آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

واژه حق یکی از کلیدی ترین واژه هائی است که دویست ونود بار درقرآن کریم تکرار شده است و همراه واژگانی آمده که درواقع مبنای ارزشگذاری آنها گشته است. این واژه علاوه برزبان عربی در کاربرد قرآنی نیز مصادیق متنوعی یافته است؛به عنوان مثال خداوند خود وتمامی تصرفاتش درجهان ازقبیل خلقت ارسال نزول وحی وعده وعید...رابرحق دانسته است.مولفه های معنایی حق درقرآن کریم تاکنون بارویکرد بررسی همنشینی وجانشینی مورد توجه واقع نگردیده هرچند درکتب تفسیری به فراخور حال زوایایی ازمعانی وابعاد آن تبیین شده است. ازآنجای که بررسی تمامی همنشین ها وجانشین ها حق برای دستیابی به مولفه های معنایی آن به تحقیقی بسیار گسترده نیاز دارد.دراین تحقیق ازمیان همنشین ها، واژه های کتاب رسول، دین، خلق وباطل وازمیان جانشین ها واژه های صدق قسط هدایت وبینات انتخاب شده است وروش کاربراین اساس قرارگرفته است که تمامی همنشین هاو جانشین های حق مورد تحلیل واقع شود تامولفه های معنایی تک تک آنهاروشن گردد و باتوجه به مولفه های معنایی همنشین هاوجانشین هابرخی مولفه های معنایی حق مشخص شود.پژوهش حاضردارای چهار فصل است.فصل اول به بررسی مبانی نظری تحقیق می پردازد که شامل تاریخچه معنی شناسی معرفی شیوه همنشینی وجانشینی وتحلیل مولفه های معنایی است.فصل دوم به همنشین های انتخاب شده حق اختصاص داردکه درآن همنشین های این واژگان مورد بررسی قرارمی گیرد.درفصل سوم جانشین های منتخب حق.براساس تحلیل همنشین هامورد بررسی واقع می شود ودرفصل چهارم به تحلیل مولفه های معنایی حق براساس همنشین هاو جانشین های بررسی شده پرداخته شود.

پیوستگی و نظم کلمات و انسجام معانی قرآن از موضوعاتی است که در دامن اعجاز قرآن رشد یافته است. یکی از ابعاد تناسب، پیوستگی میان مجموعه‌ای از سور است. سور حامدات با «الحمدلله» آغاز می شود و شامل سوره های فاتحه الکتاب، أنعام، کهف، سبأ و فاطر است. این پژوهش با توجه به معیارهای درون متنی و برون متنی، تفسیر و ارتباط آیات یک سوره، به بیان گونه هایی از تناسب در سور حامدات پرداخته است. محور مشترک تمامی این سور بیان اصول اعتقادی سه گانه توحید، معاد و نبوت با تکیه بر توحید ربوبی است. هر یک از سور حامدات از زاویه ای خاص به اثبات ربوبیت خداوند می پردازد و این دلیل ظهور متفاوت اصول سه گانه در این سور است. در یک نگاه کلی اصل معاد و نبوت نیز بیانگر ربوبیت تکوینی و تشریعی الهی است. آیات آغازین این سوره ها و فراوانی نام «الله» و «رب» در آن گواه دیگری بر تأکید این سور بر ربوبیت خداوند است. سوره فاتحه الکتاب جامع تمامی مطالب سور حامدات و سایر سور تفصیل این سوره به شمار می آیند. تناسب معنایی فضائل و خواص این سور و مکی بودن آنها از دیگر وجوه اشتراک سور حامدات است.

از آنجا که در نظام تعلیم و تربیت اسلامی شناخت اسوه ها و روش آنها در هدایت و تربیت مردم از جایگاه ویژه ای برخوردار است و قرآن کریم حضرت ابراهیم(ع) را اسوه و الگوی مسلمانان معرفی کرده است تحقیق حاضر با هدف شناخت و معرفی ایشان و شیوه های تربیتی که در هدایت مخاطبان خود به کار برده اند در یک مقدمه و پنج فصل ارائه شده است. فصل اول با عنوان کلیات به جایگاه داستان حضرت ابراهیم (ع) در میان عرب پرداخته و در ضمن مقایسه ای اجمالی نیز با قصه ایشان در تورات و انجیل صورت گرفته است. فصل دوم با عنوان اوصاف حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم به تبیین شخصیت ایشان اختصاص یافته و با تبیین نوزده صفت ، مشخص شد که دو صفت حلم و صدق بیشترین نمود را در جریان رسالت ایشان داشته است . فصل سوم به اصول تربیتی که حضرت ابراهیم (ع) در جریان دعوت مد نظر داشته اند اشاره دارد از جمله مهمترین این اصول ، اصل تشویق و تنبیه و تدرج می باشد . در ادامه ، در فصل چهارم روش های تربیتی حضرت ابراهیم (ع) بررسی شده است ، مهمترین روش های بکار گرفته شده توسط ایشان روش پرسش و پاسخ ، جدول ایفای نقش و مشاهده می باشد. و بالاخره فصل پایانی عهده دار تبیین اهداف تربیتی بیان داستان حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم است که عبارتند از : بیان سنن الهی ، ایجاد امت اسلامی و الگو سازی. سیره و سیرت حضرت ابراهیم (ع) در قرآن کریم می تواند الگوی تمام عیار برای مربیان محترم و متربیان عزیز قرار گیرد و تاسی به ایشان می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات در نظام تعلیم و تربیت باشد.

واژه دین و مشتقات آن ‎۹۵ با در قرآن کریم به کار رفته است. با مراجعه به کتب لغت و تحقیق در تفاسیر مشاهده می کنیم که بیش از‎۲۰ معنا برای این واژه ذکر شده است، که بازگشت همه این به دو معنای کلیدی و اصلی می باشد. ‎۱- کیش و آیین ‎۲- قضاوت و داوری از سوی دیگر واژه دین در زبان عربی از جمله واژه هایی است که قبل از ورود به زبان عربی وکاربرد آن در شعار و ادبیات جاهلی، هم در زبان پهلوی بکار رفته است، و هم در زبان عبری. در اوستا واژه دین به معنای کیش و آیین بهکار رفته است و در در تورات به معنای قضاوت و داوری. لذا ریشه این دو معنای اصلی واژه دین در ادبیات عرب قبل از اسلام، کاملا متفاوت و ارتباطشان با یکدیگر در حد مشترک لفظی می باشد. این واژه با همین تلفظ در زبان عبر و با کمی تفاوت و به صورت دئن در زبان پهلوی کاربرد داشته است، واژه دین در اوستا به معنی کیش و آیین و در تورات به معنی قضاوت و داوری بکار می رفته است. واژه دین به معنی کیش و آیین با مفاهیمی چون: تسلیم، عدم شرک، عدم تفرقه و نزول از سوی خداوند و با صفات قیم، حق، خالص، حنیف، و واصب به کار رفته است، که با توجه به این ویژگیها حوزه معنای آن از حوزه معنای واژه هایی چون: ملت، شیعه، شریعت، شرعه و منهاج متمایز می شود. واما واژه دین به معنی داوری تنها در سور مکی بکار رفته است، البته عکس این مطلب صحیح نمی باشد، یعنی آیاتی که واژه دین به معنای کیش و آیین در آنها بکار رفته است هم در سور مکی وجود دارد و هم در سور مدنی. از دیگر ویژگیهای واژه دین به این معنی است که در کنا این واژه مساله تصدیق دین از سوی مومنان و تکذیب آن از سوی مشرکان و کفار نیز همراه آن ذکر شده است. ویژگی دیگر واژه دین به معنای داوری، اضافه شدن واژه یوم به آن است، که با توجه به این ویژگیها حوزه معنای آن از حوزه های معنایی واژه های چون قضا، حکم و فصل متمایز می شود.

العنوان: أسالیب نقد الروایه فی مولفات العلامه السید مرتضى العسکری رحمه اللهالأستاذ المشرف: آیه الله محمد علی جاودانالأستاذ المساعد: الدکتور عباس مصلائی بورالباحث: میثم مطیعیالفرع الدراسی: الشریعه، والدراسات الإسلامیه‌؛ اختصاص علوم القرآن و الحدیثالخلاصه:یعتبر العلامه العسکری من زمره الباحثین ذوی الاهتمام البالغ بعلم نقد الروایه فی‌ العلوم الدینیه، فقد قام بنقد الروایه بشکل موسع فی الکثیر من مولفاته، وبخاصه النقد النصی. وقد تمت دراسه أسالیب العلامه فی النقد الإسنادی والنقد النصی، بالإضافه إلى إحصاء إبداعاته وموشراته فی مجال الروایات.وقد قام العلامه بتعریف الرواه الکاذبین الذین اختلقوا أصحاب وهمیین لرسول الله (ص) وذلک فی مجال نقد مصادر الروایه. وهو یعتنی أیضاً بصنوف الرواه و تاریخ حیاه الأشخاص ومماتهم فی أعماله بشکل منهجی ومنتظم. أضف إلى أنه دقّق فی بواعث اختلاق الروایه وتحریفها وکتمانها و دور العوامل الخارجیه فیه، بالإضافه إلى عرضه الروایات علی النصوص الدینیه وخاصه السنّه، وذلک فی مجال نقد نص الروایه. وقد استثمر العلامه، کسائر الباحثین، معاییر أخرى فی مجال النقد کالعرض على التاریخ والعقل.المفردات الرئیسه: نقد الروایه، معاییر النقد، النقد الإسنادی، النقد النصی، العلامه العسکری

این تحقیق سعی در شناساندن عوامل فهم قرآن کریم و زدودن موانع از مسیر صحیح فهم قرآن کریم داشته و به تبیین سیره عملی معصومین(ع) در برخورد و تعامل با این کتاب هدایت و برنامه زندگی و نقشی که قرآن در زندگی آنها داشته و بررسی راهکارهایی که جهت فهم قرآن کریم ارائه داده اند تا به این وسیله بیشتر و بهتر از هدایت قرآن کریم بهرمند شده و به این وسیله قرآن کریم را به جایگاهی که باید در زندگی ما داشته باشد باز گردانیم. اما فرضیه هایی که در این تحقیق مورد نظر بوده اند عبارتند از: ‎۱- از دید معصومین (ع) رعایت آداب تلاوت، خشوع و اقبال قلب، تدبر و تفکر، هارت نفس، انسبا قرآن کریم از جمله عوامل فهم قرآن کریم می باشد. ‎۲- از دید معصومین (ع) اخلاق رذیله، جهل، دنیاطلبی و سوء استفاده تحمیل عقیده و تفسیر به رای از جمله موانع فهم قرآن کریم می باشد. ‎۳- قول فصل بودن قرآن کریم در اختلافات، سنجش امور با قرآن کریم، مشورت با قرآن کریم استشفاء بوسیله قرآن کریم از مهمترین دیدگاههای معصومین (ع) درباره بهره برداری عملی از قرآن کریم در زندگی است. تحقیق حاضر مشتمل بر چهار فصل است. در فصل اول عنوان کلیات مباحثی چون رابطه و لزوم مراجعه به معصومین(ع) برای فهم قرآن کریم و جایگاه قرآن کریم نزد اهل بیت (ع) و برخی مقدمات آشنایی با قرآن کریم طرح شده است. در فصل دوم به بررسی شرایط و زمینه های لازم (و نه کافی) برای فهم قرآن کریم پرداخته شده و در فصل سوم نیز برخی از موانعی که بر سر راه فهم صحیح و اصیل قرآنی وجود دارد با توجه به سیره معصومین (ع) ارائه داده شده است. و در نهایت در فصل چهارم پاره ای از کاربردهای عملی قرآن کریم در زندگی روزمره بررسی قرار گرفته است.

تفسیر نورالثقلین که توسط شیخ عبد عیل بن جمعه عروسی حویزی فقیه و محدث امامی مذهب در نیمه دوم قرن یازدهم هجری و یا نیمه اول قرن دوازدهم نوشته شده است، تفسیری روایی به شمار می آید و حاوی بیش از سیزده هزار روایت است. حویزی این روایات را به عنوان روایات تفسیری ذیل آیات قرار داده است، به همین جهت این تفسیر در نگاهی گذرا، تفسیری روایی است ولی نگارنده در این پژوهش نشان داده است که این تفسیر به رغم اینکه به تفسیری روایی مشهور است، از اجتهاد خالی نیست. هر چند مفسر از اظهار نظر صریح برای تبیین آیات پرهیز کرده، تفکیک و گزینش روایات و چیدمان آنها مبتنی بر یک نوع تلاش فکری با شیوه ای هدفمند صورت گرفته است. در این مقاله از این تلاش فکری به اجتهاد تعییر کرده ایم و نشان داده ایم که اجتهاد حویزی بر مبانی و عوامل معرفتی و غیرمعرفتی او استوار است.

پژوهش شامل موارد ذیل است: نگاهی به زندگانی امام سجاد (ع)، اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دوران امام سجاد (ع)، آثار مکتوب امام، آثار غیر مکتوب امام (عملی و علمی) و بهره های شیعه از حدیث امام.

در قرآن کریم مطلبی درباره ازدواج حضرت یوسف علیه السلام با زلیخا نیامده است، اما در جوامع روایی و تفسیری فریقین، چهارده روایت درباره آن یافت می شود که هشت روایت در کتب تفسیری و شش روایت در کتب روایی نمود یافته است؛ البته کتب تفسیری در این رابطه نسبت به کتب روایی، از قدمت برخوردارند. نگاه نخست گویای طرق مختلف این روایت است، اما پس از بررسی اسناد و متون این روایات پی می بریم که همگی دچار ضعف سند بوده و مشکلات محتوایی نیز دارند. این روایات از لحاظ سندی، مرسل یا مرفوع یا مقطوع بوده یا اینکه راویانی ضعیف دارند. در متن این روایات نیز اختلافات زیادی وجود دارد. همچنین در آن ها مطالبی به چشم می خورد که با قطعیات قرآن مغایرت دارد. از طرف دیگر، بررسی کتاب مقدس بیانگر آن است که بخشی از محتوای این روایات از کتاب مقدس گرفته شده و پس از دخل و تصرف و اضافات، وارد جوامع روایی و تفسیری شده است. از جمله آنکه نام دو فرزند حضرت یوسف علیه السلام از تورات گرفته شده، اما برخلاف تورات آن دو فرزند به جای آسنات به زلیخا نسبت داده شده است. با توجه به تعدد و جامعیت روایات وهب بن منبه نسبت به دیگر روایات، محتمل است که ریشه این روایات به او برسد، به طوری که راویان پس از او هرک دام به نحوی، از طرف خود، شاخ و برگی به آن افزوده اند. نتیجه آنکه برخی از مسلمانان در این موضوع به اهل کتاب مراجعه کرده و از روایات آنان متاثر شده اند. بنابراین نسبت به صحت اصل روایات سوءظن حاصل می شود، هرچند که احتمال وقوع ازدواج با توجه به قدر مشترک همه روایات منتفی نمی گردد.