علی (ع)بادستورات وسفارشات قرآن ، شناسایی کمالات اخلاقی وفضایل انسانی ودرپایان درمان نارسایی های اخلاقی و رذایل حاصل می گردد.در این بین نشان داده ایم که رویکرد نهج البلاغه بر عرفان در مقوله عرفان عملی می گنجد.اما در جهت گیری اخلاقی نشان داده ایم که آنچه ازوصایای امام علی (ع)برمی آید،آن است که در سخنان آن حضرت ،اصول ومفاهیم اخلاقی اساس وزیربنای فرمایشات ایشان است.در مجموع از این پژوهش برمی آید که :منبع غنی نهج البلاغه ،کلام قرآن گونه امام علی (ع)،معدن ذخایر گرانبهای معارف ناب وعقاید اصیلی است که بهره برداری از آن گام نهادن در صراط مستقیم ورسیدن به هدف خلقت است .

داستان آدم و حوا از دیرباز مورد توجه تمامی ادیان ، گرایش ها و متفکران غیر دینی بوده است . لذا تحقیق در این مورد می تواند بسیاری از سوالات را در مورد حقیقت و هدف خلقت خداوند از نوع بشر پاسخ دهد و در این پژوهش سعی خواهد شد تصویری تقریبا جامع از مساله خلقت آدم و حوا ، شجره ممنوعه، داستان وسوسه ، عصیان و هبوط و توبه آنان ارائه شود و میزان تطبیق این داستان ها را در قرآن و تورات مورد بررسی قرار داده و در پایان هر فصل نتیجه ای از مباحث ذکر شده در آن فصل ارائه خواهد شد .این پایان نامه پژوهشی تطبیقی درباره داستان آدم و حوا در قرآن و تورات است که در 3بخش به قرار ذیل تنظیم خواهد شد: بخش اول كه شامل کلیات پژوهش نظیر تعریف موضوع و اهمیت آن مي گردد . بخش دوم بحث هاي تحقيقي و محتوايي است و شامل 4 فصل است.در بخش سوم نتيجه گيري نهايي بيان مي شود.در فصل اول ابتدا داستان خلقت در كتاب مقدس ، به ترتيب در عهد عتيق و در تلمود بيان شده و سپس داستان خلقت در قرآن بررسي شده و بعد از داستان آدم و حوا و ابعادي چند از زندگاني حضرت آدم ، آيات مرتبط با آدم(ع) بيان گرديده و نكات آيات ذكرشده است .در مرحله بعدي پژوهش جامع ترين آيات درباره آفرينش آدم، تفسير و توضيح آيات، خلقت انسان با نگاه به تفاسير بيان شده است .سپس آفرينش زن در تورات، قرآن و روايات بررسي شده استو درانتها به نتايجي كه از بررسي تطبيقي خلقت آدم و حوا در تورات و قرآن گرفته ايم، پرداخته ايم . فصل دوم مساله درخت ممنوعه و وسوسه آدم و حوا را در تورات و قرآن بررسي مي كند. بعد از پيش گفتار ، مبحث مذكور در توراتو سپس در قرآن بيان شده و در گام بعدي پژوهش آيات قرآن كه مرتبط با موضوع اين فصل است و ابعاد ديگري از زندگي حضرت آدم(ع)بيان گرديده است . در آخر نتايج بررسي تطبيقي شجره ممنوعه و وسوسه آدم و حوا ذكر شده است . در فصل سوم هبوط و توبه آدم و حوا در تورات و قرآن مورد بررسي واقع شده است. در اين فصل ابتدا هبوط از نظر لغت وعهد و ميثاق خداوند با آدم در تورات و قرآن بيان شده،سپس آثار نافرماني در تورات و قرآن كه عبارتند از آشكار شدن عورات و هبوط مورد بحث واقع شده است . در گام بعدي پژوهش مخاطبان هبوط در قرآن، تكرار هبوط در سوره بقره، توبه در تورات و قرآن، گفتگوي جبرئيل با آدم ، چگونگي توبه آدم و كلمات القا شده برآن حضرت مباحثي هستند كه به آن هاپرداخته ايم.نتيجه گيري از بررسي تطبيقي همان گونه كه در فصول قبل ذكر شد مرحله آخر اين فصل است . در فصل چهارم به مساله عصمت آدم پرداخته ايم . لزوم عصمت انبياء از نظر عقل واز نظر قرآن در اين فصل مورد بحث واقع شده است . سپس به مسائل ناسازگاري ظاهري اوصاف آدم در قرآن، مفهوم عصمت و عصيان ، توجيه هاي تعارض زدا و نقد آن ها در 6 مبحث پرداخته ايم .رابطه عصمت و لغزش ، جمله ي« ظلمنا انفسنا»، توبه و لفظ غفران در رابطه با حضرت آدم(ع)، فرق نافرماني ابليس و آدم و عصمت در دين يهود، مباحثي است كه مورد بررسي واقع شده است . در پايان نكته ها و پيام ها و سپس نتيجه گيري بيان شده است . در پايان اين پژوهش در بخش سوم مسائلي نظير خلافت حضرت آدم،قلمروي خلافت ايشان،زوج بودن در داستان آفرينش و..از جمله وجوه مشترك و مواردي مثل ملاك خلافت، فلسفه خلقت آدم، چگونگي خداوند و.. از جمله اختلافات به دست آمده در اين پژوهش است كه در نتيجه گيري كلي بيان شده اند.

فعالیت های فرهنگی امام علی (علیه السلام) در دوران 25 ساله پس از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به عنوان موضوع پایان نامه مشخص شده است .فعالیت های امام در این دوران به گونه ای است که نمی توان آنان را نادیده گرفت ،بلکه به عنوان یک فعالیت اثر گذار باید در نظر گرفته شود.این پایان نامه دارای شش فصل می باشد .در فصل اول به کلیات پرداخته است .فصل دوم زمینه های فعالیت فرهنگی امام علی (علیه السلام) در دوران قبل از رسالت تا رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از جمله گستردگی علم امام، تربیت یافتگی امام در نزد پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) وشایستگی های علمی امام و... مورد تدقیق وبررسی قرار گرفته وتبیین وتشریح گردیده است.انواع فعالیت های فرهنگی امام در حوزه های مختلف چون تفسیر قرآن ،جمع آوری قرآن ،مشاوره به خلفا، مناظره با اندیشمندان دیگر ادیان و....در فصل سوم بطور جداگانه آورده شده است.موانع فعالیتهای فرهنگی امام علی (علیه السلام) از مباحث دیگر است که در فصل چهارم مورد بررسی ،وبه طور جداگانه به مصادیق آن پرداخته شده است.در فصل پنجم به پیامدهای فعالیت فرهنگی امام با موضوعاتی چون امام علی (علیه السلام) پایه گذاروحدت اسلامی ،حافظ اسلام ومحور علومقرار گرفتن ایشاناشاره می کند.برخی از یافته های این فصول عبارتند از :1-به این نتیجه رسیدیم که امام علی (علیه السلام) علم خودرا از خزانه ی غیب الهی یا از تعلیمات پیامبر که آن نیز از مبداوحی سرچشمه می گرفت دریافت کرده بود وهمچنین بیانات پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در باره امام ،موقعیت حضرت علی (علیه السلام) را از نظر معنویت واز نظر اخلاص در دین به خوبی روشن می سازد.2-امام در این دوران به انجام خدمات علمی واجتماعی بسیاری موفق شد که تاریخ نظیر آن را برای دیگران ضبط نکرده است .3-با بسته شدن با ب معارف دینی ونهی از ژرف اندیشی راه برای انجام فعالیت های امام کم رنگ شد وامام کمتر می توانست به فعالیت های خود آزادانه عمل کند .4-امام توانستند ثمرات مفیدی را به جامعه اسلامی هدیه کنند که از جمله حفظ اساس اسلام ووحدت مسلمین بود .